بررسی صنعت ماشین‌آلات کشاورزی در قزاقستان

فرسودگی ماشین‌آلات و تراکتورها در قزاقستان مانع از بهره‌وری نیروی کار در مجتمع‌های کشت و صنعت داخلی می‌شود و افزایش قیمت ماشین‌آلات کشاورزی به‌طور اجتناب‌ناپذیر از سرعت نوسازی آن که همین حالا هم کم است می‌کاهد.

با وجود تلاش‌های شرکت‌های صنعتی و رشد تولید تراکتور و کمباین مونتاژ داخل قزاقستان، همچنان مشکلاتی در صنعت ماشین‌آلات کشاورزی این کشور وجود دارد. مهم‌ترین مسائل این صنعت عبارت است از قدیمی‌بودن ماشین‌آلات کشاورزی موجود، راه‌های حل این مشکل، یارانه سرمایه‌گذاری در نوسازی ماشین‌آلات و تراکتورها، نرخ دستمزد، اجاره تجهیزات مزرعه و در نهایت کمبود آشکار شرکت‌های تولید‌کننده ماشین‌آلات کشاورزی.

به‌گفته سناتور مختار ژوماغازیف، تا اول ژانویه 2022 بیش از 80 درصد تراکتورها و 76 درصد کمباین‌ها در قزاقستان بیش از دوره مجاز بهره‌برداری (10 سال) به کار گرفته شده‌اند که اغلب به تأخیر در زمان‌بندی کار کشاورزی می‌انجامد.

قیمت کمباین Esil یا Vector (مونتاژ داخلی) حدود 40 تا 50 میلیون تنگه و قیمت کمباین Claas یا John Deere (وارداتی) حدود 120 تا 150 میلیون تنگه است. بر این اساس، دولت می‌تواند به جای وارد کردن یک دستگاه کمباین، برای تولید سه دستگاه کمباین داخلی یارانه بدهد. مختار ژوماغازیف معتقد است حمایت از تولیدکنندگان داخلی برای تحریک توسعه مهندسی کشاورزی قزاقستان سودآورتر است. او پیشنهاد داد که در روش پرداخت یارانه تجدیدنظر شود.

مارات کارابایف، معاون وزیر صنعت و توسعه زیرساخت، می‌گوید: در سال 2018 برای سازندگان ماشین‌آلات کشاورزی که قراردادهای سرمایه‌گذاری ویژه منعقد کرده بودند مشوق‌هایی در زمینه مالیات بر ارزش افزوده برای واردات ماشین‌آلات کشاورزی و قطعات آن‌ها و گردش مالی فروش محصولات نهایی در نظر گرفته شده بود.. علاوه بر آن، از اول ژانویه 2019 برخورداری کارخانه‌ها از این مزایا به انعقاد توافق مونتاژ صنعتی مشروط شد.

بر اساس آمار وزارت صنعت، در سال 2021 کارخانه‌های داخلی 8844 دستگاه ماشین‌آلات کشاورزی به ارزش 162 میلیارد تنگه تولید کردند. رشد تولید سالانه از نظر مقداری 41 درصد و از نظر ارزشی 75 درصد بوده و تولید نسبت به سال 2020 دو برابر شده است. در 4 سال گذشته، تولیدکنندگان پیشرو جهان محصولات خود را در قزاقستان عرضه کرده‌اند که از جمله آن‌ها می‌توان به Rostselmash، کارخانه تراکتور پترزبورگ (RF)، Gomselmash ،MTZ (بلاروس)، Lovol Heavy Industry ،YTO Group Corporation (PRC) ،CLAAS Gmh (آلمان) و گروه SDF (ایتالیا) اشاره کرد.

امروزه 10 کارخانه بزرگ در قزاقستان وجود دارد که ماشین‌های خودکششی و دیگر ماشین‌آلات کشاورزی (تجهیزات سوار و دنباله‌دار) تولید می‌کنند. همان‌طور که مارات کارابایف تأکید کرد، این به معنای وجود پتانسیلی عظیم برای تولید قطعات ماشین‌آلات کشاورزی است. بنابراین، به عنوان مثال، Agromashholding KZ در استان کوستانای کارخانه‌ای به راه انداخت که در آن تولید قطعات برای ماشین‌های خودکششی و دیگر ماشین‌آلات کشاورزی را (در مجموع بیش از 300 مورد شامل توپی، وزنه تعادل، پمپ آب و روغن، پروانه، ضدغلتک، قطعات پلاستیکی و ...) آغاز کرد. شرکت اتریشی پوتینگر Poettinger تولید ماشین بذرکاری پنوماتیک را با ظرفیت 50 دستگاه در سال عملی کرد. Don Mar LLP بیش از 20 سال است که دروگرهای تریلی و سوارشده تولید می‌کند. شرکت «کاردانوال» شفت‌های گاردان، بالاست و وزنه‌های متعادل‌کننده (ضد وزنه) برای تراکتورهای YTO تولید می‌کند.

امروزه سازوکار بازیابی هزینه برای خرید ماشین‌آلات کشاورزی توسط کشاورزان از طریق یارانه‌های سرمایه‌گذاری به عنوان ابزاری انگیزشی برای به‌روزرسانی ناوگان قدیمی ماشین‌آلات عمل می‌کند.

در عین حال، در چارچوب برنامه یارانه سرمایه‌گذاری، هزینه تجهیزات وارداتی بازپرداخت می‌شود که می‌تواند در کارخانه‌های موجود در قزاقستان داخلی‌سازی شود. به گفته مارات کارابایف، با سازوکار فعلی که وضعیت مساعدی برای فعالیت در بازار قزاقستان ایجاد می‌کند (یارانه، عوارض گمرکی پایین، معافیت از مالیات بر ارزش افزوده و ...)، تولیدکنندگان و واردکنندگان خارجی برنامه‌ای برای محلی‌سازی تولید در این کشور ندارند.

آیدربیک ساپاروف، معاون اول وزیر کشاورزی، در پاسخ به انتقادات می‌گوید نوسازی ناوگان ماشین‌آلات کشاورزی در 5 سال گذشته روند مطلوبی داشته است: اگر در سال 2017 این شاخص 1.9٪ بود، در سال 2021 به 4.3٪ رسید. با این حال، این وضعیت با حد مطلوب فاصله دارد. برای برخی از مدل های تراکتور تقاضا از مقدار تولید واقعی نیز بیشتر است. تراکتورهای مونتاژ داخلی Versatail، Belarus، Lovol در بین کشاورزان بسیار پرمشتری است. با این حال، به گفته وی، بودجه کافی برای تامین تسهیلات ماشین‌آلات کشاورزی به صورت اجاره تخصیص داده نمی‌شود.

وضعیت اقتصادی کنونی جهان، اختلال در روابط تجاری، تغییر نرخ ارز، افزایش قیمت کیت خودرو و قطعات یدکی (در سال 2022 رشد هزینه واردات از روسیه و بلاروس و چین به 35 تا 40٪ رسید)، و افزایش بهای فلز نورد برای ساخت قطعات (تا 30٪) و رشد قیمت خدمات حمل‌ونقل (25٪) به‌شدت بر افزایش قیمت ماشین‌آلات کشاورزی تأثیر گذاشته است. تحویل قطعات یدکی و کیت خودرو به قزاقستان از تولیدکنندگان پیشرو در روسیه و بلاروس و همچنین تجهیزات و قطعات یدکی ترانزیت‌شده از کشورهای غیر CIS از طریق قلمرو فدراسیون روسیه و بلاروس با تأخیر به انجام می‌رسد.

علی بکتایف، رئیس کمیته مسائل ارضی و مدیریت طبیعت و توسعه روستایی مجلس سنا می‌گوید حمایت از مهندسی کشاورزی داخلی و همچنین توسعه ابزارهایی برای تأمین مالی وامدهی برای اجاره یا خرید ماشین‌آلات کشاورزی بسیار مهم است.

(برای مطالعه متن اصلی گزارش به این آدرس بروید.)