عملکرد بندر ترابوزان در دو هه گذشته

استان ترابوزان واقع در شمال شرقی ترکیه و در حاشیه دریای سیاه، نقش پررنگی در اقتصاد ترکیه دارد. بندر ترابوزان طی قرون متمادی در مسیر جاده ابریشم و تجارت با ایران ، مرکز بسیار مهم تجاری و ترانزیت کالا بین قاره‌های اروپا و آسیا محسوب و کاروان های تجاری ضمن عبور از ایران با استفاده از بندر ترابوزان، کالاهای تجاری خود را روانه بازارهای اروپایی می نمودند.

با توجه به موقعیت راهبردی بندر ترابوزان در منطقه شمال شرقی ترکیه و ظرفیتهای آن، این بندر نقش مهمی در تجارت خارجی ترکیه و امر ترانزیت کالا به روسیه، آسیای میانه، قفقاز و اروپا ایفا نموده است. با شروع جنگ تحمیلی عراق علیه ایران در دهه80 میلادی، تشکیل جمهوری‌های آسیای میانه و قفقاز، گشایش مرزها، بروز تحولات جدید جهانی و توسعه روز افزون روابط اقتصادی ترکیه با جهان خارج، از جمله روسیه و اتحادیه اروپا، موجب شد در دهه مذکور این بندر بتدریج نقش تاریخی خود را ایفا کند. در این راستا مطابق آخرین بررسیهای بعمل آمده و برابر با داده‌های آماری ذیل، وضعیت بندر طرابوزان در 21 سال اخیر قابل ملاحظه و ارزیابی است :  

 

نمودار فوق نمایانگر «تعداد کشتی­های خدمات گیرنده در بندر از سال 2000 لغایت 2020» می‌باشد. براین اساس فعالیت این بندر  تا سال 2009 روند صعودی طی نموده و حتی با وجود بحران اقتصادی سال 2008 عملکرد خوبی را در کارنامه این بندر ثبت نموده است  . ولی همانگونه که مشخص است  از سال 2009 با روند کاهشی مواجه گردیده است .

 

تغییر مسیر گردشگران اروپایی به منطقه دریای سیاه  از عوامل اصلی کاهش ورود کشتی‌ها به این بندر شناخته شده است . بر این منوال پس از سال 2015 تعداد کشتی‌های ورودی به بندر ترابوزان به صفر رسیده و گردشگران اروپایی جای خود را به گردشگران کشورهای حاشیه خلیج فارس داده اند.

 

نمودار بالا میزان جابجایی کالا «تناژ ناخالص کشتی‌های پهلو گرفته در بندر ترابوزان از سال 2000 لغایت 2020» را نشان می دهد که پس  از خصوصی سازی بندر ترابوزان، میزان جابجایی کالا با کشتی‌های عظیم روند صعودی بخود گرفته است. بطوریکه پس از سال 2007(باستثنای سال 2019) همواره مجموع تناژ کشتی‌های ورودی به بندر ترابوزان بالای 3 میلیون ثبت گردیده است .

 

با استناد به نمودار آماری فوق در رابطه با «تعداد وسایل نقلیه جابجا شده در بندر ترابوزان از سال 2000 لغایت 2020» این بندر در فواصل سالهای 2006 لغایت 2010 عملکرد خوبی داشته ولی از آن سال به بعد عملکرد بندر کاهش پیدا می‌کند. مسئولان این بندر همواره خواستار استفاده مجدد این بندر از سوی  ایران هستند. 

خصوصی سازی بندر ترابزون با شیوه واگذاری «حق بهره برداری» به مدت 30 سال در 7 آگوست 2003 برگزار گردید. شرکت گردشگری آلبایراک با بالاترین پیشنهاد به مبلغ 22.4 میلیون دلار برنده این مناقصه در مذاکرات نهایی شد.

همچنان که از نمودارهای عملکردی بندر پیداست پس از خصوصی سازی بندر، مدیران آن توانسته اند عملکرد مناسبتری نسبت به سالهای قبل در بندر به معرض نمایش گذارند. در این راستا پس از سال 2003 یک جهش قابل توجه ای در دو حوزه بارگیری و تخلیه بار بندر مشهود است .