جایگاه زغال سنگ در اقتصاد کلمبیا

کلمبیا بیش از 16 میلیارد تن ذخایر زغال سنگ دارد و در میان تنش‌هایی که در عرصه منطقه ای و بین‌المللی برای توقف بهره‌برداری از این ماده معدنی به وجود آمده است، جایگاه پنجم خود را در صادرات جهانی حفظ کرده است.

در چارچوب COP26، حداقل 23 کشور از جمله اندونزی، ویتنام، لهستان، کره جنوبی، مصر، اسپانیا، نپال، سنگاپور، شیلی و اوکراین تعهدات جدیدی را برای حذف تدریجی انرژی زغال سنگ پذیرفته اند. در "اعلامیه گذار جهانی از زغال سنگ به انرژی پاک" جدید، کشورها همچنین متعهد شدند انتقال عادلانه از زغال سنگ به انرژی پاک را تضمین کنند.

به همین ترتیب، در روزهای گذشته بانک ها و مؤسسات مالی نیز در COP26  تعهدات تاریخی خود را برای پایان دادن به تأمین مالی بی وقفه تولید و تجارت زغال سنگ، از جمله وام دهندگان بزرگ بین المللی مانند HSBC ،Fidelity International و Ethos را پذیرفتند. مؤسسات اعتباری خصوصی بزرگ 45 کشور در 3 نوامبر متعهد شدند که منابعی را برای کمک به کربن زدایی جهانی تا نیم قرن فراهم کنند. در مجموع، تعهد آنها بالغ بر 130 میلیارد دلار آمریکا است. این اعلامیه‌ها درست بیش از یک ماه پس از آن منتشر شد که چین به طور علنی متعهد شد که مشارکت در ساخت نیروگاه‌های زغال سنگ در خارج از کشور را به عنوان بخشی از برنامه‌های خود برای مبارزه با تغییرات آب و هوایی متوقف کند. این کشور از طریق بانک چین (که توسط دولت کنترل می‌شود)، بزرگترین تامین کننده مالی نیروگاه‌های زغال سنگ در جهان است. در حال حاضر بیش از 70 درصد از کل نیروگاه‌های زغال سنگ ساخته شده به تامین مالی چین بستگی دارد. بر اساس گزارش سازمان End Coal، دولت چین قصد داشت تا سال 2050، نیروگاه‌هایی را برای تولید بیش از 56 هزار مگاوات برق، عمدتا در آسیا و اقیانوسیه، تأمین مالی کند. برای مقایسه، سرمایه گذار بعدی (کره جنوبی) افق تولید 7800 مگاوات در همین دوره زمانی را در نظر دارد.

در خلال کنفرانس آب و هوای گلاسکو، گروه دیگری متشکل از 25 کشور، از جمله شرکای COP26 ایتالیا، کانادا، ایالات متحده و دانمارک، همراه با موسسات مالی عمومی، بیانیه مشترکی را امضا کردند که متعهد به پایان دادن به حمایت بین‌المللی از انرژی سوخت‌های فسیلی تا پایان سال 2022 است. آنها در عوض انتقال انرژی پاک را در اولویت قرار می دهند. در مجموع، این اقدام می‌تواند حدود 17.8 میلیارد دلار در سال را از سرمایه گذاری در سوخت‌های فسیلی به سمت انتقال انرژی پاک سوق دهد.

در بین 23 کشوری که قصد حذف زغال سنگ را دارند، هیچ بازار کلیدی مانند آمریکا، چین و هند وجود ندارد. دو مورد اخیر بزرگترین واردکنندگان این سوخت هستند که از آن برای تولید برق برای مصرف عمومی و همچنین برای فرآیندهای صنعتی استفاده می‌کنند. بدون مشارکت مصرف کنندگان اصلی، تولیدکنندگانی مانند کلمبیا، به یافتن جایگاه‌های بازار (هر چند شاید تا حدودی کوچکتر) ادامه خواهند داد. با این حال، صنعت یکی از بزرگترین قطعات گمشده در پازل انتقال انرژی است، زیرا این خط نه تنها مقادیر زیادی انرژی مصرف می‌کند (تا حدی از طریق سوزاندن زغال سنگ)، بلکه از ماده معدنی در فرآیندهای قطعی برای دنیای مدرن استفاده می‌کند. به عنوان مثال، تولید فولاد. زغال سنگ منبع ۷۱ درصد فولاد تولیدی در جهان، ۸۵ درصد سیمان و ۶۱ درصد آلومینیوم است. به نوبه خود، صنایع سنگین مسئول تقریبا 40 درصد از انتشار دی اکسید کربن است که به نوبه خود معمولا در فعالیت هایی مانند تولید فولاد، سیمان و محصولات شیمیایی (کودها و غیره) متمرکز می‌شود.

کربن زدایی صنایع سنگین یک قطعه اصلی در کربن زدایی اقتصادها است، اما در عین حال یکی از پیچیده ترین مراحل است، زیرا متضمن تغییر کلی خطوط تولید در عناصری مانند فولاد است. بر اساس گزارش موسسه بروکینگز، هزینه این تغییرات از توانایی فعلی بازار برای جذب آنها بیشتر است.  به عبارت دیگر، به نظر می رسد که هیچ کس حاضر نیست به دلیل تغییر در روش های تولید خود، برای فولاد یا سیمان گران تر هزینه کند.

نکته اینجاست که مانند همه چیز، در مورد بحران آب و هوا، اقدامات قبلی لازم بود. تنها بین سال‌های 1990 تا 2014، انتشار گازهای گلخانه‌ای ناشی از صنایع سنگین (شامل دی اکسید کربن) 69 درصد رشد داشته است. بر اساس گزارش شرکت مشاوره مکینزی، بیش از 45 درصد از CO2 در چهار خط خاص متمرکز شده است که از جمله آنها تولید سیمان و فولاد است. پس انجام کاری در این راستا حیاتی است.

اما مسیر کربن زدایی صنعت ممکن است برای آنچه که در حال حاضر از نظر اهداف آب و هوایی مورد نیاز است بسیار طولانی باشد. این نه تنها به دلیل مشارکت زغال سنگ در فرآیندهای شیمیایی اساسی برای زنجیره‌های تولیدی خاص است، بلکه به دلیل قیمت سایر سوخت های فسیلی مانند گاز نیز می‌باشد. گاز برای بسیاری از اقتصادها نقش اساسی در مسیر انتقال انرژی ایفا می‌کند، زیرا حداقل تا سال گذشته قیمت های مناسبی را در بازارهای بین المللی ثبت می‌کرد. برای کشورهایی مانند کلمبیا که منابع خود را برای این سوخت در اختیار دارد، گاز، جایگزین ایده آلی برای فرآیندهای صنعتی است که در خطوط تولید خود به دمای بالا نیاز دارند.

با این حال، ارزش بالای فعلی گاز که بازارهای جهانی را تحت کنترل درآورده است، جذابیت خاصی را به زغال سنگ بازگردانده است، اگرچه ممکن است موقتی باشد، اما در برابر نیازهای اقلیمی‌کره زمین متوقف نمی‌شود.

در کلمبیا قیمت گاز افزایشی ثابت را در مقایسه با آنچه در سایر نقاط جهان، به ویژه در اروپا اتفاق می افتد، ثبت کرده است.  در سال 2017، بازار اولیه گاز 2.9 دلار برای هر میلیون btu (واحد حرارتی بریتانیا) پرداخت کرد و در سال 2020 این قیمت به 5.2 دلار آمریکا رسید. در بازار ثانویه 3 دلار آمریکا بود و اکنون 5.4 دلار است. بر اساس ارقام گزارش شده توسط بورس کالای کلمبیا که در گزارش Promigás  آمده است، برای سایر معاملات بازار عمده فروشی، 2.9 دلار آمریکا و اکنون 5.5 دلار آمریکا است.

کلمبیا بیش از 16 میلیارد تن ذخایر زغال سنگ دارد و در میان تنش‌هایی که بهره‌برداری از این ماده معدنی را در سطح محلی و بین‌المللی به وجود می‌آورد، جایگاه پنجم در صادرات جهان را حفظ کرده است. به موازات تحرکات پیرامون زغال سنگ در جهان، دولت کلمبیا براین باور است که زغال سنگ همچنان به نقش خود در چشم انداز انرژی کشور ادامه خواهد داد. پیش بینی این است که تقاضای داخلی برای زغال سنگ تا سال 2050، همچنان بین 5 تا 7 درصد  خواهد بود در حالیکه این رقم هم اکنون 7 درصد است. بر اساس اطلاعات رسمی، زغال سنگ 31 درصد انرژی مورد نیاز صنعت ملی را تامین می‌کند و پیش بینی می‌شود تا سال 2050 این درصد بین 9 تا 19 درصد باشد. امروزه کلمبیا دارای 1156 معدن استخراج  زغال سنگ است. به همین ترتیب، براساس داده‌های وزارت معادن و انرژی، بهره برداری از این ماده معدنی بین سال های 2016 تا 2020 یک درصد از تولید ناخالص داخلی را به خود اختصاص داده است.