چشم انداز و چالش های انرژی تا سال 2050

با عنایت به برگزاری اجلاس سران COP26 در قالب توافقنامه پاریس و کنوانسیون چارچوب سازمان ملل متحد در مورد تغییرات آب و هوایی، مدیران ارشد موسسه نروژی DNV سمیناری تحت عنوان" Energy Dialogue - kicking off the COP26" برای جامعه دیپلماتیک و نهاد های بین المللی مستقر در اسلو پایتخت نروژ برگزار نمودند و طی آن گزارش جدید سال 2021 خود در ارتباط با چشم انداز و چالش های انرژی تا سال 2050 را ارائه کردند. این گزارش یک پیش بینی از تحولات بازار انرژی است که هر ساله از سوی یک موسسه مستقل و قابل اعتماد جهانی ارائه می‌شود. سیاستگذاران و فعالان بازار انرژی، نفت و گاز با مطالعه تحلیل و پژوهش های این موسسه معتبر، می‌توانند شناخت بهتری نسبت به نقش جهانی تصمیمات و سیاست دولت ها ، تغییر نرخ مشارکت نیروگاه‌های فسیلی به منابع انرژی‌های تجدیدپذیر، منابع نفت و گاز آینده و هیدروژن مایع بدست آورند.

جهت تشریح  و توضیح یافته‌های گزارش سال 2021 ، مدیران  و محققین این  موسسه نروژی در سمینار  مذکور موضوعات ذیل را  مورد بحث و بررسی قراردادند:

سیاستگذاری انرژی یک موضوع بسیار کلیدی مهم در سطح ملی و بین المللی است که کشورهای مختلف رویکردهای متفاوتی نسبت به آن دارند  به طور مثال چین  بعنوان یکی از مصرف کنندگان عمده انرژی و برای گذر از این موضوع و توفق بر نیازهای اساسی خود در این قالب ،   علاوه بر خرید مقادیر بسیار زیاد سوخت های فسیلی و بکار گیری صنایع و تجهیزات متعدد  جهت تولید انرژی ، بعنوان یکی از سرمایه گذاران پیشرو در صنایع  مرتبط با انرژی‌های نوین  و حتی خریدار عمده  فلزات کمیاب مورد نیاز برای ساخت و ساز باتری‌های خورشیدی  در جهان  مطرح  می‌باشد .  از طرفی نروژ بعنوان بزرگترین تولید کننده نفت و گاز در شمال غرب اروپا ، کاهش 50 تا 55 درصدی انتشار گازهای گلخانه ای [1]تا سال 2030 و کربن زدایی سوخت های فسیلی[2]  را در برنامه ریزی‌های خود هدف قرارداده است. نروژی‌ها با اتکاء به علوم و  فرهنگ نوآوری در علوم دریایی و استفاده از نیروی باد فراساحلی و جذب و ذخیره کربن[3]  تلاش دارند تا در سطح جهانی نقش پیشرو  داشته باشند.  این کشور با موفقیت فرهنگ استفاده از خودروهای برقی [4]را تشویق کرده است به طوری که در سال های اخیر 60 درصد از وسایل نقلیه جدید فروخته شده در این کشور را خودروهای برقی به خود اختصاص داده است .

مقابله با مسئله گرمایش جهانی نیاز به همکاری بین تمامی‌کشورها دارد، زیرا این یک مشکل جهانی است،  با این وجود تلاش ها و اقدامات فعلی دولتها  به حد کافی موثر نبوده است . در این رابطه نروژ  سیاست  حمایت از کشورهای آسیب پذیر[5]  را در پیش گرفته است با این وجود  12 کشور از 20 کشوری که در برابر گرمایش جهانی آسیب پذیر هستند، دچار درگیری‌های نظامی خشونت آمیز داخلی و یا با همسایگان خود  هستند که این مسئله بر فعالیت های حمایتی از محیط زیست  تاثیر منفی دارد  و لذا  موضوع  امنیت نیز در مباحث تغییرات آب و هوایی  و موفقیت سیاستها و فعالیت ها، جایگاه مهم و قابل توجه ای دارا می‌باشد.

رمی اریکسن،[6] رئیس DNV  در این سمینار  اظهار نظر کرد که  نروژ تلاش دارد تا الگویی برای قرارداد سبز اروپا [7] باشد  و لذا  به دنبال مشارکت با سایر کشورها در این خصوص است.  از نظر وی یکی از بزرگترین چالش های فعلی این است که قوانین و مقررات بسیار زیاد و مختلفی در کشورها در ارتباط با این موضوع وجود دارد که باید همساز و هماهنگ شوند.

به گفته  رمی اریکسن، پیش‌بینی DNV  )شکل 1) این است که به مدت 5 سال آینده هیچ بهبودی در نسبت تولید انرژی‌های فسیلی به انرژی‌های تجدیدپذیر وجود نخواهد داشت. اما پس از این،  گاز های گلخانه ای  تا سال 2030 به میزان 9 درصد و در سال 2050 به میزان 45 درصد کاهش خواهد یافت ، با این وجود فعالیت ها برای جذب و ذخیره‌سازی کربن (CCS)  زمان بسیار بیشتری  را می طلبد تا «بقایای» آن در زیر زمین دفن و جهان به  مرزهای "کربن صفر" نزدیک شود.  

از جنبه مثبت  و در حال حاضر در حدود  25 درصد از برق جهان اکنون  از منابع تجدیدپذیر بدست می آید  که با یک شیب خوب در حال رشد باقی خواهد ماند. پیش بینی می‌شود که  میزان تولید برق از منابع باد و خورشید تا سال 2050 تقریباً برابر شوند (شکل 2)  و زغال‌سنگ تقریباً تا سال 2050  از چرخه تولید انرژی خارج خواهد شد  اما نیروگاه‌های گازی همچنان باقی خواهند ماند  و تا سال 2050 همچنان 22 درصد از کل تولید انرژی جهان را به خود اختصاص می دهد.  همچنین پیش بینی می‌شود که ذخایر نفت و زغال سنگ پس از سال 2025 به طور پیوسته کاهش یابد (شکل 3).  اما گاز طبیعی یکی از سوخت‌های فسیلی است که تا سال 2050 نسبتاً ثابت باقی می‌ماند.

انتظار  می رود  شاخص سرانه  بهره وری انرژی  اروپا که در سال 2019 برابر با  133 GJ/ بوده  تا سال 2050 به 95 GJ/کاهش ‌یابد، که برابر با 29 درصدی افزایش بهره وری خواهد بود  و مطمئنا وضع قوانین و دستورالعمل های دولت ها  می‌تواند این امر را تسریع ‌کند.  با این وجود افزایش بهره وری  انرژی در بخش هایی باقیمانده بسیار سخت و کند خواهد بود که  بدترین آنها درانرژی  مصرفی در سیستم های گرمایش صنعتی مثل صنایع تولید فولاد و سیمان است، این بخش‌ها تقریباً نیمی از کل انتشار گازهای گلخانه ای را به خود اختصاص می دهند  (شکل 4) .   

 در خصوص آینده هیدروژن مایع و میزان مشارکت آن در سبد انرژی، پیش بینی می‌شود که تا سال 2050  تنها 5 درصد از سهم کل انرژی  را بخود اختصاص دهد که البته بیشتر به این دلیل است که شرایط ورود این انرژی نوپا به بازار براحتی فراهم نخواهد شد. در حال حاضر استفاده از  هیدروژن  برای تولید انرژی بسیار گران است و در خوشبینانه  ترین پیش بینی‌ها تا سال 2033 طول می‌کشد تا با قیمت  انرژی خورشیدی و بادی در سال های 2015-2010 برابر شود. در کنار  احتمال کاهش قیمت ها اگر  قیمت پایه انرژی در سال 2020 را به عنوان نشانگر مرجع  انتخاب کنیم ، تا سال 2045 طول خواهد کشید تا هیدروژن به قیمت پایه این سال برسد.

گزارش DNV در پایان تاکید دارد که علیرغم همه دستاوردها و پیشرفت‌ها در زمینه انرژی،  لازم است برای دستیابی به اهدف اجلاس پاریس جهت کنترل افزایش دمای 1.5 درجه ای کره زمین[1]، نیاز به سرعت بخشیدن به تولید برق‌ توسط انرژی‌های تجدیدپذیر و تسریع تولید هیدروژن ، اجتناب ناپذیر خواهد بود. 

درباره DNV

دی‌ان‌وی ، (Det Norske Veritas)  یک شرکت چند ملیتی  است که در سال ۱۸۶۴ در اسلو، پایتخت نروژ  تاسیس شد و در حال حاضر با بیش از بیست هزار کارمند ، در سرتاسر جهان فعالیت می نماید. این شرکت ارائه‌کننده انواع خدمات مدیریت ریسک،  بازرسی و تأیید مقدار، وزن و کیفیت کالاهای گوناگون، همچنین تست و کنترل کیفیت محصولات و عملکرد آن‌ها در برابر استانداردهای مختلف بهداشتی، ایمنی و نظارتی و صدور انواع گواهینامه می‌باشد.  علاوه بر این در سال های اخیر نیز ارائه‌ راه‌حل‌های دیجیتال پیشرو در جهان برای مدیریت ریسک و بهبود عملکرد ایمنی و دارایی برای کشتی‌ها، خطوط لوله، کارخانه‌های پردازش، سازه‌های دریایی، شبکه‌های برق، شهرهای هوشمند و ... را در فهرست خدمات خود قرار داده است.

منابع:

-https://www.forbes.com/sites/ianpalmer/2021/09/03/dnvs-energy-transition-outlook-2021-offers-an-independent-view-of-oil-and-gas-through-2050/?sh=598dfea62d31

- https://eto.dnv.com/2021/about-energy-transition-outlook

- https://en.wikipedia.org/wiki/DNV

[1] Greenhouse Gas (GHG or GhG)

[2] Decarbonize fossil fuels

[3] Carbon Ccapture and Storage (CCS)

[4] Electric Vehicles (EVs)

[5] vulnerable countries

[6] DNV president Remi Eriksen

[7] The European Green Deal