همکاری‌های نروژ و اتحادیه اروپا در زمینه انرژی

پنجمین کنفرانس انرژی اتحادیه اروپا و نروژ در تاریخ 9 مهر 1400 ( 1 اکتبر 2021) در بروکسل برگزار شد. مطلب پیش رو به روابط و همکاری‌های انرژی نروژ و اتحادیه اروپا پرداخته است.

توافقنامه منطقه اقتصادی اروپا EEA - [1] سنگ بنای همکاری‌های اقتصادی نروژ و اتحادیه اروپا است که از سال 2019 ،دامنه این همکاری‌ها  به حوزه  برق و گاز  نیز گسترش بیشتری یافته است.در سپتامبر 2019 ، نروژ و اتحادیه اروپا با هم میزبان کنفرانس سطح بالا اروپا در مورد  CCS [2]در اسلو بودند. علیرغم چالش هایی که از آن زمان تا کنون اتفاق افتاده است ، پیشرفت قابل توجهی در سطح همکاری‌های  انرژی بین طرفین حاصل گردیده است.انرژی در قلب همکاری اتحادیه اروپا و نروژ قرار دارد. نروژ منبع اصلی واردات گاز طبیعی به اتحادیه اروپا محسوب می‌شود و سیستم برق  این کشور با شبکه همسایگان خود در اتحادیه اروپا بشدت ارتباط یافته است.

 در حال حاضر سهم تجدیدپذیر تولید برق نروژ تقریباً 98 درصد است و نیروگاه‌های آبی، ستون فقرات سیستم برق  نروژ  هستند و از این لحاظ توسعه همکاری با اتحادیه اروپا به امنیت عرضه و افزایش سهم انرژی پاک در اروپا کمک می‌کند.گاز طبیعی نیز بخش مهمی از ترکیب انرژی اروپا را به خود اختصاص داده است. تحولات بازار امسال این انرژی نشان می دهد که این  کالا چقدر نقش مهمتری یافته است و تقاضای جهانی برای گاز طبیعی بیشتر شده و قیمت این محصول نیز به بالاترین سطح خود در سال های اخیر رسیده است. این امر باعث شده که قیمت برق نیز افزایش یابد و دقیقا به همین لحاظ نیز نگرانی‌هایی را برای امنیت انرژی در زمستان آینده  بوجود آورده است . این تعرفه‌های بالای نشان می دهد که بازار  انرژی پاک به سرمایه گذاری و منابع گاز طبیعی بیشتری نیاز دارد.

نروژ 20-25 درصد از منابع گاز اتحادیه اروپا را در اختیار دارد و لذا منابع و زیرساخت های مورد نیاز برای تامین طولانی مدت و قابل اطمینان تامین کننده گاز اروپا را تامین نموده است.  با این حال دولت کنونی نروژ معتقد است که به طور طبیعی و در دراز مدت باید به عملیات اکتشاف و استخراج  منبع انرژی همچنان ادامه داد.

گاز طبیعی و سایر سوخت های گازی می‌توانند نقش موثری در انتقال انرژی ایفاء کنند چرا که این حامل انرژی را می‌توان به راحتی و مقرون به صرفه در طولانی مدت ذخیره کرد، از طرفی توسعه و افزایش مصرف گاز طبیعی می‌تواند امکان حذف کامل زغال سنگ دربازار مصرفی  اروپا را تسهیل کند. منابع گاز طبیعی همچنین یک پشتیبان انعطاف پذیر برای انرژی‌های  بادی و خورشیدی محسوب  می‌شود که در نتیجه امنیت کافی منابع برق را تضمین می‌کند. 

وزیر نفت و انرژی نروژ معتقد است که تجدید نظر در قوانین بازار گاز که هم اکنون توسط کمیسیون اروپا در حال تدوین است باید دارای رویکردی بی طرفانه از نظر فناوری باشد تا اطمینان حاصل شود که همه عوامل می‌توانند با شرایط برابر و عادلانه در بازار رقابت کنند.

این کشور همچنین با نگاهی استراتژیک به این کالا، در ژوئن 2021 یک گزارش کارشناسی  (موسوم به کاغذ سفید[3]) در مورد لزوم تبیین ارزش بلند مدت از منابع انرژی نروژ را  منتشر نمود.

این گزارش بیان می‌کند که چگونه نروژ می‌تواند از منابع انرژی خود برای ادامه رشد اقتصادی و ایجاد مشاغل جدید در سال های آینده استفاده کند. با برگزاری انتخابات سراسری در نروژ در 13 سپتامبر سال جاری 2021، دولت جدید چپ گرای نروژ در آینده نزدیکی روی کار خواهد آمد ولی به اعتقاد وزیر کنونی نفت نروژ مسائل مربوط به آب و هوا و انرژی مطمئناً برای دولت بعدی  این کشور نیز همچنان کلیدی خواهد ماند.

 علاوه بر اهمیت گاز طبیعی برای تولید انرژی، برق حاصل از توربین‌های بادی مستقر در دریا نیز نشان دهنده یک صنعت امیدوار کننده جدید در نروژ است و لذا توسعه بیشتر فناوری و افزایش تحقیقات و نوآوری در این خصوص برای نروژ بسیار مهم است.  با توجه به واقعیت های این کشور تولید برق بادی از تاسیسات شناور و ثابت دریایی، فرصت های تجاری جالب و جدیدی را  فراهم آورده است .نروژ در قالب همکاری انرژی دریای شمال با اروپا مشارکت دارد و از نقطه نظر این کشور توسعه همکاری‌ها  در زمینه برق و شبکه‌های  توربین‌های بادی مستقر در دریا در منطقه اسکاندیناوی از اهمیت کلیدی برخوردار می‌باشد .

گزارش کارشناسی پارلمان نروژ همچنین نقشه راه توسعه هیدروژن نروژ را ترسیم کرده است. بر اساس چشم انداز بلندمدت ارائه شده در این نقشه تا سال 2050 بازار تولید و استفاده از هیدروژن در نروژ گسترش خواهد یافت و لذا برای دستیابی به این هدف، نقشه راه را برای توسعه مراکز دریایی ، تولید صنعتی، حمل و نقل و پروژه‌های آزمایشی متعدد و مرتبط را در کوتاه مدت و میان مدت تعریف نموده است.

مقامات نروژی  اهتمام و رویکردی  بی طرفانه  فناوری در این صنعت را  کاملا ضروری می دانند این امر می‌تواند بر اساس فناوری جدید  و مرتبط با پالایش و ترکیب گاز طبیعی با CCS  باشد.  به هر حال هدف اصلی باید تولید مقادیر کافی هیدروژن تجدیدپذیر و کم کربن باشد تا ظهور بازارهای جدید  و زنجیره تولید را به کارآمدترین شکل ممکن تضمین  نماید. به همین لحاظ فعالان بازار انرژی شاهد افزایش مداوم پروژه‌هایی در نروژ هستند که به تولید ایمن و توسعه استفاده از هیدروژن تجدیدپذیر و کم کربن کمک می‌کنند. از این منظر تداوم همکاری بین المللی در زمینه هیدروژن برای موفقیت مقامات نروژی  بسیار مهم خواهد بود.

در گزارش کارشناسی پارلمان نروژ همچنین  به آینده پروژه CCS  در میادین Longship  اشاره شده است. بر اساس دستور العمل های قبلی، عملیات ساختمانی این پروژه در حال حاضر آغاز شده و انتظار می رود که  پروژه از نیمه دوم سال 2024 شروع به بارگیری و ذخیره  کربن بدست آمده نماید.

 شرکت اپراتور حمل و نقل و ذخیره سازی ، "Northern Lights "  نیز تصمیم گرفته است که سال آینده 2022 چاه دوم را مشروط به  تامین فرایندهای اداری لازم ، حفاری کند. با این کار ظرفیت ذخیره سازی 1.5 میلیون تن CO2 در سال در مرحله اول تضمین می‌شود. اخیراً این اپراتور اعلام نموده است که  قصد دارد ظرفیت  پروژه را تا سال 2030 به بیش از 5 میلیون تن CO2 در سال برساند.

بر اساس درخواست های فعالین محیط زیستی، دولت نروژ  در 10 سپتامبر مساحت بیشتری برای ذخیره CO2  اختصاص داد . با افزایش علاقه به پروژه  CCS  ممکن است نیاز به افزایش زیرساخت ها فراتر از میدان Longship  باشد واز این منظر دیگر پروژه‌های برنامه ریزی شده در  اروپایی  اهمیت بیشتری خواهند  یافت.

 از نقطه نظر نروژ برای اینکه CCS یک راه حل منطقه ای موفق باشد، سایر کشورها باید از فناوری بکار رفته در میادین Longship استفاده کنند و پروژه‌های مشابه  CCS در دیگر مناطق  اروپایی ضرورت دارد  و لذا  اعطای مشوق های کافی در اتحادیه اروپا و در سطح ملی حیاتی است.در نهایت تامین انرژی و آب و هوای پاک یکی از اصول و پایه‌های مهم در سیاست های نروژ است که برای دستیابی به این هدف ، وابسته به همکاری و مشارکت بین المللی  و بویژه با اتحادیه اروپایی می‌باشد.

[1]  The Agreement on the European Economic Area – the EEA

[2]  - پروژه جمع آوری ، حمل و ذخیره CO2 در مقیاس کامل. این پروژه توسط پارلمان نروژ و در قالب لایحه بودجه  2021 تأیید شده است و  برآورد کل هزینه آن  بالغ بر  25.1 میلیارد کرون (تقریبا 2.5 میلیارد یورو) خواهد بود  که سهم  کمک های دولتی برای  آن بالغ بر  16.8 میلیارد کرون برآورد شده است.

[3] white paper