مالزی و برنامه خروج مهاجران در دوره همه گیری

شیوع جهانی کرونا موجب تغییراتی در اقدامات و شیوه عملکرد دولت مالزی در قبال مهاجران گردیده که در گزارش ذیل بطور مختصر بدان اشاره شده است.

دولت مالزی از ابتدای همه گیری برای کنترل شیوع ویروس، سلامت را بر اقتصاد ترجیح داد و مرزها را مسدود و از 18 مارس 2020 قرنطینه سراسری اعلام کرد. یک ماه بعد از اعلام قرنطینه مشکلات مهاجران به تدریج نمایان شد. طولانی شدن قرنطینه و محدودیت تردد و تمدید متوالی آن در قالب برنامه‌های مختلف در سال 2020 که با رکود اقتصادی و تعطیلی کسب و کار همراه شد شرایط را برای مهاجران قانونی و غیر قانونی سخت تر نمود. از این رو اغلب آنها ترجیح دادند تا به موطن خود باز گردند. لذا دولت مالزی با اتخاذ تدابیری شرایط را برای بازگشت این افراد تسهیل نمود. 

طرح  خروج مهاجران با روادید منقضی شده در دوره قرنطینه

منظور از مهاجران با روادید منقضی شده کسانی هستند که به صورت قانونی وارد مالزی شده و دارای یکی از روادید اقامتی معتبر بودند اما در دوره شیوع کرونا روادیدشان منقضی شده بود. با افزایش موارد ابتلا به ویروس کرونا، دولت مالزی ماه مارس 2020 محدودیتهایی برای ورود توریست از برخی کشورها به عمل آورد. با شروع بحران در مالزی دولت در اطلاعیه 16 مارس 2020 اعلام کرد برای کنترل اوضاع از تاریخ 18 مارس در کشور مقررات محدودیت تردد  [MCO[1 به اجرا در خواهد آمد. با شروع قرنطینه سراسری برای چند روز اتباع خارجی که نیاز به تمدید روادید داشتند اما به دلیل تعطیلی ادارات موفق به این کار نشده بودند دچار سرگردانی شدند زیرا بدون روادید معتبر خروج از مالزی امکان پذیر نبود.

 پلیس مهاجرت برای تسهیل خروج افرادی که روادیدشان منقضی شده بود اعلام کرد اتباع خارجی با هر نوع اقامت معتبر که روادید شان از اول ژانویه 2020 منقضی شده می‌توانند بدون مراجعه به اداره کل مهاجرت در پوتراجایا به طور مستقیم به فرودگاه مراجعه نموده و از مالزی خارج شوند. مدارک مورد نیاز عبارت بود از نامه تائید سفارت، گذرنامه معتبر و بلیط. این افراد از پرداخت جریمه معاف بودند و در لیست ممنوع الورودین Blacklist  به مالزی نیز قرار نمی‌گرفتند. از دیگر مزیتهای این مقررات آن بود که این دسته افراد اجازه داشتند به کشور ثالث نیز سفر نمایند و محدودیتی در این زمینه نبود. اتباع خارجی که فاقد گذرنامه بوده و قصد عبور با برگ عبور را داشتند ابتدا باید به اداره کل مهاجرت در پوتراجایا مراجعه و مجوز خروج دریافت می‌کردند که با توجه به تعطیلی این بخش می‌بایست منتظر می ماندند تا بعد از قرنطینه اقدام نمایند.

 این برنامه تا ماه آوریل 2021 ادامه داشت زیرا دولت مالزی همچنان وضعیت را غیر عادی اعلام کرده بود و چندین بار قرنطینه را تمدید نمود. به تدریج شمار این گروه افزایش یافت، شرکتها امکان فعالیت نداشتند و اقدام به تعدیل نیرو کردند. پلیس مهاجرت در اطلاعیه اول مارس 2021 اعلام کرد دوره محدودیت تردد RMCO در 31 مارس پایان خواهد یافت و افرادی که روادیدشان (از هر نوع) از اول ژانویه 2020 منقضی شده تا 21 آوریل  2021 فرصت دارند از مالزی خارج شوند. در غیر این صورت برای خروج یا اقامت معتبر باید به اداره کل پلیس مهاجرت مراجعه و روادید دریافت نمایند. بعد از تاریخ ذکر شده برای کسانی که قصد خروج داشتند special pass دو هفته ای صادر می‌شد. متقاضیانی که قصد اقامت داشتند با ارائه مدارک از جمله نامه تائید از سفارت و اعلام تمکن مالی و یک دلیل قانع کننده برای اقامت در مالزی special pass  با مدت اعتبار یک تا دو ماه با قابلیت تمدید دریافت می‌کردند. از مزیت های این روادید این بود که دارنده آن در لیست ممنوع الورودین قرار نمی‌گرفت و اجازه سفر به کشور ثالث را نیز داشت.

 این برنامه تا اول ژوئن 2021 ادامه یافت اما با اعلام دور جدید قرنطینه و تعطیلی، پلیس مهاجرت مجددا تغییراتی در این برنامه اعمال کرد و اعلام نمود این گروه از افراد برای خروج از مالزی نیاز به special pass ندارند و می‌توانند مانند سابق به صورت مستقیم از مالزی خارج شوند با این تفاوت که اولا در لیست ممنوع الورودین به مالزی قرار می‌گرفتند و ثانیا برخلاف قبل اجازه سفر به کشور ثالث را نداشتند و باید به کشور خود باز گردند. این رویه هم اکنون در جریان است و دولت در اعلامیه 8 جولای 2021 اعلام کرد برنامه  جدید تا پایان برنامه ملی ایمن سازی کووید 19 یا 31 دسامبر 2021 برقرار است و افراد فاقد روادید با شرایط فوق می‌توانند بدون پرداخت جریمه و فقط با پر کردن یک فرم در پلیس مهاجرت فرودگاه از مالزی خارج شوند.

برنامه بازگشت به کشور 

 هدف از برنامه بازگشت به کشور repatriation بازگرداندن مهاجران غیر قانونی بود که قبل از 31 مارس 2019 روادیدشان منقضی و از مالزی خارج نشده بودند. اکثریت این گروه کارگران غیر قانونی و گروه معدودی از توریستها که با اهدف اقامت یا سفر به کشور ثالث وارد مالزی شده بودند را در بر می‌گیرد.  پیش از این دولت در  برنامه [2]B4G که از اول آگوست تا 31 دسامبر 2019 اجرا شد این امکان را برای این دسته فراهم آورد تا با پرداخت 700 رینگیت جریمه و داشتن بلیط و برگ عبور یا گذرنامه معتبر با دریافت روادید 7 روزه از کشور خارج شوند. بعد از 31 دسامبر 2019  پلیس مهاجرت اعلام نمود این مقررات را تمدید نخواهد کرد و با مهاجران فاقد اقامت به شدت برخورد خواهد کرد. 

برای مدت کوتاهی قبل از شیوع کرونا این مهاجران می‌بایست به روش سابق با پرداخت 3100 رینگیت جریمه روادید خروج special pass دریافت می‌کردند. اما از ماه مارس با اجرای برنامه قرنطینه همه امور مهاجرتی نیز تعلیق شد.  با توجه به تعطیلی ادارات دولتی در دوره قرنطینه امکان دریافت روادید خروج یا special pass  فراهم نبود و این بزرگترین مشکل برای  این دسته از مهاجران بود. آنها در دوره قرنطینه از سوی پلیس، کرونا و فقر و گرسنگی تهدید می‌شدند.  برای کاهش هزینه زندگی به صورت گروهی زندگی می‌کردند و با توجه به برقراری ایست بازرسی در سطح شهر و بررسی مدارک هویتی ترجیح می دادند از اقامتگاههای خود  نیز خارج نشوند.

دولت مالزی در 16 ماه نوامبر 2020 برای خروج مهاجران غیر قانونی برنامه Repatriation را اعلام کرد و تا قبل از شروع قرنطینه ماه ژوئن 2021 ادامه داشت. این افراد با ثبت وقت قبلی، همراه داشتن مدارک معتبر و پرداخت 500 رینگیت جریمه موفق به دریافت روادید خروج می‌شدند.  به گفته وان احمد دهلان دبیر کل وزارت کشور حدود 248 هزار کارگر برای خروج از طریق این برنامه ثبت نام کردند و حدود 98 هزار نفر به کشور خود بازگشتند و بقیه نیز منتظر فرا رسیدن وقت از قبل تعیین شده ماندند.

در تاریخ 8 جولای دولت برنامه جدید دیگری را طی اعلامیه ای موسوم به «بازگشت به وطن» با نام  (Recalibration Program Repatriation) معرفی نمود که بموجب آن چند باجه در فرودگاه بین المللی کوالالامپور برای صدور روادید خروج افتتاح گردید. باجه‌ها به صورت 24 ساعت فعال بوده و متقاضیان باید با همراه داشتن مدارک زیر 6 ساعت قبل از پرواز به فرودگاه مراجعه نمایند:

1- مدرک معتبر مسافرتی (گذرنامه یا برگ عبور) 2- بلیط برگشت به کشور مبدا 3- آزمایش منفی PCR حداکثر با 72 ساعت قبل از پرواز 4- پرداخت 500 رینگیت جریمه (قابل پرداخت از طریق کارتهای بانکی یا کیف پول Touch,n GO).

[1] - Movment Cotrol Order

[2] - Back for Good