" مروری بر شاخص های مهم اقتصادی- اجتماعی اسلوونی "

25 ژوئن ( 4 تیرماه) روز ملی جمهوری اسلوونی و مصادف با سی امین سالگرد استقلال این کشور می‌باشد. به همین مناسبت رشد ، پیشرفت و تنزل این کشور طی سی سال گذشته از سوی رسانه‌های مختلف مورد بررسی قرار گرفته است . به این بهانه با نگاه آماری برخی از شاخص های مهم در این کشور اروپایی مورد توجه و بررسی قرار گرفته است.

اسلوونی در سال 1991 میلادی از یوگسلاوی سابق جدا و بعنوان کشوری مستقل برسمیت شناخته شد و توانست در رابطه با آینده خود تصمیم بگیرد. اسلوونی طی سی سال استقلال ، شاهد پیشرفت های زیادی در حوزه اقتصادی ، افزایش رفاه مادی ، ارتقاء سطح استاندارد زندگی شهروندان ، افزایش طول متوسط عمر و نیز جمعیت این کشور بود. متوسط سن شهروندان نیز هفت سال بیشتر شده است. اسلوونی از سال 1991 تاکنون شاهد سه تنزل و پسرفت اقتصادی بود: رکود اقتصادی بعد از استقلال اسلوونی بین سال 1991 تا 1993 میلادی، بحران اقتصادی در سال 2009 تا 2013 میلادی، آغاز پاندمی در سال 2020 میلادی.

اسلوونی موفق شد بعد از سال 1991 به کمک واحد پولی خود (تولار)، تورم 250 درصدی را بر طرف نماید.  تولیدات ناخالص داخلی از زمان استقلال تاکنون 91درصد افزایش یافت و تقریبا دو برابر شد و حقوق ها نیز افزایش یافت. بدهی عمومی دولت به نسبت تولیدات ناخالص داخلی ، چهاربرابر شده و به 37 میلیارد یورو رسیده است . بانک مرکزی اسلوونی و دولت وقت اسلوونی، در اوایل استقلال اسلوونی، بنیاد و اقتصاد کشور و همچنین سیستم مالی را باز تعریف کردند. چنین تصمیماتی در وضعیتی انجام شد که یوگسلاوی سابق در سال 1991با تورم 247 درصدی روبرو بود.

شرکت های صادر کننده اسلوونی بلافاصله تلاش خود برای ورود به بازارهای اروپایی آغاز کردند و به سراغ خریدارهای اروپایی رفتند. کشور جوان اسلوونی در ابتدای استقلال، عضویت در اتحادیه اروپایی و ناتو را به عنوان اهداف راهبردی خود برگزید. اسلوونی در سال 2004 میلادی موفق شد به هر دو هدف تعریف شده یعنی عضویت در اتحادیه اروپایی و ناتو نائل آید . ژانویه سال 2007 اسلوونی به عنوان عضو جدید اتحادیه اروپایی واحد پولی یورو را پذیرفت. 

بحران اقتصادی دوم در نیمه سال 2009 میلادی منجر به توقف پرداخت وام به شرکت ها و افزایش میزان بدهی شرکتها شد بطوریکه شاید بتوان گفت توسعه اقتصادی اسلوونی ده سال با تاخیر مواجه شد.  اسلوونی از سال 2014 میلادی تا 2020 میلادی شاهد تحولات اقتصادی بود و آغاز اپیدمی در سال گذشته میلادی سبب قطع روند تحولات مثبت اقتصادی شد.

بدهی عمومی دولت طی30 سال ، شدیدا افزایش یافته و بودجه دولتی دایم با کسری روبرو شده است. در سال 2018 میلادی کسری بودجه برابر با 337 میلیون یورو ( 0.7 درصد تولیدات ناخالص داخلی) ، در سال 2019 میلادی برابر با 208 میلیون یورو یا 0.4 درصد تولیدات ناخالص داخلی بود. بدهی عمومی دولت اسلوونی هم اکنون به بیش از 37 میلیارد یورو و تقریبا 18000 یورو به ازای هر شهروند رسیده است.

اطلاعات آماری نشان می دهد اقتصاد اسلوونی در مقایسه با سال 1991 میلادی تقریبا دو بار توسعه یافت . تولیدات ناخالص داخلی 91 درصد افزایش را نشان می دهد . تولیدات ناخالص داخلی اسلوونی در سال 2020 میلادی بیش از 22000 یورو و یا چهار برابر بیشتر از سال 1991 میلادی است . این رقم در نگاه اول رقم بالایی به نظر می رسد ولی واقعیت امر این است اسلوونی در زمان استقلال خود جلوتر از دیگر کشورهای سوسیالیستی سابق بود . این کشورها در ادامه مرتکب اشتباهات کمتری شدند و پیشرفت آنها سریعتر از اسلوونی صورت گرفت . در این رابطه بطور خاص می‌توان از جمهوری چک نام برد که از لحاظ استاندارد و رفاه حتی از اسلوونی هم سبقت گرفته است.

مقایسه قدرت خرید شهروندان اسلوونی با متوسط قدرت خرید شهروندان اتحادیه اروپایی می‌تواند مقایسه خوبی باشد. قدرت خرید شهروندان اسلوونی در بیست سال قبل 81 درصد قدرت خرید شهروندان اتحادیه اروپا بود و در سال 2008 به بالاترین سطح خود یعنی 91 درصد رسید. بر طبق آخرین آمار اعلام شده ، قدرت خرید شهروندان اسلوونی به 89 درصد متوسط قدرت خرید شهروندان اتحادیه اروپا رسیده است.

قدرت خرید بر متوسط حقوق ماهیانه نیز تاثیر گذار بود. روند حقوق متوسط در اسلوونی طی سی سال گذشته رو به افزایش است. متوسط حقوق ناخالص در اسلوونی در سال 1991 میلادی برابر با 10322 تولار بود که در تبدیل به یورو برابر با 43 یورو است. سال 1992 متوسط حقوق خالص به 129 یورو رسید. رشد حقوق متوسط در سال 2010 میلادی کند شد ولی طی دو سال اخیر مجددا افزایش داشت. متوسط حقوق خالص در سال 2020 میلادی برابر با 1209 یورو ( ناخالص 1856 یورو) است که بطور واقعی 102 درصد بیشتر از سال  1991 می‌باشد. 

جمعیت اسلوونی در سال 1991 میلادی برابر با 1998912 نفر بود . تعداد جمعیت اسلوونی در اوایل سال 2021 میلادی برابر با 2108977 نفر یا 110065 نفر یا 5 درصد بیشتر از سال 1991 بود. سن متوسط جمعیت اسلوونی 7.5 درصد افزایش پیدا کرده است ( سال 1991 متوسط سن شهروندان اسلوونی 36.2 سال  بود- سال 2021 متوسط سن شهروندان اسلوونی 43.7 سال بود).

تعداد مهاجرت ها، خصوصا مهاجرت شهرندان خارجی به اسلوونی بر وضعیت جمعیت اسلوونی تاثیرگذار بوده است. تعداد مهاجرت ها به اسلوونی در اواسط سال 1995 میلادی 47000 نفر بود که برابر با 2.4 درصد کل شهروندان اسلوونی است. در سال 2021 میلادی اتباع خارجی هشت درصد (169000 نفر) شهروندان اسلوونی را تشکیل  می دهند.

متوسط سطح تحصیلات در اسلوونی نسبتا بالا است. تقریبا یک چهارم شهروندان اسلوونی دارای سطح تحصیلات فوق دیپلم یا لیسانس می‌باشد که تقریبا سه برابر بیشتر از سال 1991 است. تعداد کل دانشجویان در مقایسه با سال 1991 تقریبا دو برابر شده و به 83000 نفر رسیده است.     

درصد تعداد افرادی که در خط  فقر زندگی می‌کنند در دوران بین سال 1997 تا 2019 میلادی از 14 درصد به 12 درصد کاهش یافته است. تعداد کسانی که واقعا با فشار مالی روبرو هستند از سال 2005 میلای تاکنون نصف شده و از 5.1 درصد به 2.6 درصد رسیده است. برخی از افراد جامعه به ویژه افراد بالای 65 سال واقعا با فشار مالی روبرو هستند. اسلوونی سالیانه 21 الی 25 درصد تولیدات ناخالص داخلی خود را برای مراقبت های اجتماعی (خدمات اجتماعی) شهروندان خود منظور می‌کند و این تائید می‌کند که بطوریکه در قانون اساسی نیز قید شده است اسلوونی کشور سوسیال است.  صادرات اسلوونی در سال 1992 میلادی کمی‌بیشتر از 5 میلیارد یورو بود و در سال 2020 میلادی به 32.9 میلیارد یورو رسیده است .

نمودارهای 3- 1 وضعیت رشد و کاهش شاخص های مهم اقتصادی – اجتماعی اسلوونی را از زمان استقلال (1991) این کشور تا سال 2020 میلادی (2020- 1991) را نشان می دهد .

تولیدات ناخالص داخلی اسلوونی سال 2020-1991 میلادی (نمودار شماره 1)

 

 مقایسه چند شاخص مهم سال 1991 با 2021 ( نمودار شماره 2)

متوسط طول عمر مردم اسلوونی از 2019- 1992 (نمودار شماره 3 )