اختلاف دیدگاه رسانه‌ها و شرکت های سوئدی نسبت به چین
تقریبا روزی نیست که در روزنامه‌های معروف سوئدی، مطلبی علیه چین (اعم از خطرات امپریالیسم اقتصادی چین، خطرات تسلط چین بر منابع سوئدی، ضد دموکراتیک بودن چین و انواع نقض حقوق بشر در چین) وجود نداشته باشد ولی روابط اقتصادی با چین به همان روال پر رونق خود ادامه می یابد و شرکت های سوئدی بهترین روابط را با چین دارند.
اختلاف رسانه‌های سوئدی با چین، وارد جزییات زیادی شده است مثلا رسانه‌ها و سفارت چین در استکهلم، مانند کارد و پنیر هستند. دایم به هم می تازند.
در جبهه دیگر، شرکت های سوئدی قرار دارند که انگار نگاهی به مقاله‌های روزنامه‌های خودشان علیه چین ندارند. آن‌ها حتی از گزارش سازمان امنیت «SAPOساپو» هم دلخور هستند که برای سرمایه گذاری بیشتر چینی‌ها مانع تراشی می‌کند مثلا شرکت اریکسون تهدید کرده که اگر دولت سوئد مانع از حضور شرکت هواووی در سوئد ( به خاطر گزارش ساپو) شود، اریکسون ممکن است دفتر مرکزی خود را از سوئد به خارج منتقل کند. اریکسون در حقیقت نگران است که چین دست به اقدام متقابل بزند و اریکسون را از بازار بزرگ و جذاب چین حذف کند.
بنابر گزارش رسانه‌های سوئدی، شش شرکت بزرگ سوئدی وابسته به خانواده سرمایه دار والنبری Wallenberg در سال 2018 حدود 13 میلیارد یورو در چین درآمد داشتند. همین رقم، قانع کننده ترین دلیل موضع نرم شرکت های سوئدی در قبال چین است.
حجم حضور چینی‌ها در سوئد:
به گزارش موسسه مطالعات دفاعی FOI (وابسته به وزارت دفاع سوئد) خرید شرکت های سوئدی توسط چینی‌ها از سال 2014 رشد زیادی داشته است. در حال حاضر اکثریت سهام 51 شرکت سوئدی در اختیار چین است. در 14 شرکت نیز سهام اقلیت را دارد. یک سوم از این شرکت در غرب سوئد قرار دارند که بزرگترین آن، ولووکار (سازنده خودروهای سبک) است که همه سهام آن به ارزش یک میلیارد و 800 میلیون یورو، در سال 2010 به شرکت جیلی فروخته شد. در سال 2018 بخش بزرگی از سهام شرکت ولوو تراک (سازنده ماشین‌های سنگین ولوو) نیز به ارزش 3 میلیارد و 200 میلیون یورو به شرکت جیلی فروخته شد.
نوع خریدها و سرمایه گذاری‌های چین، موجب ایجاد پرسش های امنیتی شده است. چین اقدام به سرمایه گذاری در حوزه‌های حساس و زیر ساختی مانند خودرو سازی، دارویی، بیوتکنولوژی، زمین شناسی، انرژی و شرکت های با فناوری پیشرفته کرده است .
علیرغم همه ابراز نگرانی‌ها، موسسه مطالعاتی FOI اعتراف می‌کند برخی از شرکت های سوئدی از سرمایه گذاری چینی سود زیادی بردند. از جمله شرکت خودروسازی ولوو که در دوران مالکیت شرکت آمریکایی فورد، دچار بحران شده بود، با خرید چینی‌ها، کاملا متحول شده و اکنون وضع بسیار خوبی دارد.
چین بزرگترین شریک بازرگانی سوئد در آسیا و هشتمین در دنیا است. سال گذشته صادرات سوئد به چین 6.7 میلیارد یورو و واردات از چین به 7.8 میلیارد یورو رسید. شرکت های چینی با این که در مقایسه با دیگر کشورها، تازه وارد هستند ولی بیشترین کارآفرینی را در غرب سوئد به ویژه در منطقه مهم گوتنبرگ داشته اند. امروز اشتغال هزاران سوئدی در غرب کشور (منطقه گوتنبرگ) به سرمایه گذاری‌های چین وابستگی دارد.
سرمایه گذاری چینی‌ها، حوزه‌های بسیار متنوعی را پوشش داده است، حتی برخی از زمینه‌ها، باعث تعجب مردم عادی می‌شود مثلا سرمایه گذاری در مزارع توربین‌های بادی؛ چین هم اکنون مالک 20 درصد توربین‌های بادی سوئد است.
به عنوان نمونه؛ شرکت دولتی چینی (مالک نیروگاه‌های هسته ای CGN ) هم اکنون بزرگترین دارنده سهام نیروگاه بادی Northpole در Piteå (بزرگترین مزرعه زمینی توربین‌های بادی اروپا) است. شرکت چینی سال گذشته 4 میلیارد کرون (حدود 400 میلیون یورو) در این مزرعه سرمایه گذاری کرد.
برای مردم سوئد عجیب است که چینی‌ها چه چیزی از این مزرعه می خواهند. یکی از کارشناسان می‌گوید؛ احتمالا دلیل اصلی این است که آن‌ها به دنبال دستیابی به فناوری‌های این صنعت هستند تا خودشان بسازند. برخی، نظر دیگری دارند و می‌گویند، چینی‌ها نمی آیند که چیزی بیاموزند و برگردند بلکه از یک صنعت شروع می‌کنند و کم کم وارد عرصه‌های متنوع تر می‌شوند.
یکی از روزنامه‌های سوئد، این هفته علیه سرمایه گذاری چین در مزارع برق بادی سوئد مقاله نوشته و دولت سوئد و اتحادیه اروپا را متهم به سهل انگاری و ساده لوحی کرده است. به نوشته https://www.na.se/artikel/kinas-plan-for-varlden-har-vind-i-seglen دولت آمریکا شرکت مربوطه چینی را در لیست سیاه قرار داده است و دولت سوئد با بی تفاوتی برخورد می‌کند.
تقسیم کار:
به نظر می رسد؛ در برخورد با چین، نوعی تقسیم کار در سوئد شکل گرفته است:
طرفداران:
کسانی که دیدگاه صرفا اقتصادی دارند و شرکت های بزرگ و چند ملیتی از ورود چینی‌ها به کشور و گسترش روابط با چین استقبال می‌کنند. شرکت های سوئدی بسیار دست به عصا هستند که وارد منازعات سیاسی نشوند چون عواقب اقتصادی سنگینی دارد. مثلا ماه گذشته که شایعه همراهی شرکت پوشاک H&M با تحریم پنبه منطقه سین کیانگ پیش آمد، در فضای اجتماعی چین، کمپینی برای تحریم این شرکت سوئدی شکل گرفت که باعث نگرانی شدید مدیران آن شد و تلاش کردند خود را تبرئه کنند.
مخالفان:
در جبهه مقابل، رسانه‌ها، نهادهای حقوق بشری و احزاب دست راستی، به شدت مخالف چین هستند و هر روز علیه چین موضع گیری می‌کنند. برخی از کارشناسان سیاسی آکادمیک و استراتژیست ها هم در عین اعتراف به سود اقتصادی روابط با چین، از عواقب سیاسی و استراتژیک آن نگران هستند.
میانه:
دولت سوسیالیست سوئد، در میانه قرار می‌گیرد و نقش بالانس کننده دارد. تلاش می‌کند میان مخالفان و موافقان کار با چین توازن برقرار کند. دولت سوئد باید به گونه ای کارکند که هم طرفداران حقوق بشر و دموکراسی را راضی کند، هم نگرانی سازمان‌های اطلاعاتی و امنیتی را برطرف نماید و هم اجازه ندهد به منافع شرکت های سوئدی ضربه بخورد.
مثلا در یک جنجال بزرگ که هفته گذشته به خاطر ایمیل تند سفارت چین به یک روزنامه نگار سوئد ایجاد (برخی از احزاب و شخصیت ها خواستار اخراج سفیر به عنوان عنصرنامطلوب شده بودند) شده بود. خانم لینده، وزیر خارجه سوئد با نوشتن یک توییت انتقادی از چین، فضای سیاسی ضد چین را آرام کرد.
حتی دولت پیشین سوئد که در اختیار حزب محافظه کار بود هم همین نقش را بازی می‌کرد. مثلا آقای بیورن روسنگرنBjörn Rosengren وزیر بازرگانی دولت پیشین محافظه که در دوره او شرکت ولوو به چینی‌ها فروخته شد، پس از جنجال هفته پیش گفت: دولت باید فضا را آرام کند. وی گفت: «تهدید سفارت چین علیه یک روزنامه نگار، موضوعی جدی است ولی اخراج سفیر مانند ریختن بنزین بر آتش است. مشکلات را بیشتر می‌کند». وی از کار با چین دفاع کرد و گفت: «نتیجه همکاری اقتصادی با چین را در متحول شدن شرکت ولوو ببینید. ولووی امروز را با دوران پیش از مالکیت چین بسیار متفاوت است. بدون سرمایه گذاری چینی‌ها، ولووی امروز در این جایگاه جهانی نبود».
پیوست ها:
تعداد شغل های ایجاد شده توسط شرکت های خارجی در منطقه گوتنبرگ:
- چین: 13887 شغل (گفته می‌شود 60 هزار شغل در کل سوئد، وابستگی کامل به سرمایه گذاری چین دارند).
- نروژ: 8612 شغل
- آمریکا: 8255 شغل
تعداد شرکت های خارجی در سوئد:
- نروژ 415
- آلمان 268
- دانمارک 244
- آمریکا 222
- انگلیس 207
- هلند 121
- فنلاند 111
- لوکزامبورگ 105
- فرانسه 105
- چین 65
میزان سهام چینی‌ها در برخی از شرکت های مهم سوئدی
