همکاریهای اقتصادی امارات متحده عربی با کشورهای افریقایی
یک و نیم دهه اخیر را میتوان سالهای رشد و شکوفایی شتابان امارات عربی متحده دانست. این شکوفایی حاصل عوامل گوناگون از جمله درآمدهای نفتی و تجارت بینالمللی و سیاستهای غرب محور، بر روی هم رفته ارتباطات امارات با محیط پیرامون آن را افزایش داده است و در سایه اوضاع نابسامان کشورهای بزرگ عربی مانند عراق، سوریه، مصر و .. امارات قدرت عرض اندام زیادی یافته و توانسته است این هفت امارت نشین کوچک را به مجموعهای پیشرو در جهان عرب تبدیل کند تا جایی که به گفته انور قرقاش وزیر مشاور در امور خارجه امارات، کشورش میخواهد بازیگری جهانی باشد و سدها را بشکند و برای این کار باید برخی خطرات راهبردی را بپذیرد!!
به دلایل زیادی، کشورهای افریقایی، یکی از مقاصد مناسب برای گسترش نفوذ و پیگیری منافع امارات متحده عربی از سوی حاکمان این کشور شناسایی شدهاند. با توجه به ساختارهای پیشرفته ارتباطی، مالی، بانکی، بازرگانی، حمل و نقل هوایی و دریایی، وجود شعبات شرکتهای بزرگ غربی و شرقی و حضور 90 درصدی شهروندان متخصص خارجی در مقایسه با شهروندان اماراتی و تسهیلات آسانی که این کشور برای شرکتها و کسب و کارهای بینالمللی فراهم کرده است، بنادر متعدد و پرظرفیت امارات، مرکزی برای تبادلات اقتصادی و تجاری بینالمللی بویژه صادرات دوباره کالاها به مناطق گوناگون جهان و از جمله کشورهای منطقه و افریقایی شده است و این تجارت سالانه میلیاردها دلار درآمد را به اقتصاد امارات هدیه میکند.
در سالهای اخیر، امارات برنامههای زیادی برای همکاری در افریقا بویژه کشورهای عربی بخشهای شمال و شرق افریقا تعریف کرده است. کشورهای عربی هدف امارات در افریقا، با توجه به وجه مشترک بیشتر آنها در توسعه نیافتگی، نابسامانیهای اقتصادی و ناآرامیهای سیاسی، از جنبههای سیاسی، نظامی، اقتصادی و حتی فرهنگی در مدار توجه امارات قرار گرفته اند. به گفته محمدبن راشد حاکم دبی، امارات یکی از بزرگترین سرمایهگذاران جهانی در مسیر اقتصادی افریقاست. بنا بر گزارش وزارت اقتصاد امارات، طی 5 سال اخیر، روابط تجاری و سرمایهگذاری بین امارات و قاره آفریقا رشد چشمگیری داشته است و مبادلات تجاری میان امارات با کشورهای افریقایی از سال 2015 تا پایان 2019 جهش 50.5% داشته و از 122 میلیارد درهم به 183 میلیارد و 700 میلیون درهم امارات افزایش یافته است. همچنین ارزش کل داد و ستد تجاری بین امارات و کشورهای قاره آفریقا در سال 2019 با رشد 14% نسبت به سال 2018 از 161 میلیارد درهم به 183 میلیارد و 700 میلیون درهم افزایش یافته است. جریان سرمایهگذاری خارجی مستقیم از امارات به کشورهای آفریقایی بویژه در زمینههای زیرساخت، ارتباطات، حمل و نقل هوایی، معادن، انرژیهای نو، سرمایهگذاری کشاورزی، گردشگری، اداره بنادر و مناطق آزاد است که امارات تجربه و توانمندی زیادی در آنها دارد. بر اساس مطالعه کمیته اقتصادی آفریقا، وابسته به سازمان ملل متحد، امارات بین کشورهای خاورمیانه، دومین سرمایهگذار بزرگ در آفریقا با بیش از 11 میلیارد دلار است. سهم سرمایهگذاری خارجی مستقیم امارات 12% میباشد. هیأت دولت امارات نیز اخیرا، شماری از توافقنامهها را تصویب کرد که شامل شش توافق اقتصادی بینالمللی با شش کشور سیرالئون، بورکینافاسو، غنا، گواتمالا، رواندا در قاره آفریقا میباشد. این توافقات در زمینههای تشویق و حمایت متقابل از سرمایهگذاری، اجتناب از اخذ مالیات مضاعف، جلوگیری از فرار مالیاتهای اعمال شده بر درآمد و سرمایه و خدمات هوایی میباشند که منجر به تقویت بیشتر روابط اقتصادی امارات با گروه جدیدی از کشورهای آفریقایی جهت گسترش روابط تجاری، سرمایهگذاری مشترک و ایجاد افق جدید همکای میشود.
به چند نمونه از روابط امارات با کشورهای افریقایی در ذیل اشاره شده است:
مصر: مصر بعنوان پرجمعیتترین کشور عربی – اسلامی در شمال افریقا، تامین کننده نیروی متخصص مورد نیاز امارات است بطوری که هزاران مهندس و شرکت مصری، حضور فعالی در طرحهای عمرانی امارات دارند. در عین حال، مصر متحد سیاسی و نظامی امارات در منطقه است که محمدبن زاید ولیعهد ابوظبی بارها به قدرت نظامی مصر به عنوان قدرت نظامی عربی بالیده است. همچنین شرکتهای اماراتی زیادی در طرحهای عمرانی مصر در دوره پس از انقلابات اخیر این کشور حضور دارند. امارات از کودتای مصر که به برکناری دولت محمد مرسی و قدرتگیری عبدالفتاح السیسی منجر شد نیز حمایت کرد.
سودان: حضور و نفوذ امارات در میان هیئت حاکمه پس از برکناری عمرالبشیر در خارطوم برکسی پوشیده نیست. سودانیها یکی از کلیدهای حل نابسامانیهای اقتصادی خود را سرمایههای شرکتهای اماراتی و کمکهای حاکمان امارات میپندارند و تشکیلات هلال احمر امارات بیشترین فعالیتهای برون مرزی خود را در سودان ارائه میدهد. از سوی دیگر سودان تامین کننده نیروهای نظامی مورد نیاز ائتلاف عربی در یمن و حتی لیبی است.