صنعت خودروسازی برزیل و عملکرد آن در سال 2019

برزیل هشتمین کشور خودرو ساز و ششمین بازار بزرگ خودرو دنیاست. 26 شرکت خودرو ساز در برزیل در قالب 65 کارخانه در 10 ایالت و 43 شهر برزیل فعالیت دارند. ظرفیت تولیدی این کارخانه‌ها 5.05 میلیون دستگاه خودرو و 109 هزار دستگاه ماشین آلات کشاورزی می‌باشد. 473 کارخانه قطعه سازی نیز در این کشور فعالیت دارند. 1.9 میلیون نفر در این بخش به صورت مستقیم و غیر مستقیم مشغول به کار می‌باشند. ارزش کل تولیدات صنعت خودرو برزیل در سال 2018 به رقم 61.9 میلیارد دلار بالغ گردید. میزان صادرات خودرو و قطعات خودرو برزیل در سال 2019 به رقم 15.9 میلیارد دلار و میزان واردات نیز 18.8 میلیارد دلار رسید که تراز منفی 2.9 میلیارد دلاری برای این کشور ایجاد کرد.

صنعت خودروسازی  برزیل با بیش از یک قرن سابقه از مهمترین بخش های صنعتی برزیل می‌باشد و حدود 20 درصد تولید ناخالص داخلی بخش صنعت را به خود اختصاص داده است. اولین کارخانه خودرو سازی برزیل در سال 1919 توسط شرکت خودروسازی فورد افتتاح شد ولی قوام گیری به دهه 1950 باز می‌گردد که اعمال تعرفه‌های سنگینی بر واردات خودرو منجر به سرمایه گذاری شرکتهای خودرو ساز برای مونتاژ خود در ایالت سان پائولو برزیل گردید. شرکت های بزرگی چون شورولت، فورد، فولکس واگن و فیات با سرمایه گذاری گسترده در برزیل انجام داده و تا دهه 1990 که برزیل بازار خود را برای واردات خود باز کرد، بازار خودرو برزیل تسلط داشتند. از آن زمان به تدریج دیگر شرکت های مهم نیز  نیز در برزیل کارخانه مونتاژ خودرو احداث کردند به نحوی که اکنون بیشتر شرکت های خودروساز دنیا در این کشور حضور دارند.

برخورداری برزیل از بازار مصرف بیش از 200 میلیون نفری و دسترسی به بازار دیگر کشورهای منطقه مورد توجه شرکتهای تولید کننده خودرو در سطح دنیا بوده است وسرمایه گذاری آنها را برای عرضه خودرو در برزیل و منطقه را موجب شده و این کشور برا یکی از بزرگترین (هشتمین) کشورهای خودرو ساز تبدیل ساخته است. در حال حاضر 26 شرکت خودرو ساز در قالب 65 کارخانه در 10 ایالت و 43 شهر برزیل فعالیت دارند. ظرفیت تولیدی این کارخانه‌ها 5.05 میلیون دستگاه خودرو (سواری، کامیون و اتوبوس) و 109 هزار ماشین آلات کشاورزی می‌باشد. 473 کارخانه قطعه سازی نیز در برزیل مشغول به کار می‌باشد. بخش خودروسازی حدود یک پنجم کل تولید ناخالص داخلی (GDP) بخش صنعت و 3 درصد کلGDP برزیل را تشکیل می دهد. خودرو به دلیل وجود زنجیره‌های تولید، بخشی است که عملکرد آن می‌تواند به طور قابل توجهی بر تولید چندین بخش صنعتی دیگر تأثیر بگذارد. ویژگی دیگر بازار خودرو برزیل مجهز بودن خودروهای ساخت داخل به سیستم سوخت دوگانه بنزین و اتانول می‌باشد که موجب رونق صنعت اتانول در این کشور شده است.

شرکت های مهم خودرو ساز برزیل و نوع تولید آنها

علیرغم رونق صنعت خودروسازی طی سه سال گذشته، این صنعت طی دهه گذشته بدترین رکود خود را تجربه کرد. میانگین رشد تولید ناخالص داخلی بخش خودروسازی برزیل طی ده سال گذشته تنها 1.39 درصد بوده است که رقم بسیار پایینی  می‌باشد و با احتساب شاخص افزایش جمعیت این بخش عملاً در رکود به سر برده است. میزان تولید خودرو در سال 2019 رشد 8.4 درصد نسبت به سال 2018 داشت ولی در مقایسه با نقطه اوج در سال 2012 یک میلیون دستگاه پایین­تر بود. آمارهای اولیه نشان می دهد که برزیل در سال 2019 از رده هشتم بزرگترین بازار بزرگ فروش خودرو در دنیا به رده ششم صعود کرد ولی همچنان از رتبه چهارمی‌که بین سالهای 2010 تا 2014 از آن برخوردار بود، پایین تر است.

عملکرد بخش خودرو در سال 2019

انجمن ملی تولید کنندگان خودرو برزیل[1] هر ساله گزارش عملکرد بخش خودروسازی برزیل را منتشر می­کند. گزارش سال 2020 این نهاد (براساس آمارهای سال 2019)  میزان کل تولید خودرو برزیل را 2.94 میلیون دستگاه آورده است. از این میزان 2.45 میلیون دستگاه را خودروهای سواری تشکیل می دهند و  خودروهای مسافری سبک (355 هزار دستگاه)، کامیون (113 هزار دستگاه) و اتوبوس (27 هزار دستگاه) در رتبه‌های بعدی تولید قرار دارند. میزان صادرات خودرو نیز به 435 هزار دستگاه رسید.

کل فروش شرکت های خودروسازی برزیل (براساس آمار های سال 2018) به رقم 61.85 میلیارد دلار رسید که 54 میلیارد دلار آن به بخش وسایل نقلیه (سواری، اتوبوس، کامیون) و 7.8 میلیارد دلار به بخش ماشین آلات کشاورزی و راه سازی اختصاص داشت. فروش شرکت های قطعه ساز نیز به 26.1 میلیارد دلار افزایش یافت. کل ناوگان حمل و نقل برزیل در سال 2019 به 45.5 میلیون خودرو رسید که نسبت به سال 2000 (19.3 میلیون دستگاه) افزایش بیش از 2 برابری را نشان می دهد. از این میزان 37.7 میلیون دستگاه را خودروهای سواری، 5.45 میلیون دستگاه خودرو مسافری سبک، 1.96 میلیون دستگاه را کامیون و 335 هزار دستگاه را اتوبوس تشکیل می دهد.

شاخص های صنعت خودرو برزیل در سال 2019  (هزار دستگاه)

شاخص	خودرو سواری	خودرو مسافری سبک	کامیون	اتوبوس	آمار کل
میزان تولید در سال 2019	2448	355	113	27	2944
کل ناوگان حمل	37720	5547	1964	355	45478
میزان صادرات	337	60	13	7	435

 

 ایالت های تولید کننده خودرو

ایالت های تولید کننده خودرو برزیل نیز طی سالهای گذشته تنوع بیشتری گرفته اند. در سال 1990 ایالت سان پائولو به تنهایی 74.8 درصد کل تولید خودرو برزیل را در اختیار داشت و به همراه ایالت میناس جرایس (24.5 درصد) بیش از 99 درصد تولید خودرو برزیل در انحصار خود داشتند. ایالت های پارانا (0.5 درصد) و ریو گرانده دو سول (0.2) دو ایالت دیگر تولید کننده خودرو بودند که روی هم رفته کمتر از 1 درصد تولید خودرو را در دست داشتند. با سرمایه گذاری صورت گرفته طی سالیان اخیر تعداد ایالت تولید کننده خودرو به 10 ایالت افزایش یافته است. سان پائولو با 40.1 درصد همچنان بزرگترین ایالت تولید کننده خودرو در برزیل است. ایالت­های پارانا (15 درصد)، میناس جرایس (10.7 درصد)، ریو گرانده دو سول (10.7 درصد)، پرنامبوکو (7.5 درصد)، باهیا (7.5 درصد)، ریو دو ژانیرو (6.7 درصد)، گویاس (1.4 درصد) و سانتا کاتارینا (0.3 درصد) در رتبه ­های بعدی قرار دارند. 

ایالت های تولید کننده خودرو در برزیل در سال 2019

شرکت های مهم تولید کننده خودرو

شرکت­های شورولت، فورد، فولکس واگن و فیات برای چندین دهه بر بازار خودرو تسلط داشتند ولی با گشایش بازار برزیل به روی واردات خودرو در دهه 1990 به تدریج شرکت های دیگر نیز کارخانه مونتاژ خودرو در برزیل احداث کردند. در حال حاضر شرکت های دیگر از جمله رنو، پژو- سیتروئن، بنز، تویوتا، نیسان، هوندا، میتسوبیشی، ولوو، هیوندایی، کیا موتورز، جک، لیفان و چری در این کشور دارای کارخانجات طراحی، ساخت و تولید و مونتاژ هستند. بر اساس آمار انجمن خودروسازان برزیل، بیش از 150 نوع خودرو از شرکت های خودروسازی و در کلاس های مختلف تولید، مونتاژ و یا وارد می‌شود.

رشد طبقه متوسط در این کشور و دسترسی به منابع مورد نیاز در ساخت خودرو از مهمترین جاذبه‌های بازار برزیل برای شرکت های خودروساز می‌باشد و به همین دلیل این گروه از شرکت ها رقابت بالایی در تولید کیفی محصول، قیمت گذاری و خدمات پس از فروش دارند. خودروهای کم مصرف بیشترین بازار در برزیل دارند به نحوی که ماشین‌های کم مصرف ده خودرو پرفروش برزیل را به خود اختصاص داده اند. شورولت اونیکس، فورد کیا، هیوندای HB20، رنو کوئید، فولکس واگن گل، فیات آگرو، فیات آسترادا، شورولت پریسما، فولکس واگن پولو و جیپ رنگید[2]به ترتیب ده خودرو پرفروش سال 2019 بودند.

شرکت ایتالیایی فیات بزرگترین تولید کنندگان خودور در برزیل در سال 2019 بود. این شرکت با مونتاژ  522.816 دستگاه خودرو در سال 2019در جایگاه اول شرکت خودروساز برزیل قرار گرفت. شرکت آمریکایی ژنرال موتور با 517.543 دستگاه خودرو مقام دوم را در میان شرکت های خودروسازی برزیل کسب نمود. شرکت خودروسازی فولکس واگن با 479.240 هزار دستگاه سومین و شرکت رنو فرانسه با   302.253 دستگاه  چهارمین خودروساز در سال 2019 بودند. شرکت های هیوندای، فورد، تویوتا، هوندا، نیسان و مرسدس بنز به ترتیب در جایگاه پنجم تا دهم شرکت های بزرگ تولید کننده برزیل قرار گرفتند. 

تولیدات شرکت های خودور ساز برزیل در سال 2019 (هزار دستگاه)

شرکت	سواری	خودرو مسافربری سبک	کامیون	اتوبوس	کل تولید	صادرات	واردات
Algare	-	-	58	2230	2288	-	-
Audi	4313	-	-	-	-	-	438
BMW	8301	-	-	-	-	-	6481
CAOA	31664	4927	-	-	-	-	1196
CNH Inudstrial		3033	3886	253	7172	-	3
DAF	-	-	3226	-	-	3226	22
FCA Fiat chrysler automobile	344581	178235	-	-	522816	44188	31133
Ford	193224	32	6452	-	199708	36990	25358
General Motors	459781	57762	-	-	517543	44368	66159
Honda	127223	-	-	-	127223	6457	4379
HPE Hpe/Mitsubishi/Suzuki	5415	9067	-	-	25457	-	4539
Hyundai	203868	-	-	-	203868	3895	-
Jaguar e Landrover	2782	3	-	-	2785	-	4910
MAN	-	3497	26740	5509	35746	-	-
Mercedes-Benz	6073	-	27985	11146	45204	-	60706
NISSAN	103493	-			103493	11348	16236
PSA Pegeot Citroen	52250	-	-	-	52250	24592	11705
Renualt	262203	44050	-	-	306253	74805	1486
Scania	-	-	12738	901	13639	1263	19
Toyota	188173	-	-	-	188173	30273	60415
Volkswagen	424584	54656	-	-	479240	79978	46194
Volvo	-	-	16842	744	17586	-	2

 

ماشین آلات کشاورزی و راهسازی

برزیل سومین تولید کننده بزرگ مواد غذایی در دنیا است و این امر منجر به توجه ویژه به صنعت ماشین آلات کشاورزی شده است و شرکت های عمده تولید کننده ماشین آلات کشاوزری و راه سازی در برزیل سرمایه گذاری کرده اند. میزان کل تولید ماشین آلات کشاورزی و راهسازی برزیل در سال 2019 به رقم 53.125 دستگاه رسید که از این میزان 35.372 دستگاه را تراکتور، 4.262 دستگاه بولدوزر، 6.310 دستگاه کمباین غلات، 832 دستگاه کمباین نیشکر و 6.149 دستگاه بکهو لودر[3] تشکیل می دهند. شرکت جان دییر[4]  بزرگترین شرکت تولید کننده این بخش بود. این شرکت 11.816 دستگاه تراکتور، 2489 دستگاه کمباین غلات و 471 دستگاه کمباین نیشکر در سال 2019  تولید کرد. شرکت AGCO با 8.279 دستگاه تراکتور و 362 دستگاه کمباین غلات دیگر تولید کننده بزرگ این بخش بود. شرکت CHN با 3.035 دستگاه تراکتور و 1.1139 دستگاه کمباین غلات سومین تولید کننده بزرگ بود. 

ایالت ریو گرانده دو سول با داشتن سه شرکت AGCO، Aglare و John Deere ، 43.6 درصد تولید ماشین آلات کشاورزی برزیل را در اختیار دارد. ایالت پارانا با دو شرکت تولید ماشین آلات CHN و Caterpillar دومین تولید کننده بزرگ ماشین آلات بوده و 27.8 کل تولید برزیل در سال 2019 را در اختیار داشت. ایالت سان پائولو و میناس جرایس و گویاس دیگر ایالت های تولید کننده ماشین آلات کشاورزی و راه سازی برزیل می‌باشند.

سهم ایالت های از تولید ماشین آلات کشاورزی و راهسازی برزیل (سال 2019)

میزان صادرات ماشین آلات کشاورزی و راه سازی برزیل نیز به 12.875 دستگاه رسید که 6.497 شامل   دستگاه تراکتور، 3.547 دستگاه بولدوزر، 486 دستگاه کمباین غلات، 203 دستگاه کمباین نیشکر و 2.142 دستگاه را بکهو لودر می‌شود. 

 

تجارت خارجی

صنعت خودرو برزیل با پارادوکس مواجه می‌باشد زیرا از یک طرف تولید خودرو برزیل با فناوری روز ممزوج شده است و از سوی دیگر به دلیل آنچه "هزینه برزیل" یا بالا بودن هزینه تولید در این کشور خوانده می‌شود،  نمی‌تواند به بازار جهانی و حتی همسایگانش راه داشته باشد. برزیل به بازار آرژانتین وابسته است که با بحران­های اقتصادی دائمی مواجه است. اغلب گفته میشود که بازار داخلی خودرو برزیل بسیار رقابت پذیر است و معدودی از کشورها به مانند برزیل فهرست طولانی از کارخانه‌های تولید خودرو داشته و شرکت چند ملیتی در برزیل حضور داشته برای کسب بازار رقابت می‌کنند اما این نقطه قوت در خارج از مرزهای برزیل از بین می رود زیرا تولیدات این کشور در بازار بین المللی چندان رقابت پذیر نیست. دلیل این موضوع هم هزینه بالای تولید است که متاثر از قوانین کار قدیمی، بروکراسی گسترده، کمبود زیر ساخت و سیتسم مالیاتی این کشور که به "دیوانه خانه" شباهت دارد. شرکت های صنعت خودرو برای محاسبه مالیات خود سالیانه 2.3 میلیارد رئال هزینه می‌کنند که این امر نیاز به اصلاحات مالیاتی را ضروری می سازد.

اگرچه تولید و فروش خودرو در بازار داخلی برزیل به ویژه در بخش تولید کامیون طی سه سال گذشته رونق داشته ولی صادرات خودرو این کشور طی دو سال گذشته با کاهش مواجه شده است. علت اصلی کاهش صادرات خودرو برزیل بحران اقتصادی آرژانتین به عنوان بزرگترین بازار صادراتی خودرو برزیل است. میزان کل صادرات خودرو و قطعات خودرو برزیل در سال 2019 به رقم 15.88 میلیارد دلار رسید که نسبت به سال 2018 کاهش 4.42 میلیارد دلاری داشت.

 قطعات خودرو بخش عمده صادرات بخش خودرو برزیل را تشکیل می دهد. صادرات قطعات خودرو برزیل در سال 2019 به 6.61 میلیارد دلار رسید. صادرات خودرو با 5.77 میلیارد دلار در جایگاه بعدی قراردارد. صادرات ماشین آلات ساخت جاده ای با 2.33 میلیارد دلار و ماشین آلات کشاورزی با 238 میلیون دلار در رده­های بعدی قرار دارند. در بخش واردات نیز میزان واردات به 18.75 میلیارد دلار رسید که کاهش 2.78 میلیارد دلاری نسبت به سال 2018 را ثبت نمود. قطعات خودرو با 11.9 میلیارد دلار کالای عمده وارداتی این بخش بود. خودرو (6.1 میلیارد دلار)، ماشین آلات کشاورزی (187 میلیون دلار)، ماشین آلات راهسازی (365 میلیون دلار) و دیگر بخش ها( 153 میلیون دلار) دیگر کالاهی وارادتی این بخش بودند.

تعداد خودروهای صادراتی برزیل در سال 2019 به 428 هزار دستگاه رسید که 347 هزار دستگاه آن را خودرو سواری، 60 هزار دستگاه راخودرهای مسافری سبک، 13600 دستگاه کامیون و 7100 دستگاه اتوبوس تشکیل می داند. تعداد خودروهای وارداتی این کشور در سال 2019 به 297 هزار دستگاه رسید که 180 هزار دستگاه را خودروهای شخصی، 114 هزار دستگاه را خودرهای مسافری سبک، 3 هزار دستگاه کامیون و 1 دستگاه اتوبوس تشکیل می داد.

آرژانتین اولین مقصد صادرات و واردات خودرو برزیل به شمار می رود. صادرات برزیل به این کشور را در سال 2019 به 4 میلیارد دلار رسید که 25.3 کل صادرات برزیل را شامل می‌شود. خودرو (2.4 میلیارد دلار)، قطعات خودرو (1.43 میلیارد دلار)، ماشین آلات کشاورزی (58 میلیون دلار) و ماشین آلات راه سازی (46 میلیون دلار) صادرات برزیل به آرژانتین تشکیل می­دهد. واردات برزیل از این کشور نیز به 4.9 میلیارد دلار رسید که 4.12 میلیارد دلار را واردات خودرو، 773 میلیون دلار را واردات قطعات خودرو تشکیل می دهد. اتحادیه اروپا دومین شریک تجاری برزیل در بخش خودرو می‌باشد. صادرات برزیل به این اتحادیه به 1.6 میلیارد دلار و وارداتش به 3.6 میلیارد دلار رسید. آمریکا سومین شریک تجاری برزیل در بخش خودور می‌باشد. میزان صادرات برزیل به آمریکا به 2.6 میلیارد دلار می رسد که 1.41 میلیارد دلار آن را قطعات خودرو و 1.18 میلیارد دلار را ماشین آلات راه سازی تشکیل می دهد. واردات برزیل از آمریکا نیز 1.61 میلیارد دلار می رسد. مکزیک، چین، ژاپن و کره جنوبی دیگر شرکای برزیل در بخش خودرو می‌باشند.

شرکای عمده تجاری برزیل در بخش خودرو در سال 2019 (میلیون دلار)

سال	خودرو		قطعات خودرو		ماشین آلات کشاورزی		ماشین آلات راهسازی		دیگر بخش ها		کل صادرات
	صادرات	واردات	صادرات	واردات	صادرات	واردات	صادرات	واردات	صادرات	واردات	کل صادرات	کل واردات
آرژانتین	2406	4124	1432	773	53	-	46	0.7	70	0.6	4014	4900
اتحادیه اروپا	26	423	1413	3361	1	25	162	48	2	98	1606	3599
ایالات متحده	5	105	1412	1203	9	151	1180	152	0.8	6	2607	1618
مکزیک	656	980	902	943	10	-	98	0.1	36	-	1704	1923
چین	0.2	70	75	1762	3	2	0.6	108	0.1	21	80	1964
ژاپن	0.9	98	40	1014	-	-	52	13.7	0	0.1	94	1126
کره جنوبی	0.2	70	14	928	-	-	0.5	21	0	11	15	1031
کل سال	5774	6165	6611	11904	239	187	2333	365	924	153	15880	18775

 

[1]. Associação Nacional dos Fabricantesde Veículos Automotores – ANFAVEA

[2] Jeep Renegade

[3] Backhoe loader

[4].John Deere