توسعه مناطق آزاد چین با محوریت دلتای رود یانگ تسه

دولت چین در سپتامبر گذشته، با تصویب طرحی مناطق آزاد این کشور را به 21 مورد افزایش داد و کلیات توسعه منطقه آزاد استان جه‌جیانگ را به تصویب رساند. بر این اساس، منطقه‌ای به وسعت 119.5 کیلومترمربع در بندر نینگبو و جزیره جوشان، شهر هانگجو و ایوو-جین‌هوا با محوریت توسعه نوآوری تکنولوژیکی، نسل جدید هوش مصنوعی، تجارت الکترونیک و تجارت نفت و گاز به منطقه آزاد استان جه‌جیانگ اضافه خواهد شد. علاوه بر آن، منطقه آزاد تجاری استان آنخویی نیز با تمرکز بر هوش مصنوعی و انرژی‌ها و مواد جدید به مناطق آزاد تجاری چین اضافه می‌شود. این طرح در قالب سیاست جدید اقتصادی چین با عنوان چرخه دوگانه ارزیابی می‌گردد. این سیاست متکی بر اتصال بازارهای بین‌المللی به بازار داخلی و استفاده از ظرفیت‌های موجود در بازارهای داخلی است. در این سیاست، منطقه دلتای رود یانگ تسه به عنوان تکمیل کننده و حلقه اتصال زنجیره اقتصاد داخلی چین با اقتصاد بین‌‌المللی ایفای نقش می‌کند.

شورای دولتی چین در سپتامبر گذشته، طرح افزایش تعداد مناطق آزاد تجاری چین از 18 مورد به 21 مورد با تأسیس مناطق آزاد در پکن، استان خونان و استان آنخویی و همچنین توسعه منطقه آزاد تجاری استان جه‌جیانگ را به تصویب رساند. طبق اعلام منابع دولتی، تمرکز منطقه آزاد پکن بر خدمات مالی و نوآوری خدمات تجاری و تمرکز منطقه آزاد جه‌جیانگ با تغییرات جدید بر خدمات لجستیک هوشمند، توسعه تجارت الکترونیک به منظور ایجاد هاب بین‌المللی تجاری (با محوریت نفت و گاز و امنیت غذایی) خواهد بود.

منطقه آزاد استان آنخویی نیز، در سه شهر Hefei، Wuhu و Bengbu بر ساخت مدارهای مجتمع، هوش مصنوعی، مالی، محاسبات کوانتومی، انرژی‌ها و مواد جدید متمرکز خواهد بود. منطقه آزاد آنخویی نقشی ویژه در هم‌پوشانی توسعه دلتای رود یانگ تسه و ایده پهنه- راه (به ویژه در حوزه نوآوری تکنولوژیکی و علمی) ایفاد خواهد کرد. علاوه بر آن منطقه آزاد در استان خو‌نان نیز به عنوان کریدور سرمایه‌گذاری و تجارت بین‌الملل و همچنین تعمیق همکاری‌های اقتصادی و تجاری چین و کشورهای آفریقایی فعالیت خواهد داشت.

اولین منطقه آزاد تجاری چین در قالب جدید در سال 2013 در کلانشهر شانگهای آغاز به کار کرد. براساس اطلاعات آماری منتشر شده از سوی وزارت بازرگانی چین، مناطق آزاد این کشور در شش ماه اول سال 2020 میلادی، 16 میلیارد دلار سرمایه خارجی جذب نموده‌اند که 17.1 درصد از کل سرمایه خارجی جذب شده در چین است. همچنین سهم مناطق آزاد در تجارت خارجی چین در همین مدت، 15.6 درصد بوده است.

چهار کارکرد اصلی منطقه آزاد تجاری جه‌جیانگ

به گزارش منابع خبری در استان جه‌جیانگ، دولت چین در ادامه پیشبرد سیاست درهای باز و اصلاحات، طرحی را برای اضافه نمودن 119.5 کیلومترمربع به منطقه آزاد استان جه‌جیانگ را به تصویب رسانده است. براساس این  طرح، برای ایجاد هاب بین‌المللی کشتیرانی، مراکز توزیع نفت و گاز، مرکز نوآوری زنجیره تأمین بین‌المللی، مرکز جهانی فناوری نوین علمی‌برای مواد جدید و منطقه‌ای برای توسعه تولیدات هوشمند در بندر نینگبو و جزیره جوشان به وسعت 46 کیلومترمربع درنظر گرفته است. طبق جزئیات مطرح شده از این طرح، با توجه به موقعیت این دو بندر، دولت چین تلاش دارد زیرساخت‌های هوشمند بنادر حیاتی را بهبود بخشیده و سیستم خدمات حمل و نقل ملی را ارتقا دهد. ایجاد مراکز تحقیق و توسعه، ساخت مرکز تجارت نفت و گاز و ارتباط با طرف‌های داخلی، خدمات لجستیکی، مالی و غیره در جزئیات این طرح گنجانده شده است با توجه به نقش بنادر نینگبو و جوشان در چرخه انرژی چین، این طرح زنجیره صنعتی برای ادغام تولید، ذخیره سازی، حمل و نقل، تجارت و خدمات در صنعت نفت و گاز چین را ارتقا خواهد داد.

علاوه بر آن، تأسیس 37.5 کیلومترمربع منطقه آزاد در شهر خانجو  ( مرکز استان جه جیانگ ) با تمرکز بر نسل جدید تکنولوژی هوش مصنوعی و همچنین 36 کیلومترمربع در  شهر ایوو- جین‌هوا با تمرکز بر ایجاد مرکز تجارت آزاد بین‌المللی برای کسب و کارهای کوچک، تجارت دیجیتال و همچنین پلتفورم همکاری در ایده پهنه- راه در دستور کار طرف چینی قرار گرفته است.

براساس مصوبات اخیر دولت چین، تمرکز منطقه آزاد تجاری جه‌جیانگ با تغییرات جدید بر هاب تجاری بین‌المللی (لجستیک، کشاورزی، مواد جدید و انرژی) و هاب نوآوری‌های تکنولوژیکی (هوش مصنوعی، مالی، تجارت الکترونیک و ابزار آلات هوشمند تولید) در سه شهر نینگبو، خانجو و ایوو- جین هوا خواهد بود. چهار کارکرد اصلی برای طرح توسعه منطقه آزاد جه‌جیانگ (با محوریت نینگبو و جوشان) به شرح ذیل است:

• ایجاد پایگاه تخصصی منابع جهانی با محوریت نفت و گاز و امنیت غذایی برای ذخیره سازی کالاهای عمده (در این استراتژی، گسترش همکاری‌های تجاری کشاورزی و صنایع غذایی پیشرفته از جمله واردات گوشت با سایر کشورها در دستور کار قرار دارد).
• ساخت مرکز حمل و نقل و تدارکات بین‌المللی؛ براین اساس استفاده از خدمات جدید هوشمند، ایجاد انبار تجاری انتقالی بین‌المللی، اجرای سیاست‌های مالیاتی در بنادر، استفاده از گاز طبیعی مایع برای سوخت قایق‌ها و کشتی‌ها و سیستم تأمین سوخت برای دلتای رود یانگ تسه و ایجاد منطقه سوخت‌گیری در شمال شرق آسیا از جمله طرح‌های در دست اجرا خواهد بود.
• توسعه اقتصاد دیجیتال، با حمایت از افزایش سرمایه‌گذاری طرف‌های داخلی و خارجی در بخش اقتصاد دیجیتال و استفاده از نسل جدید تولیدات دیجیتال.
• ایجاد زنجیره تولید پیشرفته بر پایه سیاست چرخش دوگانه چین، که براساس آن، بسته حمایتی از نوآوری علمی و فناوری و معافیت مالیاتی برای تجهیزات تحقیقاتی وارداتی در نظر گرفته شده است. استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر، شیرین‌سازی آب دریا و غیره از جمله موارد هدف‌گذاری شده است.

شایان ذکر است رئیس جمهور چین در سفر اخیر خود به استان آنخویی (آگوست 2020)، از دلتای رود یانگ تسه به عنوان محور اتصال بازارهای بین‌المللی با بازارهای داخلی چین در قالب سیاست چرخه دوگانه (Dual Circulation) یاد کرد. رئیس جمهور چین نیز در سفر خود به استان گواندونگ در اکتبر 2020، از کشورهای خارجی برای حضور در مناطق ویژه آزاد تجاری چین دعوت به عمل آورده است. از همین رو تأسیس مناطق آزاد در منطقه دلتای رود یانگ تسه و اعطای برخی از معافیت‌های مالیاتی و احداث مراکز تحقیق و توسعه به منظور استفاده از توانمندی شرکت‌های خارجی اهمیتی مضاعف برای چین یافته است.

در حال حاضر در منطقه دلتای رود یانگ تسه، شامل کلانشهر شانگهای و استان‌های جه‌جیانگ، جیانگسو و آنخویی، سه منطقه آزاد تجاری (FTZ) وجود دارد. از سال 2018 تاکنون، طرح‌های توسعه مناطق آزاد در دلتای رود یانگ تسه در دستورکار دولت چین قرار دارد که احداث منطقه ویژه آزاد تجاری لین گانگ در سال 2018 (با عنوان سنگاپور چین)، احداث منطقه آزاد در جیانگسو در سال 2019، طرح توسعه منطقه آزاد تجاری استان جه‌جیانگ و همچنین ایجاد منطقه آزاد تجاری استان آنخویی در سال‌جاری میلادی از جمله آنان است.

ایجاد منطقه سوخت‌گیری در شمال شرق آسیا، به چالش کشیدن موقعیت سنگاپور به عنوان‌هاب سوخت‌گیری در دهانه تنگه مالاکا ارزیابی می‌گردد.