شهرهای هوشمند در چین

یکی از بازیگران برجسته در زمینه توسعه شهرهای هوشمند چین است. این کشور با جدیت سرمایه گذاری در این زمینه را دنبال می کند و به دلیل تلاش های سریع دیجیتالی سازی و گسترش شهرهای هوشمند در داخل مرزهایش مشهور است.

با افزایش جمعیت شهری جهان، شهرها با فشار فزاینده ای برای سازگاری و نوآوری مواجه شده اند. طبق گزارش سازمان ملل، بیش از نیمی از جمعیت جهان در سال 2019 در شهرها زندگی می‌کردند و انتظار می رود این رقم تا سال 2050 به حدود 70 درصد یعنی بیش از دو سوم جمعیت جهان افزایش یابد. این رشد تصاعدی نیاز حیاتی شهرها به تقویت زیرساخت های خود و اجرای استراتژی‌های توسعه جامع شهری را برجسته نموده است و در زمانی که شهرهای سراسر جهان با چالش‌های ناشی از شهرنشینی سریع روبرو هستند یک روند جهانی ظهور کرده که فناوری‌های نوآورانه مانند اینترنت اشیا (IoT)، هوش مصنوعی (AI) و فناوری‌های بلاکچین را در شیوه‌های مدیریت شهری ادغام می‌کند. اجتناب ناپذیری دیجیتالی شدن در مراکز شهری با گسترش شهرهای هوشمند در سراسر جهان مشهود است و این شهرها به‌عنوان آزمایشگاهی برای ارائه راه‌حل‌های نوآورانه عمل کرده و به طور مداوم مدل‌های توسعه خود را اصلاح می‌کنند تا نیازهای در حال تکامل ساکنان خود را برآورده نمایند.

 یکی از بازیگران برجسته در این چشم انداز، پرجمعیت ترین کشور جهان  یعنی چین می‌باشد که  مقابله با فشارهای قریب الوقوع شهرنشینی برای این کشور بسیار مهم بوده و برای کاهش این فشار سرمایه گذاری بر روی شهرهای هوشمند را با جدیت دنبال نموده است و به دلیل تلاش های سریع دیجیتالی سازی و گسترش شهرهای هوشمند در داخل مرزهایش مشهور می‌باشد. توسعه شهرهای هوشمند چین از سال 2008 چهار مرحله را تجربه کرده است: مرحله اکتشاف و تمرین، مرحله تعدیل هنجاری، مرحله پیشرفت استراتژیک و مرحله توسعه همه جانبه. پروسه شهر هوشمند چین از سال 2012 به بخشی از استراتژی ملی این کشور تبدیل شد که منجر به ظهور 290 پروژه آزمایشی شهر هوشمند گردید. وزارت مسکن و توسعه شهری-روستایی چین (MOHURD) در دسامبر 2012 "اعلامیه کار آزمایشی شهر هوشمند ملی" را صادر نمود و اولین دسته از 90 شهر هوشمند آزمایشی را در ژانویه 2013 تصویب کرد. چین 759 پروژه آزمایشی شهر هوشمند را در سال 2018 اعلام کرد و تا سال2022، این تعداد به بیش از 900 مورد افزایش یافت. گفته می‌شود در حال حاضر بیش از 500 شهر چین به دنبال توسعه شهرهای هوشمند هستند و طرح «ساخت چین 2025» به گسترش کارخانه‌های هوشمند، تأسیسات تولیدی بسیار خودکار و دیجیتالی منجر شده است تا چین را از یک مرکز تولید کم‌هزینه به یک رهبر جهانی در فناوری‌های تولید پیشرفته تبدیل کند. تعدادی از شیوه‌های نوآورانه مانند City Brain و «سرویس دولتی آنلاین یکپارچه» راه‌حل‌های چینی هستند که برای ساخت شهر هوشمند به جهان ارائه شده اند. همچنین دولت چین اخیراً دستورالعملی برای افزایش توسعه شهرهای هوشمند و تحول دیجیتال در راستای هوشمندسازی مدیریت شهری ارائه کرده است. بر اساس سند منتشر شده توسط دفتر ملی داده چین در مارس 2024 ، پکن انتظار دارد تا سال ۲۰۲۷ شاهد پیشرفت قابل توجهی در تحول دیجیتالی مناطق شهری باشد و تعدادی شهر قابل زندگی، تاب‌آور و هوشمند بسازد. چن رونگهوی، معاون دفتر ملی داده این کشور، هدف دستورالعمل مذکور را تعمیق یکپارچگی بین فناوری‌های دیجیتال و اقتصاد، حکومت و زندگی از طریق توسعه شهری، ترکیب داده‌ها در کل چرخه توسعه شهرها و هماهنگ کردن پیشرفت فنی و نوآوری سازمانی دانست. برای تسهیل توسعه با کیفیت، افزایش کارایی حکمرانی و ارتقای زندگی در مناطق شهری، ادغام و توسعه داده‌ها در کل فرآیند تحول دیجیتال شهری گنجانده خواهد شد. این طرح پذیرش فناوری‌های تولید هوشمند را تشویق و از توسعه یک صنعت قوی داخلی با فناوری پیشرفته حمایت می‌کند.

ابعاد  و برترین شهرهای هوشمند در چین:

شهرهای هوشمند در چین را می‌توان از سه بعد مختلف تحلیل کرد:

سطح فنی:

یک شهر هوشمند با استفاده از فناوری‌های اطلاعاتی نسل جدید از جمله اینترنت اشیا (IoT)، رایانش ابری، کلان داده، طراحی و ساختمان مدیریت و خدمات شهری هوشمند را ارتقاء می‌دهد. این بعد بر چگونگی کمک فناوری اطلاعات و داده‌های سیستم اصلی به توسعه شهرهای هوشمند تأکید دارد.

سطح توسعه شهری:

شهر هوشمند رویکردی کامل برای توسعه شهری است که مدیریت عملیات شهری، رشد صنعتی، خدمات عمومی و اثربخشی اداری را ترکیب می‌کند و شکل پیشرفته از توسعه شهری مدرن است.

سطح اجتماعی:

شهر هوشمند یک اکوسیستم شهری متشکل از مردم، شرکت ها و دولت ها است که توسط فناوری مدرن پشتیبانی می‌شود و یک شبکه دیجیتالی است که سیستم های پیچیده ای مانند جغرافیای شهری، منابع، بوم شناسی، محیط زیست، مردم و اقتصاد را مدیریت می‌کند؛ همچنین وظایف تصمیم گیری و خدمات مرتبط را انجام می دهند.

به منظور درک بهتر ویژگیهای شهر های هوشمند در چین، در ادامه 10 شهر هوشمند برتر این کشور و روش های منحصر به فرد آنها برای انجام این مهم معرفی می‌گردد:

نانجینگ:

اولین شهر در لیست برترین شهرهای هوشمند چین نانجینگ است که به عنوان یازدهمین شهر بزرگ چین از نظر تولید ناخالص داخلی، موقعیت خوبی برای گسترش سرمایه گذاری زیرساخت های هوشمند و ابتکارات خود دارد. یکی از اولین اهداف این شهر، بهبود سیستم حمل و نقل برای 8 میلیون ساکن آن است که شامل 10000 تاکسی، 7000 اتوبوس و 1 میلیون وسیله نقلیه شخصی می‌شود. برای کمک به مقابله با حجم ترافیک، یک سیستم ترافیک هوشمند نسل بعدی با سنسورها و تراشه‌های شناسایی فرکانس رادیویی (RFID) برای تولید داده‌های رفتار سفر افراد، قیمت کرایه، شرایط جاده و دسترسی به منطقه نصب گردید و به‌روزرسانی‌های داده‌ها مستقیماً به تلفن‌های هوشمند ارسال می‌شود تا بدون صرف هزینه ازدحام در جاده‌های جدید بهبود یابد.

با این حال، آنچه احتمالاً نانجینگ را به صدر می‌آورد، جزیره چینی-سنگاپوری Nanjing Eco Hi-Tech است، یک پروژه مشترک که از تخصص سنگاپور در برنامه‌ریزی شهری هوشمند بهره می‌برد. این جزیره به دنبال به نمایش گذاشتن توسعه و اجرای نوآوری‌های با تکنولوژی بالا، از شیوه‌های زیست محیطی تا کشاورزی می‌باشد. با هدف کاهش کربن  تمام ساختمان‌های تجاری و مسکونی در این جزیره به منابع انرژی تجدید پذیر، عمدتا خورشیدی و هیدروژن متکی خواهند بود که در نتیجه آن هیچ کارخانه تولیدی ساخته نخواهد شد تا آلودگی هوا به حداقل برسد.

جوهای:

شهر جوهای تلاش های زیادی را برای تثبیت خود به عنوان یک شهر هوشمند نمونه در چین انجام داده و از سال 2017 حداقل 1.4 میلیارد یوان برای ترویج نوآوری‌ها در چهار صنعت اصلی خود - نیمه‌هادی‌ها، هوش مصنوعی، زیست پزشکی و مواد جدید هزینه کرده است. Zhuhai با استفاده از غول های فناوری داخلی از جمله Huawei، Tencent و ZTE، فناوری‌های مختلف، داده‌های بزرگ و هوش مصنوعی را در اقتصاد واقعی ادغام نموده است. در سطح شهر، جوهای به دنبال پیاده‌سازی زیرساخت‌های دیجیتالی تحت یک «مغز هوشمند» است که از نسل جدید داده‌های بزرگ، هوش مصنوعی و فناوری بلاکچین پشتیبانی می‌کند. بسیاری از برنامه‌های کاربردی هوشمند نیز به حکمرانی شهری، اقتصاد دیجیتال و همکاری فرامرزی و همچنین بهینه‌سازی خدمات برای زندگی روزمره کمک خواهند کرد. علاوه بر این، Zhuhai در حال حاضر در زمینه دسترسی به اینترنت پیشرو  بوده و تمام روستاها و جزایر اصلی با بیش از 20 خانوار تحت پوشش فیبر نوری و شبکه 4G هستند.

شنزن:

شنژن سومین شهر پرجمعیت چین است که به دلیل توسعه فناوری و نرم افزار پررونق خود به عنوان سیلیکون ولی چین نیز شناخته می‌شود - بسیاری از غول های فناوری کشور مانند هواوی و تنسنت در این شهر تاسیس شده اند. با بهره گیری از این موقعیت، شنزن توانسته است هوش مصنوعی و فناوری‌های کلان داده را در بخش های مختلف مانند حمل و نقل، مراقبت های بهداشتی و امنیت اجتماعی به کار گیرد. زیرساخت دیجیتال در نهایت به شهر کمک می‌کند تا شناسایی کند روی کدام بخش‌ها تمرکز نماید و منابع را به جایی که بیشتر مورد نیاز است تخصیص دهد همچنین به طور موثر به دولت‌ها و شرکت‌ها کمک می‌کند تا سالانه میلیاردها دلار صرفه‌جویی کنند. طبق گفته دولت شنزن، این شهر قصد دارد تا سال 2025 به یک شهر دیجیتال معیار تبدیل شود. در طرح شهر هوشمند شنزن، هدف اصلی بهبود خدمات عمومی و ظرفیت حکمرانی شهری است. رهبران شهر بر اهمیت زیرساخت های دیجیتال، نقاط قوت در داده‌ها و تجزیه و تحلیل و همکاری با شرکای بین المللی با هدف اساسی بهبود و حفظ کیفیت زندگی شهری تأکید دارند.

از جمله اهداف شهر هوشمند شنزن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

تقویت دولت الکترونیک، به اشتراک گذاری داده‌ها و حاکمیت،

اطمینان از در دسترس بودن اتصالات نسل بعدی،

ایجاد پلتفرم های کلان داده و ایجاد نقاط قوت در هوش مصنوعی، محاسبات ابری و اینترنت اشیا،

پشتیبانی از کاربرد داده‌های دولت باز،

معرفی مقررات حفظ حریم خصوصی و حفاظت از داده‌ها،

هانگجو:

هانگجو که بیشتر به دلیل خانه تجارت الکترونیک علی‌بابا شناخته می‌شود، مفهوم «جامعه بدون پول نقد» را عملی نموده که در آن سوپرمارکت‌های بدون فروشنده، رستوران‌ها و پرداخت‌های موبایلی همگی بخشی از زندگی روزمره در این شهر هستند. سیستم هوش مصنوعی City Brain علی بابا از سال 2016 در مدیریت شهری‌هانگجو پذیرفته شده است، جایی که به نظارت بر شرایط ترافیکی و تنظیم چراغ‌های راهنمایی برای کاهش زمان سفر و حتی زمان واکنش وسایل نقلیه اضطراری کمک می‌کند. از زمان به کارگیری City Brain ، شهر شاهد افزایش 15 درصدی در کنترل سیگنال بود که عملاً زمان سفر را به میزان سه دقیقه کاهش داد که کار بسیار بزرگی به حساب می آید. وسایل نقلیه اضطراری نیز به طور متوسط قادر هستند 50 درصد سریعتر پاسخ دهند. City Brain همچنین در بسیاری از پارکینگ‌ها مستقر شده و سیستم «park-first, pay later» را فعال نموده است که هدف آن کاهش ازدحام در نزدیکی مراکز اصلی ترافیک و در نزدیک بیمارستان‌ها است که بر اساس آن بیماران می‌توانند ابتدا درمان شده و بعداً پرداخت کنند.

چونگ کینگ:

نوآوری و توسعه به آرامی در چونگ کینگ در حال افزایش است. تا پایان سال 2017، بیش از 120 شرکت روبات‌های صنعتی در این شهر فعالیت می‌کردند و در حال حاضر یکی از پایگاه‌های پیشرو صنعت ربات کشور است که درآمد فروش آن به 100 میلیارد یوان می‌رسد. چونگ کینگ همچنین در اشتراک گذاری و ادغام داده‌ها بسیار مهم است. در سپتامبر و اکتبر 2020، این شهر اقداماتی را برای تنظیم باز کردن داده‌های عمومی مربوط به فهرست داده‌ها و مدیریت سیستم منتشر کرد. این شهر همچنین اولین سایت ملی آزمایش 5G بود که نقش خود را در صنعت هوشمند چین که به سرعت در حال گسترش است، تثبیت نمود.

گوانجو:

در شهر گوانجو بیش از هر جای دیگری در چین استارت آپ ها وجود دارند و یکی از اولین پذیرندگان برنامه‌های هوشمند و فناوری هوش مصنوعی در سیستم های دولتی از پیش بینی آب و هوا گرفته تا شناسایی شخصی این شهر می‌باشد. با کمک یک سیستم داده ابری، کارکنان دولتی می‌توانند به راحتی به منابع دولتی دسترسی داشته باشند و از آنها استفاده کنند و کارایی خدمات را بهبود بخشند. این شهر همچنین در حال ساخت بیش از 80000 ایستگاه پایه 5G و تقویت توسعه صنعت خودروسازی با انرژی جدید شهر برای کاهش کربن است. هدف گوانجو ساخت بیش از 4000 ایستگاه شارژ عمومی‌با بیش از 50000 نقطه شارژ عمومی در سراسر شهر برای پشتیبانی از انتقال است.

پکن:

پکن به عنوان پایتخت، به دنبال بهبود چشمگیر کارایی و راحتی خدمات عمومی از حمل و نقل گرفته تا امنیت اجتماعی است. یکی از این ابتکارات، معرفی کارت خدمات اجتماعی شهروند پکن است، یک کارت مجازی که حاوی اطلاعات کلیدی مانند مدارک هویتی و شرایط بهداشتی است. به عنوان یکی دیگر از شهرهای بدون پول نقد، ساکنان پکن می‌توانند هزینه انواع خدمات مانند حمل و نقل عمومی و کالاها را تنها با گوشی هوشمند خود پرداخت کنند. حمل و نقل نیز تا حد زیادی با یک مدل شبکه جاده ای شبیه سازی زمان واقعی که نقاط تراکم را تجزیه و تحلیل می‌کند، بهبود یافته است. برای مبارزه با کیفیت بد هوا که در سال‌های اخیر به لطف مقررات نیروگاه‌ها و وسایل نقلیه بهبود یافته فناوری‌های هوشمندی برای شناسایی آلاینده‌های مختلف در شهر و کاهش آلودگی هوا  به کار گرفته شده‌اند که در صورت عدم استفاده مجبور به توقف آن می‌شوند.

تیانجین:

این شهر 15 میلیونی نیز مانند نانجینگ در حال حاضر با سنگاپور برای توسعه و ساخت یک اکو شهر همکاری می‌کند. این اکو شهر که بر روی 30 کیلومتر مربع از تالاب های احیا شده ساخته شده است، برای تولید برق خود به انرژی خورشیدی و زمین گرمایی وابسته بوده و از گرمای اتلاف نیروگاه برق مجاور برای گرمایش استفاده می‌کند. نیمی از آب مورد نیاز این شهر از طریق آب بازیافتی یا نمک زدایی تامین می‌شود. ساختمان‌های سبز همچنین 350000 ساکن را در خود جای خواهند داد. کاهش اثرات زیست‌محیطی و ردپای آن برای این پروژه کلیدی است و از این فناوری برای جمع‌آوری، طبقه‌بندی و پردازش کارآمد زباله و همچنین اتوبوس‌های عمومی‌بدون راننده و ایستگاه‌های اتوبوس هوشمند استفاده می‌کند تا رفت‌وآمد راحت‌تری را برای جمعیت رو به رشد آن فراهم نمایند.

شانگهای:

بر اساس داده‌های  Juniper Research شانگهای پیشروترین شهر هوشمند در سال 2023 بود که برای دومین سال متوالی در رتبه اول قرار گرفت. رتبه بندی 50 شهر جهان بر اساس ارزیابی بسیاری از جنبه‌های مختلف شهر هوشمند، حمل و نقل و زیرساخت ها، انرژی و روشنایی، مدیریت شهر و فناوری و اتصال شهری است. این تحقیق شانگهای را به دلیل برخورداری از ابر شهروند Suishenban، که دسترسی به بیش از 1000 سرویس مختلف را برای ساکنان شهر از جمله اطلاعات شخصی، مراقبت های پزشکی و بهداشتی، حمل و نقل، امنیت اجتماعی، زندگی اجتماعی، گردشگری و اوقات فراغت فراهم می‌کند در رتبه برتر قرار داده است. علاوه بر این ساکنان شانگهای می‌توانند از آن برای ذخیره اسنادی مانند گواهی ازدواج، کارت شناسایی، گواهینامه‌های تجاری و رانندگی و مجوزهای اقامت استفاده کنند.  همچنین استقرار قدرتمند 5G و استفاده از فناوری‌های نوآورانه از جمله دوقلوهای دیجیتال، به عنوان پیشرو  در این شهر را می‌توان مورد تجزیه و تحلیل قرار داد. شهرهای پیشرو در این رتبه بندی، خدماتی را ارائه می دهند که به طور موثر از داده‌ها و اتصال برای بهبود تجربیات شهروندان استفاده می‌کنند. یکی از مسائل رایج در شهرهای چین تراکم ترافیک است و شانگهای چارچوبی برای اطلاعات ترافیکی ایجاد کرده است که ترافیک جاده را تا داده‌های پارکینگ عمومی‌شرح می دهد. بیش از 1600 صفحه نمایش LCD و بیش از 1700 تابلوی ایستگاه الکترونیکی خورشیدی در سرتاسر شهر نصب شده است که زمان دقیق رسیدن حمل و نقل عمومی را ارائه می دهد.

چنگدو:

چنگدو که اغلب به عنوان خانه پانداهای غول پیکر شناخته می‌شود به یک شهر پیشرو برای اقتصاد دیجیتال چین تبدیل شده است و اولین شهری بود که یک شبکه گیگابیتی را پیاده سازی کرد. برای بهبود راحتی، شهر به طور گسترده ای سیستم های بدون پول نقد را پذیرفته است، اما آنها در مقایسه با شهرهای دیگر مانند پکن و هانگجو کمی متفاوت عمل می‌کنند. در اینجا، ساکنان اساساً هنگام خرید کالا و خدمات در فروشگاه‌ها، با اسکن یک کد QR و شناسایی چهره در تلفن‌های هوشمند خود «با صورت خود پرداخت می‌کنند». کل فرآیند معمولاً تنها پنج تا 45 ثانیه طول می‌کشد. همچنین برنامه‌های هوشمند و شبکه‌های 5G به طور فزاینده ای برای مقابله با حمل و نقل عمومی، ترافیک، آموزش، بهداشت، اشتغال و خدمات تجاری مورد استفاده قرار می‌گیرند.

ارزیابی و نتیجه گیری:

همانطور که پیش از این گفته شد، شهرهای هوشمند یک الگوی جدید مبتنی بر فناوری اطلاعات برای دستیابی به استفاده کارآمد از منابع و بهبود، بهینه سازی و مدیریت شهرها هستند. بنابراین ساخت زیرساخت های هوشمند پیش شرط پروژه‌های عمرانی شهرهای هوشمند است. برای توسعه حکمرانی هوشمند، اقتصاد هوشمند، محیط هوشمند و زندگی هوشمند از اهمیت زیادی برخوردار است و از اینرو دولت چین در ادامه فعالیتهای انجام شده، در حال تشدید سرمایه گذاری در زیرساخت های هوشمند و ساخت زیرساخت های جدید برای توسعه و ارتقای این مهم می‌باشد. طرح‌های توسعه شهرهای هوشمند حمایت گسترده‌ای از مقامات مرکزی و محلی در چین دریافت کرده‌اند و نتایج نشان دهنده سال ها سرمایه گذاری دولت چین در شهرهای هوشمند است.

همانگونه که در متن آمده است شنزن، جوهای و گوانجو در میان ده شهر برتر هوشمند در چین قرار دارند که همگی در استان گواندونگ واقع می‌باشند. زمانی که کمیته مرکزی حزب کمونیست چین و شورای ایالتی طرح کلی توسعه منطقه خلیج بزرگ گواندونگ-هنگ کنگ-ماکائو (GBA) را با هدف تبدیل این منطقه به "الگوی توسعه با کیفیت بالا» مطرح نمود بر این واقعیت تأکید گردید که این منطقه به منظور ایجاد خوشه‌های شهرهای هوشمند نیاز به ارتقای زیرساخت‌های اطلاعاتی خود دارد که شامل پیشبرد نمایش‌های آزمایشی جدید شهر هوشمند، توسعه یک منطقه آزمایشی یکپارچه داده‌های بزرگ ملی، ترویج شناسایی متقابل گواهی‌های امضای الکترونیکی، تقویت ارتباطات بین سیستم‌های پرداخت الکترونیکی، و تسهیل خدمات مخابراتی برای ایجاد پایه‌ای برای توسعه شهرهای هوشمند است که این امر تا حد قابل توجهی در این منطقه اجرایی گردیده است.

1-https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1470160X22010895

2-https://daxueconsulting.com/chinese-smart-cities/

3-https://ietresearch.onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1049/smc2.12020

4-https://english.www.gov.cn/news/202405/21/content_WS664bdf37c6d0868f4e8e74ac.html

5-https://www.telecomreviewasia.com/news/featured-articles/4080-inside-china-s-smart-city-boom-leveraging-

6-https://www.aiib.org/en/projects/details/2023/proposed/China-Guangzhou-Smart-City-Project-Phase-1.html

7https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0264275124002063?__cf_chl_tk=5wh87T_9Hs3sw76BosA

8-https://www.scmp.com/economy/china-economy/article/3218514/chinas-smart-cities-4-areas-where-ai-iot-big-data

9-https://earth.org/smart-cities-in-china/