صادرات به عراق ( تجربه یک بنگاه اقتصادی ایرانی )

اولین شرط برای صادرات به این کشور علامت گذاری و بسته بندی تمام محصولات به زبان عربی است. حضور در بازار عراق مستلزم حضور نمایندگان محلی و ایجاد روابط نزدیک تجاری است. همچنین حضور در بازارهای مرزی می‌تواند فرصتی برای ملاقات با تجار عراقی و دیده شدن کالاها ایجاد بکنند. بازاریابی در عراق به صبر صادرکنندگان احتیاج دارد زیرا گاهی اوقات چند هفته یا ماه طول می‌کشد تا روابط تجاری شکل بگیرد. تهیه بروشور و کاتالوگ به زبان عربی با عناصر فرهنگی نیز می‌تواند تأثیر مثبتی در فروش داشته باشد. گزارش ذیل که برگرفته از تجربه حضور یک بنگاه اقتصادی بخش خصوصی و فعال در حوزه صادرات کالا به عراق می باشد در پی خواهد آمد .

فرصت‌های بازار عراق

عراق در حال ساخت و ساز می‌باشد و دولت بودجه زیادی برای این کار اختصاص داده است. از طرفی دیگر بسیاری از زیرساخت‌های عراق از بین رفته‌اند و نیاز به سرمایه گذاری دارند. همچنین در بخش کالا و خدمات، در بسیاری از صنایع از جمله مواد غذایی، دارویی، کشاورزی، پتروشیمی، تجهیزات الکترونیکی، ارتباطات از راه دور و غیره نیاز به واردات کالا و سرمایه‌گذاری دارند.

 چالش‌های بازار عراق

اصلی‌ترین چالش در بازار عراق رقابت با کمترین قیمت است. با این حال، درآمد سرانه در عراق نزدیک به 17,000 دلار می‌باشد. اما باید در نظر بگیرید که فقر در این کشور بسیار زیاد است. سهامداران عمده در بازار عراق شامل ایران، چین و امارات هستند. عراق به سه بخش اعراب سنی، کردها و شیعیان تقسیم می‌شود. تجارت با منطقه خودمختار کردستان به دلیل محدودیت کمتر، سودآورتر است. مناطق آزاد در کردستان عراق، راه‌های سرمایه‌گذاری را منطقی‌تر می‌کنند.

 قیمت‌گذاری در بازار عراق

حضور در بازار عراق نیازمند توجه به قیمت‌گذاری است. به دلیل درآمد کم مردم، باید قیمت‌گذاری را در سطوح پایین در نظر گرفت. همچنین حضور رقبای قدرتمندی مانند ترکیه و چین باعث می‌شود رقابت در این کشور پیچیده‌تر شود. صادر کنندگان باید قیمت‌گذاری‌های حاشیه‌ای را برای نمایندگان محلی خود نیز در نظر بگیرند.

 محدودیت تجارت

دولت تشکیل شده در عراق جدید است. تنظیم تعرفه در این کشور با روشی پیچیده و سریع صورت می‌گیرد. این امر صادرکنندگان را در یک چالش غیرقابل پیش بینی قرار می‌دهد و خطرات تجاری با عراق را بالا می‌برد. روابط فردی برای حضور در بازار عراق بسیار حیاتی است. این کشور فرهنگ‌های متنوعی دارد، اما اکثریت آنها مسلمان هستند. ورود محصولات غیر اسلامی ممنوع است.

 موافقت‌نامه‌های عراق و توافق‌های بین المللی

متن موافقت نامه مشارکت و همکاری اتحادیه اروپا و عراق در 11 مه 2012 به امضا رسیده است. مقررات تجارت آن به طور موقت در تاریخ 1 اوت 2012، تا زمان تکمیل مراحل تصویب برای کل توافق نامه  عملیاتی شده است. عراق عضو ناظر سازمان تجارت جهانی است و با کشورهای ترکیه، مالزی، آمریکا، چین، مصر، فرانسه، ایتالیا، ژاپن، اردن، روسیه، تونس، هند و انگلستان توافق‌های دو جانبه دارد.

 مجوزهای لازم برای صادرات به عراق

• فاکتور فروش به زبان عربی یا انگلیسی
• گواهی مبدأ (به زبان انگلیسی یا عربی)
• گواهی بهداشت از سازمان نظارت بر سلامت برای محصولات غذایی
• گواهی‌نامه انطباق با استاندارد مورد تقاضای کشور عراق  COC
• فهرست اظهار کالا یا اظهار نامه کالا ( که شامل نام و مقدار کالا و اطلاعات جامعی در مورد کالای صادراتی می‌باشد).
• نامه از درخواست‌کننده واردات (اگر مشتری خریدار انحصاری کالا باشد)
• تهیه برچسب‌های کالا به زبان انگلیسی و عربی
• گزارش آزمایش ، نمونه‌برداری و بازرسی کالا
• اخذ استاندارد محیط زیست
• تأییدیه ساخت کالا از سازمان استاندارد
• تهیه پکینگ لیست برای صادرات کالاهایی که شامل چند نمونه جنس متفاوت هستند.
• سپردن پیمان یا تعهد ارزی
• قرارداد حمل و بیمه

موانع بر سر راه صادرات به عراق

• مشکلات سیستم بانکی در عراق
• قوانین خلق‌الساعه و تفاوت در اجرای آن در استان‌ها
• پیچیدگی امور اداری و تجاری در عراق
• عدم اتصالات خطوط ریلی در ایران و عراق
• آشنا نبودن تجار ایرانی با بافت فرهنگی و سیاسی
• مشکلات امنیتی در برخی مناطق خاص
• تفاوت مقررات تجاری در عراق و اقلیم
• نهادینه نشدن روابط بانکی به تناسب روابط تجاری
• زبان رسمی متفاوت

 مزایای سرمایه‌گذاری در عراق

• معافیت از مالیات‌های داخلی و عوارض گمرکی خروجی و ورودی
• صدور اقامت جهت برای سرمایه‌گذاران و کارکنان خارجی آن‌ها
• تأمین امنیت سرمایه‌گذاران
• تأمین تجهیزات و پروژه‌‌ها
• امکان صادرات به سایر  کشورهای عربی بدون عوارض گمرکی
• در اختیار گذاشتن زمین متناسب با پروژه‌های سرمایه‌گذاران به صورت رایگان
• تضمین اصل سرمایه وارد شده توسط نخست وزیر عراق

طبق مطالبی که گفته شد، صادرات به عراق با توجه به خلاءهایی که در این کشور وجود دارد می‌تواند بسیار سودمند باشد. این کشور پذیرای سرمایه‌گذارانی است که تلاش دارند به آبادانی این سرزمین بپردازند.

 سؤالات متداول در خصوص صادرات به عراق

چه کالاهایی را می‌توانیم به عراق صادر کنیم؟

صادرات ماشین آلات صنعتی، صادرات دارو و لوازم درمانی، صادرات محصولات غذایی، صادرات مواد بهداشتی و آرایشی، صادرات پارچه و محصولات نساجی، صادرات فراورده‌های پتروشیمی و نفتی فرآوری شده ، صادرات مصالح ساختمانی، صادرات لوازم برقی خانگی، صادرات فراورده‌های سلولزی، صادرات مواد شیمیایی و مواد معدنی، صادرات میوه‌جات و صیفی‌جات و صادرات محصولات دامی از جمله کالاهای صادراتی به عراق است.البته توجه داشته باشیم که دولت عراق اخیرا" بدلیل حمایت از تولیدات داخلی ورود بسیاری از اقلام کشاورزی و میوه جات را ممنوع اعلام کرده است .

عمده‌ترین مشکلاتی که صادر کنندگان با آن رو به رو می‌شوند چه چیزهایی هستند؟

معیوب شدن کالا در فرآیند صادرات یا واردات کالا، تغییر نرخ برابری ارز، افزایش پیش بینی نشده هزینه‌های حمل و نقل کالا، پرداخت نکردن پول کالای صادر شده توسط طرف خارجی، وقوع جنگ یا ناآرامی‌های اجتماعی در کشور پس از بستن قرارداد از جمله عمده‌ترین این مشکلات است.