اخبار اقتصادی گرجستان ( نیمه دوم مرداد ماه 1399)
اهم اخبار و تحولات اقتصاد داخلی و خارجی گرجستان در نیمه دوم مرداد ماه 1399 که در رسانه‌های این کشور انتشار یافته است به شرح ذیل میباشد:
حجم سرمایه گذاریها در اقتصاد گرجستان در سال 2019
بنا به گزارش اداره ملی آمار گرجستان، حجم سرمایه گذاریها در اقتصاد گرجستان در سال 2019 به 1.3میلیارد دلار رسید که این مقدار 0.3 درصد بیشتر از سال 2018 بوده است.
همچنین جایگاه سه کشور با بیشترین سرمایه گذاری در گرجستان تغییر کرده است. بطوری که اگر سال 2018 هلند، انگلستان و امریکا بیشترین سرمایه گذاری را در گرجستان داشته اند، در سال 2019 این سه کشور عبارت بودند از: انگلستان، ترکیه و ایرلند، نزدیک به 42 درصد از سرمایه گذاریها توسط کشورهای اصلی سرمایه گذار انجام شده است. همچنین بیش از 50 درصد سرمایه گذاریها در سه حوزه مالی (فاینانس) با 272 میلیون دلار، انرژی 261 میلیون و حمل و نقل و ارتباطات 127 میلیون دلار انجام شده است.
بر اساس گزارش سازمان ملی آمار، بهداشت، انرژی و هتلداری حوزه‌هایی هستند که در سال 2019 سرمایه گذاری خارجی در آنها افزایش یافت. بر اساس همین گزارش، حجم سرمایه گذاری خارجی در سه ماه اول سال جاری 800.171 میلیون دلار میباشد.
کاهش 90 درصدی سرمایه گذاری در املاک در گرجستان
طبق گزارش اداره ملی آمار گرجستان سرمایه گذاری‌های مستقیم در اموال غیرمنقول تا 93 درصد و در ساخت و ساز تا 80 درصد و در صنایع تولیدی تا 32 درصد کاهش داشته است. در حوزه اموال غیرمنقول در سال 2019 مبلغ 8.7 میلیون و در سال 2018 به میزان 7.130 میلیون دلار سرمایه گذاری صورت گرفته است.
در حوزه ساخت ساز نیز در سال 2019 برابر با 35.3 میلیون و در سال 2018 نزدیک به 174 میلیون دلار سرمایه گذاری شده است.همچنین طی دو سال اخیر (2019 و 2018) به ترتیب در حوزه معدن 4.52میلیون دلار و 3.52 میلیون دلار، در حوزه صنایع تبدیلی 115 و 169 میلیون دلار، در حوزه تامین مالی 272 و 274 میلیون دلار، در حوزه حمل و نقل و ارتباطات نیز 8/126و 163 میلیون دلار سرمایه گذاری شده است. مجموع سرمایه گذاریها در سال 2019 به بیش از 3.1میلیارد دلار رسید که نشان دهنده 3.0درصد افزایش نسبت به سال 2018 میباشد.
کاهش 16.6 درصدی واردات قیر گرجستان
طبق گزارش انجمن وارد کنندگان محصولات نفتی، واردات قیر به گرجستان در ماه جولای به 16100 تن رسید که 500 تن و یا 3.2 درصد نسبت به ماه ژوئن افزایش داشته است. در عین حال نسبت به مدت مشابه سال قبل 3200 تن و یا 16.6 درصد کاهش داشته است. در سال 2019 به میزان 19300 تن قیر وارد شده است.
در ماه جولای 11100 تن قیر (69 درصد) از جمهوری آذربایجان، 4200 تن (26درصد) از عراق و 800 تن (5 درصد) نیز از روسیه وارد شده است.در مجموع در ماههای ژانویه ـ جولای 2020 ، به میزان 57200 تن قیر وارد شده است که 31 درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهش داشته است.
طی این هفت ماه 59 درصد (40 هزار تن) قیر وارداتی از جمهوری آذربایجان، 20 درصد از عراق (11 هزار تن)، 13 درصد از ایران (7.6 هزار تن) و .65 درصد از روسیه، 6.1درصد از ارمنستان، 0.3درصد از امارات و 3.0 درصد از ترکیه وارد شده است.
تغییرات جدید در برنامه «کشت برای آینده» وزارت کشاورزی گرجستان
گئورگی گاخاریا نخست وزیر گرجستان پس از نشست کابینه دولت بیان داشت، طبق تغییرات جدید اعمال شده در برنامه «کاشت برای آینده»، از این پس نه فقط محصول کشاورزی بلکه نهالها نیز بیمه خواهند شد. وی افزود در ماه ژوئیه چندین منطقه در گرجستان به ویژه مناطق کاختی و راچا به طور هم زمان از تگرگ و سیل آسیب دیدند و با نابودی نهال ها دهقانان متحمل ضرر شدند. در چارچوب برنامه جدید، کشاورزانی که بابت آسیب نهال ها زیان دیده اند، نهال های جدید و باکیفیت دریافت می‌کنند. همچنین در صورت تمایل کشاورزان و باغداران، آنها می‌توانند از بذر و نهالهای با کیفیت ارائه شده توسط دولت برای بهره وری بیشتر استفاده کنند.
به گفته نخست وزیر، بهره مندی هر چه بیشتر از ظرفیت کشاورزی جزو اولویت های گرجستان است. دولت به منظور توسعه بخش کشاورزی برنامه کشت برای آینده را از سال 2015 به اجرا گذاشته است. این برنامه در چارچوب طرح «یارانه وامهای کشاوزری» قرار دارد و بر اساس آن دولت در راستای بهره وری بیشتر محصولات کشاورزی و تهیه نهالهای باکیفیت به کشاورزان کمک می‌کند.
افزایش 22 درصدی انتقال حواله‌های ارزی به گرجستان در ماه جولای
بنا به گزارش بانک ملی (مرکزی) گرجستان، در ماه جولای سال 2020 مبلغ 189 میلیون دلار توسط سیستم بانکی الکترونیکی حواله ارزی به و یا از گرجستان ارسال شده است که نشان دهنده 22 درصد رشد (34.2 میلیون دلار) نسبت به مدت مشابه سال قبل میباشد.
در ماه جولای بیشترین حواله‌های ارزی به گرجستان از اتحادیه اروپا با نزدیک به 74 میلیون دلار بوده است که بیش از 39 درصد کل حواله‌های ارزی را تشکیل می دهد. همچنین این مقدار 25 درصد بیشتر از حواله‌های ارزی از اتحادیه اروپا به گرجستان در ماه آوریل 2019 میباشد.در مقایسه با ماه جولای سال گذشته، حواله‌های ارزی از برخی کشورها کاهش داشته است. از جمله حواله‌ها از لهستان 11.3 درصد، قبرس 7.3 درصد و از قزاقستان 35.6 درصد کاهش داشته اند.
ده کشور اول با بیشترین حواله ی ارزی ارسالی به گرجستان در ماه جولای عبارتند از:
روسیه 40 میلیون دلار ـ 6/3درصد رشد
ایتالیا 28 میلیون دلارـ 34% رشد
امریکا 22 میلیون دلار ـ 41% رشد
یونان 20 میلیون دلار ـ 19% رشد
اسراییل 14میلیون دلار ـ 1.93% کاهش
ترکیه 11 میلیون دلار ـ 30% رشد
اوکراین 10 میلیون دلار ـ 147% رشد
آلمان 7میلیون دلار ـ 59% رشد
آذربایجان 6 میلیون دلار ـ 190% رشد
اسپانیا 5 میلیون دلار ـ 9.4% رشد
همانطور که مشاهده می‌شود به رغم نبودن روابط دیپلماتیک بین گرجستان و روسیه و هم چنین با وجود بحران اقتصادی ناشی از همه گیری کرونا ویروس، بیشترین حواله ارزی از روسیه به گرجستان ارسال شده است. بطوری که حتی با کشور دوم یعنی ایتالیا 43 درصد اختلاف دارد. اختلاف فاحش حواله‌های ارزی دریافتی گرجستان از روسیه در مقایسه با دیگر کشورها، نشان می دهد روسیه همچنان علاقمند ادامه همکاری‌های گسترده اقتصادی با گرجستان در حوزه‌های مالی ـ بانکی، تجاری، سرمایه گذاری و زیرساختهای انرژی، ارتباطات و صنعتی میباشد.روسیه همچنان یکی از سرمایه گذاران اصلی در گرجستان و از اولین شرکای تجاری این کشور است. در سال 2019 بیش از 1.5 میلیون گردشگر روس به گرجستان سفر نمودند و سرمایه گذاری روسها در گرجستان به 54 میلیون دلار رسید.
کاهش حداقل هزینه معیشتی در گرجستان
طبق گزارش اداره ملی آمار گرجستان، حداقل سرانه هزینه معیشتی در ماه جولای نسبت به ماه قبل از آن (ژوئن) با 2.7 لاری کاهش به 162.6 لاری رسید.
بنا به گفته نیکا شنگلیا کارشناس اقتصادی، تعیین این نرخ برای حداقل هزینه معیشتی به هیچ وجه با واقعیات موجود سازگار نیست، بلکه بر اساس تحریف قیمتها تهیه شده است. به نظر می رسد تعیین این سقف با کمک مالی یکباره دولت به هر خانواده به مبلغ 200 لاری بی ارتباط نباشد . سعی شده است تا آنجا که ممکن است با استفاده از قیمت پایین فصلی برخی محصولات کشاورزی و بهره برداری انتخاباتی، هزینه معیشتی کمتر از این کمک نشان داده شود. در صورتی که اگر قیمت ها بطور واقعی محاسبه شود، حداقل هزینه معیشتی بسیار بیش از مقدار تعیین شده توسط دولت خواهد بود. بعد از انتخابات و بعد از پایان فصل طبیعتا دوباره حداقل هزینه معیشتی بیشتر نشان داده خواهد شد. اداره ملی آمار براساس قیمت 40 کالای ضروری مصرفی همچون نان ، گوشت ، لبنیات ، میوه و سبزیجات حداقل هزینه معیشتی برای یک فرد بالغ را تعیین می‌کند.
حداقل هزینه معیشتی ماهیانه برای یک نفر 162 لاری، برای یک خانواده دو نفره - 260 ، خانواده سه نفره - 293 ، چهار نفره - 325 ، پنج نفره - 364 و شش نفره - 432 لاری تعیین شده است.
بدهی گرجستان به جمهوری آذربایجان
مجموع بدهی گرجستان به جمهوری آذربایجان 6.1 میلیون دلار میباشد. بنا به گزارش نمایندگی موسسه “Report” با استناد به گزارش وزارت مالیه گرجستان، تا اول ماه آگوست مجموع بدهی خارجی گرجستان به 6.5 میلیارد دلار رسیده است. از این مقدار 6.3 میلیارد بدهی دولتی میباشد. بدهی گرجستان به دیگر همسایگان خود نیز بدین قرار است:
بدهی به روسیه 46 میلیون ، ترکیه 11.78 میلیون و ارمنستان 6.3 میلیون دلار میباشد. بیشترین بدهی گرجستان به سه کشور فرانسه، آلمان و ژاپن به ترتیب به مبلغ 558 ، 493 و 216 میلیون دلار میباشد.
به رغم قطع کامل روابط دیپلماتیک میان گرجستان و روسیه و بروز هر از گاه تنشهای سیاسی میان دو کشور و برخی اظهارات تند سیاسیون گرجستان علیه روسیه، روابط اقتصادی و تجاری دو کشور همچنان حفظ شده است. بطوری که روسیه همیشه یکی از شرکای اول تجاری گرجستان و از سرمایه گذاران اصلی در این کشور میباشد. فلذا مشاهده می‌شود که گرجستان در میان همسایگان خود بیشترین بدهی خارجی را به روسیه دارد.
بدهی گرجستان به دیگر همسایه و شریک اول تجاری خود یعنی ترکیه نزدیک به 12 میلیون دلار و بدهی گرجستان به روسیه بیش از 46 میلیون دلار یعنی تقریبا چهار برابر بیشتر از بدهی به ترکیه است. کل بودجه سالانه گرجستان حدود 5 میلیارد دلار است. بدین ترتیب بدهی خارجی گرجستان حتی 30 درصد بیشتر از کل بودجه سالانه و 43 درصد کل تولید ناخالص داخلی (15 میلیارد دلار) گرجستان است.
کاهش درآمدهای دولت از محل اخذ مالیات توان این کشور برای تامین بودجه سالیانه و بازپرداخت بدهی‌ها را کاهش داده است. فلذا برای جبران آن، به فروش مقداری از سهام شرکت های دولتی همچون سهام خود در شرکت تامین برق تفلیس (تلاسی) و همچنین کسب توافق با طلبکاران برای به تعویق انداختن بازپرداخت بدهی‌ها تصمیم گرفته است.
حراج نوبتی دلار توسط بانک مرکزی گرجستان
به منظور تثبیت بازار ارز، بانک ملی (مرکزی) گرجستان طی 5 ماه اخیر در 10 نوبت 290 میلیون دلار را از طریق حراج به فروش گذاشته است.طی آخرین حراج مبلغ 20 میلیون دلار به قیمت 3.0705 لاری به ازای هر دلار فروخته شد. نرخ رسمی لاری در برابر دلار از ماه مه 2009 با تجمیع معاملات در بازار بین بانکی سیستم تجاری بلومبرگ تعیین می‌شود.
در این نوع فروش ارز دو نکته مهم رعایت می‌شود. اول اینکه فروش بصورت حراج رسمی‌برگزار می‌شود و امکان رانت برای صرافی‌ها و یا واسطه‌ها وجود ندارد. از طرفی نیز هیچ شخص حقیقی و یا حقوقی منعی برای خرید ارز به هر میزان ندارد. اما با توجه به اختلاف قیمت بسیار پایین ارز ارائه شده با نرخ روز بازار، فقط بانکها، موسسات مالی عمده و کسانی که به ارز برای واردات کالا نیاز دارند علاقمند خرید آن می‌باشند.
دوم اینکه قیمت پایه اعلامی‌بر اساس سیستم تجاری بین المللی بلومبرک تعیین می‌شود که تفاوت بسیار کمی‌با قیمت موجود در بازار دارد. بنابراین بانک مرکزی در قیمت ارز دخالتی نمی‌کند. فقط لاری مازاد موجود در بازار را جمع نموده و عرضه ارز را بیشتر می‌کند که آن هم بطور خودکار موجب تثبیت قیمت ارز می‌شود.
درآمد 150 میلیون دلاری گرجستان از محل صادرات فندق در سال 2020
قیمت خرید داخلی فندق در گرجستان در سال جاری 4.5 – 4 لاری به ازای هر کیلوگرم میباشد. به گفته گئورگی تادوآ رئیس انجمن تولید کنندگان فندق، امسال محصول فندق باکیفیت تری نسبت به سال گذشته بدست آمده است و پیش بینی می‌شود میزان برداشت هم نسبت به سال گذشته افزایش داشته باشد. اکنون فصل برداشت شروع شده است. اگر قبل از این متوسط عملکرد 40-40٪ بود ، اکنون 43-42٪ است. هنگام محدودیتهای حمل و نقل ناشی از شیوع کروناویرس مشکلاتی برای رفت و آمد کشاورزان و تامین کود و سموم آفات بوجود آمد که با هماهنگی ارگانهای ذیربط مشکل برطرف شد.
به گفته رئیس انجمن وارد کنندگان فندق برداشت 55 -35 هزار تن محصول فندق برای امسال پیش بینی می‌شود که بخش اعظم آن از کیفیت بالایی برخوردار است. کیفیت محصولات می‌تواند درآمد بیش از 150 میلیون دلاری برای گرجستان به همراه داشته باشد. گرجستان ظرفیت تا 100 هزار تن برداشت فندق را دارد و برای رسیدن به این هدف در سالهای آینده تلاش خواهد کرد. فندق گرجستان به کشورهای عضو اتحادیه اروپا از جمله ایتالیا، آلمان، یونان، اتریش، فرانسه و هلند صادر می‌شود.
ـ صادرات 150 میلیون دلار فندق تقریبا معادل 5 درصد کل صادرات گرجستان (3 میلیارد دلار) است و چنانچه صادرات فندق با حداکثر بهره وری به 300 میلیون دلار برسد، 10 درصد از کل صادرات گرجستان خواهد بود. با توجه به شرایط اقلیمی‌گرجستان و سیاستهای حمایتی دولت از تولید محصولات کشاورزی رسیدن به این هدف در سالهای آینده بعید نمی‌باشد.
جهت مقایسه، با توجه به آنکه جمعیت و ظرفیت اقتصادی ایران بیش از 20 برابر گرجستان است، صادرات 150 میلیون دلار فندق توسط گرجستان به مانند آن است که ایران بیش از 3 میلیارد دلار فقط از محل صادرات یک محصول کشاوزری ارزآوری داشته باشد و اگر گرجستان به حداکثر ظرفیت صادراتی فندق خود برسد یعنی درآمد بیش از 300 میلیون دلار در سال، به مانند آن است که ایران بیش از 6 میلیارد دلار درآمد ارزی از صادرات یک محصول کشاورزی داشته باشد.
صادرات دیگر محصولات کشاورزی گرجستان نیز در سالهای اخیر رشد قابل توجهی داشته است. به عنوان مثال صادرات محصول هلو طی سالهای اخیر چند برابر افزایش یافته است. بطوری که در سال گذشته بیش از 2/13هزار تن هلو صادر شده است و پیش بینی می‌شود این رقم با 45 درصد افزایش به بیش از 25 هزار تن برسد. بخش اعظم این محصول به سه کشور روسیه (64%)، آذربایجان (31 %) و ارمنستان (4 %) صادر شده است.
دولت با برنامه‌های حمایتی از سال 2015 از جمله آموزشهای لازم به کشاورزان برای بالابردن کیفیت محصول و بسته بندی، ایجاد پنجره واحد صادرات، کمک به تاسیس زیرساختهایی همچون سردخانه و تسهیلات بانکی بدون بهره سهم به سزایی در تولید و صادرات محصولات کشاورزی داشته است.
با توجه به برنامه فراگیری تجربیات کشورهای توسعه یافته در حوزه کشاوزری و عقد قرارداد تجارت آزاد با بسیاری از کشورها برای صدور محصولات گرجی، پیش بینی می‌شود طی 10 سال آینده گرجستان بتواند به بهره مندی هر چه بیشتر از ظرفیت کشاورزی خود دست یابد. همانند تجربه ای که گرجستان در سالهای 2013-2019 در استفاده از ظرفیت صنعت گردشگری خود با موفقیت سپری نمود و توانست با پذیرش بیش از 8 میلیون گردشگر درآمد ارزی 3 میلیارد دلاری داشته باشد.با توجه به توقف کامل درآمد ارزی گرجستان از صنعت گردشگری، دولت گرجستان بیش از پیش به تولید به ویژه محصولات کشاورزی اهتمام خواهد ورزید.
صادرات چای گرجستان به چین
شرکت تولید چای لازی که در بخش تسالنژیخه از استان سامگرلو ـ زما سوانتی (ساحل دریای سیاه) دارای 350 هکتار مزرعه چای میباشد تا 80 در صد محصولات خود را به چین و 20 درصد باقیمانده را نیز به کشورهای آسیای میانه صادر می‌کند.تجربه چایکاری در گرجستان به دویست سال قبل باز می‌گردد. این صنعت به تدریج در اراضی گرجستان در ساحل دریای سیاه توسعه یافت. بطوری که بخش اعظم اراضی گرجستان در غرب را فراگرفت.
هنگامی‌که سرمایه گذاران چینی در سال 2017 از مزارع چای گرجستان بازدید نمودند بیان داشتند که این نوع چای در چین تولید نمی‌شود و این کشور بازار خوبی برای چای باکیفیت گرجی خواهد بود.همچنین به منظور ارتقاء کیفیت چای تولیدی، با همکاری سرمایه گذار چینی دوره‌های آموزشی برای مزرعه داران چای برگزار گردید. هم اینک بیش از 8 هزار هکتار مزرعه چای در گرجستان وجود دارد و نیمی از این مزارع نیاز به بازسازی دارند.
مزایده سهم دولت گرجستان از شرکت سهامی‌توزیع برق تلاسی
دولت گرجستان تصمیم گرفته است سهم خود از شرکت سهامی‌توزیع برق تفلیس ـ Telasi ـ را به قیمت 10.5 میلیون دلار به فروش برساند. موسسه دولتی "صندوق مشارکت" از برگزاری حراجی به همین منظور در تاریخ 9 سپتامبر خبر داد. دولت 24.5٪ از سهام خود در این شرکت را طی این حراج به فروش می‌گذارد.
شرکت تلاسی تامین برق بیش از 600 هزار مشترک در تفلیس را بر عهده دارد. در آگوست سال 2003 شرکت تلاسی در ترکیب گروه روسی Inter RAO قرار گرفت. همین شرکت مدیریت سهام شرکت تلاسی را بر عهده دارد. معادل مبلغ 5/10میلیون دلار به قیمت روز لاری به عنوان قیمت پایه حراج تعیین شده است. ودیعه پرداختی برای مشارکت در حراج 50 هزار لاری میباشد.
مطابق قانون گرجستان "درباره انرژی و تأمین آب" برنده حراج بدون رضایت کمیسیون تنظیم مقررات ملی تأمین انرژی و آب نمی‌تواند صاحب سهام شود.صندوق مشارکت یک صندوق سرمایه گذاری عمومی است که در سال 2011 تأسیس شده است. هدف اصلی آن تشویق سرمایه گذاری در گرجستان از طریق مشارکت (سرمایه گذاری، تامین اعتبار و غیره) در مرحله اولیه اجرای پروژه‌های سرمایه گذاری است.
هدف این صندوق توسعه همکاری بین بخش های دولتی و خصوصی برای اجرای پروژه‌های سرمایه گذاری ، ایجاد شغل ، جذب سرمایه گذاری خارجی و توسعه اقتصاد گرجستان است. این صندوق در چهار بخش انرژی، کشاورزی، تولید و املاک فعالیت می‌کند. مشارکت مالی صندوق مشارکت از 25 تا 45 درصد کل هزینه پروژه‌ها است. مابقی سرمایه توسط یک سرمایه گذار تامین می‌شود.
صندوق همچنین چندین شرکت مهم دولتی از جمله راه آهن گرجستان ، شرکت نفت و گاز و سیستم برق دولتی گرجستان را مدیریت می‌کند.این حراج اقدام دیگری جهت تامین مالی دولت برای جبران زیانهای ناشی از همه گیری کرونا ویروس است. به هنگام اجرای خصوصی سازی در سالهای اول استقلال گرجستان ـ پس از سال 1992 ـ سرمایه گذاران روس سهام برخی از زیرساخت های مهم در گرجستان از جمله شرکت توزیع برق تفلیس (تلاسی) و کارخانه لکوموتیوسازی تفلیس را خریداری نمودند و همانطور که دیده می‌شود هنوز هم شرکتهای روسی نقشی مهم در مدیریت موسسات مهم اقتصادی گرجی که سهامدار اصلی آن هستند، ایفا می‌کنند.
جالب تر اینکه پس از جنگ سال 2008 روابط دیپلماتیک گرجستان و روسیه کاملا قطع شد و هر از گاهی میان دو کشور تنش های سیاسی رخ می دهد. با این همه هر دو طرف و به ویژه طرف گرجی همیشه سعی کرده است از تاثیر گذاری تنشهای سیاسی بر روابط اقتصادی جلوگیری نماید.
زیان دهی بانک های عمده گرجستان
بانک ملی (مرکزی) گرجستان گزارش مربوط به فعالیت مالی بانک های این کشور در سه ماهه دوم سال 2020 را منتشر کرد. طبق این گزارش، به سبب همه گیری کروناویروس فعالیت حوزه بانکی در سه ماهه دوم همانند سه ماهه اول سال با زیان مواجه بوده است. بطوری که حتی دو بانک بزرگ کشور یعنی تی بی سی بانک و بانک گرجستان نتوانسته اند کسب درآمد داشته باشند.تی بی سی بانک طی سه ماهه دوم سال 2020 بیش از 156 میلیون لاری و بانک گرجستان نیز 214 میلیون لاری زیان دیده اند.
زیان دیگر بانکها نیز به قرار زیر بوده است:
کارتو بانک 27 میلیون لاری، وی تی بی 26 میلیون، لیبرتی بانک 20 میلیون، ترابانک 20 میلیون، خالق بانک 19 میلیون، بازیس بانک 13 میلیون لاری، پروکریدیت بانک 12 میلیون، فینکا بانک 3.3 میلیون و ایش بانک 1.7 میلیون لاری و راه ابریشم 253 هزار لاری، زراعت بانک 212 هزار لاری.
شروع رونق حوزه ساخت و ساز در گرجستان
براساس گزارش شرکت کارگزاری TBC-Capital در مورد وضعیت فعلی بازار املاک و مستغلات در گرجستان، تا 3 ژوئیه ، 30 درصد وام های خرید مسکن توانسته اند از یارانه دولتی وام مسکن بهره مند شوند.
آمارها حکایت از کاهش 6 درصدی تخصیص وام خرید مسکن در آخرین هفته ماه ژوئن در مقایسه با مدت مشابه سال قبل دارد. اما در عین حال در مقایسه با دوره قبلی 18٪ افزایش یافته است.بحران اقتصادی موجب وارد شدن ضربه بیشتر به اتباع کم درآمد گردید که قادر به دریافت وام خرید مسکن نیستند. از جمله می‌توان به افزایش بهره بانکی وام مسکن اشاره نمود.
در مجموع انتظارات مثبتی نسبت به یارانه وام خرید مسکن وجود دارد. زیرا پیش بینی می‌شود که این یارانه‌های دولتی ، علاقه مندی اهالی به خرید مسکن را افزایش می دهد. گفتنی است که بانک ها نیز نرخ بهره وامها را افزایش داده اند. اما در مورد اشتغال اوضاع هنوز هم منفی است. با گذشت زمان انتظار می رود وضعیت بازار کار بهبود یابد.به تدریج با کاهش محدودیت ها اوضاع اقتصادی بهبود می یابد و تقاضای خرید مسکن مطمئناً به سطح قبل از بحران باز می‌گردد.همچنین باید توجه داشت که " تعویق درخواست خرید مسکن، به سبب وضعیت سخت اقتصادی است. بسیاری از شهروندان مجبور هستند موقتاً خرید آپارتمان را به زمانی بهتر موکول کنند. پس از عادی سازی اوضاع اقتصادی، آنها دوباره تصمیم به خرید املاک و مستغلات خواهند گرفت".مطمئناً حوزه ساخت و ساز به تدریج بهبود می یابد، اما پشتیبانی دولت این روند را تسریع می‌کند.
تولید غله در گرجستان
به نظر لادو بیدزیناشویلی مدیرعامل شرکت باراکا، از مجموع 27 نوع گندم موجود در جهان، 14 نوع در گرجستان قابل کشت است. 5 نوع از این تعداد نیز بومی است و فقط در گرجستان کشت و برداشت می‌شود و مشابه آن در هیچ جای دیگری وجود ندارد. گندم های گونه گرجی از امنیت و مقاومت بالایی در مقابل آفت ها برخوردارند و به همین سبب غالبا کشاورزان از بذر آنها برای کشت استفاده می‌کنند. برای تهیه بذر این گونه‌ها باید یک سال قبل سفارش داده شود.
متاسفانه به رغم این گذشته ارزشمند، گرجستان هم اینک فقط 15 درصد گندم مورد نیاز خود را در داخل تولید و 85 درصد باقیمانده را از خارج وارد می‌کند. پس از بروز همه گیری کروناویروس اهمیت توجه به رشد تولید داخلی غلات بیش از پیش مشخص گردید.
برای این منظور در قدم اول باید به توسعه و بروز رسانی صنعت کشاورزی و به ویژه صنایع مربوط به تولید بذر با کیفیت توجه نمود. در این راستا اقداماتی همچون آموزش علمی، تاسیس آزمایشگاه و استفاده از تجهیزات مدرن مهم می‌باشند.
گندم سنتی گرجستان 50٪ محصول کمتری نسبت به بذرهای پرمحصول خارجی دارد. اما از طرف دیگر ، به دلیل مصونیت طبیعی ، نیازی به کود و سموم مبارزه با آفات ندارد. زیرا با خاک و اقلیم محل سازگار هستند. فلذا با بذرهای گرجی می‌توان یک محصول کاملا ارگانیک با کیفیت تولید نمود. نان‌های گرجی تولید شده با این نوع گندمها بسیار با کیفیت تر و طبیعتا گرانتر از مشابه خارجی خواهند بود.