اهمیت ژئو پلیتیک سازمان بهداشت جهانی

سازمان جهانی بهداشت در طول دوران فعالیت خود اقدامات چشم گیری را در جهت ارتقا سطح بهداشت در گستره جهانی انجام داده است.

   در سال 1958 بنا بر پیشنهاد اتحاد جماهیر شوروی ؛ تمامی دولت ها در قالب یک تلاش جهانی و همگانی برای مقابله با آبله که هزاران سال با انسان همراه بوده ؛ فرا خواند. سر انجام پس از گذشت دو دهه و در چهار چوب همین تلاش همگانی ؛ این بیماری مسری که تنها در قرن بیستم ؛ تقریبا از هر سه نفر مبتلا ؛ یک نفر را به هلاکت میرساند و   300 میلیون نفر را  به کام مرگ کشانده بود ؛  در 9 دسامبر سال 1979 ؛ محو و تعداد مبتلایان را درحد صفر تقلیل داد.

 تحلیلگران مسائل تحقیقی و پژوهشی – علمی‌بر این باورند که این موفقیت بهداشتی – درمانی در سطح جهان که واقعه بی نظیری را  در تاریخ بشریت  به ثبت رساند ؛ بدون تلاش های سازمان بهداشت جهانی میسر نمی‌شد و شرایط مصونیت کامل انسانها از ابتلا به این بیماری واگیردار رخ نمیداد.

نگاهی به سوابق افتخار برانگیز فعالیتهای سازمان بهداشت جهانی :

به عنوان یک قاعده کلی ؛ محو بیماریهای واگیر دار راهی جز  کشف آنتی ویروس  ( واکسن ) برای جلوگیری از سرایت آن را ندارند که تا کنون در سایه تلاش های جهانی و درچهارچوب فعالیت سازمان بهداشت جهانی از زمان تاسیس تا کنون بویژه درخصوص وبا ؛ سرخچه؛ آبله ؛ سرخک و اوریون؛ اینگونه عمل گردیده و موفقیت آمیز نیز بوده است.  ذکر این نکته نیز ضروری است که در چهار چوب اجرای موفق سیاستهای بهداشت عمومی در سطحی کلان ومقیاسی جهانی علاوه بر اهمیت انجام تحقیقات و پژوهشها برای دستیابی به علوم و تکنولوژی‌های جدید ؛ اراده سیاسی کشورهای ثروتمند و توسعه یافته هم به عنوان یک فاکتور اصلی و با اهمیت نقش ایفا میکند.

تاریخچه تشکیل سازمان بهداشت جهانی :

اساسا ایده تشکیل سازمان بهداشت جهانی نیز با همین نگاه و اراده سیاسی مثبت بود که همزمان با ایده تشکیل سازمان ملل متحد در سال 1945 میلادی مطرح گردید.  این پیشنهاد توسط هیئت های چینی و برزیلی با ارائه این شعار که * دارو و سلامت یکی از استوانه‌های اصلی صلح جهانی است* در همان سال طرح و سه سال بعد شکل گیری سازمان بهداشت جهانی تحقق یافت . البته نزاع بر سر تامین مالی این سازمان و همچنین تاثیر پذیری از کشورها باعث گردید که در سال 1949 ؛ اتحاد جماهیر شوروی بدلیل نفوذ بسیاز زیاد آمریکائی‌ها در این سازمان ؛ از آن خارج شده و لیکن پس از مرگ استالین و بر عرصه قدرت نشستن خروشچو  یعنی در سال 1956 مجددا به عضویت سازمان بهداشت جهانی در آید. جالب توجه است که با گذشت 64 سال از آن زمان ؛ اکنون این کشور ایالات متحده آمریکاست که به بهانه نفوذ زیاد چین در این سازمان قصد خروج از آن را دارد.

اصلاحات در نحوه عملکرد سازمان بهداشت جهانی :

واقعیت ماجرا این است که سازمان بهداشت جهانی نیاز به یک خانه تکانی در اصلاحات مالی و حسابرسی دارد. گزارش های سالهای اخیر حاکی از این است که در برخی موارد  عملکرد و نتیجه اقدامات این سازمان در راستای منافع افراد و یا شرکت های خاص بوده است که در این جهت اشاره به چند گزارش منتشره قابل توجه به شرح ذیل ضروری است:

-به نقل از گزارش جامع منتشره از سوی خبرگزاری آسوشیتدپرس ؛کارکنان این نهاد در سالهای اخیر مبلغی معادل 200 میلیون یورو  برای سفر به اقصی نقاط جهان و استقرار در هتل های پنج ستاره البته با هدف مقابله با بیماری‌هائی مثل ایدز؛ مالاریا و هپاتیت هزینه کرده اند که بسیار بالا بوده و قابل پذیرش نیست .

-همین منبع خبری گزارش کرده است که آژانس بین المللی تحقیقات سرطان که از زیر مجموعه‌های سازمان بهداشت جهانی است؛ نتایج نهائی تحقیقات و پژو هش های اخیر خود را در راستای خواسته‌ها و منافع مالی یکی از افراد عضو گروه جهت داده شده است .

-همچنین تاخیر در اعلام گستره بیماری آبولا در آفریقا توسط سازمان  بهداشت جهانی بدلیل آن که منافع برخی کشورها را به خطر می انداخت ؛ نیز از جمله این اقدامات بوده است که در کارنامه این سازمان ثبت شده است .

-و نهایتا آن که این سازمان متهم به تاخیر در اعلام اخطارهای لازم برای خطر جهانی ویروس کرونا 2019 با هدف همراه سازی رئیس جمهور چین؛ آقای شی جین پینگ با سازمان بهداشت جهانی بوده و آمریکائی‌ها کماکان اصرار بر صحت این ادعا دارند.

نگاهی به تاثیرات متقابل خروج آمریکا از سازمان بهداشت جهانی

-با توجه به انتقادات عملکردی سازمان بهداشت جهانی در گذشته ؛ بحثی که اینک در محافل سیاسی و بین المللی ؛پیرامون توجیه پذیری  تصمیم آمریکا به خروج از این سازمان جریان دارد؛  این است که تا کنون آمریکا در قالب همکاری با این سازمان بوده که موفق گردیده است شبکه ای گسترده از نهادهای غیر دولتی و مراکز تحقیقاتی و پژوهشی – درمانی را در داخل آمریکا تشکیل دهد و از منافع آن برای تسریع در نظام سلامت آن کشور بهره مند گردد.

-از سوئی دیگر؛  سازمان جهانی بهداشت هم در چهارچوب همین همکاریهای متقابل و با توجه به امکانات گسترده موجود است که به نتایج موفقی در زمینه‌های درمانی از جمله جلوگیری از پیشرفت سرطان و سایر بیماریهای عفونی در جهان نائل آمده است .

-نکته ای دیگر که دال بر اهمیت وجود سازمانی همچون بهداشت جهانی است؛ اشاره به نقش با اهمیت و فوق العاده ای  است که این سازمان در تامین سلامت جوامع ؛ ملتها و مردم جهان دارد . بدیهی است اقداماتی که تا کنون در این سازمان انجام گرفته و در آینده نیز خواهد گرفت  ؛ توسط هیچ کشوری از جمله آمریکا به تنهائی قابل ابتیاع نبوده ؛ نیست و نخواهد بود .بنا براین میتوان نتیجه گرفت که :

الف-حضور آمریکا در سازمان بهداشت جهانی تامین منافع دراز مدت ژئو -پلیتک این کشور را در برخواهد داشت . حتی اگر آمریکا تصمیم به خروج از این سازمان بگیرد که مسلما تحت تاثیر وقایع زود گذر انتخاباتی است ؛ در نهایت به اشتباه خود پی خواهد برد و مجددا به این سازمان ملحق خواهد گردید ؛ کاری که اتحاد جماهیر شوروی در سال 1956 انجام داد .

ب-بهداشت و سلامت عمومی در جهان برای اقتصادی منسجم و شکوفا بسیار با اهمیت است . تجربه اخیر ویروس  کرونا در جهان این فرضیه را به ا ثبات رساند . درواقع اقتصاد سلامت؛ جمعیت سلامت را میطلبد چرا که این نیروی انسانی و نیروی کار سالم است که قادر خواهد بود فعالیت های اقتصادی شکوفا را عملیاتی کند.

ج-امنیت ملی و ثبات منطقه ای کشورهای بزرگ و کوچک ؛ غنی و فقیر ؛ توسعه یافته و کمتر توسعه یافته نیز منوط به جریان داشتن اقتصاد های سلامت در کشورهای جهان هستند .

د-و نهایتا ؛ با توجه به سوابق درخشان سازمان بهداشت جهانی؛ علی رغم کاستی‌های موجود در اداره این سازمان؛ بنظر میرسدکه استمرار فعالیت های  علمی – پژوهشی و نظارتی- بین المللی

آن  امری کاملا ضروری است و اهمیت وجودی آن را توجیه پذیر مینماید. در واقع ؛ تنها در قالب تلاش های این سازمان است که میتوان تمامی رخداد های اتفاقیه در امور سلامت انسانها را مورد پیگیری قرار داده  و راهکارهای علمی‌برای آن جستجو نمود.