موافقتنامه‌های تجاری مالزی با دیگر کشورها

اصولا انعقاد توافقتنامه‌های همکاری میان کشورها نشان دهنده سطح و پیوستگی روابط کشورهاست و موافقتنامه‌های بازرگانی بخصوص از نوع « تجارت آزاد» جزء توافقاتی است که در مراحل پیشرفته همکاری بین کشورها منعقد می‌گردد. در این نوشتار موافقتنامه‌های تجاری که مالزی با دیگر کشورها بصورت دو یا چند جانبه امضا کرده است، بررسی می‌شود.

مالزی کشوری است که بخش قابل توجهی از اقتصاد آن برپایه صنعت و تجارت خارجی آن شکل گرفته (صنعت 34.7 درصد و تجارت و خدمات 56 درصد از GDP این کشور را تشکیل می دهد) و قرار گرفتن مالزی در کنار تنگه ملاکا، این کشور را در موقعیت استراتژیک تجاری ویژه ای قرار داده است. (تنگه مالاکا کانال حمل و نقل مهم بین الملی می‌باشد که اقیانوس هند را به اقیانوس آرام ارتباط می دهد) تجارت خارجی برای رشد و توسعه مالزی از اهمیت بالایی برخوردار است و با توجه به اتکاء این کشور به تجارت خارجی، مالزی سیاست تجارت آزاد را در پیش گرفته و تأکید زیادی بر عضویت در توافقنامه‌های تجاری منطقه ای و دو جانبه دارد.

 در سال 1957 (درست سال استقلال مالزی) این کشور به موافقتنامه تجارت و تعرفه (گات) پیوست و به همین دلیل یکی از بنیانگذاران سازمان تجارت جهانی (WTO)  که جایگزین GATT شد، محسوب می‌شود. موافقتنامه‌های تجاری که مالزی در آنها عضویت دارد در دو گروه دو جانبه و چند جانبه به شرح ذیل می‌باشد:

• توافق نامه‌های تجارت آزاد دو جانبه مالزی

مالزی تا کنون موافقتنامه‌های تجارت آزاد دو جانبه (FTA) با کشورهای استرالیا، شیلی، هند ، ژاپن ، نیوزلند ، پاکستان ؛  ترکیه و اتحادیه اروپا منعقد نموده است.

همانگونه که مشاهده می‌شود دامنه جغرافیایی کشورهایی که مالزی با آنها موافقتنامه دوجانبه تجارت آزاد امضا کرده وسیع است و کشورهای طرف توافق با مالزی از همه قاره‌ها می‌باشند. مالزی با دو  کشور همسایه ی ایران یعنی  ترکیه و پاکستان نیز موافقتنامه تجارت آزاد دارد.

 متن موافقتنامه تجارت آزاد مالزی با ترکیه که شامل متن و کلیه پیوست های آن در 158 صفحه در سال 2014 به امضای مالزی و ترکیه رسیده، به عنوان یک نمونه از اینگونه موافقتنامه‌های دو جانبه تجارت آزاد در ضمیمه این نوشتار آمده است.  

2 - توافق نامه‌های منطقه ای و چند جانبه  تجارت آزاد که  مالزی در آنها عضویت دارد

سازمان همکاریهای  جنوب شرقی آسیا (ASEAN) منطقه تجارت آزاد «آ سه آن» را ایجاد کرده و این  منطقه تجاری آزاد(AFTA) یک موافقتنامه منطقه ای تجاری برای حمایت از تولیدات محلی کلیه کشورهای عضو است. هدف اصلی AFTA افزایش سطح رقابتی ASEAN به عنوان پایگاه تولید در بازارهای جهانی است. هدف ثانویه آن جذب سرمایه گذاری‌های مستقیم خارجی به منطقه  آسه آن است. سیاست تعرفه ترجیحی مؤثر و رفع تعرفه‌ها و موانع غیر تعرفه ای در بین اعضای ASEAN ابزار اصلی در رسیدن به اهداف این موافقتنامه است.

در سال 2018 تولید ناخالص داخلی مجموعه کشورهای عضو آسه آن بیش از 3.1  تریلیون دلار آمریکا برآورد شد. آسه آن جمعیتی بالغ بر 655 میلیون نفر را شامل می‌شود و  اعضای آن عبارتند از:  برونئی، میانمار ، کامبوج، اندونزی، لائوس، مالزی، فیلیپین، سنگاپور، تایلند و ویتنام.

مالزی از طریق آسه آن با کشورهای  چین، ژاپن، کره، هند، استرالیا و نیوزیلند منطقه آزاد تجاری دارد و همچنین در موافقتنامه تجارت کالای آسه آن the ASEAN Trade In Goods  Agreement : ATIGA.مشارکت دارد .

3 - سایر موافقت نامه‌های تجاری که مالزی در آنها مشارکت دارد عبارتند از:

• سیستم ترجیحی تجارت سازمان کنفرانس اسلامی  (TPS-OIC)
• توافقنامه تعرفه ترجیحی ( PTA ) گروه 8 ( گروه هشت کشور اسلامی در حال توسعه موسوم به D-8 )

براساس اعلام دبیرخانه گروه D8  تا کنون بنگلادش، اندونزی، جمهوری اسلامی ایران، مالزی، نیجریه ، پاکستان و ترکیه موافقتنامه تجارت ترجیحی را تصویب کرده و برای اجرایی شدن این موافقتنامه تصویب 4 کشور عضو کفایت می‌کند.

4 - موافقتنامه‌های تجارت ترجیحی مالزی که در انتظار تصویب و لازم الاجرا شدن هستند

• موافقتنامه تجارت آزاد آسه آن - هنگ کنگ (AHKFTA) که در نوامبر 2017 امضا شد و قرار بود در سال 2019 اجرایی شود.
• موافقتنامه جامع و پیشرو برای مشارکت اقیانوس آرامthe Comprehensive and Progressive Agreement for the Trans-Pacific Partnership :CPTPP.

در 8 مارس 2018 توسط  11 کشور استرالیا ، برونئی دارالسلام ، کانادا ، شیلی ، ژاپن ، مالزی ، مکزیک ، نیوزلند ، پرو ، سنگاپور و ویتنام امضا شد.

این موافقتنامه  در تاریخ 30 دسامبر سال 2018 توسط استرالیا ، کانادا ، ژاپن ، مکزیک ، نیوزیلند ، سنگاپور و ویتنام تصویب و در 14 ژانویه سال 2019 توسط این کشورها به مرحله اجرا درآمد.

دولت مالزی (دولت آقای ماهاتیر محمد) در حال ارزیابی تصویب این موافقتنامه بود  که با تغییر دولت در این کشور در اواخر سال 2019  قاعدتا تصویب این موافقتنامه نیز متوقف گردید.

5 - موافقتنامه‌های تجارت آزاد که مالزی در مورد آنها  در حال مذاکره است:

• مشارکت اقتصادی جامع منطقه ای (RCEP)

مالزی عضوی از مجموعه همکاریهای جامع اقتصادی منطقه (RCEP / Regional Comprehensive Economic Partnership)  است که دریک موافقتنامه تجارت آزاد مابین ده عضو ASEAN و شش کشور بعلاوه ASEAN می‌باشد و هدف از آن یکپارچه سازی کامل اقتصادی منطقه ای در بین اعضای آن است. همچنین تلاش برای ساده سازی و هماهنگی در ارتباط با موافقت نامه‌های تجارت آزاد دوجانبه بین کشورهای عضو می‌باشد.

کشورهای مذاکره کننده این مجموعه  RCEP عبارتند از: استرالیا ، برونئی ، کامبوج ، چین ، هند ، اندونزی ، ژاپن ، لائوس ، مالزی ، میانمار ، نیوزلند ، فیلیپین ، سنگاپور ، کره جنوبی ، تایلند و ویتنام. درصورتیکه RCEP  مورد پذیرش نهایی اعضا قرار گیرد، این بزرگترین توافق چند جانبه مالزی خواهد بود که حدود 29 درصد تجارت جهانی را شامل می‌شود.

دولت اسبق مالزی (دولت آقای نجیب رزاق) قصد خود را برای پیوستن به  توافقنامه RCEP در سال 2018 اعلام کرده بود ، اما دولت بعدی ( دولت آقای ماهاتیر محمد) موافق این نظر نبوده که در اواخر سال 2019 نیز با تغییر مجدد دولت مالزی این موضوع همچنان در هاله ای از ابهام باقی مانده است.

• توافقنامه مشارکت اقتصادی منطقه آزاد تجارت مالزی - اروپا (MEEPA)

Malaysia-European Free Trade Area Economic Partnership Agreement :MEEPA

مذاکرات FTA مالزی-اتحادیه اروپا (MEUFTA) بطور رسمی در 5 اکتبر 2010 آغاز شد. پس از چندین دور مذاکرات ، مذاکرات در سال 2012 به بن بست رسید واین وضعیت تداوم یافت و در دولت آقای ماهاتیر نیز هنوز موضعی در مورد از سرگیری احتمالی مذاکرات MEUFTA اتخاذ نگردید. از طرف دیگر ، مالزی و اتحادیه اروپا توافق نامه مشارکت و همکاری (PCA) را در دسامبر 2015 منعقد کردند.

مالزی و اتحادیه اروپا قصد داشتند این PCA را در ژانویه 2019 امضا کنند و قرار بود این  توافقنامه کامل در مورد همکاری دو جانبه و چند جانبه شامل همه موارد ذیل باشد: سیاست ، اقتصاد ، تجارت ، سرمایه گذاری ، عدالت ، فرهنگ ، آموزش ، علوم و فناوری ، مراقبت های بهداشتی ، کشاورزی ، گردشگری ، انرژی ، محیط زیست.

• موافقتنامه تجارت ترجیحی مالزی با جمهوری اسلامی ایران

از سال 1396 مذاکرات کارشناسی بین ایران و مالزی برای تنظیم و انعقاد موافقتنامه تجارت ترجیحی بعنوان مقدمه ای برای انعقاد موافقتنامه تجارت آزاد بین دو کشور شروع شده و در جریان می‌باشد.

منابع:

https://www.export.gov/apex/article2?id=Malaysia-Trade-Agreements

https://rc.majlis.ir/fa/law/show/97846

https://developing8.org/news/new-date-set-for-implementation-of-the-d-8-pta/

https://www.hurriyetdailynews.com/how-turkey-can-save-its-preferential-trade-agreement-with-iran-----80025