تاثیر شیوع ویروس کرونا بر اقتصاد بنگلادش

صنعت پوشاک، حوالجات ارزی ارسالی از خارج و کشاورزی سه ستون اصلی اقتصاد بنگلادش به شمار می روند. دو مورد نخست ارتباط مستقیمی‌با واقعیات اقتصاد جهان دارند. از آنجایی که این دو بخش امروزه به دلیل گسترش بیماری کرونا در محاق قرار گرفته است لذا دولت بنگلادش بخش کشاورزی را تنها نقطه امید برای جلوگیری از بروز فاجعه اقتصادی می داند. با این حال، اکنون پس از بررسی مشاهده می‌شود که به دلیل بحران جاری کرونا، بخش کشاورزی این کشور نیز متحمل خسارات سنگینی شده است.

بر اساس نتایج یافته‌های یک تحقیق، میزان ضرر و زیان وارده به کشاورزان بنگلادش در خلال تعطیلات عمومی 2 ماهه اخیر به منظور جلوگیری از گسترش بیماری کرونا، حدود 56،537 کرور تاکا(بیش از 6.5 میلیارد دلار) بوده است. مطالعات صورت گرفته توسط بزرگترین سازمان غیر دولتی این کشور موسوم به BRAC نشان می دهد که از هفته آخر ماه مارس تا اوایل ماه مه سالجاری، یعنی طی مدت 5/1 ماه، به دلیل آسیب دیدن محصولات کشاورزی و پائین آمدن قیمت آنها، هر کشاورز بنگلادشی به طور میانگین 207976 تاکا (بیش از 2400 دلار) خسارت دیده است. بر پایه این محاسبه و بر اساس تعداد کشاورزان در زیر شاخه‌های کشاورزی، میزان خسارت وارده به مجموع کشاورزان بنگلادش تا بدین جا برابر با 56.537 کرورتاکا(بیش از 6.5 میلیارد دلار) بوده است.  موسسه برک اعلام نمود که این تحقیق بر روی 1581 نفر از کشاورزان و تولیدکنندگان مرتبط با محصولات زراعی، سبزیجات، مرغ، ماهی و شیر در سراسر بنگلادش انجام شده است. 42 درصد از کشاورزان که اطلاعاتی را ارائه داده اند، اظهار داشته اند، راهکاری برای مقابله با این بحران نداشتند. 80 درصد تولیدکنندگان مواد غذایی و سبزیجات نیز اعلام داشتند، که مجبور بودند کل ضرر را خود تحمل کنند. 11 درصد از کل کشاورزان و 17 درصد از مرغداران گفتند که مجبور شدند تولیدات خود را کاهش دهند و 2 درصد از کشاورزان تولید را متوقف کرده اند. 41 درصد کشاورزان گفتند که برای ادامه حیات و فعالیت قصد دارند، وام بگیرند. 14 درصد می خواهند به درآمد بخش های دیگر خود تکیه نمایند. 18درصد اظهار داشته اند، از پس انداز یا دارایی‌های خود بهره می‌گیرند. 18 درصد گفته اند که هیچ برنامه ای ندارند و 5 درصد اعلام نموده اند که اگر نتوانند به تولید بازگردند، شغل خود را تغییر خواهند داد.

این مطالعه نشان داد که تقاضای زیاد سازمان‌های امدادی در روزهای نخست شیوع ویروس کرونا و همچنین هجوم مصرف کنندگان وحشت زده برای خرید کالاهای اساسی، منجر به افزایش قیمت کالاهای اساسی به ویژه برنج ، عدس و ... شده است. در طول این زمان، قیمت برنج و عدس از 30 الی 32 درصد و تقاضای بازار 300 درصد افزایش یافت. در این میان نکته تامل برانگیز آن است که با وجود افزایش تقاضا، سر کشاورزان بی کلاه ماند زیرا آنها قبل از شیوع ویروس کرونا ذخایر کالاهای خود را فروخته بودند.

این مطالعات نشان داد که در جریان تعطیلات عمومی، تولید و فروش محصولات غیر ضروری و فاسد نشدنی بسیار دشوار بود. به همین دلیل، 88 درصد کشاورزان و 100 درصد پرورش دهندگان ماهی از خسارت مالی خود خبر داده اند. 66 درصد آنها گفته اند، نتوانستند با قیمت عادلانه ای محصولات خود را بفروشند، 52 درصد تعیین ساعت کاری محدود برای بازار را دلیل خسارات وارده دانستند، 45 درصد قیمت بالای مواد تولیدی و پیدا نشدن کارگر را مطرح نمودند. شایان ذکر است که   به دلیل اشتغال میلیون‌ها کارگر در صنعت پوشاک بنگلادش، بخش های دیگر بویژه بخش کشاورزی با کمبود کارگر مواجه شده است.

در جریان قرنطینه و تعطیلات سراسری، مرغداری‌ها به دلیل بسته بودن رستوران‌ها، خسارت سنگینی را متحمل شدند. در این زمان، قیمت مرغ 44 درصد کاهش یافت. با این حال، مرغداری‌ها مجبور شدند تولید خود را کاهش دهند. همین اقدام موجب کمبود عرضه مرغ در بازار گردید. در نتیجه  در هفته دوم ماه مه ، قیمت مرغ 26 درصد و قیمت تخم مرغ 6  درصد افزایش یافت. از طرف دیگر، در جریان تعطیلات دو ماهه، تقاضا برای شیر 33 تا 60 درصد کاهش یافت. در نتیجه، در سطح خرده ‌فروشی قیمت شیر به طور میانگین 12.5 درصد کاهش یافت. این امر باعث شد تا 16 درصد تولیدکنندگان شیر تولید خود را کاهش دادند. درچنین شرایطی، 66 درصد کشاورزان خواهان دریافت وام با شرایط آسان هستند، 56 درصد کشاورزان خواستار تعیین قیمت عادلانه برای محصولات کشاورزی و 48 درصد آنان خواستار کاهش قیمت مواد اولیه شده اند.

در طول دوره قرنطینه و تعطیلات سراسری دو ماهه در بنگلادش که از سوی دولت و با هدف مهار بیماری کرونا اعلام شد، بخش کشاورزی مانند سایر بخش ها در وضعیت نابسامان و وخیمی قرار گرفت. این در حالی است که با وخیم تر شدن وضعیت شیوع این بیماری در بنگلادش، رسانه‌ها خبر از احتمال وضع مقررات شدیدتر داده اند.

در روزهای اخیر، شمار مبتلایان به ویروس کرونا و میزان مرگ و میر ناشی از این بیماری در بنگلادش افزایش یافته است. اکنون این بیماری در بین مقامات عالی رتبه دولتی، نیروهای نظامی و انتظامی نیز به شدت شیوع پیدا کرده است. به گزارش رسانه‌های بنگلادش تا کنون 6206 نفر از اعضای پلیس به بیماری کرونا مبتلا شده اند که 17 نفر از آنان جان خود را از دست داده اند. آقای محمد نسیم، وزیر سابق بهداشت و تنظیم خانواده بنگلادش و از رهبران ارشد و با نفوذ حزب حاکم عوامی لیگ به دلیل ابتلاء به بیماری کووید 19 در حال کما بسر می‌برد. آقای بیر بهادر، وزیر امور مناطق چیتاگونگ کوهستانی نیز به دلیل بیماری کرونا دیروز با بالگرد ارتش از شهر بندری چیتاگونگ به بیمارستان ارتش در داکا منتقل شد. در یک چنین اوضاع و شرایطی، مردم و افکار عمومی جامعه به درستی احساس می‌کنند که وضعیت کلی کرونا در بنگلادش بتدریج رو به وخامت گذارده است.

انجمن اقتصاد بنگلادش ادعا کرده است که در جریان قرنطینه 66 روزه در بنگلادش حدود 60 میلیون نفر در این کشور دوباره فقیر شده اند. دکتر ابوالبرکات، رئیس انجمن اقتصاد بنگلادش روز گذشته مورخ 19خرداد 99 ضمن ارائه بودجه جایگزین سال مالی 21 - 2020، از طریق ویدئو کنفرانس، ادعا نمود که: بنگلادش اکنون به کشوری با «نابرابری شدید و خطرناک درآمد» تبدیل شده است. وی اظهار داشت: «شیوع ویروس کرونا گرفتاری‌ها، مشقات و رنج قشر فقیر در این کشور پر جمعیت را دوچندان کرده است. در طول قرنطینه 66 روزه در جامعه بنگلادش طبقات فقیر جدید و بسیار فقیر بوجود آمده است. تخمین زده می‌شود تعداد ترکیبی این دو کلاس فقیر به 60 میلیون نفر برسد.

از سوی دیگر قرنطینه و اعمال مقررات منع تردد عمومی دنباله دار چند ماهه اخیر تبعاتی به شرح ذیل داشته است:

* هیچ تاثیری به حال 17 میلیون نفر از افراد بسیار ثروتمند این کشور نداشته است بلکه برخی از ثروتمندان با استفاده از این شرایط پولدارتر هم شده اند.

* تعداد 12 میلیون نفر از 34 میلیون نفر طبقه متوسط به بالا، به طبقه متوسط تنزل پیدا کرده اند.

* تعداد 12.2 میلیون نفر طبقه متوسط به طبقه متوسط به پائین تنزل پیدا نموده اند.

* حدود 12 میلیون نفر از 51 میلیون نفری که به طبقه متوسط به پائین تعلق دارند، فقیر شده اند.

* تعداد 26 میلیون نفر از 34 میلیون نفری که در طبقه فقیر قرار داشته اند به طبقه بسیار فقیر (زیر خط فقر) سقوط آزاد نموده اند.

با عنایت به مراتب فوق، می‌توان چنین نتیجه گرفت که:

در طول 70 روز گذشته حدود 60 میلیون نفر از مردم بنگلادش به طبقات پائین تر نظیر «فقیر» یا «بسیار فقیر» تنزل پیدا نموده اند. در این رابطه نکته حائز اهمیت آن است که تا قبل از شیوع ویروس کرونا تعداد 61 میلیون نفر در صنایع و بخش های مختلف کشور بنگلادش شاغل بودند اما تعداد 36 میلیون نفر از آنان طی 66 روز گذشته شغل خود را از دست داده اند.

دکتر ابوالبرکات در بخش پایانی سخنان خود در این ویدئو کنفرانس، پیشنهاد بودجه جایگزین 1.296.600 کرور تاکایی (120میلیارد دلاری) را ارائه کرد تا بلکه از این طریق کسری بودجه 135 هزار کرور تاکایی(15.7 میلیارد دلاری) این کشور جبران شود.»