گرجستان  پل ارتباطی مناطق پیرامونی و فرامنطقه ای، فرصتها و ظرفیتهای لجستیکی

کشور گرجستان با برخورداری از موقعیت جغرافیایی و بسترهای مناسب طبیعی بعنوان نقطه اتصال مطمئن دریایی و زمینی برای توسعه تجارت منطقه ای بویژه پل ارتباطی با ناحیه قفقاز و مناطق آسیای مرکزی به شمار می رود.موقعیت جغرافیایی استراتژیک گرجستان این امکان را دارد تا به عنوان یک نقطه اتصال و گره حمل و نقل حیاتی بین المللی جنوب - شمال و شرق – غرب (منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا، جنوب و جنوب شرق به/ از غرب ، اروپا به/از قفقاز و آسیا از طریق کریدور  میانه و روسیه) ایفای نقش نماید که این امر یقینا مستلزم به همکاری و هماهنگی کشورهای همجوار بویژه ترکیه (بلحاظ داشتن مرزهای مشترک دریایی و زمینی) می‌باشد.

    موقعیت مکانی و محیط پیرامونی منحصربفرد این کشور (همجواری با روسیه و آسیای مرکزی ، اروپا و آسیا) پتانسیل بالقوه ای برای پیشرفت این کشور می‌باشد.

با همه این وجود، گرجستان بلحاظ ساختاری، کاستیهای زیادی دارد که برای توسعه یافتگی و بهره مندی از ظرفیتهای خود و محیط منطقه ای و بین المللی لزوما نیازمند تدوین راهبرد نوین و استراتژی کارامد و پایدار، جلب همکاریهای بین المللی و جذب سرمایه گذاری خارجی برای استفاده بهینه از فرصتها و بهبود وضعیت موجود و تحول و پیشرفت صنعتی می‌باشد. زیرا این کشور با سابقه وابستگی به ساختار کمونیستی و تداوم آثار و عواقب آن در لایه‌های اقتصاد و اجتماع قادر به ایجاد دگرگونی نیست. حتی تلاشهای صورت گرفته بعد از استقلال (1991) و تحولات پس از آن برای نزدیکی به غرب و ادغام در اتحادیه اروپا و برخورداری از استانداردهای غربی و مزایای آن نیز  تاکنون به نتایج کاملی نائل نشده است .

اما، در صورت ایجاد تغییرات زیربنایی و برنامه ریزی توسعه محور، گرجستان می‌تواند علاوه بر محوریت ارتباطی در حمل و نقل دریایی و زمینی، به یک مقصد تجاری، لجستیک، تولید و سرویس های خدماتی تبدیل شده و مورد توجه خاص مناطق پیرامونی و کشورهای دوردست از قبیل چین، آمریکا و دیگر کشورهای صنعتی و تجاری قرار گیرد. ظرفیت کم نظیری از قبیل محوریت حمل و نقلی بین کشورهای غربی و مناطق قفقاز و آسیای میانه (با جمعیتی حدود 160 میلیون نفر و ارزش اقتصادی  800 میلیارد دلاری) فرصت فوق العاده ای است که گرجستان می‌تواند هوشمندانه از آن به نحو احسن برخوردار گردد.

دولتمردان گرجستان با درک اهمیت موقعیت های دریایی و ساحلی این کشور و توسعه بنادر مهم باتومی و پوتی[1] و تسریع در ساخت بندر جدید آناکلیا [2]، می‌توانند علاوه بر افزایش توان ارتباطی، تجاری و ارائه خدمات بیشتر، به منظور افزایش درآمد ملی، زمینه‌های پیشرفت و همکاریهای بیش از پیش منطقه ای و بین المللی را در این کشور فراهم نمایند.

علاوه بر اقدامات داخلی، جذب امکانات و تدارکات طرفهای ثالث بین المللی و جلب شرکتهای خارجی جهت فعالیت در بخشهای حمل و نقل و لجستیک، جابجایی کالا و انبارداری، مونتاژ، تولید و توزیع حائز اهمیت است. چراکه در میان مدت ، این امر می‌تواند در تولید و انتقال فعالیت های منطقه ای شرکت های چند ملیتی به گرجستان و از آنجا به مقاصد دیگر گسترش یابد.

اهتمام به زیرساخت نرم افزاری از قبیل(مشاوره بین المللی،  کیفیت و استاندارد، رعایت مقررات بین المللی ، ایجاد مرکز مدیریت واحد و یکپارچه و متمرکز به منظور حذف یا کاهش بوروکراسی اداری، تامین و تضمین سرمایه گذاری، اعطای مشوق های مالی و مالیاتی و ارائه خدمات مراقبتی و حفاظتی و غیره) توام با سرمایه گذاری در زیرساخت های سخت افزاری(تعمیق و توسعه بنادر، نوسازی راه آهن، جاده و فرودگاه) و ایجاد پارک های فناوری، محیط های صنعتی و لجستیکی مدرن توسط مجریان برجسته بین المللی، با مشارکت فعال شرکتهای مهم خارجی، می‌تواند گرجستان را به عنوان سکوی توسعه لجستیکی، حمل و نقل و تجارت تبدیل نماید. این امر نه تنها به تقویت  اتصال و ارتباط گرجستان با خارج خواهد شد، بلکه به ادغام آن در اقتصادهای محلی و منطقه ای می انجامد.

در حال حاضر جذابیت گرجستان برای شرکتهای بین المللی یک سویه و تنها از منظر ارزانی و مقرون به صرفه بودن بلحاظ حقوق و دستمزد پایین، سرزمین آزاد و مشوق های مالیاتی بوده که  تاثیر چندانی در اقتصاد ملی این کشور ندارد.

یکی از کشورهایی که از این شرایط گرجستان و بنادر آن بهره کافی می‌برد، ایالات متحده آمریکا می‌باشد. زیرا گرجستان نقش اصلی را به عنوان یک کریدور ترانزیتی و صادراتی برای تجارت آمریکا با منطقه قفقاز و آسیای میانه ایفا می‌کند. بعنوان نمونه، طبق ارزیابی موسسه بین المللی Moffatt & Nichol[3] ، در سال 2017 تا 2018 تراز تجاری (غیر نفت و انرژی) بین آمریکا و آسیای میانه در تناژ برابر با 250 هزار تن بود. (150 هزار تن صادرات از آمریکا و 100000 تن واردات به آمریکا) به ارزش بالغ بر 1 میلیارد دلار که از این میزان 61 درصد از طریق گرجستان و عمدتا  با استفاده از بنادر آن به بازارهای آسیای مرکزی منتقل شد.

بنابر این، گرجستان برای شرکت های آمریکایی و اتحادیه اروپا فرصت بی مانندی است تا با استفاده از قلمرو دریایی و زمینی آن و عملیات و لجستیک مقرون به صرفه، از این کشور به عنوان سکویی برای گسترش تجارت و صادرات محصولات خود به بازارهایی با جمعیت بیش از چند 100 میلیون نفر استفاده نمایند. در این میان، موافقت نامه تجارت آزاد گرجستان با[4] EU28 ،[5] EFTA ، منطقه CIS (آسیای مرکزی) ، ترکیه ، اوکراین و چین و هنگ کنگ و معافیت از پرداخت عوارض وارداتی، این پروسه را تسهیل و سودآور می نماید.

اما آنچه که برای خود کشور گرجستان اهمیت دارد این است که دولتمردان آن برای توسعه و شکوفایی این کشور و استفاده حداکثری از امکانات خدادادی و طبیعی در جهت تقویت صنعت و اقتصاد ملی، بایستی با اتکا به عوامل ارزنده موقعیت جغرافیایی منحصربفرد و ظرفیتهای سرزمینی (دریایی و زمینی)، اقدامات مقتضی سیاسی و اقتصادی را بعمل آورند تا ضمن ایفای نقش ارتباطی بین کشورها، خود نیز بهره وری ملی کافی را  حاصل نمایند.

پی نوشت :

1- بندر صنعتی پوتی در فاصله 70 کیلومتری شمال باتومی و 340 کیلومتری شمال غربی تفلیس پایتخت گرجستان قرار گرفته است. پوتی یکی از شهرهای بندری گرجستان و یکی از بزرگ‌ترین بنادر دریای سیاه و یکی از ۳۰ بندر بزرگ جهان است. عمده صادرات و واردات دریایی گرجستان از طریق 14 ترمینال و 14 اسکله این بندر انجام می‌شود. 

2-  آناکلیا یک شهر ساحلی در غرب گرجستان، با 8 کیلومتر طول در ساحل جنوب شرقی دریای سیاه و نزدیک شهر باتومی قرار دارد.

3-  شرکت بین المللی مشاوره زیر سخت های دریایی و متخصص در مهندسی سازه و عمران.

4- اتحادیه اورپا (28 کشور)

5-انجمن تجارت آزاد اروپا ( (European Free Trade Association)

منبع : 

 https://forbes.ge/blog/529/Georgia-gateway-to-Caucasus-and-central-Asia-regions

https://www.moffattnichol.com/