اخبار اقتصادی قرقیزستان

گزیده اخبار و تحولات اقتصادی قرقیزستان در هفته اول آذرماه 1404 مندرج در رسانه‌های این کشور به شرح زیر ارائه می‌گردد:

خط آهن چین-قرقیزستان-ازبکستان به مدت پنج سال ساخته خواهد شد

 به گزارش آبساتار سیر‌گابایف وزیر حمل و نقل و ارتباطات قرقیزستان در مصاحبه‌ای  اعلام کرد، خط آهن چین-قرقیزستان-ازبکستان، یکی از بزرگ‌ترین پروژه‌های زیرساختی در آسیای مرکزی، قرار است در مدت پنج سال به طور کامل به بهره‌برداری برسد.

این پروژه به‌طور مشترک توسط چین، قرقیزستان و ازبکستان تأمین مالی می‌شود و پیمانکار اصلی آن شرکت دولتی چینی "چاینا ریلوییز" است که یکی از بزرگ‌ترین اپراتورهای ساخت و ساز در چین به شمار می‌رود. ساخت‌وساز از جولای 2024 آغاز خواهد شد پس از امضای توافقنامه کلیدی میان سه کشور در همان تابستان. خط آهن جدید چین را از طریق قرقیزستان به ازبکستان متصل خواهد کرد و یکی از مسیرهای اصلی ابتکار "کمربند و جاده" خواهد شد.
طول خط آهن حدود 450 کیلومتر است و هزینه تخمینی پروژه بین 5 تا 6 میلیارد دلار برآورد می‌شود. سهم دقیق هر کشور از این پروژه فاش نشده است، اما مشخص است که تأمین مالی از طریق دولت‌های سه کشور و موسسات مالی بین‌المللی انجام خواهد شد.

به گفته وی این پروژه در مدت پنج سال تکمیل خواهد شد. پس از تکمیل، این خط آهن باعث کاهش مسیر حمل ‌ ونقل کالا از چین به ازبکستان، ایران، ترکیه و اروپا به میزان تقریباً 900 کیلومتر خواهد شد، که زمان تحویل را به میزان 7-8 روز کاهش خواهد داد.

https://knews.kg/2025/11/15/zheleznuyu-dorogu-kitaj-kyrgyzstan-uzbekistan-planiruyut-postroit-za-pyat-let/

تولید ناخالص داخلی قرقیزستان به ۱.۴ تریلیون صوم رسید

طبق برآوردهای اولیه، تولید ناخالص داخلی برای ژانویه تا اکتبر ۲۰۲۵ به ۱۴۲۷.۴ میلیارد صوم رسید که در مقایسه با ژانویه تا اکتبر سال گذشته ۱۰ درصد افزایش داشته است. این ارقام در جلسه توجیهی کمیته ملی آمار قرقیزستان اعلام شد.

رشد تولید ناخالص داخلی ناشی از تولید کالا، خدمات و مالیات خالص بر محصولات بوده است. در مقایسه با ژانویه تا اکتبر سال گذشته، نرخ رشد تولید کالا ۱۱.۳ درصد، خدمات ۸.۸ درصد و مالیات خالص بر محصولات ۱۰.۸ درصد افزایش یافته است.

بیشترین سهم تولید ناخالص داخلی (۴۹.۶ درصد) مربوط به خدمات بوده است که در مقایسه با ژانویه تا اکتبر سال گذشته ۱.۳ درصد کاهش داشته است. در همین زمان، سهم صنایع تولیدکننده کالا در این دوره ۱.۸ درصد افزایش یافته و به ۳۵.۴ درصد رسیده است. در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، سهم بخش ساخت و ساز ۱.۲ درصد، سهم صنعت ۱.۰ درصد و سهم کشاورزی برعکس ۰.۴ درصد کاهش یافته است.

https://ru.kabar.kg/news/valovoj-vnutrennij-produkt-kyrgyzstana-sostavil-14-trln-somov/

https://economist.kg/ekonomika/2025/11/14/vvp-kyrghyzstana-prievysil-1-4-trln-somov-nazvany-otrasli-lidiery/

 میزان تجارت خارجی شرکت‌های دارای سرمایه‌گذاری خارجی در سال ۲۰۲۴ از ۳.۲ میلیارد دلار فراتر رفت

بر اساس آمار میزان تجارت خارجی شرکت‌های دارای سرمایه‌گذاری خارجی در سال ۲۰۲۴ به ۳.۲ میلیارد دلار رسید که در مقایسه با سال ۲۰۲۳ به میزان ۴.۲٪ افزایش یافته است.

سهم این شرکت‌ها در تجارت خارجی کالایی کشور به ۱۷.۹٪ رسید. تراز بازرگانی منفی بوده و به ۱.۴ میلیارد دلار کسری رسیده است، در حالی که این رقم در سال گذشته ۱.۳ میلیارد دلار منفی بود.

صادرات شرکتهای دارای مشارکت خارجی ۵.۳٪ افزایش یافته و به ۸۹۵.۹ میلیون دلار رسیده است. در همین حال، حجم صادرات به کشورهای مستقل مشترک‌المنافع  به میزان ۱۱.۳٪ افزایش پیدا کرده، اما صادرات به کشورهای خارج از کشورهای مستقل مشترک ‌المنافع به میزان ۱.۳٪ کاهش یافته است. سهم کشورهای مستقل مشترک‌المنافع در ساختار صادرات این شرکتها ۵۵.۷٪ و سهم کشورهای خارج از آن ۴۴.۳٪ بوده است.

واردات شرکتهای دارای سرمایه‌گذاری خارجی در سال ۲۰۲۴ به ۲.۳ میلیارد دلار رسید که نسبت به سال ۲۰۲۳ به میزان ۳.۷٪ رشد داشته است. واردات از کشورهای مستقل مشترک‌المنافع به میزان ۱۵.۷٪ افزایش یافته، اما واردات از کشورهای خارج از کشورهای مستقل مشترک‌المنافع به میزان ۱۰.۳٪ کاهش داشته است. سهم کشورهای مستقل مشترک‌المنافع در ساختار واردات ۶۰.۱٪ و سهم کشورهای خارج از آن ۳۹.۹٪ بوده است.

در مقایسه با سال ۲۰۲۰، صادرات کالاهای شرکتهای دارای سرمایه‌گذاری خارجی ۲ برابر (به میزان ۴۵۲.۱ میلیون دلار) و واردات ۱.۸ برابر (به میزان ۹۹۹.۶ میلیون دلار) شده است. افزایش صادرات عمدتاً به‌ دلیل رشد عرضه ظروف شیشه‌ای، تجهیزات مخابراتی و قطعات آن، نوشیدنیهای بدون الکل شیرین‌شده، سنگ معدن و کنسانتره فلزات گرانبها و همچنین زغال ‌سنگ بوده است. رشد واردات نیز به افزایش خرید شکلات و سایر محصولات غذایی، تجهیزات مرتب سازی و خرد کردن خاک، فرآورده ‌های نفتی، محصولات دارویی و ذوب فلز سیاه مربوط است.

https://www.tazabek.kg/news:2363952?from=portal&place=last

کمیته ملی آمار قرقیزستان: روند رشد اقتصادی مثبت در کشور ادامه دارد

طبق برآوردهای اولیه کمیته ملی آمار قرقیزستان ، تولید ناخالص داخلی در ژانویه تا اکتبر 2025 به 1.427 تریلیون صوم رسید که در مقایسه با ژانویه تا اکتبر 2024، 10.0 درصد افزایش یافته است.

افزایش تولید صنعتی در مقایسه با ژانویه تا اکتبر 2024 ناشی از افزایش تولید دارو (2.0 برابر)، لاستیک، محصولات پلاستیکی و مصالح ساختمانی (33.8 درصد)، محصولات غذایی (از جمله نوشیدنی‌ها) و دخانیات (33.6 درصد)، چوب، کاغذ و محصولات چاپ (29.4 درصد)، محصولات شیمیایی (19.6 درصد)، منسوجات و پوشاک (9.4 درصد) و معدن (17.1 درصد) بوده است.

روندهای مثبتی در بخش ساخت و ساز مشاهده شد، جایی که حجم معاملات ۲۷.۷ درصد، تجارت عمده فروشی و خرده فروشی ۸.۷ درصد و کشاورزی ۲.۰ درصد افزایش یافت.

از ژانویه تا اکتبر امسال (در مقایسه با دسامبر سال قبل)، قیمت‌ها و تعرفه‌های مصرف کننده در کل جمهوری ۷.۱ درصد افزایش یافت. قیمت محصولات غذایی و نوشیدنی‌های غیرالکلی ۷.۴ درصد، نوشیدنی‌های الکلی و محصولات دخانی ۶.۷ درصد، محصولات غیرغذایی ۵.۶ درصد و تعرفه‌های خدمات ارائه شده به مردم ۸.۹ درصد افزایش یافت.

افزایش قیمت مصرف‌کننده و تعرفه از ژانویه تا اکتبر امسال (در مقایسه با دسامبر سال قبل) در تمام مناطق کشور مشاهده شد. بیشترین افزایش قیمت (9.0 درصد) در اوش ثبت شد که ناشی از افزایش 12.1 درصدی نوشیدنی‌های الکلی و محصولات دخانی بود. بیشترین افزایش قیمت برای مواد غذایی و نوشیدنی‌های غیرالکلی (10.5 درصد) در استان چوی، محصولات غیرغذایی (8.1 درصد) در استان باتکن و تعرفه خدمات ارائه شده به مردم (10.4 درصد) در بیشکک مشاهده شد.

تجارت خارجی و متقابل کالا در قرقیزستان در ژانویه تا سپتامبر 2025 به 11269.8 میلیون دلار رسید که در مقایسه با ژانویه تا سپتامبر 2024، 8.3 درصد کاهش یافته است. صادرات 25.7 درصد و واردات 3.0 درصد کاهش یافته است.

تجارت متقابل با کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا در ژانویه تا سپتامبر 2025 به 3845.8 میلیون دلار رسید که در مقایسه با ژانویه تا سپتامبر 2024، 5.3 درصد کاهش یافته است. در میان کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا، بیشترین سهم تجارت متقابل این جمهوری در این دوره با روسیه (65.8 درصد) و قزاقستان (31.8 درصد) بود.

https://knews.kg/2025/11/14/natsstatkom-kyrgyzstana-v-respublike-sohranyaetsya-polozhitelnaya-tendentsiya-ekonomicheskogo-rosta/

گردش مالی تجارت قرقیزستان به دلیل کاهش صادرات ۱ میلیارد دلار کاهش یافت.

 کمیته ملی آمار جمهوری قرقیزستان گزارش داد: حجم تجارت خارجی قرقیزستان از ماه ژانویه تا سپتامبر ۲۰۲۵ به ۱۱.۲۶۹.۸ میلیارد دلار رسید که در مقایسه با ماه ژانویه تا سپتامبر ۲۰۲۴ (۱۲.۱ میلیارد دلار) ۸.۳ درصد کاهش داشته است. برای دوره ماه ژانویه تا آگوست این کاهش ۱۰.۱ درصد بوده است.

کاهش تجارت خارجی به دلیل کاهش ۲۵.۶۶ درصدی صادرات به ۲.۱۳۴.۲ میلیارد دلار و کاهش ۳ درصدی واردات به ۹.۱۳۵.۶ میلیارد دلار است.

قرقیزستان همچنان وابسته به واردات است. تجارت خارجی ۸۲.۴ درصد از کل گردش مالی تجارت این کشور را تشکیل می‌ دهد.

در سال ۲۰۲۵ کابینه وزیران بار ها ممنوعیت‌ های را برای صادرات کالا های مختلف از قرقیزستان، از جمله قراضه  فلز و دام اعمال کرد. علاوه بر این ممنوعیت‌ هایی برای واردات برخی کالا ها نیز اعمال شد. این امر به طور طبیعی بر حجم تجارت خارجی به ویژه صادرات تأثیر گذاشت.

کاهش صادرات به دلیل کاهش عرضه موارد زیر بود: حیوانات زنده - ۸.۲ برابر؛ کفش - ۴.۳ برابر؛ ضایعات و ضایعات مس - ۲.۸ برابر؛ فلزات آهنی - ۱.۶ برابر؛ طلا - ۲۷.۹ درصد پوشاک نساجی - ۲۶.۲ درصد؛ تجهیزات و دستگاه‌ های مکانیکی - ۲۱.۳ درصد؛ ابزار و دستگاه‌ های کنترل و اندازه‌ گیری - ۱۶.۹ درصد؛ سبزیجات و محصولات ریشه‌ ای - ۱۵.۲ درصد؛ وسایل نقلیه حمل و نقل زمینی و قطعات آنها - ۱۰.۳ درصد؛

در همین زمان افزایش صادرات موارد زیر مشاهده شد: سنگ معدن و کنسانتره فلزات گرانبها - ۱.۷ برابر؛ زغال سنگ - ۱۸.۴ درصد؛ پلاستیک و محصولات پلاستیکی - ۱۶.۳ درصد؛ لیگنیت (زغال قهوه‌ ای) - ۱۳.۸ درصد؛ میوه و آجیل - ۷.۹ درصد؛ سرامیک - ۷.۷ درصد؛

بافتنی - ۲.۷ درصد.

کاهش درآمد واردات در مقایسه با ماه ژانویه تا سپتامبر ۲۰۲۴ عمدتاً به دلیل کاهش عرضه موارد زیر است: بافتنی - ۱.۹ برابر؛ تجهیزات و دستگاه ‌های مکانیکی - ۱.۶ برابر؛ پوشاک و لوازم جانبی پوشاک - ۱.۵ برابر؛ وسایل نقلیه و قطعات آنها - ۲۳.۴ درصد؛ گوشت و فرآورده ‌های گوشتی - ۱۰.۶ درصد؛ غلات - ۶ درصد.

 در همین زمان واردات افزایش یافت: سبزیجات و سبزیجات ریشه ‌ای - ۱.۸ برابر؛ محصولات فلزی آهنی - ۱.۸ برابر؛ فلزات آهنی - ۱.۶ برابر؛ کفش و قطعات آنها - ۴۷.۸ درصد؛ لاستیک و محصولات لاستیکی - ۴۱ درصد؛ چوب و محصولات چوبی - ۴۰.۷ درصد؛ ابزار و دستگاه‌ های کنترل و اندازه ‌گیری - ۳۹.۲ درصد؛ ماشین ‌آلات و تجهیزات برقی - ۳۶.۱ درصد؛ آب، شامل آب معدنی و گازدار با شکر - ۳۵.۵ درصد؛ محصولات دخانی - ۳۵ درصد؛ پلاستیک و محصولات پلاستیکی - ۳۴.۳ درصد؛ الیاف و نخ‌ های شیمیایی - ۳۲.۹ درصد؛ گاز طبیعی و مایع - ۲۶.۶ درصد؛ محصولات غذایی مختلف - ۲۳.۵ درصد.

تجارت با کشور های اتحادیه اقتصادی اوراسیا نیز برای قرقیزستان امیدوار کننده به نظر نمی‌ رسد. در مقایسه با ماه ژانویه تا سپتامبر ۲۰۲۴ حجم تجارت ۵.۳ درصد کاهش یافت. تنها در نه ماه تجارت قرقیزستان با کشور های عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا به ۳.۸۴۵ میلیارد دلار رسید.

صادرات همچنان یک مشکل اساسی است و در مقایسه با سال ۲۰۲۴ - ۳۹.۲ درصد کاهش یافته و به تنها ۸۲۷.۷ میلیون دلار رسیده است. از سوی دیگر درآمد های وارداتی ۱۱.۸ درصد افزایش یافته و به ۳.۰۱۸ میلیارد دلار رسیده است.

از میان کشور های عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا بیشترین سهم تجارت متقابل قرقیزستان با روسیه (۶۵.۸ درصد) و قزاقستان (۳۱.۸ درصد) بوده است.

https://paruskg.info/novosti/225120-%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B3%D0%BE%D0%B2%D1%8B%D0%B9-%D0%BE%D0%B1%D0%BE%D1%80%D0%BE%D1%82-%D0%BA%D1%8B%D1%80%D0%B3%D1%8B%D0%B7%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B0-%D1%81%D0%BE%D0%BA%D1%80%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%BB%D1%81%D1%8F-%D0%BD%D0%B0-1-%D0%BC%D0%B8%D0%BB%D0%BB%D0%B8%D0%B0%D1%80%D0%B4-%D0%B8%D0%B7-%D0%B7%D0%B0-%D0%BF%D0%B0%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F-%D1%8D%D0%BA%D1%81%D0%BF%D0%BE%D1%80%D1%82%D0%B0.html

تورم در قرقیزستان از ابتدای سال به 7.1 درصد رسیده است

طبق اعلام کمیته ملی آمار جمهوری قرقیزستان، از ژانویه تا اکتبر امسال، نرخ تورم در قرقیزستان در مقایسه با دسامبر سال گذشته 7.1 درصد بوده است.

بنا به این داده‌ها، بیشترین افزایش قیمت مربوط به خدمات ارائه شده به مردم - 8.9 درصد - بوده است. قیمت مواد غذایی و نوشیدنی‌های غیرالکلی 7.4 درصد، قیمت الکل و دخانیات 6.7 درصد و قیمت محصولات غیرغذایی 5.6 درصد افزایش یافته است. افزایش قیمت مصرف‌کننده و تعرفه‌ها در تمام مناطق کشور مشاهده شد.

به عنوان مثال، شهر اوش بیشترین افزایش، 9 درصد را ثبت کرد که عمدتاً به دلیل افزایش 12.1 درصدی قیمت نوشیدنی‌ها و دخانیات بود. بیشترین افزایش قیمت مواد غذایی و نوشیدنی‌های غیرالکلی در منطقه چوی 10.5 درصد، برای محصولات غیرغذایی در منطقه باتکن (8.1 درصد) و برای خدمات در بیشکک، جایی که این افزایش 10.4 درصد بود، ثبت شد.

https://ru.kabar.kg/news/inflyaciya-v-kyrgyzstane-s-nachala-goda-sostavila-71/

ذخایر طلا و ارز خارجی قرقیزستان تقریباً به ۸ میلیارد دلار رسید

طبق تحلیل داده‌های بانک ملی، تا اکتبر ۲۰۲۵، ذخایر ناخالص بین‌المللی قرقیزستان در مجموع ۷.۹۵۵ میلیارد دلار بوده است.

ذخایر ناخالص بین‌المللی به شرح زیر افزایش یافته است:

۴۰۱.۴۸ میلیون دلار در مقایسه با سپتامبر ۲۰۲۵

۳.۰۲۰ میلیارد دلار در مقایسه با اکتبر ۲۰۲۴

https://kaktus.media/doc/535456_zolotovalutnye_rezervy_kyrgyzstana_dostigli_pochti_8_mlrd.html

رئیس کابینه در مجمع همکاری اقتصادی منطقه‌ ای آسیای مرکزی اهداف برنامه توسعه ملی تا سال ۲۰۳۰ را تشریح کرد.

در تاریخ ۱۹ نوامبر در مجمع تجاری همکاری اقتصادی منطقه‌ ای آسیای مرکزی عادل‌بیک قاسم‌الیف رئیس کابینه وزیران اهداف کلیدی برنامه توسعه ملی قرقیزستان تا سال ۲۰۳۰ را تشریح کرد و گفت: هدف اصلی این برنامه بهبود رفاه شهروندان است. برای این منظور دولت در حال ساخت مدلی از رشد مردم‌ محور است که در آن توسعه اقتصادی مستقیماً کیفیت زندگی مردم را بهبود می‌ بخشد.

شاخص‌ های هدف تا سال ۲۰۳۰ عبارتند از:

قرار گرفتن قرقیزستان در بین ۳۰ کشور برتر در دستیابی به اهداف توسعه پایدار؛

افزایش حداقل ۸۰ درصدی تولید ناخالص داخلی سرانه و کل تولید ناخالص داخلی؛

تضمین میانگین رشد ۸ درصدی تولید ناخالص داخلی واقعی سالانه.

این برنامه چهار محور توسعه: صنعتی سازی، تشکیل قطب منطقه‌ ای، توسعه کشاورزی و گردشگری و انرژی سبز را تعریف می‌ کند.

دومین مسیر تبدیل قرقیزستان به مرکزی تجارت، لجستیک و جریان‌ های مالی منطقه‌ ای است. برای این منظور زیرساخت‌ های حمل و نقل در حال نوسازی هستند، مراکز لجستیک چندوجهی ایجاد می‌ شوند، مراکز حمل و نقل دریایی توسعه می‌ یابند و از پتانسیل کریدور های حمل و نقل بین‌ المللی استفاده می‌ شود.

برنامه همکاری اقتصادی منطقه‌ ای آسیای مرکزی از اجرای پروژه‌ های زیرساختی پشتیبانی می‌ کند.

کارهایی برای بهبود شرایط برای سرمایه‌ گذاران در حال انجام است. امسال قانون جدید سرمایه‌ گذاری تصویب شد. علاوه بر این یک منطقه ویژه مالی و سرمایه‌ گذاری "تامچی" با یک رژیم حقوقی ویژه و اعمال اصول قانون انگلیسی در حال توسعه است.

https://www.tazabek.kg/news:2366361?from=portal&place=last

وزیر اقتصاد و بازرگانی: قرقیزستان تا سال ۲۰۳۰ حجم ترافیک بار را به ۱۱۰ میلیون تن افزایش می‌دهد

باکیت سیدیکوف، وزیر اقتصاد و تجارت جمهوری قرقیزستان، به عنوان سخنران اصلی در دومین روز از مجمع تجاری همکاری اقتصادی منطقه‌ای آسیای مرکزی در بیشکک، تأکید کرد که توسعه یک قطب لجستیکی یکی از زمینه‌های کلیدی اجرای برنامه توسعه ملی قرقیزستان تا سال ۲۰۳۰ است.

وزیر اقتصاد گفت: «در سال ۲۰۲۴، سرمایه‌گذاری در بخش حمل و نقل تقریباً ۲۰۰ میلیون دلار بود. با این حال، برای توسعه کامل این صنعت، باید ۱.۶۵ میلیارد دلار دیگر جذب کنیم که فرصت‌های قابل توجهی را برای سرمایه‌گذاران جهت اجرای پروژه‌های بزرگ زیرساختی فراهم می‌کند. »

سیدیکوف در مورد پویایی گردش مالی حمل و نقل جاده‌ای در قرقیزستان خاطرنشان کرد که این صنعت رشد پایداری را نشان می‌دهد. «طبق گزارش اتحادیه اقتصادی اوراسیا گردش مالی بار در چهار سال گذشته ۸۲ درصد افزایش یافته از ۲۶ میلیون تن به ۴۴ میلیون تن رسیده است. ما قصد داریم تا سال ۲۰۳۰ حجم کل حمل و نقل بار را از طریق همه روش‌های حمل و نقل به حداقل ۱۱۰ میلیون تن در سال افزایش دهیم.»

وزیر اقتصاد همچنین تأکید کرد که متنوع‌سازی کریدورهای لجستیکی و توسعه حمل‌ونقل چندوجهی، گام بعدی در تحقق پتانسیل ژئواستراتژیک قرقیزستان در اینده خواهد بود.

https://ru.kabar.kg/news/kyrgyzstan-k-2030-godu-uvelichit-obyom-gruzoperevozok-do-110-mln-tonn-sydykov/

بانک توسعه آسیا، بیش از 10 میلیارد دلار برای حمایت از پروژه‌های همکاری اقتصادی منطقه ای آسیای مرکزی سرمایه‌گذاری خواهد کرد

ماساتو کاندا، رئیس بانک توسعه آسیا در سخنرانی خود در بیست و چهارمین کنفرانس وزیران همکاری اقتصادی منطقه ای آسیای مرکزی اعلام کرد که این بانک قصد دارد تا سال 2030 بیش از 10 میلیارد دلار برای حمایت از پروژه‌ها و ابتکارات تحت برنامه همکاری اقتصادی منطقه‌ای آسیای مرکزی سرمایه‌گذاری کند. این گامی مهم در جهت ایجاد منطقه‌ای متصل و پایدار به صورت دیجیتالی است.

ماساتو کاندا خاطرنشان کرد که چشم‌انداز همکاری روشن است که منطقه‌ای با پایداری اقتصادی و زیست‌محیطی، شمول اجتماعی و اتصال دیجیتالی می‌باشد. این پروژه‌ها به ادغام عمیق‌تر، افزایش تاب‌آوری و رشد مشترک کمک خواهند کرد. این بیانیه در بیست و چهارمین کنفرانس وزیران همکاری اقتصادی منطقه ای آسیای مرکزی ارائه شد.

https://ru.kabar.kg/news/abr-nameren-investirovat-svyshe-10-mlrd-dlya-podderzhki-proektov-cares/

اختصاص ۳۰۰ میلیون دلار برای نیروگاه برق آبی قمبرآتا 1 و ۷۰۰ میلیون دلار برای حمایت از اقتصاد قرقیزستان توسط بانک توسعه آسیا

ماساتو کاندا، رئیس بانک توسعه آسیا در یک نشست خبری در بیشکک از اختصاص ۳۰۰ میلیون دلار وام اعطایی برای ساخت نیروگاه برق آبی قمبر-آتا  خبر داد و آمادگی این بانک را برای سرمایه‌گذاری ۷۰۰ میلیون دلار دیگر در اقتصاد قرقیزستان طی سه سال آینده ابراز کرد.

رئیس بانک توسعه آسیا تأکید کرد که نیروگاه برق آبی مذکور نه تنها برای امنیت انرژی، بلکه برای مدیریت منابع آب در منطقه نیز از اهمیت استراتژیک برخوردار است. این تأمین مالی به چند مرحله تقسیم خواهد شد. ماساتو کاندا توضیح داد: «در ابتدا، در طول مرحله اول، بانک توسعه آسیا قصد دارد ۱۴۰ میلیون دلار تأمین کند.»

این بانک همچنین قصد دارد از ابتکارات اقلیمی قرقیزستان، از جمله معرفی منابع انرژی تجدیدپذیر و راه‌حل‌های نوآورانه مانند نیروگاه‌های خورشیدی شناور، حمایت کند. تمرکز جداگانه‌ای بر بهبود بهره‌وری انرژی ساختمان‌های عمومی خواهد بود.

برنامه کمک برای سال‌های ۲۰۲۵تا۲۰۲۷

در بحبوحه رشد اقتصادی و بهبود وضعیت مالی قرقیزستان، بانک توسعه آسیا آماده گسترش همکاری‌های خود است. این بانک ۷۰۰ میلیون دلار برای سال‌های ۲۰۲۵تا۲۰۲۷ به کشور قرقیزستان اختصاص داده است. این وجوه در سه حوزه کلیدی زیر استفاده خواهد شد:

حمایت از بخش خصوصی و مشاغل کوچک و متوسط

تأمین مالی پروژه‌های بزرگ زیرساختی در مدیریت انرژی و آب

تقویت تاب‌آوری اقلیمی و حفاظت در برابر بلایای طبیعی

قزاقستان و ازبکستان آمادگی خود را برای تامین برق قرقیزستان در دوره پاییز و زمستان تایید کردند

در آلماتی به ریاست ارلان آکنژنوف، وزیر انرژی قزاقستان، نشست روسای نهادهای آب و انرژی قزاقستان، قرقیزستان و ازبکستان برگزار شد. وزارت انرژی قرقیزستان این خبر را اعلام کرده است.

در مذاکرات، نورجان نورژیگیتوف وزیر منابع آب و آبیاری قزاقستان، تالایبک ابرایف وزیر انرژی قرقیزستان، جورابیک میرزامحمدوف وزیر انرژی ازبکستان، شاوکات خمرایف وزیر امور آب ازبکستان و الماز جین علی‌یف معاون وزیر منابع آب، کشاورزی و صنایع فرآوری قرقیزستان حضور داشتند.

طرفین درباره پارامترهای همکاری آینده در حوزه آب و انرژی به توافق رسیدند. با توجه به وضعیت دشوار در مخزن توکتوگل، شرکت‌کنندگان تصمیم گرفتند یکدیگر را با تامین متقابل برق حمایت کنند و تلاشهای مشترک را برای گذر موفق از فصل گرمایش و آمادگی برای دوره آبیاری پیش‌رو هماهنگ سازند.

قزاقستان و ازبکستان آمادگی خود را برای تامین برق قرقیزستان در دوره پاییز و زمستان اعلام کردند. این اقدام به قرقیزستان امکان می‌دهد تا در زمستان حجم تولید برق را کاهش داده و آب بیشتری در مخزن توکتوگل ذخیره کند. حجم ذخیره‌شده در دوره آبیاری به قزاقستان و ازبکستان منتقل خواهد شد تا آبیاری پایدار زمین‌های کشاورزی مناطق جنوبی تضمین شود.

علاوه بر این توافق شد که اقدامات مشترکی برای کاهش مصرف و افزایش بهره‌وری انرژی در منطقه اتخاذ شود.

شرکت‌کنندگان مذاکرات تاکید کردند که همکاری‌ها در فضایی مبتنی بر حسن همجواری انجام می‌شود و هدف آن تقویت امنیت انرژی و ثبات در سراسر آسیای مرکزی است. طرف ازبکستان همچنین آمادگی خود را برای ایجاد شرایط فنی لازم جهت ترانزیت، تامین و توازن سیستم انرژی اعلام کرد.

در پایان اجلاس یک پروتکل سه ‌جانبه امضا شد که حجم تامین برق زمستانی و میزان ذخایر آب برای دوره آبیاری سال ۲۰۲۶ را به ‌صورت قانونی تثبیت می‌کند.

https://knews.kg/2025/11/23/kazahstan-i-uzbekistan-podtverdili-gotovnost-postavlyat-elektroenergiyu-v-kyrgyzstan-v-osenne-zimnij-period/\

بیشکک از مسکو درخواست گاز بیشتری کرده است: این گاز در ازبکستان به برق تبدیل شده و به قرقیزستان ارسال خواهد شد.

ادیل بایسالوف، معاون نخست وزیر، در مصاحبه ‌ای با کانال تلویزیونی"   Nomad" گفت: قرقیزستان از دولت روسیه خواسته است سهمیه اضافی گاز طبیعی اختصاص دهد که در نیروگاه‌ های حرارتی ازبکستان برای نیازهای قرقیزستان به برق تبدیل خواهد شد.

به گفته معاون نخست وزیر، این طرح  برای پوشش کمبود ظرفیت در طول زمستان ضروری است. گاز به تاسیسات تولید ازبکستان ارسال می‌شود و در آنجا برای انتقال بعدی به قرقیزستان به برق تبدیل می‌شود. بایسالوف اذعان کرد که این روش واردات نیاز به سرمایه‌گذاری مالی قابل توجهی دارد، اما برای امنیت انرژی مهم است.

به گفته وی، نیاز به واردات به دلیل کمبود آب است. قرقیزستان در زمستان برای تولید انرژی به آب نیاز دارد، در حالی که همسایگانش در تابستان برای آبیاری به آن نیاز دارند. بایسالوف خاطرنشان کرد که کشورها در حال گفتگو های سازنده هستند. قزاقستان و ازبکستان در پروژه ‌های برق آبی، مانند ساخت نیروگاه ‌های برق آبی، مشارکت دارند.

به گفته معاون نخست وزیر جمهوری قرقیزستان، محدودیتهای مصرف برق (۳-۴ کیلووات) در حال حاضر در مناطق این جمهوری اعمال می‌شود که به جلوگیری از خاموشی‌های کامل و حفظ پایداری شبکه برق کمک می‌کند.

https://economist.kg/enierghietika/2025/11/24/bishkiek-poprosil-u-moskvy-bolshie-ghaza-v-ruz-iegho-prieobrazuiut-v-eliektroenierghiiu-i-napraviat-v-kyrghyzstan/

پیش بینی نزولی در گردش مالی تجارت خارجی قرقیزستان

تحلیلگران بانک توسعه اورآسیا انتظار دارند که به دلیل تغییرات در قوانین واردات ماشین‌آلات به اتحادیه اقتصادی اوراسیا، روند نزولی در گردش مالی تجارت خارجی قرقیزستان رخ دهد.

طبق داده‌های بانک توسعه اورآسیا، تجارت خارجی جمهوری قرقیزستان در نه ماه اول سال، 8.3 درصد نسبت به سال گذشته کاهش یافته است.

گردش مالی این کشور در بخش تجارت خارجی در ژانویه تا سپتامبر 2025 به 11.3 میلیارد دلار رسید. صادرات نسبت به سال گذشته 25.7 درصد کاهش یافت، در حالی که واردات نسبت به سال گذشته 3.0 درصد کاهش یافته است.

همزمان، کاهش هزینه‌های تأمین از چین مشاهده شد که 15.4 درصد نسبت به سال گذشته، در درجه اول برای ماشین‌آلات و تجهیزات بوده است.

ارزش صادرات به روسیه با ضریب 2.1 کاهش یافت، که عمدتاً به دلیل کاهش درآمد حاصل از تأمین ماشین‌آلات و تجهیزات بود.

تحلیلگران بانک توسعه اورآسیا در این رابطه پیش‌بینی می‌کنند: "ما انتظار داریم روند نزولی گردش مالی تجارت خارجی به دلیل تغییرات در قوانین واردات ماشین‌آلات به اتحادیه اقتصادی اوراسیا ادامه یابد."

https://www.tazabek.kg/news:2370229/?from=portal&place=last

کاهش ۱۸ درصدی ورود وجه از روسیه به قرقیزستان در ماه سپتامبر

طبق اعلام بانک ملی جمهوری قرقیزستان، ورود وجه از افراد در روسیه به قرقیزستان در ماه سپتامبر ۱۸ درصد کاهش یافته است.

به گفته این آژانس، ورود وجه از روسیه به قرقیزستان در ماه سپتامبر در مجموع ۲۷۰.۸ میلیون دلار بوده است. این رقم در مقایسه با ماه قبل ۱۸ درصد کاهش داشته است، زیرا این رقم در ماه اوت ۳۱۸.۷ میلیون دلار بوده است.

کاهش مشابهی در خروج وجه از قرقیزستان به روسیه مشاهده شد. در ماه سپتامبر، خروج وجه از قرقیزستان به روسیه در مجموع ۲۹.۸ میلیون دلار بوده است که در مقایسه با ماه قبل ۴۸ درصد کاهش داشته است. در ماه اوت، این رقم ۴۴.۲ میلیون دلار بوده است.

https://www.tazabek.kg/news:2370158/?from=portal&place=last

 طبق اعلام بانک ملی جمهوری قرقیزستان، تورم در قرقیزستان از ابتدای سال به 7.3 درصد رسیده است.

آزات کوزوبکوف، معاون رئیس بانک ملی جمهوری قرقیزستان، در یک جلسه توجیهی اظهار داشت که وضعیت پرتنش بازار سوخت و روان‌کننده ‌ها همچنان یک عامل مهم است.

وی تاکید کرد که این امر در درجه اول به دلیل تعمیرات مداوم در پالایشگاه‌ های نفت روسیه و همچنین افزایش هزینه سوخت و روان‌ کننده ‌های وارداتی از فدراسیون روسیه است.

به عنوان مثال، در قرقیزستان، قیمت بنزین از 14 نوامبر امسال 17.3 درصد افزایش یافته است، در حالی که قیمت سوخت دیزل 13.4 درصد افزایش یافته است. در بخش خدمات و غیر غذایی، افزایش جزئی قیمتها مشاهده شده است که نشان دهنده تاثیر تقاضای بالا و تأثیر غیرمستقیم افزایش قیمت سوخت و روان ‌کننده‌ ها است. بنابراین، نرخ تورم در قرقیزستان از ابتدای سال تا 14 نوامبر 7.3 درصد بوده است. تورم سالانه در همان روز به 8.9 درصد رسیده است. او همچنین خاطرنشان کرد که به لطف اقدامات انجام شده توسط بانک ملی جمهوری قرقیزستان، تورم در جمهوری قرقیزستان در مقایسه با کشورهای منطقه تا سال 2025 نسبتاً معتدل باقی مانده است. 

https://ru.kabar.kg/news/v-kyrgyzstane-s-nachala-goda-inflyaciya-dostigla-73-nbkr/

تجارت خرده‌ فروشی در آسیای مرکزی در سال ۲۰۲۵ از ۱۰۰ میلیارد دلار فراتر خواهد رفت.

طبق پیش‌ بینی‌ ها تجارت خرده‌ فروشی در کشور های آسیای مرکزی به سطح نمادین جدیدی رسیده است. در سال ۲۰۲۵ گردش مالی خرده‌ فروشی ترکیبی قزاقستان، ازبکستان، قرقیزستان، تاجیکستان و ترکمنستان برای اولین بار از ۱۰۰ میلیارد دلار فراتر خواهد رفت.

این رشد ناشی از گسترش تقاضای داخلی، رشد جمعیت و توسعه فعال زیرساخت‌ های خرده‌ فروشی در بزرگترین شهر های منطقه است.

در سال ۲۰۲۵ گردش مالی خرده‌ فروشی در سراسر کشور ها به طور قابل توجهی بالاتر از میانگین جهانی خواهد ماند. به عنوان مثال در ازبکستان گردش مالی خرده‌ فروشی از ماه ژانویه تا سپتامبر ۲۰۲۵ بالغ بر ۳۱۶.۴ تریلیون صوم یا تقریباً ۲۷.۵ میلیارد دلار بوده است که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته ۱۱ درصد افزایش در قیمت‌ های قابل مقایسه را نشان می‌ دهد. در قزاقستان گردش مالی خرده‌ فروشی در ماه ژانویه تا سپتامبر ۲۰۲۵ به ۱۷.۴۴ تریلیون تنگه رسید که معادل تقریباً ۳۸ میلیارد دلار است و در مقایسه با قیمت‌ های مشابه ۷.۱ درصد بیشتر از رقم سال قبل است.

با توجه به نتایج فعلی پیش‌ بینی برای سال ۲۰۲۵ ثبات و پویایی رشد متغیر بازار های مصرفی منطقه را برجسته می‌ کند. انتظار می‌ رود قزاقستان گردش مالی خرده‌ فروشی را در قیمت‌ های مشابه ۶.۵ تا ۷.۵ درصد افزایش دهد و جایگاه خود را به عنوان بزرگترین بازار مصرفی منطقه با حجم بیش از ۵۰ میلیارد دلار حفظ کند. در ازبکستان رشد مصرف داخلی می‌ تواند به ۱۱ تا ۱۳ درصد برسد که منعکس کننده ظرفیت پایین بازار فعلی و تقویت فرهنگ مصرف شهری است.

قرقیزستان به دلیل بهبود لجستیک و افزایش استاندارد های زندگی قادر به دستیابی به رشد تقریباً ۱۰ تا ۱۲ درصد است. تاجیکستان و ترکمنستان نیز در بحبوحه رشد جمعیت و افزایش دسترسی به خدمات خرده‌ فروشی، گسترش پایدار بازار مصرف را نشان می‌ دهند.

ساختار بازار خرده‌ فروشی آسیای میانه در حال تغییرات قابل توجهی است. خرده‌ فروشان زنجیره‌ ای بزرگ همچنان به گسترش حضور خود ادامه می‌ دهند و موقعیت خود را در مناطق شهری و مراکز منطقه‌ ای بزرگ تقویت می‌ کنند. پتانسیل تجارت الکترونیک در منطقه هنوز تا حدی محقق نشده است و در حال حاضر تنها در قزاقستان قابل توجه است. در سال‌ های آینده، خرده‌ فروشی آنلاین در کشور های آسیای مرکزی سالانه ۳۰ تا ۵۰ درصد رشد خواهد کرد و به برند ها امکان می‌ دهد جغرافیای وسیعی را پوشش دهند و بدون سرمایه‌ گذاری قابل توجه در توسعه خرده‌ فروشی فیزیکی وارد بخش‌ های تقاضای جدید شوند.

پویایی مثبت خرده‌ فروشی توسط عوامل اساسی: رشد جمعیتی، افزایش مهاجرت به شهرها، توسعه زیرساخت‌ های لجستیک و بهبود خدمات دیجیتال پشتیبانی می‌ شود. این روند ها در کنار هم تقاضای پایداری برای کالا های روزمره، پوشاک، لوازم خانگی، کالا های خانگی و سایر دسته‌ ها ایجاد می‌ کنند و از رشد بلند مدت در بازار مصرف حمایت می‌ کنند. این شاخص نه تنها احیای فعالیت‌ های تجاری، بلکه تغییر الگو های مصرف‌ کننده را نیز نشان می‌ دهد، به طوری که سهم قالب‌ های خرده‌ فروشی مدرن و کانال‌ های آنلاین افزایش می‌ یابد. پیش‌ بینی می‌ شود آسیای مرکزی وارد مرحله‌ ای رشد مصرف‌ کننده گسترده شود، جایی که توانایی ترکیب کارایی عملیاتی، راه‌ حل‌ های فناوری و حساسیت به ترجیحات مصرف‌ کننده محلی به یک عامل کلیدی برای موفقیت کسب‌ و کار تبدیل خواهد شد.

https://economist.kg/ekonomika/2025/11/25/roznichnaia-torghovlia-tsientralnoi-azii-prievysit-100-mlrd-v-2025-ghodu-proghnoz/