اخبار اقتصادی بلغارستان

گزیدۀ اخبار و تحولات اقتصادی بلغارستان در هفته چهارم آبان ماه 1404مندرج در رسانه‌های این کشور به شرح زیر ارائه می‌گردد:

تنها ۲۲٪ از شرکت‌های بلغاری از هوش مصنوعی استفاده می‌کنند

بلغارستان همچنان در میان کشورهای عضو اتحادیه اروپا از پایین‌ترین سهم شرکت‌هایی برخوردار است که در فعالیت‌های خود از هوش مصنوعی استفاده می‌کنند. بر اساس مطالعه سالانه  بانک سرمایه‌گذاری اروپا  (EIB Investment Survey 2025)، تنها ۲۲٪ از شرکت‌های بلغاری از ابزارهای هوش مصنوعی مولد مانند ChatGPT، Bard یا Copilot برای بهبود فرایندها، بازاریابی یا خدمات مشتری بهره می‌برند. این رقم پایین‌تر از میانگین اتحادیه اروپا که ۳۷٪ است، قرار دارد و کشور را در انتهای رتبه‌بندی جای می‌دهد ، درست بالاتر از مجارستان (۲۱٪)، ایتالیا (۲۰٪) و یونان (۱۹٪).

در نقطه مقابل، کشورهای شمالی اروپا پیشتاز هستند. فنلاند با ۶۶٪ از شرکت‌هایی که از هوش مصنوعی مولد استفاده می‌کنند در صدر قرار دارد و پس از آن دانمارک (۵۸٪) و هلند (۵۵٪) جای گرفته‌اند. از دیگر کشورهای پیشرو می‌توان به اسپانیا (۵۰٪) و بلژیک (۵۱٪) اشاره کرد. گزارش بانک سرمایه‌گذاری اروپا (EIB) نشان می‌دهد که اگرچه سهم شرکت‌های اروپایی که از هوش مصنوعی استفاده می‌کنند شبیه به آمریکا است، شرکت‌های آمریکایی این فناوری را به‌صورت سیستماتیک‌تر و در فرآیندهای بیشتری به‌کار می‌برند. در ایالات متحده، ۸۱٪ از شرکت‌هایی که از هوش مصنوعی بهره می‌برند، حداقل در دو فرآیند داخلی از آن استفاده می‌کنند، در حالی که این رقم در اتحادیه اروپا ۵۵٪ است. به گفته بانک سرمایه‌گذاری اروپا، استفاده گسترده از هوش مصنوعی مولد یکی از عوامل کلیدی برای رقابت‌پذیری و تحول دیجیتال اقتصاد اروپاست. اما در بلغارستان، سطح پایین پیاده‌سازی نشان می‌دهد که ادغام فناوری هنوز در مراحل اولیه قرار دارد، به‌ویژه در میان شرکت‌های کوچک و متوسط. لینک منبع

بودجه ۲۰۲۶ بدون توجه به نظر کسب و کارها به مجلس ارائه شد

گفت‌وگو با بخش کسب‌وکار و اتحادیه‌های کارگری پیرامون بودجه دولتی سال ۲۰۲۶، که نخستین بودجه بلغارستان به یورو خواهد بود، اهمیت زیادی دارد، اما این گفت‌وگو نباید کل روند تصویب بودجه را متوقف کند. این را روسِن ژِلیازکوف، نخست‌وزیر بلغارستان، در گفت‌وگو با رسانه‌ها اعلام کرد؛ اظهاراتی که پس از آن مطرح شد که سازمان‌های کارفرمایی یک‌بار روند بودجه را در اعتراض به افزایش بار مالیاتی و بیمه‌ای سال آینده مسدود کرده بودند.

اظهارات ژِلیازکوف در ادامه موضع دولت است مبنی بر این‌که لایحه بودجه به همان شکل فعلی به مجلس ملی ارائه خواهد شد. بویکو بوریسوف نشستی فوری با نمایندگان کارفرمایان برگزار کرد، اما تنش‌ها در مورد افزایش حق بیمه و مالیات بر سود سهام فروکش نکرد، چرا که رهبر حزب گِرب (GERB) حاضر به هیچ‌گونه عقب‌نشینی نشد. از سوی دیگر، یوردان تسونِف، نماینده حزب «جنبش برای حقوق و آزادی‌ها – آغاز نو ، چندی پیش اعلام کرد که «این بودجه متعلق به ماست و به هیچ وجه تغییر نخواهد کرد». هر دو سیاستمدار به جامعه کسب‌وکار یادآوری کردند که دولت در دوره بحران انرژی از آن‌ها به دلیل قیمت بالای برق حمایت کرده و اکنون زمان «جبران این لطف» فرا رسیده است. در حال حاضر، پیش‌نویس بودجه هنوز به مجلس ملی ارائه نشده است، هرچند طبق الزامات قانون مالیه عمومی، این کار باید تا ۳۱ اکتبر انجام می‌شد.

ژِلیازکوف تأکید کرد: فرآیند بودجه نمی‌تواند مسدود شود، زیرا این حق ذاتی دولت و مجلس ملی است. گفت‌وگوی سه‌جانبه مهم است تا هماهنگی و تعادل اجتماعی حاصل شود، اما نمی‌تواند دولت را محدود کند. او افزود که نشست جدیدی از شورای ملی همکاری سه‌جانبه (НСТС) برنامه‌ریزی شده و ابراز امیدواری کرد که پیش‌نویس بودجه طی روزهای آینده ارائه شود.

نخست‌وزیر گفت: در جریان بررسی‌ها تبادل نظر صورت می‌گیرد، اما گفت‌وگوی اجتماعی نیازمند توازن منافع میان طرف‌های مختلف است. این بودجه نخستین بودجه ما به یورو است و باید به نگرانی‌های عمومی‌پاسخ دهد ، یعنی از تورم بالا و کاهش درآمدها جلوگیری کند، در حالی‌که دولت همچنان به سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها ادامه می‌دهد. او در پایان تأکید کرد که اگر لازم شود برخی از منابع درآمدی حذف شوند، باید جایگزین‌های مناسب برای آن‌ها یافت شود.

ژِلیازکوف همچنین به موضوع فرمول محاسبه حداقل دستمزد (МРЗ) پرداخت، که در حال حاضر بر اساس ۵۰٪ میانگین حقوق ناخالص دو فصل آخر سال قبل و دو فصل اول سال جاری تعیین می‌شود. با این حال، اقتصاددانان این مکانیزم را چرخه‌ای و پرخطر برای اقتصاد بلغارستان می‌دانند. نخست‌وزیر با اطمینان اعلام کرد: دیدگاه‌های دولت برای جدا کردن حداقل دستمزد از میانگین حقوق و همچنین از حقوق بخش دولتی، سال آینده راهکارهای قانونی خود را پیدا خواهند کرد. لینک منبع

افزایش قیمت سوخت در بلغارستان

بر اساس داده‌های بازار ملی که توسط bTV گزارش شده است قیمت سوخت در بلغارستان طی سه هفته گذشته به‌طور تدریجی افزایش یافته است و گازوئیل بیشترین رشد قیمت را داشته است در بازه‌ای حدود ۲۰ روز، میانگین قیمت سوخت‌های اصلی حدود ۱۰ استوتینکی (۰.۰۵ یورو) به ازای هر لیتر افزایش یافته است. پیش از اعلام تحریم‌های آمریکا علیه لوک‌اوایل، برخی پمپ‌بنزین‌ها بنزین را با قیمت حدود ۲.۴۰ لِو (۱.۲۳ یورو) عرضه می‌کردند. اکنون، قیمت‌ها حدود ۴ استوتینکی (۰.۰۲ یورو) افزایش یافته‌اند. با این حال، گازوئیل افزایش شدیدتری داشته و تا ۱۰ استوتینکی (۰.۰۵ یورو) بیشتر به ازای هر لیتر رسیده است. رانندگان شروع به احساس اثر افزایش قیمت‌ها بر بودجه خانوار خود کرده‌اند، حتی اگر این افزایش هنوز نسبتاً متوسط باشد. یکی از رانندگان گفت: چهار یا پنج استوتینکی بیشتر ، قابل مدیریت است، اما باعث می‌شود به فکر تغییر به خودروهای برقی بیفتید.

سایر افراد نیز راه‌های کوچک برای جبران هزینه‌های بالاتر پیدا می‌کنند و اغلب پمپ‌بنزین‌هایی را انتخاب می‌کنند که تخفیف وفاداری ارائه می‌دهند. اپراتورهای پمپ‌بنزین روند صعودی قیمت‌ها را تأیید کرده و آن را به دو عامل اصلی نسبت می‌دهند: نوسانات قیمت جهانی نفت و عدم قطعیت ناشی از تحریم‌ها علیه لوک‌اوایل. نمایندگان این بخش اعلام کردند:  قیمت گازوئیل حدود ۱۰ تا ۱۱ استوتینکی و بنزین ۴ تا ۵ استوتینکی افزایش یافته است.

کارشناسان اشاره می‌کنند که تغییر تنها ۳ تا ۵ دلار آمریکا به ازای هر بشکه در بازارهای بین‌المللی معمولاً منجر به افزایش حدود ۱۰ استوتینکی به ازای هر لیتر در پمپ‌های بلغارستان می‌شود. این ارتباط بین نوسانات جهانی نفت خام و قیمت‌های محلی بار دیگر مشهود شده و هزینه‌های سوخت را در سراسر کشور کمی‌بالاتر برده است. لینک منبع

 میانگین درآمد در اتحادیه اروپا حدود سه برابر بیشتر از بلغارستان

بر اساس مطالعه‌ای جدید از یورواستات که توسط Euronews گزارش شده است خانوارهای بلغارستان در میان کشورهای اتحادیه اروپا (EU) کمترین درآمد متوسط را دارند، به طوری که متوسط درآمد در کل اتحادیه تقریباً سه برابر درآمد بلغارستان است. با وجود ارزش‌ها و فرهنگ مشترک در اروپا، تفاوت‌های قابل توجه درآمدی همچنان برجسته است. این اختلاف هنگامی‌که درآمد نسبت به قدرت خرید تعدیل می‌شود کاهش می‌یابد، اما تفاوت‌های مهم همچنان باقی می‌ماند.

در سال‌های اخیر، خانوارهای اروپایی با بحران جدی هزینه‌های زندگی مواجه شدند که تحت تأثیر جنگ روسیه در اوکراین و اختلالات زنجیره تأمین پس از پاندمی تشدید شد. بسیاری از خانوارها مجبور شدند هزینه‌های خود را کاهش دهند، حتی با این که تورم به هدف ۲٪ بانک مرکزی اروپا (ECB) نزدیک می‌شود.

یکی از شاخص‌های مناسب برای سنجش درآمد خانوارها،  درآمد خالص معادل میانه  است ، این شاخص به درآمد سالانه معمولی هر فرد اشاره دارد که با توجه به اندازه خانوار و پس از کسر مالیات‌ها تعدیل شده است. تا سال ۲۰۲۴، درآمد خالص معادل میانه در ۳۴ کشور اروپایی بین ۳,۰۷۵ یورو در آلبانی تا ۵۰,۷۹۹ یورو در لوکزامبورگ متغیر بوده است. در این چارچوب، بلغارستان پایین‌ترین درآمد خالص معادل میانه را با ۷,۸۱۱ یورو ثبت کرده است، در حالی که متوسط درآمد در اتحادیه اروپا ۲۱,۵۸۲ یورو است.

در صدر رده‌بندی سوئیس و نروژ همراه با لوکزامبورگ قرار دارند، و پس از آن دانمارک، اتریش، ایرلند، هلند و بلژیک با درآمدهای متوسط بین ۳۰ تا ۳۵ هزار یورو قرار گرفته‌اند. درآمد خانوارها در فنلاند، آلمان، سوئد و فرانسه نیز بالاتر از متوسط اتحادیه اروپا است. در مقابل، مقدونیه شمالی، ترکیه و مونته‌نگرو در پایین جدول قرار دارند. در چارچوب اتحادیه اروپا، مجارستان و رومانی ، همراه با بلغارستان ، نیز درآمدی کمتر از ۱۰ هزار یورو دارند.

اعداد به وضوح تقسیم‌بندی جغرافیایی را نشان می‌دهند: کشورهای غرب و شمال اروپا از بالاترین درآمدهای متوسط برخوردارند، در حالی که مناطق جنوبی و شرقی عقب‌تر هستند. به عنوان مثال، اختلاف بین لوکزامبورگ و بلغارستان بیش از ۴۰ هزار یورو است. دکتر استفانو فیلاورو، استاد دانشگاه «ساپیِنتزا» رم، می‌گوید:سطح رفاه متوسط مشاهده شده در سال ۲۰۲۴ بازتاب‌دهنده عوامل ساختاری بلندمدت مانند مسیرهای تاریخی رشد، صنعتی‌سازی و توسعه رفاه اجتماعی است.

هنگامی‌که درآمدها نسبت به استاندارد قدرت خرید (PPS) تعدیل می‌شوند ، معیاری که نشان می‌دهد با پول هر کشور چه چیزی قابل خرید است ، تفاوت‌ها کاهش می‌یابد اما هنوز زیاد است. درآمد خالص معادل میانه بین ۵,۰۹۸ PPS در آلبانی تا ۳۷,۷۸۱ PPS در لوکزامبورگ متغیر است. میانگین اتحادیه اروپا ۲۱,۲۴۵ PPS است، و مجارستان (۱۱,۱۹۹ PPS) پایین‌ترین سطح را در اتحادیه دارد.

اختلاف بین کمترین و بالاترین شاخص در اتحادیه اروپا حدود ۲۶,۵۰۰ PPS است، در مقایسه با تقریباً ۴۳ هزار یورو به صورت اسمی. کشورهایی مانند لهستان، رومانی و بلغارستان وقتی درآمدها بر اساس PPS سنجیده می‌شود، نسبت به حالت اسمی عملکرد بهتری دارند. در میان «چهار اقتصاد بزرگ» اتحادیه اروپا، آلمان و فرانسه بالاتر از متوسط هستند، در حالی که ایتالیا و اسپانیا کمی‌پایین‌تر از متوسط قرار دارند. لینک منبع

 تولید اسکناس یورو بلغارستان از از ژانویه ۲۰۲۶

از ۱ ژانویه ۲۰۲۶، بلغارستان رسماً بخشی از منطقه یورو خواهد شد و بانک ملی بلغارستان (BNB) به شبکه مشترک تولید اسکناس‌های یورو در یورو سیستم خواهد پیوست. این ادغام به معنای مشارکت بلغارستان در شبکه پیچیده و با امنیت بالا برای تولید اسکناس‌ها است که در حال حاضر شامل ۱۱ مرکز چاپ تخصصی در سراسر اروپا می‌شود. دیمیتار رادف، فرماندار BNB تأیید کرد که بلغارستان به‌صورت مستقل تولید اسکناس‌های یورو را آغاز خواهد کرد و تمام مقادیر لازم پیش از پذیرش یورو در کشور تأمین شده‌اند. اسکناس‌ها مطابق استانداردهای یورو سیستم تولید می‌شوند تا کیفیت و امنیت یکسان در همه کشورهای عضو تضمین شود.

فرآیند تولید ترکیبی از تلاش‌های بانک‌های مرکزی ملی و بانک مرکزی اروپا است. هر سال، ECB همراه با بانک‌های ملی، تقاضای هر اسکناس برای جایگزینی اسکناس‌های فرسوده و تأمین نوسانات فصلی را پیش‌بینی می‌کنند. مسئولیت‌های چاپ بین بانک‌ها تقسیم می‌شود و هر بانک هزینه تولید سهم خود را پوشش می‌دهد. برای نمونه، در سال ۲۰۱۷، فرانسه، آلمان و ایتالیا به‌طور مشترک ۱.۷ میلیارد اسکناس ۵۰ یورویی تولید کردند.

تمام اسکناس‌های یورو روی کاغذ ۱۰۰٪ پنبه‌ای تولید می‌شوند که دوام بالا و مقاومت در برابر فرسودگی دارد و دارای ویژگی‌های امنیتی داخلی مانند واترمارک و نخ‌های جاسازی‌شده است. فرآیند تولید شامل تکنیک‌های مختلفی است، از جمله چاپ افست و حکاکی (intaglio)، داغ‌کوبی هولوگرام و چاپ سیلک برای ارقام تغییررنگ‌دهنده.

یورو سیستم هم ذخیره لجستیکی و هم ذخیره استراتژیک نگهداری می‌کند تا تقاضای معمول و شرایط اضطراری غیرمنتظره مدیریت شود. در ابتدا، اسکناس‌های یوروی بلغارستان به‌صورت وام از سایر بانک‌های مرکزی منطقه یورو تأمین خواهد شد. تا ژانویه ۲۰۲۶، میزان کافی اسکناس و سکه با موتیف‌های ملی بلغارستان در گردش خواهد بود تا حداقل یک سال تقاضا را پوشش دهد.

در راستای آماده‌سازی، BNB چاپ آزمایشی هشت میلیون سکه یورویی را آغاز کرده و به شبکه مشترک تولید اسکناس‌ها خواهد پیوست تا اسکناس‌ها را به‌صورت مستقل تولید کند. سری «Europa» اسکناس‌ها شامل کلمه «یورو» به زبان بلغاری همراه با خط لاتین و یونانی خواهد بود. فروش کیت‌های آغازین سکه‌های یورو از ۱ دسامبر ۲۰۲۵ آغاز می‌شود و قیمت آن برای افراد حقیقی ۲۰ لوا و برای اشخاص حقوقی ۲۰۰ لوا خواهد بود.

BNB  همچنین به مدیریت ذخایر ارز خارجی بلغارستان طبق قوانین یورو سیستم ادامه خواهد داد و به عضوی تمام‌حق رأی در تصمیم‌گیری‌های سیاست پولی تبدیل می‌شود. مواد آموزشی، پوسترها و ویدئوهایی درباره طراحی اسکناس‌های یورو و ویژگی‌های امنیتی توسط BNB و ECB آماده شده است. دستگاه‌های تأیید اصالت اسکناس‌ها و سکه‌های یورو مطابق فهرست‌های ECB و مرکز فنی و علمی اروپا توصیه می‌شوند. ورود بلغارستان به تولید یورو هم یک دستاورد فنی و هم گامی مهم به سوی ادغام کامل در سیستم مالی منطقه یورو به شمار می‌رود. لینک منبع

 بلغارستان در صدر قدرت خرید کشورهای بالکان

بلغارستان از یونان و رومانی پیشی گرفته و به‌عنوان پیشرو در حوزه بالکان از نظر قدرت خرید مطرح شده است. بر اساس آخرین آمار، استاندارد قدرت خرید (PPS) در بلغارستان برابر با ۱۳,۰۷۹ یورو است که کمی‌بالاتر از ۱۳,۰۲۳ یورو رومانی است. یونان، که از سال ۱۹۸۱ عضو اتحادیه اروپا است، با ۱۲,۴۳۶ یورو عقب‌تر قرار دارد، که پیشرفت سریع اقتصادی بلغارستان پس از پیوستن به اتحادیه اروپا در سال ۲۰۰۷ همراه با رومانی را نشان می‌دهد.

 PPS   معیاری است که ارزش واقعی پول در کشورهای مختلف را نشان می‌دهد و امکان مقایسه مستقیم سطح زندگی را فراهم می‌سازد. در منطقه وسیع‌تر بالکان، کشورهای غیر عضو اتحادیه اروپا قدرت خرید به‌مراتب پایین‌تری دارند. ترکیه به دلیل اقتصاد بزرگ‌تر خود نزدیک به ۱۰,۰۰۰ یورو است، در حالی که صربستان و مقدونیه شمالی به ترتیب ۸,۹۷۱ یورو و ۷,۶۰۹ یورو ثبت شده‌اند. آلبانی پایین‌ترین استاندارد را با ۵,۰۹۸ یورو دارد.

فراتر از بالکان، بلغارستان همچنین از چندین کشور اروپای مرکزی پیشی گرفته است. به‌عنوان مثال، اسلواکی و مجارستان به ترتیب دارای PPS برابر با ۱۱,۴۳۳ یورو و ۱۱,۹۹۹ یورو هستند، که مجارستان در پایین‌ترین سطح میان کشورهای عضو اتحادیه اروپا قرار دارد.

به‌طور کلی، شکاف بین بالاترین و پایین‌ترین قدرت خرید در اتحادیه اروپا قابل توجه است، به‌طوری که لوکزامبورگ با ۳۸,۵۸۱ یورو پیشتاز است و مجارستان با ۱۱,۹۹۹ یورو در پایین‌ترین سطح، که اختلافی ۲۶,۵۸۲ یورویی ایجاد می‌کند. رشد بلغارستان نشان‌دهنده بهبود قابل توجه وضعیت اقتصادی شهروندان آن در مقایسه با کشورهای منطقه‌ای و اتحادیه اروپا است. لینک منبع

 آغاز پروازهای منظم بین صوفیه- بیروت

رومن رادف، رئیس‌جمهور بلغارستان پس از گفت‌وگو با همتای لبنانی خود تأیید کردند که بلغارستان و لبنان بر سر برقراری مسیر هوایی منظم بین صوفیه و بیروت به توافق رسیدند. به گزارش دفتر مطبوعاتی ریاست‌جمهوری، این توافق در جریان سفر رئیس‌جمهور لبنان، جوزف عون، به بلغارستان حاصل شد؛ سفر او به دعوت رئیس‌جمهور رادف انجام گرفت.

پس از دیدار، رادف بر نقش بالقوه بلغارستان در حمایت از بازسازی و رشد اقتصادی لبنان تأکید کرد. او تمایل کشورش به تقویت همکاری‌ها در حوزه‌های مختلف از جمله اقتصاد، سرمایه‌گذاری، تجارت، کشاورزی، و همچنین آموزش و فرهنگ را برجسته ساخت. اظهارات رئیس‌جمهور رادف نشان‌دهنده تعهد به گسترش روابط دوجانبه و تسهیل تبادلات عملیاتی است که به نفع هر دو کشور خواهد بود. لینک منبع

 بیکاری بلندمدت در اتحادیه اروپا و درصد آن در بلغارستان

در سال ۲۰۲۴، حدود ۴.۲ میلیون نفر در اتحادیه اروپا به مدت ۱۲ ماه یا بیشتر بیکار بوده‌اند. این آمار بر پایه تازه‌ترین داده‌های یورواستات، اداره آمار اتحادیه اروپا، است که در وب‌سایت رسمی این نهاد منتشر شده است. نرخ بیکاری بلندمدت (افرادی که ۱۲ ماه یا بیشتر بدون شغل بوده‌اند) در میان جمعیت فعال اقتصادی (افراد ۱۵ تا ۷۴ ساله) در سال ۲۰۲۴ برابر با ۱.۹٪ بوده است. بدین ترتیب، تقریباً از هر سه بیکار در اتحادیه اروپا، یک نفر بیکار بلندمدت بوده است.

در سال ۲۰۲۳، این نرخ ۲.۱٪ گزارش شده بود.

تعداد بیکاران در مناطق مختلف اتحادیه اروپا متفاوت است. از میان ۱۹۵ منطقه که داده‌های آن‌ها در دسترس است،

۸۲ منطقه نرخ بیکاری بلندمدت بالاتر از میانگین اتحادیه داشته‌اند،

۱۰۶ منطقه زیر میانگین،

و ۷ منطقه در همان سطح میانگین بوده‌اند.

همانند الگوی کلی بیکاری، بیشترین نرخ‌های بیکاری بلندمدت در کشورهای جنوبی اتحادیه اروپا و در برخی از مناطق دورافتاده فرانسه مشاهده شده است. بالاترین نرخ‌های سالانه بیکاری بلندمدت در سال گذشته در شهرهای اسپانیایی مِلیا (۱۶.۳٪) و سئوتا (۱۵.۸٪) در شمال آفریقا، و همچنین در قلمرو فراساحلی فرانسه، گوادلوپ (۱۱.۴٪) ثبت شده است.

یکی دیگر از مناطق دورافتاده فرانسه، رئونیون نیز نرخ نسبتاً بالایی برابر با ۸.۲٪ گزارش کرده است. در جنوب ایتالیا، سه منطقه دارای نرخ بیکاری بلندمدت بیش از ۸٪ هستند:

کامپانیا (۹.۹٪)

کالابریا (۸.۳٪)

سیسیل (۸٪)

در مقابل، در ۵۲ منطقه از اتحادیه اروپا نرخ بیکاری بلندمدت کمتر از ۱٪ است. این مناطق عمدتاً در شمال بلژیک، جمهوری چک، دانمارک (در هر پنج منطقه آن)، شمال‌غرب مجارستان، هلند (در هر ده منطقه دارای داده)، اتریش، لهستان و مالت قرار دارند. پایین‌ترین نرخ در کل اتحادیه اروپا، یعنی ۰.۴٪، در چهار منطقه مشاهده شده است — در دو منطقه همسایه جمهوری چک، پراگ و بوهمیای میانه، و همچنین در دو استان هلندی اوترخت و برابانت شمالی.

در بلغارستان، نرخ بیکاری بلندمدت در سال ۲۰۲۴ برابر با ۲.۲٪ بوده است — اندکی پایین‌تر از ۲.۳٪ در سال ۲۰۲۳. لینک منبع

 افزایش کسری تجاری بلغارستان در دوره ژانویه تا سپتامبر

بر اساس گزارش جدید مؤسسه ملی آمار (NSI).در دوره ژانویه تا سپتامبر، مجموع صادرات کالا از بلغارستان به حدود ۶۲ میلیارد لوا رسید که ۴.۸٪ کمتر از مدت مشابه سال گذشته است، در سپتامبر، مجموع صادرات کالا ۷.۰۷ میلیارد لوا بود که نشان‌دهنده افزایش ۰.۶٪ نسبت به سال قبل است. در نه ماه اول سال، مجموع واردات کالا به کشور ۷۵.۶ میلیارد لوا رسید، یعنی ۳.۸٪ بیشتر از مدت مشابه سال ۲۰۲۴. در سپتامبر، مجموع واردات کالا ۱۱.۵٪ افزایش نسبت به همان ماه سال قبل داشت و به ۹.۰۳ میلیارد لوا رسید. تراز تجاری کل برای دوره ژانویه تا سپتامبر ۲۰۲۵ منفی بود و به ۱۳.۶ میلیارد لوا رسید. در سپتامبر نیز تراز تجاری کل منفی بود و به ارزش ۱,۹۶۲.۹ میلیون لوا ثبت شد.

تجارت با اتحادیه اروپا

در هشت ماه اول سال، صادرات کالا از بلغارستان به اتحادیه اروپا (EU) ۷٪ کاهش نسبت به مدت مشابه سال ۲۰۲۴ داشته و به حدود ۳۴.۸۴ میلیارد لوا رسید. اصلی‌ترین شرکای تجاری بلغارستان در این دوره شامل آلمان، رومانی، ایتالیا، یونان و فرانسه هستند که ۶۴٪ از صادرات به کشورهای عضو اتحادیه اروپا را تشکیل می‌دهند، بر اساس گزارش جداگانه NSI.

در صادرات، بیشترین رشد در بخش «مواد غذایی و حیوانات زنده» (۱۵.۶٪) ثبت شده، در حالی که «کالاهای طبقه‌بندی‌شده عمدتاً بر اساس نوع ماده» بیشترین کاهش را با ۲۰.۱٪ داشته است.

در اوت، صادرات کالا از بلغارستان به اتحادیه اروپا ۱۱.۴٪ کاهش سالانه داشت و به ۴.۰۴ میلیارد لوا رسید.

واردات کالا به بلغارستان از اتحادیه اروپا در دوره ژانویه تا اوت ۲.۵٪ افزایش یافته و به ۳۸.۴ میلیارد لوا رسیده است. بیشترین حجم ارزش واردات از کشورهای آلمان، رومانی، یونان، ایتالیا و لهستان بوده است،

در واردات، بیشترین رشد مربوط به بخش «نوشیدنی‌های غیرالکلی و الکلی و تنباکو» (۲۴.۷٪)است، در حالی که بیشترین کاهش در بخش «چربی‌ها، روغن‌ها و موم‌های حیوانی و گیاهی» (۴.۴٪)مشاهده می‌شود.

در اوت، واردات کالا به بلغارستان از اتحادیه اروپا ۰.۹٪ افزایش یافت و به بیش از ۴.۲۱ میلیارد لوا رسید.

تراز تجاری بلغارستان با اتحادیه اروپا در هشت ماه اول سال منفی بوده و بیش از ۳.۵۵ میلیارد لوا ثبت شده است.

تجارت با کشورهای ثالث

بر اساس گزارش جداگانه NSI.: در نه ماه اول سال، صادرات کالا از بلغارستان به کشورهای ثالث ۲.۴٪ کاهش نسبت به مدت مشابه سال ۲۰۲۴ داشته و به ۲۲.۵ میلیارد لوا رسیده است،

اصلی‌ترین شرکای تجاری بلغارستان شامل ترکیه، ایالات متحده، صربستان، جمهوری مقدونیه شمالی (RSM)، الجزایر، چین و بریتانیا هستند که ۴۹٪ از صادرات به کشورهای ثالث را تشکیل می‌دهند. در سپتامبر، صادرات کالا به کشورهای ثالث ۰.۴٪ افزایش سالانه داشت و به بیش از ۲.۴۱ میلیارد لوا رسید. در صادرات، بیشترین رشد در بخش «محصولات متنوع آماده، غیرمشخص» (۵۱.۴٪) ثبت شده، در حالی که بیشترین کاهش در بخش «سوخت‌های معدنی، روغن‌ها و محصولات مشابه» (۳۹.۷٪) مشاهده می‌شود.

واردات کالا به بلغارستان از کشورهای ثالث در دوره ژانویه تا سپتامبر ۴.۳٪ افزایش سالانه داشته و به ۳۲ میلیارد لوا رسیده است. بیشترین حجم ارزش واردات از کشورهای ترکیه، چین، صربستان و قزاقستان بوده است. در سپتامبر، واردات کالا از کشورهای ثالث ۱۲.۶٪ افزایش سالانه داشته و به بیش از ۳.۸۱ میلیارد لوا رسید. در واردات، بیشترین افزایش مربوط به بخش «مواد غذایی و حیوانات زنده» (۲۶.۲٪) و بیشترین کاهش در بخش «چربی‌ها، روغن‌ها و موم‌های حیوانی و گیاهی» (۴۳.۲٪) بوده است. تراز تجاری بلغارستان با کشورهای ثالث در دوره ژانویه تا سپتامبر ۲۰۲۵ منفی و بیش از ۹.۴۹ میلیارد لوا ثبت شده است. در سپتامبر ۲۰۲۵ نیز، تراز تجاری با کشورهای ثالث منفی بوده و ۱.۴۱ میلیارد لوا گزارش شده است. لینک منبع

 قرار گیری۲۷ شرکت بلغاری در فهرست ۵۰۰ شرکت برتر در اروپای مرکزی و شرقی

۲۷ شرکت بلغاری با مجموع گردش مالی ۳۸٫۶۲۷ میلیارد یورو در تازه‌ترین رده‌بندی شرکت Coface برای ۵۰۰ شرکت برتر در منطقه اروپای مرکزی و شرقی در سال ۲۰۲۴ حضور دارند. در هفدهمین نسخه از این رده‌بندی با عنوان CEE Top 500، کشور لهستان طبق معمول پیشتاز است و با ۱۷۸ شرکت و مجموع گردش مالی ۴۸۰٫۹۹۴ میلیارد یورو در صدر قرار دارد. بلغارستان امسال با یک شرکت بیشتر نسبت به سال گذشته در جدول حضور دارد و از نظر تعداد شرکت‌ها در جایگاه پنجم قرار گرفته است، با این تفاوت که از اسلواکی پیشی گرفته است.

بزرگ‌ترین شرکت در منطقه، غول انرژی لهستانی Orlen است که گردش مالی آن به ۶۹ میلیارد یورو می‌رسد. در میان ده شرکت برتر، نام‌های زیر نیز دیده می‌شود:

Škoda Auto (جمهوری چک – ۲۴٫۴ میلیارد یورو)

Jeronimo Martins (لهستان – ۲۳٫۹ میلیارد یورو)

MOL (مجارستان – ۲۲٫۳ میلیارد یورو)

Totalizator Sportowy (لهستان – ۱۶٫۱ میلیارد یورو)

PGE Polska Grupa Energetyczna (لهستان – ۱۵٫۱ میلیارد یورو)

Volkswagen Slovakia (اسلواکی – ۱۲٫۵ میلیارد یورو)

MVM (مجارستان – ۱۱ میلیارد یورو)

LIDL Polska (لهستان – ۹٫۷ میلیارد یورو)

Audi Hungaria (مجارستان – ۸٫۶ میلیارد یورو).

نسخه امسال این گزارش تصویری از فضای تجاری پیچیده و چندوجهی ارائه می‌دهد. به گفته‌ی یاروسواف یاورسکی، مدیر اجرایی منطقه‌ای Coface برای اروپای مرکزی و شرقی، در حالی‌که شاخص‌های کلان اقتصادی در سال ۲۰۲۴ نشانه‌هایی از بهبود تدریجی را نشان می‌دهند، شرکت‌های منطقه با افزایش هزینه‌ها، محدودیت‌های مالی و تغییر در الگوهای تقاضا روبه‌رو بوده‌اند.

با این حال، داده‌ها حاکی از آن است که بسیاری از شرکت‌ها با انعطاف‌پذیری بالا واکنش نشان داده‌اند؛ عملیات خود را تنظیم کرده، ریسک‌ها را مدیریت کرده‌اند و در شرایط عدم‌اطمینان نیز شتاب خود را حفظ کرده‌اند. لینک منبع

 تنش‌های اقتصادی در منطقه در کاهش حاشیه سود خالص نیز مشهود است. این شاخص از ۴٪ به ۳٫۲٪ برای شرکت‌های حاضر در رده‌بندی سقوط کرده است. به گفته‌ی Coface، مجموع گردش مالی بزرگ‌ترین شرکت‌های منطقه طی سال گذشته ۳٫۷٪ کاهش یافته که علت اصلی آن سقوط در بخش پتروشیمی‌بوده است. با این حال، میانگین درآمد در میان ۵۰۰ شرکت برتر ۳٫۱٪ رشد کرده که نشان‌دهنده‌ی ثبات اقتصادی گسترده در سطح منطقه است.

به‌رغم تداوم بی‌ثباتی سیاسی داخلی، بخش خصوصی بلغارستان و اقتصاد کشور به طور کلی رشد و پایداری قابل توجهی نشان می‌دهند. شرکت‌های بلغاری طی سال گذشته ۳٪ افزایش در گردش مالی ثبت کرده‌اند ، نشانه‌ای از رشد باثبات درآمدها ، در حالی که سود خالص آن‌ها به‌طور چشمگیری ۶۰٪ افزایش یافته است.

تحلیلگران Coface تأکید می‌کنند که این رشد چشمگیر در سودآوری، بازتابی از توان سازگاری بالا و کارایی مدیریتی شرکت‌های بلغاری است. این دستاوردها به احتمال زیاد ناشی از مدیریت استراتژیک هزینه‌ها، بهبودهای عملیاتی و شرایط مساعد بازار است ، عواملی که بلغارستان را به یکی از بازیگران مهم در نقشه تجاری اروپای مرکزی و شرقی تبدیل کرده‌اند.

 

رتبه	شرکت	گردش مالی (€ میلیون)	رشد نسبت به سال 2023	سود (€ میلیون)
38 (44)	لوک‌اویل نفتوخیـم بورگاس	4667	6%	-109
45 (59)	آوروبیس بلغاریا	4268	20%	233
53 (27)	شرکت انرژی بلغارستان	3813	-35%	126
77 (71)	لوک‌اویل بلغاریا	3034	-6%	70
181 (173)	شرکت ملی برق (NEK)	1665	-6%	71
205 (219)	یورو‌هولد بلغاریا	1503	4%	17
228 (207)	بی‌ای گلس بلغاریا	1365	-11%	83
234 (280)	لیدل بلغاریا	1325	14%	62
239 (255)	کائوفلاند بلغاریا	1306	5%	68
278 (150)	آسترا بیوپلانت	1143	-44%	9
285 (372)	دافنا گروپ	1128	23%	14
300 (348)	سوفارما	1093	21%	66
321 (324)	نیروگاه اتمی «کوزلودوی»	1050	-20%	120
325 (293)	ساکسا	1018	-13%	3
334 (408)	سوفارما تریدینگ	993	16%	19
380 (420)	صوفیا مد	906	23%	42
410 (384)	ای۱ بلغاریا	827	1%	89
418 (403)	بیلد‌کام	810	20%	26
456 (388)	ویدئولوکس هولدینگ	775	3%	11
465 (456)	انرگو‌پرو وارنا	766	2%	9
471 (–)	بولکومرس کس	746	20%	9
473 (–)	ژوِنو‌پروجکت	746	6%	2
479 (–)	بولگارگاز	741	-42%	-61
481 (–)	ویوا‌کام بلغاریا	731	4%	126
486 (–)	فونیکس فارما	727	21%	9
491 (–)	توباکو ترید	720	21%	2
498 (–)	اوربیکو بلغاریا	714	20%	2

  شدیدترین کاهش تولید صنعتی در ماه سپتامبر برای بلغارستان

بلغارستان در میان کشورهایی از اتحادیه اروپا (EU)قرار دارد که بیشترین کاهش در تولید صنعتی را در ماه سپتامبر ثبت کرده‌اند، طبق داده‌های یورواستات که روز پنجشنبه منتشر شد. در نهمین ماه سال، این شاخص در مقیاس سالانه ۵٫۶٪ کاهش یافته است. بر اساس داده‌ها، در سپتامبر نسبت به اوت، تولید صنعتی در منطقه یورو ۰٫۲٪ و در کل اتحادیه اروپا ۰٫۸٪ افزایش داشته است. در ماه اوت، این شاخص در اتحادیه پولی ۱٫۱٪ و در بلوک اروپا  ۰٫۹٪ کاهش یافته بود. در مقایسه با سپتامبر ۲۰۲۴، تولید صنعتی در منطقه یورو ۱٫۲٪ و در ЕС ۲٪ افزایش یافته است.

در مقیاس ماهانه، تولید صنعتی در منطقه یورو در گروه کالاهای واسطه‌ای ۰٫۳٪ افزایش یافته، در بخش انرژی ۱٫۲٪ کاهش داشته، و در کالاهای سرمایه‌ای ۰٫۳٪ رشد کرده است. این شاخص در کالاهای بادوام ۰٫۵٪ و در کالاهای مصرفی غیربادوام ۲٫۶٪ کاهش داشته است.

در ЕС، تولید صنعتی در کالاهای واسطه‌ای ۰٫۴٪، در انرژی ۰٫۹٪، در کالاهای سرمایه‌ای ۰٫۴٪ و در کالاهای بادوام ۰٫۱٪ افزایش یافته است؛ در حالی که در کالاهای مصرفی غیربادوام ۰٫۴٪ کاهش داشته است.

بیشترین افزایش ماهانه در دانمارک (۷٫۲٪)، سوئد (۵٫۳٪)و یونان (۴٫۸٪)گزارش شده است. بزرگ‌ترین کاهش‌ها در ایرلند (۹٫۴٪)، لوکزامبورگ (۵٫۷٪)و مالت (۱٫۷٪)مشاهده شده است.

در مقیاس سالانه، تولید صنعتی در منطقه یورو در کالاهای واسطه‌ای ۰٫۵٪، در انرژی ۲٫۱٪، در کالاهای سرمایه‌ای ۱٫۱٪ و در کالاهای مصرفی غیربادوام ۲٫۲٪ افزایش یافته است. این شاخص در کالاهای بادوام ۳٪ کاهش نشان می‌دهد.

در ЕС، تولید صنعتی در کالاهای واسطه‌ای ۰٫۶٪، در انرژی ۱٫۲٪، در کالاهای سرمایه‌ای ۱٫۷٪ و در کالاهای مصرفی غیربادوام ۴٫۵٪ افزایش یافته است؛ در حالی که در کالاهای بادوام ۱٫۵٪ کاهش داشته است.

بیشترین افزایش سالانه در سوئد (۱۴٫۷٪)، دانمارک (۹٫۵٪)و یونان (۷٫۱٪)ثبت شده است. شدیدترین کاهش‌ها در بلغارستان (۵٫۶٪)، لوکزامبورگ (۳٫۴٪)و لیتوانی(۲٫۳٪)مشاهده شده است. لینک منبع