اخبار اقتصادی عربستان سعودی - جده

گزیده اخبار و تحولات اقتصادی عربستان سعودی در هفته اول مهر ماه 1404 مندرج در رسانه‌های این کشور به شرح زیر ارائه می‌گردد.

برگزاری پنجمین همایش و نمایشگاه بین المللی حج در نوامبر 2025 در جده

پنجمین دوره «همایش و نمایشگاه بین المللی حج» از 9 تا 12 نوامبر 2025 در شهر بندری «جده» برگزار می‌شود. این رویداد تحت حمایت «ملک سلمان بن عبدالعزیز» و با همکاری «وزارت حج و عمره» سعودی و برنامه خدمات ضیوف الرحمان، با شعار «از مکه تا جهان» برگزار خواهد شد.

در این دوره، بیش از 80 جلسه و 60 کارگاه تخصصی برگزار می‌شود و نمایشگاهی با 260 غرفه‌دار از سراسر جهان به مساحت 52 هزار متر مربع دایر خواهد بود.

همچنین، مکانی برای رقابت نوآوری‌های شرکت‌های استارتاپی نیز در نظر گرفته شده است. این کنفرانس به تقویت خدمات حج و حمایت از اهداف چشم‌انداز 2030 سعودی کمک خواهد کرد.

این دوره پنجم اجلاس بر موفقیت‌های کنفرانس‌های قبلی بنا شده است. دوره چهارم شاهد حضور استثنایی بیش از ۱۲۰،۰۰۰ بازدیدکننده از داخل و خارج از عربستان بود و بیش از ۲۲۰ غرفه‌دار از ۱۳۷ کشور در آن حضور داشتند. همچنین منجر به امضای بیش از ۶۷۰ توافقنامه همکاری شد. این دستاوردها مستقیماً بر کیفیت خدمات ارائه شده به زائران تأثیر گذاشت و به افزایش تجربه آنها در طول فصل حج گذشته کمک کرد.

برنامه کنفرانس شامل بیش از ۸۰ جلسه و ۶۰ کارگاه تخصصی با مشارکت دانشگاهیان، محققان، دفاتر امور حج و هیئت‌های دیپلماتیک، علاوه بر بیش از ۲۴۰۰ کارآموز از سراسر جهان است.

بنیاد ملک عبدالعزیز با میزبانی یک انجمن علمی و فرهنگی با عنوان «تاریخ حج و انجمن دو مسجد مقدس» نقش محوری در غنی‌سازی برنامه کلی کنفرانس ایفا می‌کند. این انجمن با هدف برجسته کردن ابعاد تاریخی و فرهنگی حج و توسعه دو مسجد مقدس در طول تاریخ اسلام و بررسی پتانسیل فناوری‌های مدرن در مستندسازی و ارائه تجربه حج و دو مسجد مقدس از طریق رسانه‌های دیجیتال تعاملی برگزار می‌شود. این امر به افزایش آگاهی فرهنگی و تمدنی از حج و تاریخ غنی آن کمک می‌کند.

این کنفرانس در طول چهار روز خود، ماهیت جامع سیستم حج را از طریق مشارکت بخش‌های گسترده‌ای از جمله سفر و گردشگری، حمل و نقل، ارتباطات، بهداشت، پذیرایی، هتل‌ها، فناوری، بیمه، مدیریت جمعیت، تدارکات و سایر موارد منعکس می‌کند. بخش غیرانتفاعی نیز از طریق ابتکارات و مؤسسات تعاونی که راه‌حل‌های نوآورانه‌ای را برای حمایت از توسعه خدمات و ترویج پایداری ارائه می‌دهند، حضور دارد.

یک نمایشگاه همزمان با مساحت بیش از ۵۲۰۰۰ متر مربع، بیش از ۲۶۰ غرفه‌دار از سراسر جهان را در خود جای خواهد داد. همچنین یک «منطقه نوآوری» در این نمایشگاه وجود خواهد داشت که نوآوری‌های ۱۵ استارتاپ و کارآفرین را که در سه چالش منحصر به فرد برای توسعه راه‌حل‌های پیشگامانه برای آینده خدمات حج با هم رقابت می‌کنند، به نمایش می‌گذارد. انتظار می‌رود این نمایشگاه شاهد امضای چندین توافق‌نامه و مشارکت استراتژیک باشد که همکاری و توسعه خدمات را افزایش می‌دهد. این وزارتخانه تأکید کرد که کنفرانس و نمایشگاه حج به عنوان بستری جهانی برای تبادل تخصص و نمایش جدیدترین راه‌حل‌ها و فناوری‌ها عمل می‌کند. همچنین فرصتی برای ایجاد مشارکت‌های مؤثر بین نهادهای دولتی، بخش خصوصی و سازمان‌های غیرانتفاعی در سطح محلی و بین‌المللی فراهم می‌کند. علاوه بر این، این تنها مجمع بین‌المللی در نوع خود است که در توسعه و نوآوری در سیستم حج تخصص دارد و باعث ارتقای یکپارچگی بین بخش‌های درگیر در خدمت‌رسانی به زائران می‌شود.

وزارت حج و عمره توضیح داد که این تلاش‌ها با اهداف برنامه خدمات زائران، یکی از برنامه‌های تحت چشم‌انداز ۲۰۳۰ عربستان، همسو است و جایگاه جهانی برجسته عربستان در خدمت‌رسانی به زائران را تثبیت می‌کند.

این وزارتخانه از متخصصان و علاقه‌مندان از سراسر جهان دعوت می‌کند تا از طریق وب‌سایت ذیل ثبت نام کرده و در این رویداد شرکت کنند.

www.hajjconfex.com

ورود عربستان به بازار فلز نقره

عربستان سعودی با سرمایه‌گذاری‌های راهبردی در دارایی‌های مرتبط با نقره، عمدتاً از طریق صندوق‌های قابل معامله (ETF)، خبرساز شده است. به نوشته منابع محلی این اقدام تغییری مهم در رویکرد سرمایه‌گذاری این کشور به‌شمار می‌رود که فراتر از دارایی‌های سنتی، به‌سمت فلزات گران‌بهایی با ارزش پولی و صنعتی در حال حرکت است. اگرچه رقم دقیق این سرمایه‌گذاری‌ها نیازمند تأیید از منابع رسمی دولت سعودی یا اسناد نظارتی است، تحلیلگران بازار این علاقه رو به رشد به نقره را بخشی از راهبرد گسترده‌تر تنوع‌بخشی دانسته‌اند

رویکرد پیچیده عربستان برای دسترسی به بازار نقره، دیدگاهی آینده‌نگرانه را نشان می‌دهد که بازده مالی را با جایگاه استراتژیک متعادل کرده است. انتخاب ابزارهای مالی به‌جای ذخایر فیزیکی، نشانگر درک دقیق این کشور از استراتژی‌های سرمایه‌گذاری مدرن در فلزات گران‌بهاست.

علاقه عربستان به نقره، همراستا با برنامه کلان «چشم‌انداز ۲۰۳۰» و تلاش برای کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی است. سرمایه‌گذاری در فلزات گران‌بها، گامی منطقی برای ایجاد سبد مالی مقاوم‌تر به‌شمار می‌رود و در برابر نوسانات ارزی و تورم، پوششی مؤثر فراهم می‌کند؛ به‌ویژه در شرایطی که سیاست‌های پولی جهانی نامطمئن است.

تحلیلگران اقتصادی بر این باورند که سرمایه‌گذاری در فلزات گران‌بها بخش کوچکی از تلاش‌های عربستان برای ایجاد جریان‌های درآمدی متنوع در خارج از حوزه نفت است و این رویکرد با پذیرش واقعیت منابع محدود نفت و نیاز به ذخایر ارزشمند پایدار در اقتصاد جهانی پرتلاطم، همخوانی دارد.

هرچند حجم این سرمایه‌گذاری نسبت به کل بازار نقره محدود است، اما پیام نمادین ورود عربستان بسیار قوی است. مشارکت یک سرمایه‌گذار حاکمیتی بزرگ می‌تواند زنگ بیدارباشی برای سایر صندوق‌های دولتی و سرمایه‌گذاران نهادی باشد تا تخصیص به نقره را بازنگری کنند.

به باور تحلیلگران فلزات گران‌بها، سرمایه‌گذاری‌های حاکمیتی بیشتر از ارزش دلاری‌شان اثر روانی دارند، زیرا بازار فرض می‌کند این تصمیم‌ها پس از تحلیل‌های پیچیده گرفته شده و پشتوانه تحقیقاتی قوی دارند.

سرمایه‌گذاری‌های نقره‌ای عربستان بخشی از یک بازی حساب‌شده برای تنوع‌بخشی در چارچوب راهبرد کلی ثروت ملی است. این حرکت نشان می‌دهد نقره در مرکز تمرکز اصلی ذخایر قرار ندارد، اما به‌عنوان یک جز مکمل، ارزشمند است. عربستان بدون تغییر ریشه‌ای در فلسفه مدیریت ذخایر، در حال آزمون و خطا در این حوزه است.

کارشناسان سرمایه‌گذاری این رویکرد تدریجی را با اصول مدیریت سبد تطبیق می‌دهند. به‌گفته تامپسون، برای سرمایه‌گذاران تازه‌کار در حوزه طلا و نقره، همه سرمایه را یک‌باره وارد نکنید، ابتدا مقدار کمی‌بخرید و ببینید چه احساسی دارید.» این روش امکان انطباق با شرایط متغیر بازار را فراهم می‌کند.

آغاز پروازهای مستقیم خطوط هواپیمایی ترکیه (ترکیش ایرلاینز) به شهر ینبع عربستان

شرکت هواپیمایی ترکیه اعلام کرد که تصمیم گرفته است شبکه پروازهای بین‌المللی خود را گسترش دهد و شهر ینبع عربستان سعودی مشرف به دریای سرخ را نیز در بر بگیرد.

این شرکت در بیانیه‌ای در حساب کاربری خود در شبکه‌های‌اجتماعی اعلام کرد که ینبع را به عنوان مقصد جدیدی به فهرست پروازهای خود به عربستان اضافه کرده‌است و پروازها به ینبع از اواخر اکتبر 2025 آغاز خواهد شد. این شرکت هواپیمایی ملی ترکیه، ۲۶ اکتبر را به عنوان تاریخ آغاز اولین پروازها به مقصد جدید تعیین کرده است.

ینبع یکی از مقاصد گردشگری و اقتصادی پیشرو در سعودی است که بافت تاریخی غنی خود را با موقعیت دریایی ممتاز خود در ساحل دریای سرخ ترکیب می‌کند و همچنین یک مرکز صنعتی و تجاری مهم در منطقه غربی است.

این اعلامیه در زمانی منتشر می‌شود که روابط بین آنکارا و ریاض شاهد تحولات چشمگیری در بخش‌های اقتصادی و گردشگری است که در افزایش حجم تجارت و رشد ترافیک هوایی مستقیم بین دو کشور منعکس شده‌است. خطوط هوایی ترکیه در حال حاضر پروازهایی به شهرهای بزرگ عربستان مانند ریاض، جده و دمام انجام می‌دهد.

شرکت هواپیمایی ترکیه، یکی از بزرگترین شرکت‌های هواپیمایی جهان از نظر تعداد مقاصد بین‌المللی، به دنبال بهره‌برداری از رونق گردشگری در عربستان سعودی به عنوان بخشی از چشم‌انداز ۲۰۳۰ است که هدف آن جذب میلیون‌ها بازدیدکننده سالانه و تنوع بخشیدن به منابع درآمد ملی به دور از نفت است

بیست و یکمین «دوره کنفرانس صاحبان کسب‌وکار و سرمایه‌گذاران عرب»

اتاق بازرگانی مدینه منوره در روز 29 سپتامبر سال جاری 2025 میزبان بیست و یکمین «دوره کنفرانس صاحبان کسب‌وکار و سرمایه‌گذاران عرب» و «دومین نشست اقتصادی بخش خصوصی عرب» خواهد بود. این برنامه با همکاری اتحادیه کشورهای عربی، اتحادیه اتاق‌های بازرگانی عربی و اتحادیه اتاق‌های بازرگانی سعودی برگزار می‌شود.

افزایش حجم تجارت دریایی عربستان سعودی

اداره کل آمار عربستان سعودی اعلام کرد که حجم کل محموله‌های ورودی و خروجی از طریق بنادر این کشور در سال ۲۰۲۴ از ۳۳۱ میلیون تن فراتر رفته است.

طبق داده‌های این مرجع، صادرات به ۲۲۲.۴ میلیون تن رسیده که نسبت به سال ۲۰۲۳ میلادی، ۹.۳ درصد افزایش داشته، در حالی که واردات ۱۰۸.۹ میلیون تن بوده که ۳.۶ درصد افزایش داشته است.

بندر صنعتی ملک فهد در ینبع ۵۱ درصد از صادرات و بندر ملک عبدالعزیز در دمام ۳۵ درصد از واردات معادل ۳۸ میلیون تن را به خود اختصاص داده‌اند.

کل محموله‌های جابجا شده از ۳۳۴ میلیون تن فراتر رفت که بندر صنعتی ملک فهد با ۳۹.۷ درصد و بندر بین‌المللی ملک عبدالعزیز برای کانتینرهای استاندارد با ۵۱.۱ درصد در صدر قرار داشتند.

محموله‌های فله مایع با مجموع بیش از ۱۷۷ میلیون تن در صدر فهرست قرار گرفتند

تعداد کل محموله‌های ترانشیپی به بیش از ۲۱ میلیون تن رسید که ۸۶۹۳ کشتی به آن وارد شدند و بندر اسلامی جده با ۳۸۰۵ کشتی بیشترین سهم را به خود اختصاص داد.

طبق داده‌های «اداره آمار»، تعداد کانتینرهای وارداتی و صادراتی از ۲.۵ میلیون فراتر رفته است.

در مورد مسافران، تعداد ورود و خروج مسافران به حدود ۹۱۳ هزار نفر رسید که کاهشی ۱۹.۶ درصدی را نشان می‌دهد و بندر جازان با ۴۸۵ هزار مسافر در صدر ترافیک قرار دارد.

سفر وزیر سرمایه‌گذاری سعودی به ژاپن

خالد بن عبدالعزیز الفالح وزیر سرمایه‌گذاری سعودی، در رأس هیأتی بلندپایه متشکل از نمایندگان بخش‌های دولتی و خصوصی، سفر رسمی خود به ژاپن را آغاز کرد. این سفر تا ۲۴ سپتامبر ۲۰۲۵ ادامه خواهد داشت و با هدف توسعه روابط راهبردی میان دو کشور و تمرکز بر بخش‌های اولویت‌دار سرمایه‌گذاری انجام می‌شود.

بدهی 480 میلیارد دلاری شرکت‌های سعودی

روزنامه «الإقتصادیة» در گزارشی نوشت، میزان بدهی شرکت‌های حاضر در بازار بورس سعودی به بیش از 1.8 تریلیون ریال (حدود 480 میلیارد دلار) رسیده است.

این گزارش افزود، در میان شرکت‌های سعودی بدهی‌های 18 شرکت بیش از دو برابر حقوق سهامداران و بدهی‌های 20 شرکت بیش از نیمی از دارایی‌ها است.

در این میان بخش‌های انرژی، خدمات عمومی، معدن، ارتباطات و پتروشیمی‌بیشترین بدهی را دارند. «آرامکو» با بیش از 348 میلیارد ریال در صدر قرار دارد و پس از آن، شرکت «برق» سعودی با 180 میلیارد ریال و شرکت «سابک» با 42 میلیارد ریال قرار دارد.

شرکت‌های بورسی عربستان سعودی که بدهی بالایی دارند، در حالی خود را برای استفاده از کاهش نرخ بهره آماده می‌کنند که مجموع بدهی شرکت‌های بورسی تداول (بلندمدت و کوتاه‌مدت) به بیش از ۱.۸ تریلیون ریال رسیده است.

بر اساس تحلیلی که واحد تحلیل مالی روزنامه الاقتصادیه بر اساس داده‌های بلومبرگ و تداول انجام داده است، بدهی‌های ۱۸ شرکت بورسی تا پایان سه‌ماهه دوم سال جاری از دو برابر حقوق صاحبان سهام آنها فراتر رفته است، در حالی که ۲۰ شرکت بدهی‌هایی معادل بیش از نیمی از دارایی‌های خود داشته‌اند.

فدرال رزرو آمریکا تصمیم گرفت نرخ بهره را یک چهارم درصد کاهش دهد، که اولین کاهش در دوره دوم ریاست جمهوری دونالد ترامپ و اولین کاهش در یک سال پس از کاهش قبلی در سپتامبر 2024 است.

در دو جلسه گذشته، سهام‌های بدهی‌دار تقریباً شاهد افزایش جمعی بودند، که مهم‌ترین آنها افزایش بیش از ۲.۵ درصدی سهام آرامکو، ACWA Power، Senomy Retail، Gulf Training و Kemanol بود.

شرکت‌ها بسته به نسبت بدهی با نرخ ثابت به بدهی با نرخ متغیر و همچنین نسبت بدهی‌های بلندمدت و کوتاه‌مدت، از ترتیبات بدهی متفاوتی بهره‌مند خواهند شد. به‌طورکلی، شرکت‌ها از بدهی جدید با نرخ بهره پایین‌تر بهره‌مند می‌شوند.

با رسیدن نرخ بهره به بالاترین سطح خود در بیش از دو دهه، اکثر این شرکت‌ها پیش از این اعلام کرده بودند که تحت تأثیر افزایش هزینه‌های تأمین مالی قرار گرفته‌اند.

به طور مطلق، بخش‌های انرژی، خدمات رفاهی، معدن، مخابرات و پتروشیمی‌به دلیل اندازه و ماهیت فعالیت‌هایی که انجام می‌دهند و به مبالغ هنگفتی پول نیاز دارند، بیشترین بدهی را دارند.

در میان شرکت‌ها، شرکت سعودی آرامکو با بدهی بیش از ۳۴۸ میلیارد ریال در پایان سه ماهه دوم، پیشتاز است و پس از آن شرکت برق سعودی با حدود ۱۷۹ میلیارد ریال، شرکت سابک با ۴۲ میلیارد ریال، شرکت معادن با ۳۵ میلیارد ریال، شرکت آکوا پاور با ۳۰ میلیارد ریال و سپس شرکت‌های پترو ربیق، شرکت اس‌تی‌سی، سینومی سنتر، مرافیق و کینگدام هولدینگ با بدهی بین ۲۹ تا ۱۳ میلیارد ریال قرار دارند.

شرکت آرامکوی سعودی در گزارش هیئت مدیره خود برای سال ۲۰۲۳ اعلام کرد که در ۳۱ دسامبر ۲۰۲۳ و ۲۰۲۲، تغییر ۱ درصدی در نرخ بهره بازار، با ثابت ماندن سایر متغیرها، می‌تواند منجر به تغییر خالص تقریباً ۱.۲۸ میلیارد ریال سعودی و ۲.۱۶ میلیارد ریال سعودی به ترتیب در درآمد شرکت قبل از کسر مالیات و زکات، در نتیجه افزایش یا کاهش نرخ بهره بازار شود.

تبدیل عربستان به بازار اصلی خودروهای برقی

عربستان شاهد تحول سریعی در بازار خودروهای برقی است که ناشی از افزایش واردات و افزایش اعتماد مصرف‌کنندگان محلی و سرمایه‌گذاری‌های عظیم در زیرساخت‌ها و تولید است.

بازار عربستان در پنج ماه اول سال ۲۰۲۵ جهش قابل توجهی در واردات خودروهای برقی ثبت کرد و با افزایش ۳۰۱ درصدی به ۳۴۹ دستگاه خودرو به ارزش بیش از ۸۲ میلیون ریال (۲۱.۸ میلیون دلار) رسید، در حالی که این رقم در مدت مشابه در سال ۲۰۲۴ تنها ۸۷ دستگاه خودرو به ارزش ۲۸ میلیون ریال (۷.۵ میلیون دلار) بود.

چین با ۲۱۲ دستگاه خودرو در صدر فهرست صادرکنندگان به عربستان سعودی قرار گرفت و پس از آن آلمان با ۶۴ دستگاه، فرانسه با ۳۲ دستگاه، آمریکا با ۲۸ دستگاه، اتریش با ۱۱ دستگاه و کره جنوبی و مکزیک هر کدام با یک دستگاه خودرو قرار گرفتند.

همزمان با تحولات اقتصادی عربستان سعودی در راستای تلاش‌هایش برای دستیابی به اهداف چشم‌انداز ۲۰۳۰، گذار به انرژی پاک و اقتصاد سبز به عنوان یکی از مهمترین اولویت‌های استراتژیک آن برجسته است.

بخش حمل و نقل، با تغییر جهت به سمت وسایل نقلیه الکتریکی، با توجه به ابعاد همزمان زیست‌محیطی و اقتصادی آن، یکی از برجسته‌ترین شاخص‌های این تحول است.

البته مصرف‌کنندگان سعودی  برخلاف گذشته در خرید خودروهای برقی تردید دارند، به طوری که فراخوان‌ها در نیمه اول سال ۲۰۲۵ با کاهش ۵۹ درصدی به تنها ۱۱۵ دستگاه خودرو رسیده است، در حالی که این رقم در مدت مشابه سال ۲۰۲۴، ۲۸۴ دستگاه بوده است.

گام‌های عملی با راه‌اندازی برند «سیر» به عنوان اولین برند خودروهای برقی سعودی، همراه با افتتاح کارخانه لوسید در شهر اقتصادی ملک عبدالله برای شروع تولید محلی با برنامه‌هایی برای گسترش ظرفیت تولید، برجسته شده‌اند.

طبق گزارش مرکز مطالعات و تحقیقات نفت ملک عبدالله، عربستان همچنین شرکت EVIQ را راه‌اندازی کرده که هدف آن ایجاد یک شبکه شارژ گسترده با هدف ۵۰۰۰ ایستگاه تا سال ۲۰۳۰ است.

شرکت وزیر اقتصاد عربستان، در اجلاس «اقتصاد جهانی پایدار، فراگیر و مقاوم» در نیویورک

فیصل بن فاضل الابراهیم وزیر اقتصاد و برنامه‌ریزی عربستان سعودی، در نخستین اجلاس «اقتصاد جهانی پایدار، فراگیر و مقاوم» که در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد در «نیویورک» برگزار می‌شود، شرکت می‌کندو وی در این سفر در نشست میزگردی که از سوی اتاق بازرگانی امریکا برگزار شد، شرکت کرد.

برگزاری نمایشگاه تحول صنعتی 2025  در دسامبر 2025 در ریاض

«نمایشگاه تحول صنعتی 2025» از 1 تا 3 دسامبر 2025 در «ریاض» برگزار می‌شود و بر موضوعات هوش مصنوعی، پایداری و انعطاف‌پذیری تمرکز دارد.