چشم‌انداز رشد اقتصادی بلغارستان در سال‌های ۲۰۲۵ تا ۲۰۲۷
اقتصاد بلغارستان در آستانه ورود به دوره‌ای از رشد پایدار قرار دارد؛ چشم‌اندازی که هم از سوی مؤسسات مالی داخلی چون یونی‌کردیت بول‌بانک و هم از سوی نهادهای بین‌المللی مانند بانک جهانی مورد تأیید قرار گرفته است. هرچند پیش‌بینی‌ها در جزئیات با یکدیگر تفاوت‌هایی دارند، اما در مجموع هر دو نهاد انتظار دارند که طی سه سال آینده، اقتصاد بلغارستان با اتکا به مصرف داخلی، سرمایه‌گذاری خارجی و بهبود تدریجی صادرات، یکی از نرخ‌های رشد بالاتر در اتحادیه اروپا را تجربه کند. اگرچه پیش‌بینی‌های یونی‌کردیت بول‌بانک (۳٫۷٪) و بانک جهانی (۳٪) برای سال ۲۰۲۵ اندکی متفاوت است، اما هر دو بر نقش کلیدی مصرف داخلی، سرمایه‌گذاری خارجی و اصلاحات ساختاری در حفظ رشد تأکید دارند. همچنین هر دو نهاد بر این باورند که منطقه اروپای مرکزی و شرقی، از جمله بلغارستان، طی سه سال آینده عملکردی بهتر از میانگین اتحادیه اروپا خواهد داشت.
پیش‌بینی یونی‌کردیت بول‌بانک: رشد 3.7 درصدی با محوریت مصرف داخلی
به گفته اقتصاددانان یونی‌کردیت بول‌بانک، تولید ناخالص داخلی (GDP) بلغارستان در سال جاری و سال آینده رشد واقعی سالانه 3.7 درصدی را ثبت خواهد کرد. این رشد عمدتاً از محل تقاضای داخلی و به‌ویژه مصرف خصوصی تأمین می‌شود. با این حال بانک انتظار دارد نرخ رشد مصرف در سال آینده اندکی کاهش یابد؛ زیرا افزایش دستمزدها به‌تدریج کند خواهد شد، نتیجه‌ی تلاش‌های دولت برای دستیابی به انسجام مالی و کنترل هزینه‌ها، از جمله محدود کردن افزایش حقوق در بخش عمومی است.
این کاهش نسبی در مصرف خصوصی قرار است با تقویت صادرات جبران شود. طبق پیش‌بینی یونی‌کردیت بول‌بانک، در سال ۲۰۲۶ تقاضای خارجی بهبود خواهد یافت، زیرا انتظار می‌رود رشد اقتصادی در میان شرکای تجاری کلیدی بلغارستان، به‌تدریج از اثرات منفی افزایش تعرفه‌ها و اختلالات زنجیره تأمین جهانی عبور کند. بر اساس گزارش سه‌ماهه The Investment Institute by UniCredit، نه‌تنها بلغارستان بلکه کل منطقه اروپای مرکزی و شرقی نیز از نظر رشد اقتصادی از میانگین اتحادیه اروپا پیشی خواهد گرفت. پیش‌بینی می‌شود در سال‌های ۲۰۲۵ و ۲۰۲۶، این کشورها تقریباً با دو برابر سرعت متوسط اتحادیه اروپا رشد کنند؛ رشدی که حاصل پویایی مصرف، تثبیت صادرات و افزایش سرمایه‌گذاری‌ها خواهد بود.
یونی‌کردیت تأکید می‌کند که مصرف خصوصی همچنان موتور اصلی رشد باقی خواهد ماند و از رشد واقعی دستمزدها، بازار کار فشرده و کاهش تدریجی تورم پشتیبانی می‌کند. همچنین نشانه‌هایی از ثبات در تقاضای خارجی مشاهده می‌شود. حجم تولید در لهستان، جمهوری چک، کرواسی و صربستان در حال افزایش است و در رومانی و اسلواکی به سطح پایدار رسیده است. ظرفیت جدید در بخش تولید باتری در مجارستان نیز از سال ۲۰۲۶ تأثیر مثبتی بر منطقه خواهد گذاشت.
مائورو مارانو، اقتصاددان ارشد منطقه در یونی‌کردیت، می‌گوید: اروپای مرکزی و شرقی بار دیگر تاب‌آوری خود را ثابت می‌کند، هرچند تفاوت‌هایی میان کشورها وجود دارد. او خاطرنشان کرد که مصرف خانوارها با میانگین رشد سه‌درصدی، همچنان نیروی محرک اصلی رشد هستند و با تقاضای خارجی در حال بهبود، سرمایه‌گذاری‌های مستقیم خارجی و جذب وجوه اتحادیه اروپا پشتیبانی می‌شوند.
این بانک همچنین انتظار دارد کاهش نرخ بهره‌ها، جذب سریع‌تر منابع اتحادیه اروپا و اجرای سیاست‌های محرک مالی آلمان به رشد سرمایه‌گذاری در دارایی‌های ثابت در سال ۲۰۲۶ کمک کند. پروژه‌های جدید سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در بخش تولیدی نیز ظرفیت صادرات بلغارستان را افزایش داده و رقابت‌پذیری بلندمدت اقتصاد را تقویت خواهند کرد. اِستر گارگیان، مسئول استراتژی سرمایه‌گذاری یونی‌کردیت برای منطقه، تأکید دارد که موقعیت جغرافیایی بلغارستان و کشورهای هم‌منطقه، با دسترسی آسان به بازارهای اتحادیه اروپا، همچنان یکی از جذاب‌ترین عوامل برای سرمایه‌گذاران خارجی است. او گفت: اگرچه ریسک‌های مالی و سیاسی همچنان مطرح‌اند، اما احتمالاً محدود باقی خواهند ماند و بعید است روند رشد اقتصادی منطقه را به‌طور جدی متوقف کنند.
با وجود این چشم‌انداز مثبت، گزارش یونی‌کردیت هشدار می‌دهد که چند عامل کلیدی باید تحت نظارت مداوم قرار گیرند: سرعت بازیابی منطقه یورو، تنش‌های ژئوپولیتیکی احتمالی و چرخه‌های انتخاباتی در کشورهای مختلف. با این حال در مجموع، ریسک‌ها قابل مدیریت ارزیابی می‌شوند و سناریوی پایه بانک همچنان رشد بالاتر از میانگین اتحادیه اروپا را برای منطقه پیش‌بینی می‌کند.
پیش‌بینی بانک جهانی: تداوم رشد پایدار و اصلاح‌شده صعودی
در سوی دیگر، بانک جهانی نیز در تازه‌ترین گزارش خود با عنوان اشتغال و رفاه: به‌روزرسانی اقتصادی پاییز ۲۰۲۵ برای اروپا و آسیای مرکزی، پیش‌بینی خود از اقتصاد بلغارستان را به‌صورت صعودی اصلاح کرده است. بر اساس این گزارش، تولید ناخالص داخلی بلغارستان در سال ۲۰۲۵ رشد ۳ درصدی را تجربه خواهد کرد؛ رقمی‌که یک واحد درصد بالاتر از پیش‌بینی ماه ژوئن است.
این نهاد بین‌المللی انتظار دارد رشد اقتصادی کشور در سال ۲۰۲۶ اندکی کاهش یافته و به ۲.۹ درصد برسد، هرچند این رقم همچنان ۰.۷ واحد درصد بالاتر از برآورد قبلی است. پیش‌بینی می‌شود در سال ۲۰۲۷ رشد دوباره افزایش یافته و به ۳.۱ درصد برسد. بانک جهانی تأکید دارد که این ارقام نشانه‌ای از ثبات و تاب‌آوری اقتصاد بلغارستان در برابر چالش‌های منطقه‌ای و جهانی است.
در سطح منطقه‌ای، بانک جهانی پیش‌بینی می‌کند که زیرمنطقه اروپای مرکزی شامل بلغارستان، کرواسی، لهستان و رومانی شاهد بهبود تدریجی باشد. رشد اقتصادی این کشورها از ۲.۴ درصد در سال ۲۰۲۴ به ۲.۵ درصد در ۲۰۲۵ و سپس به ترتیب در سال‌های ۲۰۲۶ و ۲۰۲۷ به ۲.۶ و ۲.۷ درصد خواهد رسید. این بازنگری‌ها نشان‌دهنده‌ی چشم‌اندازی محتاطانه اما خوش‌بینانه برای منطقه است که از تقاضای باثبات داخلی و اصلاحات ساختاری در بازار کار و بخش مالی حمایت می‌شود.
بانک جهانی در گزارش خود چند حوزه کلیدی را به‌عنوان محرک‌های بالقوه رشد معرفی کرده است. به گفته این نهاد، توسعه زنجیره‌های تولید، گسترش بخش انرژی و رشد خدمات نوین قابل‌مبادله از مهم‌ترین فرصت‌ها برای ارتقای رقابت‌پذیری اقتصادی در اروپای مرکزی است. همچنین روندهای جمعیتی از جمله پیر شدن جمعیت می‌تواند با اجرای سیاست‌هایی برای افزایش مشارکت نیروی کار و حمایت هدفمند از گروه‌های فعال اقتصادی، به مزیت تبدیل شود.
در کنار این عوامل بانک جهانی بر نقش بخش کشاورزی به‌ویژه در کشورهای رومانی و لهستان تأکید دارد؛ حوزه‌ای که از طریق بهبود بهره‌وری و دسترسی بهتر به بازارها می‌تواند ارزش افزوده و تاب‌آوری اقتصادی بیشتری برای کل منطقه ایجاد کند. به باور بانک جهانی مجموعه این اصلاحات ساختاری می‌تواند به حفظ روند رشد بلندمدت و ارتقای رقابت‌پذیری منطقه‌ای کمک کند.