هوش مصنوعی در برونئی دارالسلام

در عصر تحول دیجیتال، هوش مصنوعی به نیرویی کلیدی در پیشبرد نوآوری و بهره‌وری اقتصادی بدل شده است. با این حال، استفاده گسترده از این فناوری بدون وجود چارچوب‌های اخلاقی و نظارتی مناسب، می‌تواند پیامدهای اجتماعی، امنیتی و حقوقی در پی داشته باشد. کشورهای پیشرو از جمله برونئی دارالسلام، در مسیر توسعه اخلاق‌محور این فناوری گام برداشته‌اند.

سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات برونئی دارالسلام (AITI)، با همکاری گروه کاری حاکمیت و اخلاق هوش مصنوعی، «راهنمای حاکمیت و اخلاق هوش مصنوعی برای برونئی» را تهیه کرده است. این راهنما، پس از مشورت‌های گسترده با ذی‌نفعان از جمله نهادهای دولتی، صنایع، دانشگاه‌ها و عموم مردم در ژوئیه ۲۰۲۴ نهایی شد.

اصول بنیادین راهنما

راهنما بر اصولی هفت‌گانه استوار است که در اسناد معتبر جهانی نیز بازتاب یافته‌اند:

شفافیت و قابلیت تبیین: اطلاع‌رسانی به کاربران درباره استفاده از سیستم‌های هوش مصنوعی، نوع داده‌های مورد استفاده و هدف آن‌ها.

حفاظت از داده‌ها و حاکمیت داده: اطمینان از مدیریت ایمن داده‌ها و رعایت حریم خصوصی.

امنیت و ایمنی: تضمین عملکرد ایمن سیستم‌های هوش مصنوعی و محافظت در برابر تهدیدات.

استحکام و قابلیت اطمینان: توسعه سیستم‌هایی با عملکرد پایدار و قابل اعتماد.

انصاف و عدم تبعیض: جلوگیری از تعصب و تبعیض در تصمیم‌گیری‌های هوش مصنوعی.

انسان‌محوری: حفظ نقش انسان در نظارت و کنترل بر سیستم‌های هوش مصنوعی.

پاسخ‌گویی و یکپارچگی: تعیین مسئولیت‌ها و اطمینان از رفتار اخلاقی در توسعه و استفاده از هوش مصنوعی.

 این اصول در راستای اصول پیشنهادی سازمان همکاری و توسعه اقتصادی (OECD)، یونسکو و اتحادیه اروپا هستند. برای نمونه، OECD در سال ۲۰۱۹ اصولی مشابه برای اطمینان از استفاده مسئولانه از هوش مصنوعی منتشر کرد که تمرکز آن‌ها بر عدالت، شفافیت، امنیت و توسعه انسانی پایدار بود.

چرخه عمر سیستم‌های هوش مصنوعی

-طراحی: شامل جمع‌آوری، تحلیل و برچسب‌گذاری داده‌ها با در نظر گرفتن کیفیت، یکپارچگی و عدم تعصب داده‌ها.

-توسعه: آموزش مدل و ارزیابی آن با تمرکز بر دقت، انصاف، استحکام و قابلیت تبیین.

-استقرار و استفاده: نظارت مستمر بر عملکرد سیستم، شناسایی و اصلاح خطاها و تعصبات، و به‌روزرسانی مدل‌ها بر اساس داده‌های جدید.

مقایسه منطقه‌ای

برونئی با تدوین این راهنما در مسیر کشورهای پیشرو منطقه مانند سنگاپور و مالزی حرکت می‌کند:

• سنگاپور: راهنمای اخلاقی هوش مصنوعی این کشور در سال ۲۰۱۹ منتشر شد و از جمله اولین اسناد منطقه‌ای بود که به‌صورت عملیاتی چارچوبی برای استفاده ایمن و شفاف از هوش مصنوعی پیشنهاد داد.
• مالزی: چارچوب اخلاقی استفاده از هوش مصنوعی در سال ۲۰۲۳ ارائه شد که بر حاکمیت داده، حفظ حریم خصوصی و توسعه پایدار تأکید دارد.

راهنمای برونئی همچنین با راهنمای حاکمیت و اخلاق هوش مصنوعی آسه‌آن (ASEAN) هماهنگ است و همین موضوع زمینه‌ساز تعامل‌پذیری (interoperability) سامانه‌های هوش مصنوعی در سطح منطقه‌ای خواهد شد. این امر نقش مهمی در تقویت همکاری‌های فناوری میان کشورهای جنوب شرق آسیا و افزایش اعتماد کاربران در فضای دیجیتال دارد.

 تهیه این راهنما بخشی از تلاش‌های گسترده برونئی به منظور تحقق چشم‌انداز ملت هوشمند (Smart Nation) و اقتصاد دیجیتال پایدار به شمار می‌رود. این سند، نه‌تنها به سازمان‌ها در درک مسئولیت‌های اخلاقی‌شان کمک می‌کند، بلکه نوآوری را در چارچوبی ایمن و پاسخ‌گو تشویق می‌کند.

منابع

AITI Guide on AI Governance and Ethics for Brunei Darussalam - FlowPaper FlipBook

Guide sets standards for artificial intelligence | Borneo Bulletin Online