اخبار اقتصادی قزاقستان - آلماتی
گزیده اخبار و تحولات اقتصادی کشور قزاقستان در هفته سوم اردیبهشت ماه 1404مندرج در رسانه‌های این کشور به شرح ذیل ارائه می‌گردد:
اجرای یک پروژه بزرگ در زمینه انرژی «سبز» با مشارکت قزاقستان و امارات
قزاقستان و امارات متحده عربی در نظر دارند یک مزرعه بادی ۱ گیگاواتی به همراه یک نیروگاه بادی و یک سیستم ذخیره انرژی ۳۰۰ مگاواتی با مشارکت هم در منطقه ژامبیل بسازند. سونگات یسیمخانوف، معاون وزیر انرژی، در مجلس سنا در جریان بررسی تصویب توافقنامه این پروژه گفت: این پروژه به طور مشترک با شرکت بین‌المللی مصدر Masdar اجرا می‌شود و یکی از بزرگترین‌ها در منطقه خواهد بود . وی گفت این نیروگاه سالانه تا ۳.۴ میلیارد کیلووات ساعت برق تولید خواهد کرد که باعث کاهش ۲ میلیون تنی انتشار دی اکسید کربن می‌شود. سیستم ذخیره انرژی ۳۰۰ مگاواتی، منبع تغذیه پایدار را در ساعات اوج مصرف فراهم خواهد کرد. این پروژه جذب سرمایه‌گذاری مستقیم به مبلغ ۱.۴ میلیارد دلار را پیش‌بینی می‌کند. در طول مرحله ساخت و ساز، قرار است تا ۱۰۰۰ شغل موقت و پس از راه اندازی تا ۱۰۰ شغل دائمی ایجاد شود. متخصصان قزاقستانی به فناوری‌های پیشرفته و فرصت‌های آموزش پیشرفته دسترسی خواهند داشت.
این پروژه ۴۲۵ کیلومتر خطوط برق ولتاژ بالا را احداث خواهد کرد و ارتباط انرژی بین شمال و جنوب کشور را تقویت خواهد کرد. سونگات یسیمخانوف همچنین خاطرنشان کرد که توافق با سرمایه‌گذاران، استفاده از کالاها و خدمات قزاقستانی را فراهم می‌کند که از توسعه کسب‌وکارهای محلی پشتیبانی خواهد کرد
نوسازی زیرساخت‌های بندر کوریک تا پایان سال 2026
زیرساخت‌های بندر کوریک تا پایان سال 2026 نوسازی خواهد شد. آدایبک کالیف، رئیس اداره حمل و نقل مسافر و بزرگراه‌های منطقه مانگیستائو، در جلسه‌ای در استان گفت: قرار است تا پایان سال 2026 زیرساخت‌های بندر کوریک نوسازی، تعداد کشتی‌ها افزایش و همچنین بخش‌هایی از بزرگراه از شهر ژانواوزن تا مرز ترکمنستان که از منطقه تفریحی کندرلی عبور می‌کند، تعمیر شود. آدایبک کالیف یادآوری کرد که کشتی باری ۷۰۰۰ تنی «ناصیپکالی مرابایف» اخیراً به آب انداخته شده است. علاوه بر این، ساخت ترمینال سارژا در کوریک همچنان ادامه دارد. تا پایان سال، نیز نوسازی ایستگاه‌های راه‌آهن باید به پایان برسد.
انور تولیاکوف، سرپرست اداره مدیریت آب و آبیاری، در گزارش خود اعلام کرد که ساخت کارخانه نمک‌زدایی در منطقه تفریحی کندیرلی قرار است تا 31 مه 2025 به پایان برسد. مرحله سوم کارخانه نمک‌زدایی آب دریای خزر در آکتائو در حال اجرا است و ظرفیت آن به ۱۰۰ هزار متر مکعب در روز افزایش می‌یابد. نوردولت کیلی‌بای، فرماندار منطقه، گفت: «رئیس دولت، قاسم جومارت توکایف، توجه ویژه‌ای به مانگیستائو داشت و وظایف مشخصی را برای دولت و حاکم منطقه‌ای تعیین کرد تا شرایط لازم را برای زندگی راحت ساکنان ایجاد کنند» تمام مسائل مطرح شده در جلسه تحت کنترل مستقیم رئیس جمهور است.به گفته رئیس جمهور، برای تقویت جایگاه قزاقستان به عنوان یک مرکز کلیدی ترانزیت در اوراسیا، لازم است اجرای پروژه‌های توسعه زیرساخت‌های جاده‌ای، ریلی و بندری تسریع شود.
پول مردم کدام کشورها بیشتر به قزاقستان ارسال می‌شود
finprom.kz می‌نویسد: حجم نقل و انتقالات بین‌المللی پول از طریق سیستم‌های انتقال پول (MTS) در جمهوری قزاقستان برای ژانویه-فوریه سال جاری بالغ بر ۱۱۷.۴ میلیارد تنگه شد که ۲۲.۳ درصد کمتر از مدت مشابه در سال ۲۰۲۴ است . یک سال قبل نیز ، این کاهش وجود داشت:وبه6.8 درصد رسید. اکثر نقل و انتقالات بین‌المللی از طریق MTS به خارج از کشور ارسال شده است: ۸۵.۸ میلیارد تنگه در ژانویه-فوریه ۲۰۲۵ - ۲۳ درصد کمتر از یک سال قبل بوده است . حواله‌های پولی دریافتی از خارج از کشور از طریق MTS به 31.7 میلیارد تنگه رسید که 20.4 درصد کمتر از ژانویه-فوریه سال گذشته است. از نظر کشورها، بیشترین حجم وجوه ارسالی به خارج و دریافتی از خارج در ژانویه-فوریه 2025 کشور روسیه به ترتیب 31.8 میلیارد تنگه و 7 میلیارد تنگه بوده است .
از نظر حجم پول ارسالی به خارج از کشور، ترکیه با ۱۹ میلیارد تنگه در جایگاه دوم و از نظر حجم پول دریافتی از خارج از کشور، ایالات متحده با ۵ میلیارد تنگه در جایگاه دوم قرار دارد. ازبکستان از نظر حجم انتقال پول به خارج از کشور و حجم وجوه دریافتی از خارج از کشور، به ترتیب با ۱۵.۲ میلیارد تنگه و ۳.۴ میلیارد تنگه، در بین ۳ کشور برتر قرار گرفت. در میان سیستم‌های انتقال پول بین‌المللی، زولوتایا کورونا پیشرو بود. حجم انتقال پول از طریق این MTS توسط افراد درژانویه-فوریه 2024 به خارج از کشور بالغ بر 65.7 میلیارد تنگه و حجم دریافتی از خارج از کشور 14.8 میلیارد تنگه بوده است.
ظهور صنایع جدید باسوخت زغال سنگ در قزاقستان
LS گزاش می دهد : قزاقستان در نظر دارد پروژه‌های جدیدی را با استفاده از زغال سنگ اجرا کند . وزارت صنعت و ساخت و ساز در توضیح این خبر اعلام کرد آنها در حال حاضر در تلاشند تا خطرات کاهش تولید زغال سنگ را در درازمدت کاهش دهند که این موضوع با اتخاذ تصمیمی در مورد خنثی‌سازی کربن و کربن‌زدایی ازاقتصاد مرتبط است و شامل کاهش تولید انرژی با استفاده از مواد اولیه جامد می‌شود . برخی از موسسات مالی جهانی از قبل تامین مالی پروژه‌ها در این زمینه را متوقف کرده‌اند . در این زمینه، یک جایگزین امیدوارکننده برای استفاده از طلای جامد، توسعه صنعت شیمیایی زغال سنگ است. بنابراین، این کشور در تلاش است تا سرمایه‌گذاران خارجی و داخلی را به سمت چنین طرح‌هایی جذب کند. این وزارتخانه توضیح داد: «شیمی زغال‌سنگ می‌تواند به ذخیره‌ای برای رشد در بخش تولید کشور تبدیل شود.»
در همین حال، تا اول ژانویه ۲۰۲۴، ذخایر زغال سنگ به ۳۳.۶ میلیارد تن رسیده است. ۴۹ معدن زغال سنگ، مناطق زغال‌دار و مناطق مستقل جدا شده از دوران کربنیفر و ژوراسیک در فهرست دولتی ثبت شده‌اند. در مجموع ۱۶۰ مرکز در ۱۱ منطقه کشور وجود دارد. بیشترین سهم درقزاقستان مرکزی است - ۱۳۰ معدن با ذخایر ۲۲.۱ میلیارد تن (مناطق کاراگاندا، اولیتاو و پاولودار) . پیش از این، رئیس جمهور قزاقستان، دستور ساخت نیروگاه‌های مدرن زغال‌سنگ را صادر کرده بود.
ظهور شرکت‌های جدید در آلماتی
LS گزارش می‌دهد: ۶۷ پروژه در آلماتی اجرا خواهد شد که در آن ۱۰.۲ هزار شغل ایجاد خواهد شد . طبق اعلام وزارت صنایع ، تأسیسات جدیدی در قلمرو منطقه صنعتی راه‌اندازی خواهد شد . در حال حاضر، ۶۷ پروژه به ارزش ۴۱۶.۹ میلیارد تنگه در مرحله اجرا هستند. پیش‌بینی می‌شود که افتتاح آنها تقریباً 10.2 هزار شغل ایجاد کند. خاطرنشان می‌شود که تا به امروز، ۴۱ پروژه به ارزش ۱۳۸.۲ میلیارد تنگه در این منطقه صنعتی اجرا شده است که در آن بیش از ۴.۷ هزار نفر مشغول به کار شده‌اند . شرکت هیوندای ترانس اتو سالانه تا 10 هزار کامیون و 1.2 هزار اتوبوس تولید می‌کند. کارخانه هیوندای ترانس قزاقستان در زمینی به مساحت ۱۵ هکتار واقع شده و هشت مدل خودروی سواری تولید می‌کند.
علاقمندی قزاقستان به بازارهای آفریقا
به گزارش DKnews.kz: قزاقستان و اتیوپی قصد دارند همکاری‌های تجاری و اقتصادی دوجانبه را تشدید کنند. در دیداربین سفیر قزاقستان در اتیوپی و نماینده دائم جمهوری قزاقستان در اتحادیه آفریقا، با بارلی بای سادیکوف وزیر تجارت و ادغام منطقه ای اتیوپی، سفیر قزاقستان دستاوردهای اقتصادی قزاقستان، رویکردهای اصلی در سیاست تجارت و سرمایه‌گذاری، مشارکت در سازمان‌های اقتصادی بین‌المللی و منطقه‌ای، سیاست ترانزیت و حمل و نقل و چشم‌اندازهای توسعه همکاری با کشورهای آفریقایی را برای طرف مقابل تشریح کرد. در این دیدار تأکید شد که قزاقستان علاقه‌مند به گسترش همکاری با اتیوپی است و پیشنهاد شد که همکاری بین ساختارهای دولتی و خصوصی دو کشور تشدید شود. اهمیت مشارکت اتیوپی در مجمع بین‌المللی آستانه در ماه مه 2025 مورد توجه قرار گرفت.
کاساهون گوفه بالامی نیز به نوبه خود در مورد اصلاحات مداوم سیاست تجاری و اقتصادی اتیوپی، بهبود فضای کسب و کار، رشد پایدار تولید ناخالص داخلی و پیش‌بینی‌های خوش‌بینانه موسسات مالی جهانی برای رشد اقتصادی این کشور در سال‌های 2026-2025 و همچنین تشدید فعالیت‌های وزارتخانه در مورد الحاق اتیوپی به سازمان تجارت جهانی گزارش داد. پس از این دیدار، طرفین توافق کردند که همکاری‌ها را به منظور توسعه و گسترش بیشتر بازار صادرات قزاقستان و اتیوپی مطابق با نقشه راه توسعه همکاری‌های دوجانبه سیاسی، تجاری، اقتصادی، فرهنگی و بشردوستانه بین قزاقستان و اتیوپی که در سال 2024 امضا شده است، تشدید کنند. توافقی در مورد برگزاری مشترک یک مجمع تجاری در آدیس آبابا با حضور نمایندگان نهادهای دولتی و خصوصی و تشدید همکاری بین اتاق‌های بازرگانی و صنایع طرفین امضا شد.
سرمایه گذاری قزاقستان روی فرآوری و صادرات مواد شیمیایی و پتروشیمی
در سال 2024، حجم تولید در صنایع شیمیایی 7.7 درصد و در بخش نفت و گاز بیش از 50 درصد افزایش یافت: دولت قزاقستان توسعه این صنایع را در نظر گرفته است. در جلسه دولت به ریاست نخست وزیر جمهوری قزاقستان، اولژاس بکتنوف، موضوع توسعه صنایع شیمیایی و پتروشیمی مورد بررسی قرار گرفت. وزیر صنایع و ساخت و ساز، وزیر انرژی، گزارش‌هایی ارائه دادند و نخست وزیر توجه را به شاخص‌های توسعه صنایع جلب کرد. طبق نتایج سال گذشته، حجم تولید در صنایع شیمیایی 7.7 درصد و در بخش نفت و گاز بیش از 50 درصد افزایش یافته است. صادرات مواد شیمیایی از ۲ میلیارد دلار فراتر رفت که ۱۳ درصد بیشتر از سطح سال ۲۰۲۳ است. تأکید شد که پویایی مثبت در سه ماهه اول سال 2025 ادامه خواهد یافت. بنابراین، شیمی رشد 12.5 درصدی را نشان می‌دهد.در قزاقستان ۱۲ شرکت بزرگ شیمیایی و پتروشیمی فعالیت می‌کنند که طیف وسیعی از محصولات از جمله کودهای معدنی، مواد شیمیایی معدنی و آلی را تولید می‌کنند . قرار است تا سال 2035، سرمایه‌گذاری‌هایی به مبلغ 4.8 تریلیون تنگه در صنعت شیمیایی جذب شود.
خرید فرودگاه توسط یک شرکت ویتنامی در قزاقستان
Zakon.kz گزارش می‌دهد: شرکت ویتنامی SOVICO Group در حال بررسی موضوع خرید و مدیریت یک فرودگاه قزاقستان است.سریک ژومانگارین، معاون نخست وزیر، در تاریخ ۶ مه ۲۰۲۵، در این مورد توضیح داد و گفت: «ویتنام یکی از بزرگترین شرکای ما در جنوب شرقی آسیا است. در سال 2023، گردش مالی تجاری تقریباً به 1 میلیارد دلار رسید. پس از سفر (رئیس جمهور قزاقستان به ویتنام ) شرکت ویتنامی SOVICO Group شرکت هواپیمایی Qazaq Air را از ما خریداری کرد. این شرکت همچنین در حال بررسی خرید فرودگاه و مدیریت آن تحت مدیریت خود است، زیرا این شرکت هواپیمایی به یک فرودگاه پایه نیاز دارد. این شرکت بسیار بزرگ است، به سرعت در حال توسعه است و قراردادهای زیادی با شرکت‌های بین‌المللی دارد. در این صورت، قرارداد بزرگی با شرکت بسته خواهد شد.»در بهار سال 2024، مشخص شد که شرکت هواپیمایی قزاق ایر قزاقستان توسط شرکت ویتنامی SOVICO Group خریداری شده است که شامل شرکت هواپیمایی Vietjet Air نیز می‌شود.
پیشنهاد کسب درامد از طریق ظرفیت هوانوردی در وزارت دفاع جمهوری قزاقستان
وزارت دفاع قزاقستان پیشنهاد قانونی کردن استفاده ازهواپیماهای نظامی‌برای حمل باربه صورت پولی را بدلیل کمبود بودجه مطرح کرده است. سالانه حدود ۷ میلیارد تنگه برای تعمیرو نگهداری هواپیماهای حمل و نقل نظامی هزینه می‌شود، اما این مبلغ کافی نیست . امکان تعویض به موقع تجهیزات وجود ندارد، ناوگان درحال فرسوده شدن است وامکان نوسازی محدود است. وزارت دفاع خاطرنشان می‌کند که قانون فعلی حاوی ماده ای نیست که استفاده ازهوانوردی دولتی را به صورت پولی مجاز بداند،حتی اگرموضوع با استانداردهای بین‌المللی، ازجمله الزامات سازمان بین‌المللی هوانوردی غیرنظامی (ICAO) مغایرت نداشته باشد.نیروهای مسلح قزاقستان ۱۵ هواپیمای ترابری نظامی دارند که در صورت سازماندهی مناسب، می‌توانند وظایف غیرنظامی را نیز انجام دهند. کشورهای دیگر از جمله بریتانیا، آلمان، ترکیه، روسیه و کره جنوبی تجربیات مشابهی دارند. در آنجا، هواپیماهای نظامی‌به صورت دوره‌ای در جهت منافع اقتصادی، از جمله برای حمل و نقل کالا، مورد استفاده قرار می‌گیرند.
بازپرداخت جزئی هزینه‌های پرواز و نگهداری؛ فشار کمتری بر بودجه دولت؛ طرحی ایمن و محدود از نظر شرایط، اما کارآمد برای حمل و نقل؛ جایگزینی برای کسب‌وکارهایی با قابلیت‌های لجستیکی محدود؛ و توانایی استفاده از منابع موجود بدون هزینه‌های اضافی از جمله نکات مثبت این طرح برشمرده شده است .در مقابل به نکات منفی این طرح شامل : افزایش حجم کار پرسنل پرواز و نگهداری ؛ نیاز به بیمه برای بار و خود هواپیما ، امکان مصرف سوخت اضافی ، نیاز به موقعیت‌های جدید شغلی، ضعف در رقابت با حمل و نقل تجاری و انتخاب نشدن مسیر و برنامه زمانی اشاره شده است .
وزارت دفاع تأکید می‌کند که این موضوع به معنای اجاره هواپیما یا تلاش برای «تبدیل ارتش به یک شرکت لجستیکی» نیست. این تلاشی است برای استفاده منطقی از آنچه که از قبل وجود دارد، در چارچوب بودجه محدود و هزینه‌های فزاینده نگهداری تجهیزات در شرایط کاری. اگر این طرح تصویب شود، قزاقستان می‌تواند منبع جدیدی برای تأمین مالی جزئی هوانوردی نظامی‌بدون تزریق اضافی از بودجه دریافت کند. و در عین حال، فشار بر کسب و کارها را از نظر حمل و نقل بار کمی‌کاهش دهد. هنوز تصمیمی‌گرفته نشده، اما بحث‌ها در این مورد آغاز شده است.
قزاقستان در حال بررسی افزایش ۱.۵ برابری صادرات نفت به آلمان
ارلان آکنژنوف، وزیر انرژی قزاقستان، به خبرگزاری روسی اینترفاکس گفت: قزاقستان در حال مذاکره با شرکای خود در مورد صادرات تا ۲.۲ میلیون تن نفت به آلمان در سال ۲۰۲۵ است. این حجم تقریباً ۱.۵ برابر بیشتر از پیش‌بینی ماه فوریه شرکت کازمونای‌گس (KMG) برای محموله‌های نفت به آلمان از طریق خط لوله دروژبا برای سال جاری به میزان ۱.۵ میلیون تن (که مربوط به حجم صادرات سال ۲۰۲۴ است) است. در همین حال، وزارت انرژی از علاقه شرکای آلمانی برای واردات سالانه تا 2.5 میلیون تن نفت قزاقستان خبر داد . البته تاکنون توافقی در مورد افزایش حجم و قیمت تحویل حاصل نشده است .اینترفاکس توضیح می‌دهد: از سال ۲۰۲۳، قزاقستان از طریق سیستم خط لوله اصلی نفت ترانس‌نفت به سمت نقطه تحویل نفت آدامووا زاستاوا، نفت را به آلمان عرضه می‌کند.