اخبار اقتصادی پاکستان – اسلام آباد

اهم اخبار و تحولات اقتصادی پاکستان در نیمه دوم اسفند ماه 1403 مندرج در روزنامه‌ها و رسانه‌های این کشور به شرح زیر می‌باشد:

بخش تولید در مقیاس بزرگ پاکستان به رکود ادامه می دهد

با وجود کاهش 1000 واحدی در نرخ بهره کلیدی به 12 درصد، بخش تولید در مقیاس بزرگ پاکستان (LSM) در ژانویه نسبت به ماه مشابه سال گذشته 1.22 درصد کاهش یافت. این بخش از آگوست 2024 با کاهش 1.78 درصدی در هفت ماهه اول سال مالی جاری روندی منفی را نشان داده است. با این حال، برخی از صنایع مانند خودرو، کک و فرآورده‌های نفتی، و داروسازی رشد نشان دادند، در حالی که بخش های نساجی، غذا و آهن و فولاد کاهش یافتند.

https://www.dawn.com/news/1898583/big-industry-production-shrinks-122pc-in-january

سرمایه گذاری مستقیم خارجی پاکستان شاهد روندهای متفاوتی است

سرمایه گذاری مستقیم خارجی پاکستان (FDI) در ماه فوریه سالانه 45 درصد کاهش را تجربه کرد و به 95 میلیون دلار رسید، اما در کمال تعجب، در دوره مالی 25 جولای تا فوریه نسبت به سال قبل با 41 درصد افزایش به 1.618 میلیارد دلار رسید. چین با مشارکت 662 میلیون دلاری بزرگترین سرمایه گذار در پاکستان است و پس از آن هنگ کنگ، بریتانیا و ایالات متحده قرار دارند. علیرغم تلاش‌های دولت برای جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی، افزایش تروریسم و عدم اطمینان اقتصادی همچنان سرمایه‌گذاران بالقوه را دلسرد می‌کند، به‌طوری‌که کارشناسان بر این باورند که جریان ورودی بیشتر در شرایط فعلی بعید است.

https://www.dawn.com/news/1898581/foreign-direct-investment-plunges-45pc

صادرات نساجی پاکستان 9.31 درصد رشد داشته است

صادرات نساجی و پوشاک پاکستان در هشت ماهه اول سال مالی جاری با رشد 9.31 درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل به 12.18 میلیارد دلار رسیده است که ناشی از رشد قوی در پوشاک آماده، لباس بافتنی و لباس خواب است. صادرات این محصولات به ترتیب 19.94 درصد، 17.08 درصد و از نظر ارزش 13.11 درصد افزایش یافت. با این حال، صادرات نخ در مدت مشابه 35.63 درصد کاهش یافت. رشد صنعت نساجی به تغییر تقاضای جهانی، ثبات ارز و محصول قوی پنبه نسبت داده می‌شود.

https://www.dawn.com/news/1898582/textile-exports-post-paltry-growth

صادرات و واردات پاکستان: یک کیسه مخلوط

صادرات پاکستان با افزایش 8.42 درصدی به 22.074 میلیارد دلار در ژوئیه تا فوریه 2024-2025 در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته رسیده است، در حالی که واردات با افزایش 7.60 درصدی به 37.875 میلیارد دلار رسیده است. با این حال، در فوریه 2025، صادرات با 15.59 درصد کاهش به 2.491 میلیارد دلار و واردات با 8.52 درصد کاهش به 4.810 میلیارد دلار رسید. کسری تجاری در فوریه 2025 2.319 میلیارد دلار بود که کسری تجاری انباشته آن 15.801 میلیارد دلار از جولای تا فوریه 2024-25 بوده است.

https://www.brecorder.com/news/40353459/jul-feb-exports-up-842pc-to-22074bn-yoy

بازگشایی ثروت معدنی پاکستان

پاکستان در حال آماده شدن برای بهره برداری از ثروت عظیم معدنی خود که حدود 8 تریلیون دلار تخمین زده می‌شود، با مشارکت سرمایه گذاران داخلی و خارجی در پروژه‌های مختلف است. دولت در نظر دارد ماه آینده کنفرانس معدنی برگزار کند تا ظرفیت های معدنی کشور را به نمایش بگذارد. پروژه‌های کلیدی شامل پروژه معدن مس و طلا Reko Diq است که انتظار می رود 74 میلیارد دلار جریان نقدی ایجاد کند و هزاران شغل ایجاد کند. سرمایه گذاری خارجی در حال سرازیر شدن است و شرکت های Barrick Gold کانادا و Manara Minerals عربستان سعودی در پروژه Reko Diq سرمایه گذاری می‌کنند. پروژه‌های دیگری مانند پروژه معدن مس سیاه دیک نیز در حال انجام است که شرکت متالورژیکال چین (CMGC) نیز در آن حضور دارد. با داشتن نیروی کار 300000 نفر و سهم 1 درصدی در تولید ناخالص داخلی، بخش معدنی برای رشد قابل توجهی آماده است.

https://tribune.com.pk/story/2534867/mineral-wealth-stands-at-8tr

افزایش قیمت شکر پاکستان

قیمت شکر در پاکستان سر به فلک کشیده است و قیمت هر کیلوگرم به 172 روپیه رسیده است که 19 درصد افزایش در سال جاری است و شهباز شریف نخست وزیر را وادار به تشکیل کمیته ای برای مذاکره با کارخانه‌های قند برای کاهش قیمت کرد. این کمیته به رهبری اسحاق دار، معاون نخست وزیر، با هدف تثبیت قیمت های بازار به ویژه در ماه رمضان است. افزایش قیمت شکر ناشی از تصمیم دولت برای اجازه صادرات شکر است که در سال مالی جاری 2190 درصد افزایش یافت و 407 میلیون دلار برای صادرکنندگان درآمد داشت. این کمیته با انجمن کارخانه‌های قند پاکستان برای کاهش قیمت شکر در کارخانه‌های سابق همکاری خواهد کرد و این گزارش ظرف سه روز ارائه خواهد شد.

https://tribune.com.pk/story/2534947/pm-forms-committee-to-cut-sugar-prices

مشکلات مالی اداره ملی بزرگراه

سازمان ملی بزرگراه (NHA) با چالش های مالی قابل توجهی مواجه است که کسری خالص آن برای سال مالی 2024-25 بیش از 318 میلیارد روپیه است. مجموع زیان‌ها و وام های این مقام به ترتیب از 1.82 تریلیون و 3.1 تریلیون روپیه عبور کرده است، در حالی که درآمد سالانه آن تنها 54.15 میلیارد روپیه است. مجموع دارایی‌های NHA به ارزش 5.8 تریلیون روپیه در دو سال گذشته رو به کاهش بوده است و این مقام به دلیل تجدید ارزیابی دارایی‌های زیرساختی خود با هزینه‌های استهلاک بالایی مواجه است. وزارت دارایی سه حوزه ریسک عمده را شناسایی کرده است: ریسک اعتباری، ریسک بازار، و ریسک عملیاتی، با پیش بینی تعهدات بدهی و بهره NHA از 150 میلیارد روپیه، که دولت را در معرض ریسک اعتباری قابل توجهی قرار می دهد.

https://www.dawn.com/news/1898419/national-highway-authority-faces-huge-losses-as-deficit-tops-rs318bn

 بحران پنبه در پاکستان: چالش ها و راه حل ها

تولید پنبه پاکستان به شدت کاهش یافته است، از اوج 13.96 میلیون عدل در 2014-2015 به تنها 5.5 میلیون عدل در سال 2024-2025، که دولت را وادار به واردات پنبه خام به ارزش 1.56 میلیارد دلار کرد. این کاهش به کاهش بازده محصولات، کوچک شدن سطح زیر کشت، انواع بذرهای نامرغوب، آفت کش های بی اثر و تغییرات آب و هوایی نسبت داده می‌شود. برای احیای تولید پنبه، دولت باید به این چالش‌ها، از جمله تضمین قیمت‌های عادلانه برای کشاورزان، ارائه انواع دانه‌های پرمحصول، و ترویج شیوه‌های کشاورزی پایدار رسیدگی کند. یک راه حل امیدوارکننده ترویج کشت چغندرقند است که به آب کمتری نسبت به نیشکر نیاز دارد و می‌تواند به حداکثر بهره وری زمین و آب کمک کند.

https://www.dawn.com/news/1898368/reviving-a-dwindling-cotton-crop

پاکستان برای کاهش قیمت برق، مالیات نفت را افزایش داد

شهباز شریف نخست وزیر پاکستان از افزایش 10 روپیه در هر لیتر عوارض نفت خبر داد و علیرغم افزایش 17 درصدی، آن را به 70 روپیه در هر لیتر رساند. اگرچه قیمت جهانی نفت کاهش یافته است، دولت تصمیم گرفته است که پس انداز را به مصرف کنندگان منتقل نکند، در عوض از درآمد اضافی برای کاهش قیمت برق تقریباً 1.50 روپیه در هر واحد استفاده کند.

https://profit.pakistantoday.com.pk/2025/03/17/govt-opts-for-petrol-price-hike-to-offset-electricity-costs/

بنگلادش آخرین محموله آرد و برنج را از پاکستان دریافت کرد

بنگلادش آخرین محموله آرد و برنج خود را از پاکستان دریافت کرده است که نقطه عطفی در روابط تجاری دو کشور محسوب می‌شود. این محموله بخشی از اولین قرارداد بین دولت به دولت (G2G) بین پاکستان و بنگلادش در 54 سال گذشته است که بنگلادش 26250 تن آرد و برنج را به قیمت هر تن برنج 499 دلار از پاکستان خریداری می‌کند.

https://dunya.com.pk/index.php/business/2025-03-17/2488870

 بررسی اقتصاد پاکستان از سوی صندوق بین‌المللی پول به نتیجه مثبت رسید

اولین بررسی عملکرد دوسالانه پاکستان در قالب تسهیلات 7 میلیارد دلاری صندوق بین المللی پول (IMF) با موفقیت به پایان رسید و صندوق بین المللی پول پیشرفت این کشور در اجرای اصلاحات اقتصادی را ستایش کرد. علیرغم برخی تأخیرها و اهداف از دست رفته، صندوق بین المللی پول موافقت کرده است که شرایط خاصی مانند کاهش هدف مالیاتی از 12.9 تریلیون روپیه به 12.3 تریلیون روپیه را بازبینی کند. در این بررسی همچنین برنامه اصلاحات آب و هوایی پاکستان و امکان ترتیبات جدید تحت تسهیلات انعطاف پذیری و پایداری صندوق بین المللی پول (RSF) مورد بحث قرار گرفت. تیم صندوق بین‌المللی پول به گفتگوهای سیاستی با مقامات پاکستانی برای نهایی کردن این بازنگری ادامه خواهد داد و انتظار می‌رود قسط 1 میلیارد دلاری بعدی در اوایل ماه آینده منتشر شود.

https://www.dawn.com/news/1898370/economy-holds-its-breath

باز کردن پتانسیل اقتصاد آبی پاکستان

اقتصاد در حال مبارزه پاکستان می‌تواند از بهره برداری از پتانسیل بکر اقتصاد آبی خود که در حال حاضر تنها 1.5 تا 3 درصد به تولید ناخالص داخلی این کشور کمک می‌کند، سود قابل توجهی داشته باشد. پاکستان با 1000 کیلومتر خط ساحلی و موقعیت استراتژیک، می‌تواند بخش دریایی خود را به یک مشارکت‌کننده اصلی در توسعه ملی تبدیل کند و تا 40 میلیارد دلار درآمد حاصل از پروژه‌های کشتیرانی، شیلات، آبزی پروری، گردشگری دریایی و انرژی‌های تجدیدپذیر ایجاد کند. برای تحقق این پتانسیل، پاکستان باید اصلاحات استراتژیک، سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های بندری مدرن، توسعه منابع انسانی ماهر، اتخاذ رویکردهای مبتنی بر اکوسیستم، و تشویق سرمایه‌گذاری داخلی و بین‌المللی در پروژه‌های سودآور، از جمله ایجاد صندوق اقتصاد آبی (BEF) انجام دهد.

https://tribune.com.pk/story/2534660/pakistans-untapped-blue-economy

 پاکستان دسترسی عمان به بنادر گوادر و کراچی را ارائه می دهد

پاکستان به عمان پیشنهاد استفاده از بنادر استراتژیک گوادر و کراچی را برای دسترسی بیشتر به بازارهای نوظهور آسیای مرکزی داده است. این پیشنهاد در جریان دیدار بلندپایه وزیر بازرگانی جام کمال و همتای عمانی او قیس الیوسف ارائه شد که در آن درباره راهبردهای تقویت تجارت و سرمایه گذاری دوجانبه گفتگو کردند. دو وزیر بر اهمیت همکاری صنعتی، سرمایه گذاری مشترک و تجارت کشاورزی برای تضمین زنجیره تامین پایدار تاکید کردند و پاکستان از عمان دعوت کرد تا فرصت های سرمایه گذاری در بخش های صنعتی و تولیدی خود را بررسی کند.

https://www.dawn.com/news/1897559/oman-offered-gwadar-karachi-ports-use-for-access-to-central-asia

ممنوعیت دولت در مورد مواد شیمیایی کشاورزی

ممنوعیت پیشنهادی دولت بر 12 ماده شیمیایی کشاورزی که به طور گسترده مورد استفاده قرار می‌گیرد در پاکستان زنگ خطر را در سراسر بخش کشاورزی به صدا درآورده است و کارشناسان هشدار می دهند که می‌تواند به شدت بر عملکرد محصول تأثیر بگذارد، هزینه‌های کشاورزان را افزایش دهد و امنیت غذایی را بی ثبات کند. این ممنوعیت که بدون مشورت سهامداران یا رویه‌های قانونی پیشنهاد شد، مواد فعال ضروری برای کنترل آفات در محصولات عمده‌ای مانند برنج، گندم و پنبه را هدف قرار می‌دهد. رهبران صنعت استدلال می‌کنند که این اقدام استانداردهای جهانی برای تنظیم آفت‌کش‌ها را نادیده می‌گیرد و ممنوعیت کلی راه‌حل نیست، در عوض از یک استراتژی مبتنی بر علم که شامل آموزش کشاورزان، راه‌اندازی سیستم‌های پایش پسماند، و ارائه مشوق‌های مالی برای تولیدکنندگان سازگار است، دفاع می‌کنند.

https://tribune.com.pk/story/2533946/ban-on-agrochemicals-sparks-fears-for-farming-future

پاکستان و دانمارک سرمایه گذاری 2 میلیارد دلاری دریایی را بررسی می‌کنند

مقامات پاکستان و دانمارک پیشرفت سرمایه گذاری 2 میلیارد دلاری دانمارک در بخش دریایی پاکستان را با هدف نوسازی زیرساخت ها، افزایش کارایی بندر و ترویج شیوه‌های پایدار بررسی کردند. این طرح سرمایه گذاری، تحت یک یادداشت تفاهم که سال گذشته امضا شد، در یک نشست عالی رتبه بین محمد جنید انور چودری، وزیر فدرال در امور دریایی و جاکوب لینولف، سفیر دانمارک مورد بحث قرار گرفت. در این نشست همچنین سرمایه‌گذاری‌های بالقوه آینده در کشتیرانی سبز، انرژی‌های تجدیدپذیر و طرح‌های ظرفیت‌سازی و همچنین تقویت روابط فرهنگی و ترویج گردشگری بین دو کشور مورد بررسی قرار گرفت.

https://www.brecorder.com/news/40352761/pakistan-denmark-review-2bn-maritime-investment-plan

صادرات پاکستان به امارات متحده عربی در سال مالی جاری 28 درصد افزایش یافت

صادرات پاکستان به امارات متحده عربی (امارات متحده عربی) با افزایش 28 درصدی در سال مالی جاری افزایش قابل توجهی داشته است. به گفته مشاور بازرگانی و بازرگانی پاکستان، علی زیب، صادرات به ارزش 1.2 میلیارد دلار از ژوئیه 2024 تا فوریه 2025 به امارات متحده عربی انجام شده است که از ارقام سال قبل پیشی گرفته است. این رشد شاخص امیدوارکننده ای از تقویت روابط تجاری پاکستان با امارات متحده عربی است که یکی از مقاصد اصلی صادرات این کشور است.

https://dunya.com.pk/index.php/business/2025-03-13/2486934

 بخش نساجی به دنبال کاهش مالیاتی برای افزایش صادرات است

بخش ارزش افزوده نساجی و پوشاک پاکستان از دولت می خواهد تا نرخ های مالیات را کاهش دهد و مالیات مضاعف را حذف کند تا رقابت پذیری صادرات افزایش یابد. انجمن صادرکنندگان نساجی پاکستان (PTEA) پیشنهادهایی را به وزارت دارایی برای بودجه 2025-26 ارائه کرده است، از جمله کاهش پیش پرداخت مالیات بر درآمدهای صادراتی به 1٪، بازگرداندن رژیم مالیاتی نهایی، و لغو مالیات فوق العاده. این انجمن همچنین به دنبال افزایش سقف طرح تسهیل صادرات و حذف حمایت بیش از حد از تولیدکنندگان الیاف پلی استر محلی برای افزایش رقابت و جذب صادرات پوشاک مصنوعی است.

https://www.dawn.com/news/1896725/tax-rationalisation-must-for-boosting-exports-pakistan-textile-exporter-association

چین دوره بازپرداخت وام 2 میلیارد دلاری به پاکستان را تمدید کرد

چین به پاکستان برای یک سال تمدید وام 2 میلیارد دلاری اعطا کرده است، زیرا این کشور با چالش های اقتصادی از جمله فشار بر ذخایر ارزی مواجه است. این وام در ابتدا قرار بود در 24 مارس بازپرداخت شود، اما تمدید چین به حفظ ذخایر ارز خارجی قوی و تقویت تلاش‌های بهبود اقتصادی کمک خواهد کرد.

https://www.geo.tv/latest/594369-china-rolls-over-2bn-loan-to-pakistan

کاهش 0.09 درصدی تورم هفتگی پاکستان به دلیل کاهش قیمت مواد غذایی و سوخت

تورم هفتگی پاکستان که با شاخص حساس قیمت (SPI) اندازه‌گیری می‌شود، برای هفته منتهی به 6 مارس 2025 0.09 درصد کاهش یافت که ناشی از کاهش قیمت‌های مواد غذایی ضروری و سوخت بود. از 51 قلم کالای پیگیری شده، 20 مورد کاهش قیمت و 13 قلم افزایش قیمت ثبت شده است. کاهش قابل توجه قیمت در پیاز (5.59 درصد)، چای لیپتون (4.47 درصد) و سیر (3.89 درصد) مشاهده شد که قیمت گازوئیل و بنزین نیز به ترتیب 2 درصد و 0.24 درصد کاهش یافت.

https://www.geo.tv/latest/594327-drop-in-food-items-fuel-prices-as-weekly-inflation-eases

افزایش ذخایر ارزی پاکستان به 11.249 میلیارد دلار

ذخایر ارزی پاکستان در هفته منتهی به 28 فوریه با 27 میلیون دلار افزایش به 11 میلیارد و 249 میلیون دلار رسید که ناشی از خرید دلار توسط بانک دولتی از بازار بین بانکی بود. بانک دولتی قصد دارد ذخایر خود را برای رسیدن به هدف 13 میلیارد دلاری تا پایان سال مالی جاری حفظ کند. در همین حال، کل ذخایر ارزی کشور به 15 میلیارد و 873 میلیون دلار رسید که 4 میلیارد و 624 میلیون دلار آن در اختیار بانک‌های تجاری است.

https://www.dawn.com/news/1896278/state-bank-reserves-rise-by-27m

نخست وزیر کمیته ای برای احیای تولید پنبه تشکیل می دهد

نخست وزیر شهباز شریف کمیته ای 15 نفره را برای رسیدگی به کاهش تولید پنبه در پاکستان تشکیل داده است. این کمیته به رهبری وزیر فدرال امنیت غذایی و تحقیقات ملی، رانا تنویر حسین، قصد دارد اقداماتی را ظرف 30 روز برای احیای محصول توصیه کند. تولید ملی پنبه به دلیل سیاست‌های نامطلوب وارداتی و شرایط نامساعد جوی به شدت کاهش یافته و به دومین پایین‌ترین سطح خود رسیده است و 50 درصد کمتر از هدف رسمی و 34 درصد کمتر از تولید سال گذشته است.

https://www.dawn.com/news/1896281/pm-shehbaz-forms-committee-for-cotton-crop-revival

 خصوصی سازی خطوط هوایی بین المللی پاکستان ظرف سه ماه تکمیل می‌شود

عبدالعلیم خان وزیر خصوصی سازی و سرمایه گذاری پاکستان اعلام کرد که دولت تا سه ماه آینده خصوصی سازی خطوط هوایی بین المللی پاکستان (PIA) را تکمیل خواهد کرد. این اقدام بخشی از اصلاحاتی است که صندوق بین‌المللی پول (IMF) درخواست کرده و کمیسیون خصوصی‌سازی 51 تا 100 درصد از سهام این شرکت ملی را برای فروش گذاشته است. تلاش قبلی دولت برای خصوصی سازی PIA شکست خورد و 4.3 میلیون دلار هزینه داشت، اما وزیر خوشبین است که نقشه راه جدید این روند را برای سرمایه گذاران جذاب تر خواهد کرد.

https://www.dawn.com/news/1896181/govt-to-complete-pias-privatisation-within-3-months-aleem-khan

NEPRA از کاهش تعرفه برق خبر داد

سازمان ملی تنظیم مقررات نیروی برق (NEPRA) کاهش تعرفه برق را اعلام کرده است و به مصرف کنندگان در سراسر کشور کمک می‌کند. این کاهش شامل کاهش 2 روپیه در هر واحد برای مصرف کنندگان شرکت های توزیع برق (DISCO) و 3  روپیه کاهش در هر واحد برای مصرف کنندگان K-Electric (KE) که در قبوض برق مارس 2025 منعکس خواهد شد.

https://profit.pakistantoday.com.pk/2025/03/06/nepra-reduces-electricity-tariff-by-rs-2-12-unit-for-discos-and-rs-3-unit-for-k-electric-consumers/

دولت 18 درصد مالیات فروش عمومی (GST) در شیر بسته بندی شده را بررسی می‌کند

دولت قرار است 18 درصد مالیات فروش عمومی (GST) شیر بسته بندی شده را برای حمایت از بخش لبنیات و تشویق سرمایه گذاری بررسی کند. رانا تنویر حسین، وزیر فدرال امنیت غذایی و تحقیقات ملی، این اطمینان را به انجمن لبنیات پاکستان (PDA) با اشاره به اثرات نامطلوب این مالیات بر مقرون به صرفه بودن و رشد بخش، ارائه کرد. وزیر وضعیت پاکستان را به عنوان یک کشور پیشرو در تولید شیر تصدیق کرد، اما بر نیاز به سرمایه گذاری استراتژیک و اصلاحات سیاسی برای باز کردن پتانسیل کامل این بخش نیز تاکید کرد.

https://www.geo.tv/latest/594156-govt-to-review-18-gst-on-packaged-milk-minister

بخش صنعتی پاکستان به شدت تحت تاثیر قیمت های بالای برق قرار گرفت

بخش صنعتی پاکستان به دلیل قیمت برق که تقریباً دو برابر قیمت برق در چین، هند و ایالات متحده و حتی بالاتر از اتحادیه اروپا است، با چالش مهمی مواجه است. بر اساس گزارش آژانس بین المللی انرژی (IEA)، متوسط قیمت برق پاکستان برای صنایع انرژی بر در سال 2024 حدود 13.5 سنت در هر واحد بود، در حالی که در ایالات متحده و هند 6.3 سنت، در چین 7.7 سنت و در اتحادیه اروپا 11.5 سنت بود. این نابرابری بر رقابت صادرات پاکستان تأثیر می‌گذارد، زیرا هزینه‌های بالای برق توانایی این کشور را برای رقابت در بازار جهانی تضعیف می‌کند.

https://www.dawn.com/news/1896102/pakistans-industry-paying-double-power-costs-of-us-china-india-report

 

 مشارکت تجاری اندونزی و پاکستان برای تقویت روابط اقتصادی

اندونزی و پاکستان قرار است بیش از 10 یادداشت تفاهم (MoU) و توافقنامه برای تقویت همکاری اقتصادی امضا کنند. دو کشور همچنین درباره توافقنامه تجارت آزاد (FTA) برای تقویت بیشتر روابط تجاری گفتگو خواهند کرد. بخش های کلیدی رشد تجارت شامل مواد غذایی فرآوری شده، داروسازی، خدمات فناوری اطلاعات و گوشت حلال برای پاکستان است، در حالی که اندونزی در لوازم الکترونیکی مصرفی، قطعات خودرو و محصولات فرآوری شده با پایه نخل برتر است. در سال 2023، ارزش صادرات پاکستان به اندونزی 328.16 میلیون دلار بود، در حالی که صادرات اندونزی به پاکستان به 3.03 میلیارد دلار رسید. انتظار می‌رود این همکاری فرصت‌هایی را در زمینه خودروهای الکتریکی، باتری‌های لیتیومی و تولید روغن نخل بررسی کند و اندونزی به دنبال تبدیل شدن به یک رهبر جهانی در تولید خودروهای برقی باشد.

https://tribune.com.pk/story/2532557/10-mous-with-indonesia-on-cards