اخبار اقتصادی قزاقستان-آستانه

گزیده اخبار و تحولات اقتصادی کشور قزاقستان در هفته چهارم بهمن ماه 1403مندرج در رسانه‌های این کشور به شرح ذیل ارائه می‌گردد:

پیشنهاد عرضه محصولات کارخانه قنادی قزاقستان به بازار ایران

آرمان شاکلیف وزیر تجارت و همگرایی جمهوری قزاقستان طی یک سفر کاری به منطقه کوستانای از چندین سایت کلیدی در منطقه بازدید کرد و با توسعه صنایع محلی و حمایت از تجارت آشنا شد.

یکی از مکان‌های قابل توجه این بازدید کارخانه خودروسازی کیا بود که در آن وزیر با پیشرفت ساخت کارخانه جدید تولید 70 هزار خودرو در سال آشنا شد. آرمان شکالیف همچنین از کارخانه KamLitKZ که قطعات خودرو چدن خاکستری برای کامیون‌ها را تولید می‌کند بازدید و بر اهمیت چنین شرکت هایی برای توسعه بیشتر صنعت منطقه تاکید کرد.

وزیر همچنین از کارخانه شیرینی سازی بایان سولو[1] که نماد واقعی کاستانای و افتخار تولید داخلی است،  بازدید کرد. از سال 1974، این کارخانه با ارائه طیف گسترده ای از محصولات قنادی، روزانه بیش از 240 تن محصول تولید می‌کند. آرمان شکالیف پیشنهاد داد تا محصولات این کارخانه را به عنوان بخشی از ماموریت تجاری و اقتصادی آتی قزاقستان به تهران در ماه فوریه وارد بازار ایران کند.

در این سفر، وزیر با کارآفرینان محلی ملاقات کرد که سوالاتی در مورد حمایت دولت از تجارت و اصلاحات مالیاتی برای مشاغل کوچک مطرح کردند. آرمان شکالیف اقدامات جدید کمک های دولتی برای شرکت های تجاری، از جمله یارانه دادن به نرخ بهره وام برای ساخت و ساز و نوسازی تسهیلات خرده فروشی را یادآور شد. بودجه 5.27 میلیارد تنگه (10.33 میلیون دلار) برای این اهداف اختصاص داده است و در حال حاضر صندوق دامو از 22 پروژه در منطقه کاستانای حمایت می‌کند که 18 مورد آن قبلاً تصویب شده است. برای شش پروژه، کارآفرینان مبلغ 529 میلیون تنگه ( بیش از 1 میلیون دلار) وام دریافت کردند که 57 میلیون تنگه (11 هزار دلار) یارانه است.

https://www.gov.kz/memleket/entities/mti/press/news/details/933704?lang=ru

 

برقراری پرواز مستقیم جدید از  قزاقستان به اروپا

وزارت حمل و نقل قزاقستان به تلاش های خود برای گسترش مسیرهای پروازی بین المللی و افزایش تعداد پروازها در مقاصد موجود ادامه می دهد. به عنوان بخشی از این ابتکار، شرکت هواپیمایی قزاقستان SCAT مسیر جدید شیمکنت - بوداپست را از 27 می 2025 راه اندازی خواهد کرد. پروازها دو بار در هفته، روزهای سه شنبه و شنبه با استفاده از هواپیمای بوئینگ 737 انجام خواهند شد.

شیمکنت، سومین شهر بزرگ قزاقستان، به عنوان یک مرکز اقتصادی و حمل و نقل حیاتی در منطقه جنوبی عمل می‌کند. موقعیت استراتژیک آن را به پیوند مهمی‌بین آسیای مرکزی و اروپا تبدیل کرده است.

از منظر اقتصادی، مجارستان یکی از شرکای تجاری کلیدی قزاقستان در اروپا است. معرفی این مسیر باعث تقویت تجارت و سرمایه گذاری دوجانبه، تقویت مبادلات تجاری و تسهیل توسعه مشارکت های اقتصادی جدید بین دو کشور می‌شود.

 SCAT تاکنون چندین پرواز بین المللی را با موفقیت معرفی و قزاقستان را در شبکه جهانی هوانوردی ادغام کرده است. راه اندازی مسیر شیمکنت - بوداپست می‌تواند راه را برای اتصالات بیشتر به دیگر شهرهای اروپایی در آینده هموار کند.

SCAT یک شرکت هواپیمایی است که دفتر مرکزی آن در شیمکنت است. این شرکت پروازهای مسافربری را به شهرهای بزرگ قزاقستان و کشورهای همسایه انجام می دهد. پایگاه اصلی آن در فرودگاه شیمکنت، با مراکز اضافی در اورالسک، آکتائو، آتیرائو، آستانه، کیزیلوردا و آلماتی است. ارمنستان، آذربایجان، روسیه، چین، جمهوری چک، مصر، گرجستان، مجارستان، هند، ژاپن، قرقیزستان، مالزی، مولداوی، مغولستان، عربستان، سریلانکا، تاجیکستان، تایلند، ترکیه و ویتنام از مقاصد این شرکت هوایی هست. 33 فروند انواع هواپیماهای بوئینگ  در این شرکت هوایی فعالیت دارند.

https://dknews.kz/en/articles-in-english/351591-kazakhstan-launches-new-direct-flight-to-europ

اتحادیه اروپا همچنان بزرگترین سرمایه گذار در اقتصاد قزاقستان است.

مورات نورتلئو، معاون نخست وزیر - وزیر امور خارجه جمهوری قزاقستان، سفیر اتحادیه اروپا در قزاقستان، آلشکا سیمکیچ را به حضور پذیرفت. در این گفتگو، طرفین وضعیت فعلی و چشم انداز همکاری قزاقستان و اروپا را مورد بحث و بررسی قرار دادند و همچنین برنامه دیدارها و رویدادهای متقابل در سطح عالی را بررسی کردند. تبادل نظر در مورد موضوعات کلیدی دستور کار بین المللی و منطقه ای صورت گرفت.

وزیر نورتلئو بر عزم قزاقستان برای تعمیق بیشتر مشارکت راهبردی با اتحادیه اروپا تاکید کرد و بر اهمیت اجرای موثر توافقات حاصل شده در زمینه‌های اولویت دار همکاری مانند تجارت و سرمایه گذاری، حمل و نقل و لجستیک، مواد خام حیاتی و دیجیتالی شدن تاکید کرد. توجه ویژه به موضوع آزادسازی ویزای اتحادیه اروپا برای شهروندان قزاقستان داده شد. طرفین بر تعهد قوی خود به ادامه آماده سازی برای مذاکرات در این راستا تاکید کردند. سیمکیچ نیز به نوبه خود از پویایی بالای تعاملات استقبال کرد و آمادگی خود را برای به کارگیری تمام تلاش خود برای توسعه روابط دوجانبه اعلام کرد.

در پایان این دیدار، طرفین توافق کردند که در مورد مسائل جاری همکاری‌های دوجانبه، تماس ها را حفظ کنند. اتحادیه اروپا شریک تجاری و سرمایه گذاری اصلی قزاقستان است. حجم معاملات از ژانویه تا نوامبر سال جاری به 44.2 میلیارد دلار رسید که نسبت به مدت مشابه سال قبل 17.7 درصد افزایش داشت. حجم سرمایه گذاری اروپا در اقتصاد قزاقستان از سال 2005 به 180 میلیارد دلار رسیده است.

https://dknews.kz/en/articles-in-english/351041-the-european-union-remains-the-largest-investor-in

 

قزاقستان عرضه گوشت گاو به گرجستان را آغاز می‌کند.

صادرات محصولات کشاورزی قزاقستان به گرجستان در یک سال 12.3 درصد افزایش یافته است. آیداربک ساپاروف، وزیر کشاورزی جمهوری قزاقستان، علاقه زیادی به گسترش همکاری‌های دوجانبه با گرجستان در مجتمع کشاورزی و صنعتی و افزایش عرضه محصولات قزاقستان ابراز کرد.

به گفته وزیر، در سال 2024 حجم صادرات بالغ بر 71 میلیون دلار بوده که نسبت به سال گذشته 12.3 درصد افزایش داشته است. گرجستان شروع به عرضه غلات، گندم، آرد و محصولات قنادی نموده و قزاقستان نیز عرضه گوشت گاو به گرجستان را آغاز خواهد کرد. وزیر امور خارجه تاکید کرد: در 21 ژانویه بر سر گواهی دامپزشکی برای عرضه گوشت گاو سرد، تازه و همچنین دام زنده به توافق رسیدیم و در اصل در این راستا، افزایش عرضه و تشدید آن تلاش خواهیم کرد.

سفری به گرجستان در آینده نزدیک برای دیدار با وزیر کشاورزی و توسعه بیشتر پروژه‌های مشترک برنامه ریزی شده است. علاوه بر این، تا پایان سال 2024، حجم حمل و نقل ریلی بار از قزاقستان به گرجستان به 4.7 میلیون تن رسید که 32 درصد بیشتر از سال 2023 است.

در عین حال حمل و نقل جاده ای نیز با رشد 17 درصدی به 42 هزار تن رسید. این را مارات کارابایف وزیر حمل و نقل جمهوری قزاقستان در پی مذاکرات نخست وزیران قزاقستان و گرجستان اعلام کرد.

یک گام مهم در تقویت ارتباطات حمل و نقل، آغاز ساخت ترمینال قزاقستان در بندر پوتی گرجستان بود. این ترمینال با ظرفیت 120 هزار کانتینر در سال با سرمایه گذاری شرکت های خصوصی قزاقستانی به مبلغ 30 میلیون دلار، قرار است در آوریل 2025 تکمیل شود.

علاوه بر این، تمام خطوط هوایی قزاقستان به پروازهای منظم مسافری به گرجستان ادامه می دهند. امروزه تعداد 15 پرواز میان دو کشور صورت می‌گیرد و در فصل گردشگری ممکن است تعداد پروازها از 40 پرواز نیز فراتر رود.

https://kazpravda.kz/n/kazahstan-nachnet-postavlyat-myaso-krs-v-gruziyu/

 

آمادگی قزاقستان برای عرضه 1 میلیون تن غله به مصر

 به نقل از وزارت کشاورزی، آیدربیک ساپاروف وزیر کشاورزی با حسن ابتصام راخا احمد سفیر  مصر در قزاقستان دیدار کرد. طرفین در خصوص تقویت همکاری‌های دوجانبه در زمینه مجتمع های کشت و صنعت گفتگو کردند. آیدربیک ساپاروف تاکید کرد: همکاری در حوزه کشاورزی یکی از حوزه‌های اولویت دار است.

سهم محصولات کشاورزی در کل مبادلات تجاری با مصر کم است، پتانسیل افزایش حجم ذخایر سودمند محصولات کشاورزی به طور کامل مورد استفاده قرار نمی‌گیرد. ما باید تلاش خود را افزایش دهیم. در سال 2024، به لطف اقدامات انجام شده و رعایت فناوری‌های کشاورزی، رکورد برداشت غلات به دست آمد و آماده هستیم تا 1 میلیون تن غلات به مصر صادر کنیم.

حسن ابتصام راخا احمد گزارش داد که نمایندگان آژانس "آینده مصر برای توسعه پایدار" در آینده نزدیک برای رسیدگی به این موضوع به قزاقستان خواهند آمد. همچنین در خصوص صادرات گوشت گاو و بره به مصر و احداث انبارهای مشترک برای نگهداری گندم و غلات بحث و تبادل نظر شد.

https://kazpravda.kz/n/kazahstan-gotov-postavlyat-v-egipet-do-1-mln-tonn-zerna/

 

 صادرات شکر از قزاقستان 13 برابر افزایش یافت

طبق گزارش اداره آمار ملی ، قزاقستان در ژانویه تا نوامبر سال گذشته (11 ماه) حدود 126 هزار تن شکر صادر کرده است. این حجم بی سابقه ای است - 13 برابر بیشتر از 11 ماه سال 2023، و حتی بیشتر از مجموع شش سال کامل قبلی به میزان (109 هزار تن) می‌باشد.

سال گذشته دولت ممنوعیت موقت صادرات شکر را در دوره بیشترین تقاضا برای این محصول - از اواسط ژوئن تا پایان تابستان - اعمال کرد. در این سه ماه نوعی «توقف» در تحویل ها وجود داشت. سپس صادرات در حجم های قبلی از سر گرفته شد: از 15 هزار تن به 21 هزار تن در ماه افزایش یافت.

مسئله تجارت خارجی شکر برای قزاقستان بسیار مهم است، زیرا تولیدکنندگان داخلی هنوز نمی‌توانند نیاز مردم را به این محصول به طور کامل تامین کنند. به عنوان مثال، در 2024، سهم تولید شکر در منابع تنها 24.6 درصد بوده است. بر اساس داده‌های وزارت کشاورزی، منظور از صادارت شکر، صادارت مجدد شکرهای وارداتی از روسیه می‌باشد.  

در یازده ماه 2024، به میزان 373.2 هزار تن شکر از روسیه به قزاقستان وارد شد که 92.4 درصد از کل حجم واردات را تشکیل می داد. خریداران عمده شکر از قزاقستان کشورهای آسیایی هستند. از 126 هزار تن شکر صادراتی از قزاقستان، بیش از 101.6 هزار تن معادل 80.7 درصد به ازبکستان، 17.6 هزار تن به تاجیکستان و 6.1 هزار تن به افغانستان ارسال شده است. برای هر یک از این کشورهای واردکننده، عرضه 3 تا 16 برابر افزایش یافت. ارزش صادرات شکر از قزاقستان به بیش از 50.2 میلیون دلار رسید که 10 برابر بیشتر از ژانویه تا نوامبر 2023 است.

در حالی که تولید داخلی در حال افزایش و کاهش است، نیازهای بازار داخلی تا حد زیادی از طریق واردات تامین می‌شود. در سال گذشته، از ژانویه تا نوامبر، 404.7 هزار تن شکر به کشور وارد شد که 48.9 درصد بیشتر از سال قبل است. چنین حجم زیادی از عرضه خارجی آخرین بار در سال 2020 (416.1 هزار تن) مشاهده شد. در سال گذشته در قزاقستان سطح زیر کشت چغندرقند تقریباً دو برابر شده و به 25.2 هزار هکتار رسیده است. که رکورد برداشت ناخالص حدود 1.1 میلیون تن بود.

https://kazpravda.kz/n/eksport-sahara-vyros-v-13-raz-analitiki/

 

 قزاقستان صادرات گاز به چین را در سال جاری افزایش می دهد.

شرکت قزاق گاز[2] در نظر دارد امسال گاز خود را به چین گسترش دهد. این شرکت در بیانیه ای اعلام کرد که قزاق گاز، اپراتور ملی گاز و یکی از شرکت های تابعه سامروک کازینا[3]، (هلدینگ سرمایه گذاری قزاقستان) با پتروچاینا برای توسعه صادرات گاز به چین در سال جاری مذاکره کرده است.

قرارداد سه ساله خرید و فروش گاز توسط سانژار ژارکشوف، مدیرعامل قزاق گاز و وو جونلی، رئیس اجرایی بین المللی پتروچاینا، در جریان اجلاس تجاری قزاقستان و چین در آستانه امضا شد. این توافق به ما امکان می‌دهد صادرات گاز به چین را در سال جاری افزایش و ماهیت استراتژیک مشارکت قزاقستان و جمهوری خلق چین در بخش انرژی را ثابت کند. در این بیانیه آمده است: صنعت گاز قزاقستان یک تامین کننده قابل اعتماد از منابع لازم برای افزایش امنیت انرژی در منطقه است.

 در این بیانیه جدول زمانی برای صادرات برنامه ریزی شده مشخص نشده است، قزاقستان قبلاً توافق نامه ای برای تامین گاز به چین از سال 2023 تا 2026 دارد که در اکتبر 2023 در پکن امضا شد. قزاقستان سالانه حدود 4 میلیارد متر مکعب گاز به چین صادر می‌کند و مصرف گاز داخلی تقریباً 21 میلیارد متر مکعب است. در اکتبر 2024، ژارکشوف به بلومبرگ گفت که قزاقستان در حال مذاکره با چین برای گسترش احتمالی صادرات گاز و در نظر گرفتن ساخت یک خط لوله اضافی برای افزایش عرضه است.

در آن زمان، مدیرعامل قزاق گاز تاکید کرد که افزایش صادرات گاز می‌تواند به قزاقستان کمک کند تا قیمت های داخلی کمتر از بازار را جبران کند، زیرا دولت به تمام قیمت های گاز در داخل کشور یارانه پرداخت می‌کند. در ژوئن 2024، قزاق گاز قرارداد بلندمدتی با گازپروم روسیه برای تسهیل ترانزیت گاز روسیه به ازبکستان و قرقیزستان از طریق قزاقستان امضا کرد. این کشور همچنین از ترانزیت گاز ترکمنستان و ازبکستان به چین حمایت می‌کند. از ژانویه تا اوت 2024، قزاقستان 2.3 میلیارد متر مکعب گاز به چین به ارزش 575.7 میلیون دلار عرضه کرده است.

https://kz.kursiv.media/en/2025-02-12/engk-tank-kazakhstan-to-boost-gas-exports-to-china-this-year/

 

بانک ملی قزاقستان به دنبال کنترل بیشتر بر بانکداری تجاری است

بانک مرکزی قزاقستان بازنگری حداقل ذخایر الزامی‌برای بانک ها را پیشنهاد می‌کند. کارشناسان بانک مرکزی قزاقستان از اجرای فعلی حداقل ذخایر الزامی (MRR)[4]، یکی از ابزارهای کلیدی سیاست پولی این کشور انتقاد کرده و استدلال می‌کنند که این بانک بیش از حد منفعلانه عمل می‌کند.

حداقل ذخایر الزامی، مؤسسات مالی را موظف می‌کند تا درصد مشخصی از سپرده‌های خود را در حساب های بانک مرکزی نگهداری کنند. در اکثر کشورها،  MRR چندین کارکرد را انجام می دهد: تنظیم نرخ بازار پول و نقدینگی، ایجاد حفاظ نقدینگی برای مؤسسات مالی، تقویت انعطاف پذیری سیستم مالی در برابر ریسک های سیستمی و اطمینان از اثربخشی سیاست پولی در شرایط مختلف اقتصادی. با این حال، اهداف خاص MRR ممکن است بسته به چشم انداز اقتصادی و مالی یک کشور متفاوت باشد.

نرخ ذخایر مورد نیاز در ارمنستان، بلاروس، روسیه، قرقیزستان و ازبکستان به طور کلی قابل مقایسه است، در حالی که نیاز قزاقستان نسبتا پایین است. در این کشورها، متوسط ذخیره مورد نیاز برای بدهی‌های بانک های تجاری به پول ملی تقریباً 4 درصد است که در قزاقستان 0 تا 2 درصد، بسته به سررسید سپرده می‌باشد. برای بدهی‌های ارز خارجی، میانگین 15٪ است، در حالی که نرخ در قزاقستان از 1٪ تا 3٪ بر اساس سررسید متغیر است. بانک ملی همچنین خاطرنشان می‌کند که اجرای اصلاحات MRR در قزاقستان می‌تواند تا سه ماه طول بکشد، زیرا باید با اتاق ملی کارآفرینان «Atameken» و شوراهای متخصص هماهنگ شود. این روند می‌تواند استقلال بانک مرکزی را محدود کند. تحلیلگران بانک مرکزی مشاهده می‌کنند که MRR کمترین استفاده را از ابزار سیاست پولی در قزاقستان دارد. در مقابل، سایر کشورهای مورد بررسی بیشتر از آن استفاده می‌کنند.

تحلیلگران اظهار داشتند: «سطوح پایین مقررات، به ویژه در مقایسه با ارمنستان، بلاروس، قرقیزستان، روسیه و ازبکستان، اثربخشی MRR در قزاقستان را محدود می‌کند».

بازنگری این رویکردها نه تنها مدیریت نقدینگی را بهبود می‌بخشد، بلکه تاب آوری اقتصاد ملی را در برابر چالش های داخلی و خارجی تقویت می‌کند.

https://kz.kursiv.media/en/2025-02-12/engk-yeri-kazakhstans-national-bank-seeks-greater-control-over-commercial-banking/?utm_campaign=endless_feed

  

قزاقستان صادرات غلات حاصل از برداشت تابستانی را دو برابر می‌کند.

بر اساس گزارش وزارت کشاورزی، قزاقستان از سپتامبر تا ژانویه (5 ماه) 4.8 میلیون تن غلات جدید را از طریق راه آهن صادر کرده است که 47 درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش داشته است. در مجموع، تمیر ژولی قزاقستان (KTZ)، شرکت ملی راه آهن، 6.1 میلیون تن غله در پنج ماه گذشته حمل کرده است که 1.3 میلیون تن آن برای مصرف داخلی است.

بزرگترین مقصد صادراتی ازبکستان بود که 1.8 میلیون تن دریافت کرد که نسبت به سال قبل 40 درصد افزایش داشت و پس از آن تاجیکستان با 724000 تن (+50%)، چین با 659000 تن  و افغانستان با 217000 تن (+38%) قرار گرفتند. بیشترین رشد در محموله به ایران با 29 برابر افزایش به 576000 تن و آذربایجان با افزایش 88 درصدی به 266000 تن بوده است.

علاوه بر این، راه آهن قزاقستان 3.2 میلیون تن آرد را حمل کرد که 3 درصد بیشتر از سال قبل است. این شامل 817000 تن برای مصرف کنندگان داخلی و 2.4 میلیون تن برای صادرات است. کشورهای آسیای مرکزی، چین و افغانستان همچنان بزرگترین واردکنندگان آرد قزاق هستند.

قزاقستان رکورد برداشت غلات در سال گذشته را گزارش کرد که به 26.5 میلیون تن رسید که 55 درصد افزایش در سال است. وزارت بازرگانی پتانسیل صادرات این کشور را 12 میلیون تن تخمین می‌کند. وزارت کشاورزی خواستار گسترش بازارها به پاکستان، اندونزی، برزیل و مالزی شد.

در سال 2024، راه آهن قزاقستان 10.6میلیون تن غلات، از جمله 2.5 میلیون تن در داخل کشور و 8.1 میلیون تن به خارج از کشور ارسال کرد.

سال گذشته، گزارش‌های رسانه‌ها حاکی از آن بود که شرکت قرارداد غذا[6] قصد دارد به دلیل سیاست صادرات روسیه، سرمایه‌گذاری در سرمایه ثابت پایانه غلات در بندر آکتائو را به نصف کاهش دهد. در بحبوحه تنش های ژئوپلیتیکی، روسیه صادرات غلات خود را از طریق بندر آستاراخان به ایران هدایت کرد و بر عرضه گندم قزاقستان به همان بازار تأثیر گذاشت.

در ماه فوریه، آرمان شکالیف، وزیر تجارت، «پتانسیل عظیم» برای افزایش گردش مالی تجاری با ایران به 3 میلیارد دلار مطرح نمود. وی گفت: قزاقستان آماده عرضه بیش از 60 گروه کالایی به ایران است.

https://kz.kursiv.media/en/2025-02-11/engk-tank-kazakhstan-doubles-grain-exports-from-summer-harvest/?utm_campaign=endless_feed

 

 

[1] . Bayan Sulu confectionery factory

[2] . QazaqGaz

[3] . Samruk-Kazyna

[4] . minimum reserve requirements

[5] . Corruption Perceptions Index

[6] . Food Contract Corporation