فرصت های اقتصادی لهستان در دوران ریاست بر شورای اتحادیه اروپا

لهستان از ابتدای سال جاری میلادی، ریاست دوره ای خود بر شورای اتحادیه اروپا را آغاز کرده است. این دوران، فرصت قابل توجهی را در اختیار این کشور قرار می دهد تا اقتصاد خود را تقویت نماید.

 ریاست دوره ای لهستان بر شورای اتحادیه اروپا از ابتدای ژانویه 2025 آغاز شده است و به مدت 6 ماه ادامه خواهد داشت. هرچند لهستان امنیت را به عنوان اولویت اصلی در دوران ریاست خود بر شورای اتحادیه اروپا اعلام نموده است، اما این دوران، فرصت های اقتصادی قابل توجهی را نیز در اختیار این کشور قرار می دهد. در ادامه، مکانیسم های موجود در اتحادیه اروپا برای حصول به این اهداف تشریح شده است.

تأثیرگذاری بر تخصیص بودجه اتحادیه اروپا

بودجه اتحادیه اروپا از طریق یک چارچوب مالی چند ساله (MFF) تنظیم می‌شود که سقف کلی بودجه را برای یک دوره هفت ساله تعیین می‌کند. لهستان در دوران ریاست خود می‌تواند به طور قابل توجهی بر تخصیص بودجه اتحادیه اروپا تأثیر بگذارد و آنرا به گونه‌ای شکل دهد که با اولویت‌های استراتژیک خود به شرح ذیل هماهنگ باشد.

• سیاست انسجام (Cohesion Policy): لهستان از زمان عضویت در اتحادیه اروپا در سال 2004، یکی از بزرگترین ذینفعان بودجه انسجام اتحادیه اروپا است که هدف آن کاهش نابرابری‌های اقتصادی در سراسر اتحادیه اروپا است. لهستان به عنوان یکی از کشورهای اروپایی با بیشترین میزان مناطق روستایی، می‌تواند اطمینان حاصل کند که تخصیص بودجه برای صندوق های انسجام، کافی و کارآمد باشد تا برای توسعه زیرساخت ها، رشد اقتصادی منطقه ای و پروژه‌هایی با هدف بهبود کیفیت زندگی در مناطق روستایی و از نظر اقتصادی ضعیف تر استفاده شود.
• سیاست کشاورزی (CAP): لهستان یکی از ذینفعان اصلی سیاست مشترک کشاورزی اتحادیه اروپا بوده است که بودجه ای را برای کشاورزان اتحادیه اروپا فراهم می‌کند. لهستان می‌تواند با اولویت بندی CAP در دوران ریاست خود، بودجه تخصیص یافته برای حمایت از کشاورزان لهستانی ، به ویژه در مواجهه با چالش هایی مانند توافق نامه اتحادیه اروپا با کشورهای مرکوسور و یا واردات محصولات کشاورزی اکراین، که در سال های اخیر مورد اعتراض شدید کشاورزان بوده است، بیشتر نماید.
• زیرساخت و اتصال: لهستان می‌تواند از افزایش بودجه برای پروژه‌های زیرساختی فرامرزی مانند جاده‌ها، راه‌آهن، و اتصال دیجیتال استفاده نماید تا از ادغام اقتصادی در اتحادیه اروپا بیش از گذشته بهره مند شده و نقش آن به عنوان یک مرکز لجستیکی منطقه‌ای تقویت شود.
• انتقال سبز: لهستان به علت وابستگی زیاد به زغال سنگ برای تولید برق، از منتشرکنندگان اصلی دی اکسید کربن در بین کشورهای اتحادیه اروپاست و سرمایه گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر، از اولیت های اصلی این کشور به منظور بهره وری انرژی است. این کشور می‌تواند با اعمال نفوذ خود در دوران ریاست، بودجه‌های پروژه‌های زیست محیطی را به میزان قابل توجهی افزایش دهد تا با دریافت وجوه بیشتر از اتحادیه، وابستگی خود را به سوخت های فسیلی کاهش دهد.
• صندوق های بحران: لهستان در سال های اخیر، به علت سیل های مرگبار ناشی از تغییرات اقلیمی، آسیب های فراوانی دیده است. این کشور می‌تواند به عنوان رئیس شورای اتحادیه، تخصیص بودجه اضطراری برای مدیریت بحران‌هایی مانند بلایای طبیعی را افزایش دهد. علاوه بر این، این کشور از طرف مرزهای شرقی خود با بلاروس، با چالش مهاجرت غیرقانونی روبرو است. این کشور می‌تواند تخصیص بودجه صندوق بحران برای مقابله با چالش‌های مهاجرت را افزایش دهد.

جذب سرمایه گذاری و فرصت های تجاری

لهستان در سال 2023، موفق به جذب حدود 30 میلیارد دلار سرمایه گذاری خارجی شد. اگرچه داده‌های مربوط به سرمایه گذاری در این کشور تا پایان سال 2024 هنوز منتشر نشده است، اما پیشبینی می‌شود این رقم در سال گذشته رشد 5% داشته باشد. دوران ریاست این کشور بر شورای اتحادیه اروپا، یکی از فرصت های کلیدی برای افزایش جذب سرمایه گذاری و گسترش فرصت های تجاری برای این کشور است. لهستان، بویژه با توجه به موقعیت جغرافیایی در تقاطع اروپای مرکزی و شرقی که آن را به دروازه اصلی برای شرکت هایی تبدیل می‌کند که به دنبال دسترسی به اروپای غربی و بازارهای نوظهور در شرق هستند، از طریق راهکارهای زیاد این هدف را دنبال خواهد نمود.

• تقویت همکاری اقتصادی در منطقه اروپای مرکزی و شرقی: لهستان می‌تواند از ریاست خود برای تقویت همکاری اقتصادی در منطقه اروپای مرکزی و شرقی (CEE) استفاده کند که به نوبه خود می‌تواند به توسعه تجارت و سرمایه گذاری در این کشور کمک کند. لهستان می‌تواند برای رسیدن به این هدف، همکاری گروه ویشگراد را شامل لهستان، چک، اسلواکی و مجارستان تقویت کند و یک منطقه اقتصادی یکپارچه‌تر ایجاد کند. این منطقه دارای تولید ناخالص داخلی جمعی حدود 1.6 تریلیون یورو بوده و نقش مهمی در تصمیم‌گیری‌های اتحادیه اروپا دارد. رهبری لهستان می‌تواند ابتکاراتی را در این گروه برای تأثیرگذاری بر سیاست‌های اتحادیه هدایت کند و بدین ترتیب، با جذب سرمایه گذاری‌های مشترک، رشد و ثبات منطقه را افزایش دهد.
• تقویت صنایع استراتژیک لهستان: لهستان می‌تواند از ریاست خود برای حمایت اتحادیه اروپا از صنایعی که در آن دارای مزیت نسبی است استفاده کند. به عنوان مثال لهستان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان محصولات کشاورزی اتحادیه اروپا است و ریاست آن می‌تواند اهمیت حمایت اتحادیه اروپا از کشاورزی و توسعه روستایی را برجسته کند. لهستان می‌تواند برای ترویج صادرات محصولات کشاورزی مانند غلات، لبنیات و گوشت، به ویژه به بازارهای پرتقاضا در آسیا و آفریقا، بودجه دریافت کند. همچنین لهستان با داشتن یک پایگاه تولیدی قوی، به ویژه در بخش خودرو و ماشین‌آلات، می‌تواند از ریاست خود برای اعمال سیاست‌هایی که استراتژی صنعتی اتحادیه اروپا را تقویت می‌کند، استفاده کند. این کشور با تشویق سرمایه گذاری در فن آوری‌های تولید پیشرفته و روش های تولید پاک، می‌تواند خود را به عنوان پیشرو در این بخش ها در اتحادیه اروپا قرار دهد.
• تحول تجارت الکترونیک: بسط و توسعه تجارت الکترونیک در سال های اخیر از اولیت های لهستان بوده است. این کشور در دوران ریاست در شورای اتحادیه اروپا، با استفاده از ابتکاراتی مانند رویه‌های گمرکی دیجیتال، پلت فرم های تجارت الکترونیک، و خدمات دیجیتال فرامرزی، به شرکت‌های لهستانی، به‌ویژه شرکت‌های کوچک و متوسط در بخش های نوظهور مانند فین تک، هوش مصنوعی و بلاک چین کمک می‌کند سهم خود در بازار جهانی را افزایش دهند تا موقعیت این کشور به عنوان یک رهبر در اقتصاد دیجیتال اروپا تقویت شود.
• توسعه محیط مناسب برای کسب و کار: لهستان می‌تواند در دوران ریاست خود از آندسته از سیاست های اتحادیه اروپا حمایت کند که بوروکراسی را کاهش می دهد، مقررات را تسهیل می‌کند و مالیات را برای مشاغل کاهش می دهد. این کشور همچنین می‌تواند از ریاست خود برای راه اندازی کمپین‌های بازاریابی بین المللی استفاده کند که به طور خاص سرمایه گذاران خارجی را هدف قرار می دهد. لهستان می‌تواند برای کاهش موانع غیرتعرفه‌ای و رویه‌های گمرکی در اتحادیه اروپا کار کند و تضمین کند که کسب‌وکارهای لهستانی می‌توانند کارآمدتر به سایر کشورهای اتحادیه اروپا و بازارهای غیر اتحادیه اروپا صادرات داشته باشند. علاوه بر این ساده سازی فرآیندهای نظارتی باعث افزایش رقابت پذیری شرکت های لهستانی در بازارهای بین المللی می‌شود.
• سرمایه گذاری سبز: لهستان می‌تواند از سیاست‌های اتحادیه اروپا در ترویج پایداری و انرژی سبز برای جذب سرمایه‌گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر، بهره‌وری انرژی و پروژه‌های زیرساختی پایدار استفاده کند. لهستان با معرفی خود به عنوان مرکزی برای سرمایه گذاری سبز، می‌تواند از پتانسیل انرژی‌های تجدیدپذیر خود مانند باد و خورشید استفاده کند و اقتصاد خود را به سمت رشد پایدار سوق دهد.

ارتقای امنیت انرژی

امنیت انرژی، بویژه پس از آغاز جنگ روسیه و اکراین و وابستگی شدید لهستان به انرژی روسیه تا پیش از آغاز جنگ، تبدیل به یکی از مهمترین اولویت های لهستان شده است. ریاست لهستان بر شورای اتحادیه اروپا فرصتی حیاتی برای رهبری و تأثیرگذاری بر دستور کار انتقال انرژی اتحادیه اروپا است تا جهت گیری سیاست انرژی  آنرا به ترتیب ذیل، به گونه ای شکل دهد که  حمایت آن از استقلال انرژی و پایداری کشورهای عضو بیشتر شود.

• حمایت از سرمایه گذاری و تامین مالی انرژی سبز: لهستان می‌تواند از ریاست خود برای تأمین بودجه و سرمایه گذاری بیشتر اتحادیه اروپا برای انتقال انرژی، با تمرکز بر انرژی‌های تجدیدپذیر، بهره وری انرژی و زیرساخت ها استفاده کند. این کشور دارای پتانسیل قابل توجهی برای انرژی بادی دریایی در دریای بالتیک است و به عنوان رئیس شورا می‌تواند از سرمایه گذاری اتحادیه اروپا در این پروژه‌ها حمایت کند و خود را به عنوان یک بازیگر کلیدی در انتقال انرژی سبز قرار دهد. لهستان همچنین از طریق کرسی ریاست‌ خود می‌تواند برای افزایش سرمایه‌گذاری تحت قرارداد سبز اروپا و صندوق انتقال عدالت فشار بیاود. این بودجه برای حمایت از مناطقی طراحی شده است که به شدت به سوخت های فسیلی برای انتقال به منابع انرژی پاک تر وابسته هستند و لهستان می‌تواند با این ادعا که مناطق وابسته به زغال سنگ به حمایت مالی بیشتری برای بازآموزی کارگران، ارتقاء زیرساخت ها و سرمایه گذاری در فناوری‌های پاک نیاز دارند، حمایت مالی بیشتری دریافت کند.
• بهره وری انرژی: لهستان می‌تواند ابتکارات اتحادیه اروپا را برای سرمایه گذاری در بهره وری انرژی در صنایع، ساختمان‌های عمومی و خانه‌ها ترویج کند. به عنوان مثال، حمایت از بودجه برای نوسازی ساختمان‌های کارآمد و توسعه فن آوری‌های صرفه جویی در انرژی به لهستان و سایر کشورهای اتحادیه اروپا کمک می‌کند تا ردپای کربن خود را کاهش دهند و هزینه‌های انرژی را کاهش دهند. یکی از اولویت های لهستان می‌تواند حمایت از افزایش سرمایه گذاری در اتصالات انرژی برون مرزی شبکه‌های برق، خطوط لوله گاز و غیره باشد. چرا که نوسازی زیرساخت های انرژی برای انتقال موفق انرژی ضروری است و لهستان می‌تواند از ریاست خود برای تأثیرگذاری بر سیاست های اتحادیه اروپا و تخصیص بودجه در این زمینه استفاده کند.
• هوشمند سازی ذخیره انرژی: توسعه شبکه‌های هوشمند، مدیریت انرژی‌های تجدیدپذیر را کارآمدتر می‌سازد و لهستان می‌تواند به عنوان رئیس شورای اروپا، سرمایه‌گذاری بیشتر اتحادیه را در ذخیره‌سازی هوشمند انرژی مانند باتری‌ها و ذخیره‌سازی هیدرولیکی پلمپ‌شده افزایش دهد و اطمینان حاصل کند که انرژی تجدیدپذیر تولید شده در زمان‌های اوج تولید می‌تواند ذخیره شود تا زمانی که تقاضا زیاد است، با مصرف آن پایداری و قابلیت اطمینان سیستم‌های انرژی تجدیدپذیر کشورهای عضو بهبود یابد.
• توسعه اکوسیستم های نوآوری: لهستان می‌تواند حمایت اتحادیه اروپا را در ساخت اکوسیستم های نوآورانه در مناطق مختلف تحت فشار قرار دهد. در صورت موفقیت، لهستان می‌تواند با حمایت از استارت آپ ها، دانشگاه‌ها و صنایع مرتبط، مراکز فناوری در شهرهایی مانند ورشو یا کراکوف را گسترش داد. علاوه بر این، لهستان با ترویج ایجاد و رشد خوشه‌های نوآوری منطقه‌ای مانند گروه‌های کسب‌وکارهای مرتبط، دانشگاه‌ها و مؤسسات تحقیقاتی، می‌تواند به افزایش رقابت‌پذیری منطقه شرق اروپا به رهبری خود خود کمک کند.

توسعه گردشگری

بر اساس آمار رسمی، لهستان  تا پایان سال 2023، حدود 19 میلیون و تا پایان شش ماه نخست سال 2024، حدود 14 میلیون گردشگر جذب نموده است تا بدین ترتیب، صنعت توریسم، تبدیل به یکی از بخش های کلیدی اقتصاد این کشور شود. ریاست لهستان بر شورای اتحادیه اروپا فرصتی عالی است تا به عنوان یک رهبر در اروپا در کانون توجه قرار گرفته و از طرق زیر، برای ارتقای وجهه در بین مردم اروپا و دیگر کشورهای دنیا تلاش کند و شهرهای خود را به عنوان مقصدی جذاب برای گردشگران معرفی نمایید.

• دیپلماسی فرهنگی و قدرت نرم: لهستان، دیپلماسی فرهنگی را با اعمال نفوذ در ریاست این کشور برای ایجاد روابط بین المللی قوی تر و ارتقای نمایه فرهنگی آن به طور قابل توجهی افزایش خواهد داد و با ابتکاراتی مانند میزبانی از هیئت های بین المللی، هنر خود از جمله در ادبیات، موسیقی و غذاهای سنتی را ترویج می دهد. صنایع فرهنگی و خلاق (CCI) محرک قابل توجهی برای رشد اقتصادی و ایجاد شغل در اروپا هستند و لهستان می‌تواند از سیاست هایی حمایت کند که این بخش را در دوران ریاست آن تقویت می‌کند.
• ترویج اکوتوریسم: لهستان همچنین با ترویج اکوتوریسم که بر سفرهای پایدار و حفاظت از محیط زیست تمرکز دارد، از زیبایی طبیعی خود ، با توسعه مسیرهای گردشگری سبز، ذخایر طبیعی و اقامتگاه‌های سازگار با محیط زیست، استفاده حداکثری خواهد نمود. ترویج پارک های ملی، مانند جنگلBiałowieża که یکی از آخرین و بزرگترین بخش های باقی مانده از جنگل اولیه که زمانی در سراسر دشت اروپا گسترش یافته بود، یکی از بخش های این استراتژی لهستان است.
• تقویت همکاری اتحادیه اروپا در زمینه سیاست های گردشگری: لهستان به عنوان رئیس شورای اتحادیه اروپا، از افزایش همکاری اتحادیه اروپا در زمینه سیاست های گردشگری برای اطمینان از رشد و انعطاف پذیری این بخش در سراسر اروپا حمایت خواهد کرد. این موضوع می‌تواند شامل ایجاد چارچوب هایی باشد که گردشگری پایدار را ترویج می‌کند و به حفظ و ارتقای مکان‌های میراث فرهنگی در لهستان حمایت می‌کند.

تقویت کسب و کارهای کوچک (SME)

کسب و کارهای کوچک ستون فقرات اقتصاد اروپا هستند و حدود  99٪ از کل مشاغل را تشکیل می دهند. لهستان یکی از کشورهای پیشرو اتحادیه اروپا در توسعه کسب و کارهای کوچک است. ریاست این کشور بر شورای اتحادیه اروپا فرصتی حیاتی برای ارتقای منافع شرکت های کوچک ومتوسط و کسب و کارهای محلی آن در اتحادیه اروپابه روش های زیر فراهم می‌کند.

• حمایت از دسترسی به امور مالی: یکی از چالش‌های اصلی که شرکت‌های کوچک و متوسط با آن مواجه هستند، دسترسی محدود به منابع مالی ، به‌ویژه در تأمین وام‌های مقرون به صرفه است. لهستان می‌تواند از ریاست خود برای اعمال سیاست هایی استفاده کند که دسترسی SME ها به منابع مالی را بهبود می‌بخشد و تضمین می‌کند که مشاغل در هر اندازه می‌توانند سرمایه مورد نیاز برای رشد و رقابت را به دست آورند. همچنین شرکت‌های کوچک و متوسط معمولاً برای دسترسی به ابزارهای مالی اتحادیه اروپا، مانند کمک‌های بلاعوض و ضمانت‌های وام، در فرآیندهای پیچیده بوروکراتیک گرفتار می‌شوند. لهستان می‌تواند برای ایجاد رویه‌های ساده‌تر و فرایند های مالی انعطاف‌پذیرتر که متناسب با نیازهای کسب‌وکارهای کوچک است، تلاش کند. این موضوع می‌تواند شامل حمایت از دسترسی آسان تر به سرمایه‌های خطرپذیر و وام های در مقیاس کوچکتر برای حمایت از رشد کسب و کار در هر مرحله باشد.

 

• کاهش بار نظارتی: پیچیدگی مقررات می‌تواند به طور نامتناسبی بر SME ها تأثیر بگذارد که اغلب فاقد منابع لازم برای هدایت و پیروی از مقررات گسترده هستند. لهستان می‌تواند از ریاست‌ خود برای فشار برای ساده‌سازی مقررات در سطح اتحادیه اروپا استفاده کند و به شرکت‌های کوچک و متوسط کمک کند در زمان و هزینه صرفه‌جویی کنند. بسیاری از شرکت های کوچک و متوسط لهستانی به دلیل رویه‌های پیچیده گمرکی، هزینه‌های بالای انطباق و مقررات ناسازگار در دیگر کشورهای مختلف عضو اتحادیه اروپا هنگام تجارت با آن‌ها با چالش هایی مواجه می‌شوند. لهستان می‌تواند از فرآیندهای گمرکی ساده و معرفی پلتفرم‌های دیجیتالی که به شرکت‌های کوچک و متوسط اجازه می‌دهد تجارت فرامرزی را آسان‌تر انجام دهند حمایت کندتا بدین تریب، توانایی آن‌ها برای گسترش به بازارهای جدید در اتحادیه اروپا افزایش یابد.
• تشویق همکاری و شبکه سازی: لهستان می‌تواند با سازمان‌دهی رویدادهای شبکه SME در سراسر اتحادیه اروپا و پلت‌فرم‌های تجارت به کسب‌وکار (B2B)، که در آن SMEها می‌توانند با شرکای بالقوه، مشتریان و تامین‌کنندگان ملاقات کنند، همکاری فرامرزی را تقویت کند. علاوه بر این، لهستان می‌تواند ابتکارات تحقیقاتی مشترک اتحادیه اروپا را ترویج کند که شرکت‌های کوچک و متوسط را قادر می‌سازد تا در پروژه‌های نوآورانه، مانند توسعه فناوری‌های جدید یا راه‌حل‌های پایداری، با یکدیگر همکاری کنند.

نتیجه گیری

ریاست لهستان بر شورای اتحادیه اروپا اگرچه کوتاه است، اما فرصتی منحصر به فرد برای این کشور ایجاد می‌کند تا نقشی محوری در مدیریت بودجه اتحادیه اروپا ایفا کند تا سیاست های اتحادیه به گونه ای تنظیم گردد که با اهداف اقتصادی آن همسو باشد.  اولویت های لهستان در این دوره در حوزه اقتصادی عبارت است از تقویت و توسعه امنیت انرژی، حمایت از کشاورزی، تشویق نوآوری، جذب سرمایه‌گذاری خارجی و ارتقا صنعت توریسم و آنگونه که در این گزارش تشریح شد، این کشور تلاش خواهد کرد با استفاده از مزایای ریاست بر شورای اتحادیه اروپا، اهداف اقتصادی کوتاه مدت و بلند مدت خود را پیگیری نماید.

 

 

منابع

- OECD Economic Outlook (2024) / Poland’s GDP growth projections and EU average economic growth rates/ oecd.org

- IMF Reports on Poland (2024) / fiscal deficit, public debt, and inflation projections /imf.org

-Eurostat /unemployment rates, inflation rates, and public debt in Poland and the EU / ec.europa.eu/Eurostat

- Reuters / Poland’s energy transition and reduction in LPG imports from Russia / reuters.com

- Notes from Poland / GDP growth comparisons in the EU and Poland’s economic performance in Q2 2024. / notesfrompoland.com

- Polish Central Statistical Office (GUS) / Statistics on foreign workers and labor market insights/ stat.gov.pl