بندر پونت نوار جمهوری کنگو
بندر پونت نوار، به عنوان تنها بندر دریایی جمهوری کنگو، نقشی حیاتی در اقتصاد و تجارت منطقه آفریقای مرکزی ایفا می‌کند. این بندر که ساخت آن در سال 1934 آغاز و در 1939 افتتاح شد، امروزه به یکی از مهم‌ترین مراکز دریایی منطقه تبدیل شده است.
موقعیت استراتژیک آن در خلیج گینه، در نیمه راه بین کیپ تاون و داکار، و برخورداری از عمق آبخور مناسب تا 16 متر، این بندر را به گزینه‌ای ایده‌آل برای کشتی‌های بزرگ تبدیل کرده است. تحولات این بندر طی دو دهه اخیر چشمگیر بوده است. این بندر از سال ۲۰۰۸ همکاری نزدیکی با گارد ساحلی آمریکا آغاز کرده و از ۱ ژوئن ۲۰۰۴ کد بین‌المللی ISPS را برای تضمین امنیت کشتی‌ها و تأسیسات بندری اجرا می‌کند. این تلاش‌ها منجر به کسب عنوان یکی از امن‌ترین بنادر منطقه در ارزیابی‌های اکتبر ۲۰۱۱ و دسامبر ۲۰۱۳ شده است.
از سال 2008 با ورود شرکت بولوره (اکنون AGL)، این بندر وارد عصر جدیدی از مدرنیزاسیون شد. ظرفیت عملیاتی آن از کمتر از 200,000 کانتینر در سال به بیش از یک میلیون TEU افزایش یافته و زیرساخت‌های آن به طور مداوم در حال توسعه است. در سال 2023، ورود شرکت اماراتی AD Ports Group با برنامه سرمایه‌گذاری 500 میلیون دلاری، نشان‌دهنده اهمیت فزاینده این بندر در اقتصاد جهانی است. بندر پونت نوار اکنون به عنوان دروازه اصلی تجارت دریایی برای منطقه‌ای با جمعیتی بالغ بر 180 میلیون نفر عمل می‌کند و کشورهای متعددی از جمله جمهوری دموکراتیک کنگو، جمهوری آفریقای مرکزی، چاد و بخش‌هایی از آنگولا را پوشش می‌دهد. توسعه این بندر در راستای چشم‌انداز اقتصادی دولت کنگو و با هدف تبدیل شدن به‌هاب اصلی ترانشیپمنت در آفریقای مرکزی ادامه دارد.
موقعیت جغرافیایی و اهمیت استراتژیک
- موقعیت: در خلیج گینه، در نیمه راه بین کیپ تاون آفریقای جنوبی و داکار سنگال؛
- مختصات جغرافیایی: عرض جغرافیایی 4.78666667- و طول جغرافیایی 11.83000000؛
- عمق آبخور: تا 16 متر که امکان پهلوگیری کشتی‌های بزرگ را فراهم می‌کند؛
- مساحت حوضچه: 84 هکتار با کانال ورودی 280 متر.
مدیریت و اپراتورهای اصلی بندر
مدیریت بندر:
- نام رسمی: Port Autonome De Pointe Noire (PAPN)
- مدیر کل: Séraphin Bhalat
اپراتورهای اصلی:
- Africa Global Logistics (AGL): - قبلاً Bolloré Africa Logistics/ - از سال 2023 زیرمجموعه MSC/ - مدیر کل پورت و ترمینال‌ها: Olivier de Noray.
- AD Ports Group: - شرکت اماراتی/ - مدیر منطقه‌ای آفریقا: Mohamed Eida Tannal al Menhali
|
مشخصه
|
AGL
|
AD Ports Group
|
|
ملیت
|
ایتالیایی-سوئیسی (MSC)
|
اماراتی
|
|
سال شروع فعالیت
|
2008
|
2023
|
|
مدت قرارداد
|
تا 2051
|
30 ساله
|
|
حجم سرمایه‌گذاری
|
بیش از 1 میلیارد یورو
|
500 میلیون دلار
|
|
ترمینال‌های تحت مدیریت
|
Congo Terminal
|
New East Mole Terminal (در حال ساخت)
|
|
ظرفیت کانتینری
|
بیش از 1 میلیون TEU در سال
|
2.3 میلیون TEU (برنامه‌ریزی شده)
|
|
شرکای تجاری
|
APM Terminals, Socotrans
|
Noatum Ports
|
تحلیل رقابت شرکت‌های Bolloré و AD Ports Group
شرکت Bolloré (اکنون AGL): - قرارداد انحصاری 30 ساله از 2008/ - تمدید تا 2051/ - سرمایه‌گذاری بیش از 1 میلیارد یورو - موفقیت در افزایش حجم کانتینری از 200,000 به بیش از 1 میلیون TEU.
شرکت AD Ports Group: - قرارداد جدید 30 ساله در 2023/ - سرمایه‌گذاری 500 میلیون دلار/ - پروژه New East Mole Terminal/ - چالش حقوقی با AGL بر سر حق انحصاری.
شرکت بولوره (Bolloré) و تحول به AGL
شرکت بولوره در سال 2008 با ورود به بندر پونت نوار، نقطه عطفی در تاریخ این بندر ایجاد کرد. این شرکت با نام Bolloré Africa Logistics (BAL) فعالیت خود را آغاز کرد و توانست با سرمایه‌گذاری هوشمندانه و مدیریت کارآمد، ظرفیت کانتینری بندر را از کمتر از 200,000 کانتینر در سال به بیش از یک میلیون کانتینر افزایش دهد. در سال 2023، این شرکت به Africa Global Logistics (AGL) تغییر نام داد و به زیرمجموعه شرکت کشتیرانی MSC تبدیل شد. شرکت AGL با همکاری APM Terminals (متعلق به Maersk) و شرکت محلی Socotrans، کنسرسیومی قدرتمند تشکیل داد که در حال حاضر مدیریت Congo Terminal را بر عهده دارد. این شرکت با امضای قراردادی انحصاری که تا سال 2051 تمدید شده است، متعهد به سرمایه‌گذاری بیش از یک میلیارد یورو در بندر شده است. پروژه جدید این شرکت، موسوم به Môle Est، با سرمایه‌گذاری 400 میلیون یورو در حال اجراست که شامل ساخت اسکله‌ای به طول 750 متر و عمق 17 متر است. این پروژه که قرار است در سال 2027 به بهره‌برداری برسد، ظرفیت سالانه 1.2 میلیون TEU را به بندر اضافه خواهد کرد.
شرکت AD Ports Group
شرکت AD Ports Group به عنوان یک شرکت اماراتی، در سال 2023 با امضای قراردادی 30 ساله با دولت کنگو وارد عرصه رقابت در بندر پونت نوار شد. این شرکت با تعهد سرمایه‌گذاری 500 میلیون دلار، قصد دارد ترمینال چندمنظوره New East Mole را توسعه دهد. از این مبلغ، 220 میلیون دلار در فاز اول و طی 30 ماه هزینه خواهد شد. برنامه‌های توسعه‌ای AD Ports شامل ارائه خدمات دیجیتال پیشرفته، سیستم پنجره واحد، و راه‌حل‌های فناورانه برای افزایش کارایی عملیات بندری است. این شرکت همچنین با سفارش تجهیزات پیشرف از جمله 6 جرثقیل STS و 17 جرثقیل RTG هیبریدی از شرکت چینی ZPMC، نشان داده که عزم جدی برای مدرنیزه کردن عملیات بندری دارد.
ترمینال‌های بندر و ظرفیت‌ها
|
ترمینال
|
مدیریت
|
طول اسکله (متر)
|
عمق آبخور (متر)
|
ظرفیت سالانه
|
تجهیزات اصلی
|
|
Congo Terminal
|
AGL/APM Terminals
|
1.500
|
16
|
1 میلیون TEU
|
14 جرثقیل گنتری، 34 RTG
|
|
Môle Est (در حال ساخت)
|
AGL
|
750
|
17
|
1.2 میلیون TEU
|
16 جرثقیل برقی
|
|
New East Mole (برنامه‌ریزی شده)
|
AD Ports
|
-
|
-
|
2.3 میلیون TEU
|
در حال برنامه‌ریزی
|
|
ترمینال چندمنظوره
|
PAPN
|
2.153
|
16-9
|
متغیر
|
متنوع
|
جریان تجاری و کشورهای هدف
کشورهای اصلی هدف:
- جمهوری دموکراتیک کنگو (DRC): - بیش از 50% حجم کانتینری/ - ترانشیپ به بندر ماتادی/ - مسیر اصلی واردات برای کینشازا.
- جمهوری آفریقای مرکزی: - ترانزیت از طریق کریدور 13/ - مسیر بندر پونت نوار - برازاویل – بانگی.
- چاد: - استفاده از کریدور 13/ - صادرات پنبه (تاریخی).
- نیجریه: - عملیات توزیع به دلیل ازدحام در بنادر لاگوس.
- آنگولا: - همکاری جدید از طریق MSC/ - بنادر لوآندا و کابیندا.
حجم تجارت: - کانتینری: بیش از 1 میلیون TEU در سال/ - تعداد کشتی‌ها: 705 فروند در سال 2021/ - ظرفیت پذیرش: کشتی‌های تا 16,000-18,000 TEU.
پروژه‌های توسعه
- پروژه Môle Est (AGL): - سرمایه‌گذاری: 400 میلیون یورو/ - مشخصات: * 750 متر اسکله * عمق آبخور 17 متر * 26 هکتار محوطه * 16 جرثقیل تمام برقی/ - زمان تکمیل: 2027/ - ظرفیت: 1.2 میلیون TEU.
- پروژه New East Mole (AD Ports): - سرمایه‌گذاری: 500 میلیون دلار/ - فاز اول: 220 میلیون دلار/ - خدمات دیجیتال: * سیستم پنجره واحد * معماری دیجیتال * پشتیبانی عملیات/ - وضعیت: در مرحله مطالعات زیست‌محیطی.
- پروژه‌های زیرساختی: - احداث پل راه‌آهن برازاویل-کینشازا/ - بهسازی خط آهن CFCO/ - ساخت پل 616 متری روی رودخانه سانگا.
|
|
پروژه
|
شرکت
|
سرمایه‌گذاری
|
ظرفیت
|
زمان تکمیل
|
|
|
|
Môle Est
|
AGL
|
400 میلیون یورو
|
1.2M TEU
|
2027
|
|
|
|
New East Mole
|
AD Ports
|
500 میلیون دلار
|
2.3M TEU
|
2028
|
|
|
|
پل راه‌آهن
|
دولت
|
نامشخص
|
-
|
در حال برنامه‌ریزی
|
|
چالش‌ها و چشم‌انداز آینده
- زیرساختی: - نیاز به بهبود اتصالات داخلی/ - محدودیت‌های خط آهن CFCO/ - کمبود جاده‌های مناسب به کشورهای همسایه.
- عملیاتی: - رقابت با بندر کریبی کامرون/ - تداخل قراردادهای اپراتورها/- نیاز به هماهنگی بیشتر بین ذینفعان.
- مالی: - نیاز به سرمایه‌گذاری کلان/ - بازگشت سرمایه طولانی‌مدت/ - ریسک‌های ارزی.
- تجاری: - رشد تجارت منطقه‌ای/ - افزایش تقاضای ترانشیپ/ - توسعه صنایع معدنی.
- لجستیکی: - موقعیت استراتژیک/ - عمق آبخور مناسب/ - امکان پذیرش کشتی‌های بزرگ.
- منطقه‌ای: - بازار 180 میلیون نفری/ - توسعه کریدورهای ترانزیتی/ - همگرایی اقتصادی منطقه‌ای.
چشم‌انداز 2035:
- افزایش ظرفیت به 2 میلیون TEU
- تبدیل شدن به‌هاب اصلی آفریقای مرکزی
- توسعه خدمات ارزش افزوده
- دیجیتالی‌سازی کامل عملیات.
نتیجه‌گیری
بندر پونت نوار با برخورداری از موقعیت استراتژیک و زیرساخت‌های مناسب، پتانسیل تبدیل شدن به دروازه اصلی آفریقای مرکزی را دارد. حضور دو اپراتور بزرگ بین‌المللی (AGL و AD Ports) نشان‌دهنده اهمیت این بندر است. با این حال، چالش‌های حقوقی و زیرساختی باید به طور مؤثر مدیریت شوند تا بندر بتواند به اهداف توسعه‌ای خود دست یابد. بندر پونت نوار با سرمایه‌گذاری‌های کلان در حال انجام و برنامه‌ریزی شده، می‌تواند نقش مهمی در توسعه اقتصادی منطقه و تسهیل تجارت بین‌المللی ایفا کند. موفقیت این پروژه‌ها مستلزم همکاری نزدیک بین دولت کنگو، اپراتورهای بندری و شرکای منطقه‌ای است.
منابع