دگرگونی اقتصادی دبی؛ درس‌هایی از سال 2007

دبی در دهه‌های اخیر دستخوش تحول اقتصادی قابل توجهی شده است. بحران مالی جهانی 2008-2007 به عنوان یک رویداد مهم برای دبی عمل کرده و مقاومت آن را سنجیده و آن را وادار نمود تا استراتژی اقتصادی خود را مورد ارزیابی مجدد قرار دهد. گزارش حاضر به بررسی نحوه مواجهه دولت امارات با این بحران پرداخته است.

قبل از بحران سال 2007، اقتصاد دبی عمدتاً توسط توسعه املاک و مستغلات و گردشگری هدایت می‌شد. پروژه‌های بزرگ ساختمانی شهر، مانند برج خلیفه و نخل جمیرا، سرمایه گذاری خارجی قابل توجهی را جذب و به رشد سریع اقتصادی آن کمک شد. با این حال، رکود اقتصادی جهانی آسیب‌پذیری‌های این مدل را آشکار کرد و منجر به کاهش شدید قیمت ملک و افزایش بدهی گردید. عوامل متعددی در رکود اقتصادی دبی در سال 2007 نقش داشتند:

• اتکای بیش از حد به املاک و مستغلات: اقتصاد شهر به شدت به بخش املاک و مستغلات وابسته بود که با سرمایه گذاری‌های سوداگرانه و اعتبار آسان تقویت می‌شد. زمانی که بحران مالی جهانی باعث کاهش قیمت ملک شد، اقتصاد دبی به ویژه آسیب پذیر گردید.
• بدهی بیش از حد: دولت دبی و شرکت های دولتی بدهی قابل توجهی برای تامین مالی پروژه‌های توسعه بلندپروازانه انباشته بودند. رکود در اقتصاد جهانی، ارائه این بدهی را با مشکل مواجه کرد و به بحران نقدینگی منجر شد.
• بحران مالی جهانی: بحران مالی جهانی 2007-2008 تأثیری گسترده بر اقتصاد دبی داشت. این بحران منجر به کاهش اعتماد سرمایه گذاران، کاهش جریان سرمایه و افزایش هزینه‌های استقراض شد.

واکنش دبی به این بحران سریع و قاطع بود. دولت امارات به رهبری ابوظبی از دبی حمایت مالی کرد تا به آن کمک کند تا از طوفان بوقوع پیوسته عبور کند. در نوامبر 2009، دبی ورلد، یک شرکت هلدینگ دولتی، درخواست طرح تجدید ساختار بدهی کرد. این اقدام موجی از شوک را در بازارهای مالی جهانی ایجاد کرد و نگرانی‌ها را در مورد توانایی دبی برای بازپرداخت بدهی‌های خود افزایش داد. با این حال، دولت امارات با یک بسته کمک مالی وارد عمل شد و به دبی ورلد کمک مالی کرد و به سرمایه گذاران تعهد ثبات داد.

اصلاح بخش املاک و مستغلات

یکی از درس های کلیدی که از این بحران آموخته شد، نیاز به اصلاح بخش املاک و مستغلات و کاهش وابستگی آن به سرمایه گذاری‌های سوداگرانه بود. دولت مرکزی و امارت دبی مجموعه ای از اقدامات را برای تثبیت بازار املاک و ترویج توسعه پایدار اجرا کرد:

• اصلاحات نظارتی: دولت مقررات سختگیرانه تری را برای کنترل قیمت ملک و جلوگیری از سرمایه گذاری‌های سفته بازانه وضع کرد. این اقدامات شامل محدودیت در مالکیت خارجی، محدودیت در فروش خارج از طرح و افزایش شفافیت در بازار املاک بود.
• اصلاحات وام مسکن: دولت اصلاحاتی را در بازار وام مسکن اجرا کرد تا آن را پایدارتر کند. این موضوع شامل معرفی معیارهای سخت‌گیرانه‌تر وام‌دهی، الزام وام‌گیرندگان به داشتن حداقل درآمد و محدود کردن نسبت‌های وام به ارزش آن بود.
• توسعه زیرساخت ها: دولت بر توسعه زیرساخت های حمایتی، مانند حمل و نقل و خدمات آب و برق، برای جذب سرمایه گذاران بلندمدت و ترویج توسعه پایدار شهری تمرکز کرد.
• تنوع بخشی: دولت تنوع بخشی را در بخش املاک و مستغلات تشویق کرد و توسعه مسکونی، تجاری و صنعتی را به منظور کاهش اتکا به یک نوع دارایی واحد ارتقا داد.
• این اصلاحات به ثبات بازار املاک و جلوگیری از کاهش بیشتر قیمت ملک کمک کرد. اقتصاد دبی به تدریج از بحران بیرون آمد و بخش املاک و مستغلات از آن زمان به بعد، با تمرکز پایدارتر بر توسعه بلندمدت، تجدید حیات را تجربه کرد.

 ابتکارات دولت و تنوع اقتصادی

دبی علاوه بر اصلاح بخش املاک و مستغلات، بر تنوع بخشیدن به اقتصاد خود نیز تمرکز کرد تا اتکای خود را به املاک و گردشگری کاهش دهد. شورای اقتصادی دبی نقش اساسی در تدوین و اجرای سیاست های اقتصادی، ترویج نوآوری و ایجاد تنوع داشته است.

مناطق آزاد در توسعه اقتصادی دبی، جذب سرمایه گذاری خارجی، تسهیل تجارت و ترویج کارآفرینی نقش مهمی داشته اند. مرکز مالی بین‌المللی دبی (DIFC) و مرکز چند کالای دبی (DMCC) دو نمونه برجسته از مناطق آزاد هستند که به رشد اقتصادی شهر کمک زیادی کرده‌اند.

مشارکت عمومی و خصوصی نیز در توسعه زیرساخت ها و رشد اقتصادی دبی ضروری بوده است. دولت با شرکت‌های بخش خصوصی برای تامین مالی و توسعه پروژه‌های بزرگ مانند متروی دبی، فرودگاه بین‌المللی آل مکتوم و نمایشگاه جهانی دبی 2020 همکاری کرده است.

مزیت استراتژیک دبی: مکان، زیرساخت و محیط تجاری

موقعیت استراتژیک دبی در تقاطع اروپا، آسیا و آفریقا آن را به یک مرکز جهانی برای تجارت و لجستیک تبدیل کرده است. زیرساخت های کلاس جهانی شهر، از جمله فرودگاه‌های مدرن، بنادر دریایی و شبکه‌های حمل و نقل، اتصال و جذابیت آن را برای مشاغل افزایش داده است.

محیط تجاری دوستانه دبی نیز نقش مهمی در موفقیت اقتصادی آن ایفا کرده است. این شهر یک رژیم مالیاتی کم، محیط سیاسی باثبات و فرآیند راه اندازی کسب و کار ساده ارائه می دهد. این عوامل دبی را به مقصدی جذاب برای سرمایه گذاران خارجی و کسب و کارهایی که به دنبال گسترش فعالیت های خود در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا (MENA) هستند تبدیل کرده است.

سیاست مالیات صفر و تأثیر آن

سیاست مالیات صفر دبی برای مشاغلی که به دنبال کاهش بار مالیاتی خود هستند، جذابیت قابل توجهی داشته است. این شهر نرخ مالیات شرکتی 0٪، بدون مالیات بر درآمد شخصی و بدون مالیات بر عایدی سرمایه ارائه می دهد. این رژیم مالیاتی جذاب، دبی را قادر به جذب طیف گسترده ای از مشاغل، از جمله شرکت های خدمات مالی، شرکت های فناوری و شرکت های چند ملیتی کرده است.

سیاست مالیات صفر نیز به شهرت دبی به عنوان یک مرکز مالی جهانی کمک کرده است. DIFC، به ویژه، از این سیاست سود برده و تعداد زیادی از موسسات مالی و متخصصان را جذب کرده است. DIFC به یک مرکز مالی پیشرو در منطقه تبدیل شده که طیف گسترده ای از خدمات مالی از جمله بانکداری، بیمه و مدیریت ثروت را ارائه می دهد.

صنعت گردشگری دبی

از جمله دلایل دگرگونی اقتصادی دبی توجه اساسی به صنعت گردشگری بوده است. آمار و نکات کلیدی این بخش به قرار زیر می‌باشد:

• مجموع بازدیدکنندگان بین المللی از ژانویه تا ژوئیه 2024 10.62 میلیون نفر است. دبی از ژانویه تا ژوئیه 2024 در مقایسه با مدت مشابه در سال 2023 شاهد افزایش قابل توجه 8 درصدی بازدیدکنندگان بین المللی بود.
• بر اساس تحقیقات انجام شده توسط تیم GMI، در مجموع 17.15 میلیون نفر در سال 2023 از دبی بازدید کردند. در سال 2023 در مقایسه با سال 2022 (14.36 میلیون) بازدیدکنندگان بین المللی دبی تقریباً 19.43 درصد افزایش داشته است.
• دبی دارای زیرساخت های اقامتی قابل توجهی است که 821 هتل برای گردشگران پذیرایی می‌کند.

           بازدیدکنندگان دبی به مجموعه وسیعی از گزینه‌های اقامتی با 150291 اتاق در سراسر شهر      دسترسی دارند.  میانگین نرخ روزانه اتاق‌ها در دبی 536 درهم است که طیف وسیعی از انتخاب‌ها را متناسب با بودجه‌شان به گردشگران ارائه می‌دهد.

چشم انداز و چالش های آینده

اقتصاد دبی با توجه به روندهای نوظهور مانند هوش مصنوعی، فناوری بلاک چین و متاورس، موقعیت خوبی برای رشد مداوم دارد. موقعیت استراتژیک شهر، زیرساخت های کلاس جهانی و محیطی مناسب برای کسب و کار، آن را به مقصدی جذاب برای سرمایه گذاران و مشاغل تبدیل کرده است.

در نتیجه این تلاش ها، دبی به رشد و توسعه اقتصادی قابل توجهی دست یافته است. این شهر خود را از یک دهکده ماهیگیری کوچک به یک کلان شهر جهانی تبدیل کرده و سالانه میلیون‌ها بازدید کننده و کسب و کار را به خود جذب می‌کند. موفقیت دبی همچنین تأثیر مثبتی بر اقتصاد امارات متحده عربی  داشته و به شکوفایی کلی این کشور کمک کرده است.

با این حال، دبی با چالش‌های متعددی از جمله عدم قطعیت‌های اقتصادی جهانی، تنش‌های ژئوپلیتیکی منطقه و تأثیر بالقوه تغییرات آب و هوایی مواجه است. برای اطمینان از پایداری بلندمدت، دبی باید به تنوع بخشیدن به اقتصاد خود، سرمایه گذاری در نوآوری و انطباق با شرایط متغیر جهانی ادامه دهد.

در پایان، ذکر این نکته ضروری است که تحول اقتصادی دبی یک داستان موفقیت قابل توجه بوده است. دبی با درس گرفتن از بحران 2007، اجرای اصلاحات استراتژیک و جذب سرمایه گذاری در تنوع بخشیدن به گزینه‌های مدیریتی، خود را به عنوان یک نیروگاه اقتصادی جهانی معرفی کرده است. تمرکز این شهر بر پایداری، نوآوری و برنامه ریزی بلندمدت، آن را به خوبی برای رشد و شکوفایی مستمر در سال های آینده قرار می دهد.

منابع:

https://www.eurasiareview.com -

https://www.globalmediainsight.com