تاثیر کاهش برداشت گندم کشاورزان بلژیکی در سال جاری بر اقتصاد این کشور

با نزدیک شدن به پایان فصل برداشت گندم در بلژیک، سازمان‌های کشاورزی در مناطق والونی و فلاندر هشدار داده‌اند که تولید غلات ممکن است در سال جاری بین 30 تا 50 درصد با کاهش مواجه گردد.

علت کاهش شدید برداشت گندم، ثبت رکورد جدید در بارندگی یک سال اخیر بوده است. بر اساس گزارش‌ موسسه سلطنتی هواشناسی، دهمین ماه متوالی (ماه جولای) در بلژیک نیز با بارندگی بیش از حد همراه بوده و رطوبت نیز طی 119 سال گذشته نظیر نداشته است.

-تداوم بارش ها و هوای ابری برای مدت طولانی به ویژه در دوره اواخر بهار و اوائل تابستان، منجر به تشکیل خوشه‌های خالی و بسیار کوچک گندم شده است.

-بر اساس اعلام اداره آمار بلژیک ( Statbel) در خصوص میزان کشت محصولات بهاره که اخیرا منتشر گردید، سطح زیرکشت محصولات غلات(گندم و جو) نسبت به سال گذشته، 42.6 درصد کاهش داشته است. این رقم در منطقه فلاندر 55 درصد و در والونی 36.2 درصد بوده است.

یک کارشناس اقتصادی در بخش تحقیقات منطقه فلاندر کاهش میزان برداشت غلات در شرایط حاضر را بسیار بدیهی دانسته و گفت: طبق اطلاعات دریافتی، عملکرد مزارع 30 تا40 درصد کمتر از حد عادی است. وضعیت در جنوب بلژیک بلژیک نیز همین گونه است. کشاورزان والونی ضمن تائید کاهش عملکرد مزارع گندم، نگرانی خود از عمل به تعهدات در برابر عمده فروشان خریدار گندم را ابراز داشته اند. کارشناس فدراسیون کشاورزی والونی کاهش عملکرد این منطقه را 30  تا 50 درصد اعلام کرده اند. 

- سطح زیر کشت گندم در بلژیک در سال 2023، 210 هزار هکتار بوده است. آمار تولید گندم در سال 2022، 1.85 میلیون تن بوده است. عملکرد در هکتار 9 تن گزارش شده است. پیش بینی می‌شود تا سال 2026، تولید گندم در بلژیک به 1.88 میلیون تن برسد. گفتنی است که مصرف گندم در سال 2021، 1.25 میلیون تن بوده است. قیمت هر کیلو گندم در عمده فروشی بین 31 الی 41 سنت یورو می‌باشد. در خرده فروشی نیز قیمت هر کیلو گندم حدود 45 الی 54 سنت می‌باشد.  

- در سال 2022، مقاصد اصلی صادرات گندم بلژیک هلند (109 میلیون دلار)، فرانسه (13.7 میلیون دلار)، ایتالیا (6.88 میلیون دلار)، آلمان (6.35 میلیون دلار) و لوکزامبورگ (953 هزار دلار) بوده است. در همین سال، بلژیک 1.16 میلیارد دلار گندم، عمدتاً از فرانسه (798 میلیون دلار)، آلمان (209 میلیون دلار)، هلند (78.4 میلیون دلار)، لهستان (18.8 میلیون دلار) و ایالات متحده (12.8 میلیون دلار) وارد کرده است.

- علیرغم نگرانی‌ها در بلژیک بر روی افزایش قیمت گندم ناشی از کاهش 50 درصدی تولید، باید افزود که تعیین نرخ گندم در بازار جهانی صورت می‌گیرد و کاهش تولید مقطعی در یک کشور، تاثیر چندانی بر قیمت های بازار خرده فروشی نخواهد داشت. علاوه بر آن، دو کشور روسیه و اوکراین که نقش محوری در تعیین قیمت گندم در سطح جهان و اروپا دارند و به دلیل جنگ، طی 2 سال گذشته، بازار را با نوسان مواجه ساختند، مجددا به بازار جهانی بازگشته و بر بهبود قیمت به ویژه در بازار اروپا تاثیر مثبت گذاشته اند. 

- با وجود اینکه پیش تر در ماه ژوئن، کمبود مواد غذایی و افزایش قیمت‌ها در سوپر مارکت ها در اثر کاهش تولید گندم نگرانی‌هایی را موجب گردید، به نظر می رسد زیان ناشی از کاهش تا 50 درصدی تولید گندم، بیش از همه، متوجه کشاوزان بلژیکی خواهد شد زیرا هزینه کاشت، داشت و برداشت محصول بالاتر از قیمت فروش آن خواهد بود. این امر به نوبه خود بر درآمد 34537 سرپرست خانواره مزرعه دار تاثیر خواهد گذاشت. اخیر سازمان اقتصادی، همکاری و توسعه (OECD) اعلام کرد که درآمد خانوارها در سطح کشورهای عضو این سازمان 0.9 درصد رشد داشته است. با این وجود، بلژیک تنها کشور عضو بود که با کاهش درآمد 1.37 درصدی مواجه گردید. یکی از مهمترین دلایل آن قطع یارانه‌ها و حمایت های مالی دولت از خانوارها بوده است. از این رو، سازمان‌های کشاورزی بلژیک به دنبال فعال سازی صندوق های حمایتی علیرغم بودجه ناکافی در آن می‌باشند. از سوی دیگر، با گذشته بیش از دو ماه از انتخابات، هنوز دولت قانونی این کشور شکل نگرفته است که خود مزید بر علت خواهد بود. در همین رابطه، فدراسیون کشاورزی والونی در تلاش است تا پیگیری موضوع دریافت خسارت از طریق تامین بودجه بیمه محصولات در چارچوب ردیف هزینه‌های عمومی را در دستور کار خود قرار دهد.

-قرار است اتحادیه اروپا طی روزهای 6-4 سپتامبر سال جاری با کشورهای عضو مرکوسور در برزیل دیدار و در خصوص توافقنامه ای که همچنان طی دو دهه انتظار، معلق مانده است را نهایی سازد. برزیل یکی از کشورهای بزرگ تولید کننده غلات و محصولات کشاورزی در دنیا است که با نهایی شدن تفاهم نامه مذکور دست خود را در ارسال محصولات کشاورزی از جمله غلات به بازار اروپا و بلژیک باز می‌بیند. اگر چه کشاورزان بلژیکی، فرانسوی و آلمانی مخالفت جدی خود را با عقد قرار داد ورود محصولات کشاورزی برزیل به بازار اتحادیه اعلام کرده اند، اما فشار صاحبان صنایع و شرکت های اتحادیه اروپا نیز بر مقامات مذاکره کنندگان جهت حضور در بازار آمریکای جنوبی(اعضای مرکوسور) کم نیست. بنابراین امکان رسیدن به توافق بین اتحادیه اروپا و اعضای مرکوسور در شرایط کنونی، دور از ذهن به نظر می رسد.

منابع

https://www.brusselstimes.com/belgium/1176813/belgian-farmers-harvesting-up-to-50-less-wheat-due-to-record-wet-weather

https://statbel.fgov.be/en/themes/agriculture-fishery/farm-and-horticultural-holdings

https://www.selinawamucii.com/insights/prices/belgium/wheat/#:~:text=Belgium%20Wheat%20Prices&text=The%20retail%20price%20range%20in,lb)%20in%20Brussels%20and%20Antwep.

https://ourworldindata.org/grapher/wheat-yields

https://knoema.com/atlas/Belgium/topics/Agriculture/Crops-Production-Quantity-tonnes/Wheat-production

https://www.reportlinker.com/clp/country/4757/726366

https://www.lesoir.be/615674/article/2024-08-12/le-revenu-des-menages-diminue-en-belgique-mais-augmente-dans-locde

https://oec.world/en/profile/bilateral-product/wheat/reporter/bel

https://www.euractiv.com/section/economy-jobs/news/eu-mercosur-to-meet-in-september-signaling-movement-in-trade-talks/

https://tradingeconomics.com/belgium/wheat-spelt-area-cultivation-harvested-production-eurostat-data.html