موافقت نامه تجارت آزاد، ابزار ویتنام برای اتصال به بازارهای جهانی

ویتنام از سال 2007 که به سازمان تجارت جهانی (WTO) پیوست، هدف‌گذاری حوزه اقتصادی را بر مبنای پذیرش به عنوان یک شریک متعهد و قوی در حوزه تجارت برای جامعه جهانی قرار داد. از آن زمان، این کشور چندین موافقت نامه تجارت آزاد و موافقت نامه‌های اجتناب از مالیات مضاعف را امضا کرده است.

جهانی شدن و آزادسازی تجارت نه تنها مهم ترین انگیزه برای پیشبرد اقتصاد در قرن بیست و یکم بلکه گرایشی اجتناب ناپذیر برای پیشرفت تخصصی شدن تولید و توزیع نیروی کار است. پیوندهای تجاری مشوق از طریق موافقت نامه‌های تجارت آزاد دوجانبه و چندجانبه (FTA) انگیزه قدرتمندی است که توجه و مشارکت بسیاری از کشورها را به خود جلب می‌کند و ویتنام نیز از این قاعده مستثنی نیست. ویتنام از سال 2007 که به سازمان تجارت جهانی (WTO) پیوست، هدف‌گذاری حوزه اقتصادی را بر مبنای پذیرش به عنوان یک شریک متعهد و قوی در حوزه تجارت برای جامعه جهانی قرار داد. از آن زمان، این کشور چندین موافقت نامه تجارت آزاد و موافقت نامه‌های اجتناب از مالیات مضاعف را امضا کرده است.

فهرست موافقت نامه‌های تجارت آزاد ویتنام

در مجموع، ویتنام تاکنون 18 موافقتنامه تجارت آزاد دوجانبه و چندجانبه به امضا رسانده است که در جدول زیر می‌توان آن را مشاهده کرد.

عنوان موافقت نامه طرف های امضا کننده تاریخ اجرایی شدن منطقه آزاد تجاری آسه آن 10 عضو آ سه آن 1993 موافقت نامه همکاری جامع اقتصادی آسه آن و چین (ACFTA) 10 عضو آ سه آن با چین 2005 موافقت نامه همکاری جامع اقتصادی آسه آن و کره جنوبی (AKFTA) 10 عضو آ سه آن با کره جنوبی 2007 موافقت نامه مشارکت همه جانبه اقتصادی آسه آن و ژاپن (AJCEP) 10 عضو آ سه آن با ژاپن 2008 موافقت نامه مشارکت اقتصادی ژاپن و ویتنام (VJEPA) ویتنام - ژاپن 2009 موافقت نامه همکاری اقتصادی جامع آسه آن و هند (AIFTA) 10 عضو آ سه آن با هند 2010 موافقت نامه تجارت آزاد آسه آن-استرالیا و نیوزلند (AANZFTA) 10 عضو آ سه آن- استرالیا- نیوزیلند 2010 موافقت نامه تجارت آزاد ویتنام - شیلی ویتنام - شیلی 2012 موافقت نامه تجارت آزاد ویتنام – کره جنوبی ویتنام - کره 2015 موافقت نامه اتحادیه اقتصادی اوراسیا و ویتنام ویتنام- بلاروس، روسیه، قزاقستان، ارمنستان، قرقیزستان، 2016 موافقت نامه جامع مشارکت ترانس پاسیفیک استرالیا، کانادا، ژاپن، مکزیک، نیوزیلند، سنگاپور، ویتنام، پرو، برونئی، مالزی و شیلی 2019 موافقت نامه تجارت آزاد آ سه آن – هنگ کنگ 10 عضو آ سه آن – هنگ کنگ 2019 موافقت نامه تجارت آزاد ویتنام – اتحادیه اروپا 27 عضو اتحادیه - ویتنام 2020 موافقت نامه تجارت آزاد ویتنام - انگلستان انگلستان - ویتنام 2021 مشارکت اقتصادی جامع منطقه ای 10 عضو آ سه آن، استرالیا، نیوزیلند، چین، ژاپن و کره جنوبی 2022

موافقت نامه تجارت آزاد ویتنام با رژیم صهیونیستی نیز در جولای 2023 به امضا رسید ولی هنوز به تصویب نرسیده است. علاوه بر آن ویتنام با انجمن تجارت آزاد اروپا متشکل از سوئیس، نروژ، ایسلند و لیختن اشتاین در حال مذاکره برای امضای موافقت نامه تجارت آزاد است. این کشور همچنین در موافقت نامه تجارت آزاد آسه آن و هنگ کنگ نیز حضور دارد که امضا شده ولی هنوز به تصویب نرسیده است.

ویتنام سطح بالایی از یکپارچگی اقتصادی بین المللی را دارا است که این امر نتیجه مشارکت و مذاکره فعال موافقت نامه‌های تجارت آزاد (FTA) با سایر کشورهای جهان است، به ویژه قراردادهای تجارت آزاد نسل جدید که در چند وقت اخیر مورد مذاکره و امضاء قرار گرفته اند و دارای دامنه وسیع و سطح بالایی از آزادسازی هستند. امضای قراردادهای آزاد تجاری دوجانبه و چندجانبه توسط ویتنام به شرکت های ویتنامی امکان داد تا بازارهای خود را گسترش دهند و به بازارهای منطقه ای و جهانی دسترسی پیدا کنند.

مزایای قرارداد تجارت آزاد

فراتر از مزایای آشکار کمک به افزایش تجارت با سایر کشورها و تبدیل آن به مقصد سرمایه گذاری جذاب تر برای صادرکنندگان و واردکنندگان، تعدادی از مزایای استراتژیک برای توسعه ویتنام نیز وجود دارد. توافق‌نامه‌های تجارت آزاد به توسعه اقتصادی ویتنام امکان می‌دهد تا از صادرات محصولات تولیدی با فناوری پایین و کالاهای اولیه به کالاهای پیچیده‌تر با فناوری پیشرفته مانند الکترونیک، ماشین‌آلات، وسایل نقلیه و دستگاه‌های پزشکی دور شود.

این امر می‌تواند ابتدا با افزایش رقابت پذیری صادراتی کشور از طریق تنوع بخشیدن به شرکای خود از طریق شبکه‌های تجاری بزرگتر و واردات ارزان تر کالاهای واسطه ای از کشورهای شریک اتفاق بیفتد. برای مثال، توافق‌نامه‌های تجاری اخیر مانند RCEP و EVFTA، شرکای یکپارچه‌سازی تجاری ویتنام را فراتر از آسیا گسترش می‌دهد و به ویتنام اجازه می‌دهد از کاهش تعرفه‌ها، هم در جامعه اقتصادی آسه‌آن و هم با اتحادیه اروپا و آمریکا برای جذب شرکت‌های صادرکننده به این کشور استفاده کند به نحوی که تولید در ویتنام صورت گیرد و صادرات به شرکای خارج از آسه آن.

این کشور همچنین از طریق مشارکت با شرکت های خارجی، می‌تواند دانش و فناوری مورد نیاز را برای جهش به سمت تولید با ارزش افزوده بالاتر انتقال دهد. نمونه ای از این سیاست، خودروهای برقی Vinfast است که توسط شرکت ویتنامی Vingroup تولید می‌شود. در حالی که ویتنام به عنوان یک تولید کننده ارزان قیمت معرفی می‌شود، شرکت پیشگام Vingroup با شرکت های جهانی مانند اینتل (آمریکا)، ال جی (کره جنوبی) و شرکت فناوری معاصر آمپرکس (چین) برای تولید قطعات برای خودروهای الکترونیکی همکاری کرده است. دستاوردهای Vinfast نشان می دهد که چگونه ویتنام می‌تواند محصولات خود را از طریق انتقال دانش و فناوری توسعه دهد. چنین شیوه‌های تجاری و فناوری پیچیده ای به افزایش بهره وری نیروی کار ویتنام و گسترش ظرفیت صادرات این کشور کمک می‌کند.

در پایان باید اشاره کرد که موافقت نامه‌های تجارت آزاد کلید ویتنام برای اتصال به شبکه تجارت جهانی است. از زمانی که ویتنام به سیستم تجارت جهانی با قراردادهای آزاد تجاری دسترسی پیدا کرد، اقتصاد این کشور نتایج بهتری کسب کرده است. این کشور از طریق فرصت های تجاری و سرمایه گذاری جدید، موقعیت خود را در زنجیره‌های مختلف ارزش جهانی ارتقا داده و توسعه و رشد خود را تسهیل کرده است. توافق نامه‌های تجارت آزاد نسل جدید مزایای زیادی برای کشورهای عضو، جذب سرمایه گذاری، بهبود موسسات اداری و محیط تجاری ایجاد می‌کند. با این وجود، اجرای موفقیت آمیز قراردادهای آزاد تجاری و همچنین اجرای تعهداتی که ویتنام پذیرفته است، چالش هایی را نیز به همراه دارد.