نگاهی به بازار کود شیمیایی در ویتنام

هر چند بازار کود ویتنام چندان بزرگ نیست و شرکت‌های داخلی حدود 70 درصد از سهم بازار را به خود اختصاص داده‌اند ولی بر اساس آمار رسمی، این کشور سالانه بیش از 4 میلیون تن کود وارد می‌کند که بیشترین میزان واردات، سولفات آمونیوم است. چین، روسیه و کره جنوبی شرکای اصلی تامین کننده کود مورد نیاز ویتنام هستند.

بازار کود ویتنام چندان بزرگ نیست و شرکت های داخلی حدود 70 درصد از سهم بازار را به خود اختصاص داده اند. بر اساس آمار رسمی، صادرات کود سالانه ویتنام در سال های اخیر از 3 میلیون تن فراتر رفته است و عمده ترین انواع کودهای شیمیایی صادر شده توسط ویتنام عبارت از سولفات آمونیوم، دی آمین فسفات، نیتروژن، فسفر و پتاسیم است. کامبوج، هند، اندونزی، کره جنوبی، مالزی، فیلیپین و سایر کشورها عمده ترین بازارهای صادراتی کودهای ویتنامی هستند. در عین حال، ویتنام سالانه بیش از 4 میلیون تن کود وارد می‌کند که بیشترین میزان واردات، سولفات آمونیوم است. اگرچه زنجیره تامین و لجستیک در طول دوران کرونا مختل شد، ولی پس از آن حجم صادرات و واردات کود از سوی ویتنام روند کلی صعودی خود را باز یافته است[1].

به گفته وزارت کشاورزی و توسعه روستایی و برای اولین بار درآمد حاصل از صادرات کود ویتنام به دلیل شرایط مطلوب بازار جهانی، صادرات کود ویتنام در سال 2022 به 1.7 میلیون تن افزایش یافت که نشان دهنده افزایش 29 درصدی نسبت به مدت مشابه در سال قبل از آن بود. صادرات کود ویتنام عمدتا به کشورهای جنوب شرقی آسیا صورت می‌گیرد و از کامبوج به عنوان بزرگترین بازار کود شیمیایی تولیدی در ویتنام یاد می‌کنند زیرا حدود 28 درصد از کل حجم صادرات کود این کشور را به خود اختصاص داد[2].

بر اساس آمار اداره کل گمرک ویتنام، حجم کود وارداتی به این کشور در ماه مارس 2024 افزایش داشته و چین بزرگترین تامین کننده آن بود[3]. میانگین قیمت واردات کود به ویتنام 290 دلار در هر تن بود که نسبت به شرایط جهانی تغییر می‌کند. چین در ماه مارس سال جاری با مجموع نزدیک به 175هزار تن تامین کننده اصلی کود مورد نیاز این کشور به شمار می‌رود. این رقم نشان دهنده رشد قابل توجه حدود 44 درصدی از نظر کمیت، بیش از 55 درصدی در ارزش و نزدیک به 8 درصدی در قیمت نسبت به ماه فوریه 2024 است. در سه ماه اول سال 2024، این کشور بیش از 1.12 میلیون تن کود به ارزش نزدیک به 352 میلیون دلار با میانگین قیمت بیش از 314 دلار در هر تن وارد کرده است. به گفته دبیر کل انجمن کود ویتنام  (FAV)کودهای چینی به طور مداوم بیشترین واردات را به ویتنام داشته اند. دلیل اصلی را باید همسایگی و نزدیکی و در نتیجه هزینه پایین لجستیک، و قیمت های پایین صادراتی این محصول از چین به ویتنام دانست. جدای از چین؛ ویتنام همچنین کودهای شیمیایی مورد نیاز خود را از بازارهای دیگر از جمله روسیه، آسیای جنوب شرقی، و اعضای مشارکت اقتصادی جامع منطقه ای (RCEP) و توافقنامه جامع و پیشرو برای مشارکت ترانس پاسیفیک (CPTPP)  وارد می نماید[4].

وضعیت بازار اوره[5] ویتنام:

بازار اوره ویتنام شاهد افزایش عرضه و کاهش جزئی در تقاضای کل در سال 2023 بود که باعث فشار بر قیمت اوره شد.

وضعیت بازار دی آمونیوم فسفات[6] (DAP)در ویتنام:

سال 2023 شاهد افزایش عرضه و تقاضای دی آمونیوم فسفات در ویتنام نسبت به سال 2022 بود. مجموع عرضه به 953 هزار تن رسید که 241 هزار تن افزایش یافت. محصولات وارداتی با افزایش 25 درصدی به 438 هزار تن، محصولات وارداتی از چین 97 درصد افزایش یافت. کل تقاضای DAP در سال 2023 حدود 710 هزار تن برآورد شد که 150 هزار تن افزایش یافت و صادرات با 50 درصد افزایش به 180 هزار تن رسید. مصرف داخلی در خدمت تولید و کشت محصول نیز افزایش یافت. با این حال، به دلیل مازاد عرضه، موجودی در پایان سال 2023، 59 درصد افزایش یافت.[7]

در سال 2024، پیش‌بینی می‌شود که واردات DAP به ویتنام در مقایسه با سال 2023 به دلیل عواملی مانند سیاست‌های صادراتی چین و تحولات منطقه دریای سرخ به 440-460 هزار تن برسد. چین و روسیه، به عنوان تامین کنندگان اصلی این نوع از کود شیمیایی برای ویتنام محسوب می‌شوند. کره جنوبی، اگرچه سومین بازار تامین این نوع کود محسوب می‌شود اما با مشکلاتی مانند محتوای بالای کادمیوم در محصول مواجه است.

وضعیت بازار پتاس[8] در ویتنام:

قیمت پتاس در ویتنام در سال 2023 کاهشی بود و تقاضای پتاس نیز نسبت به سال قبل 17.3 درصد کاهش یافت، عرضه نیز 3.8 درصد کاهش داشت. انتظار می رود چشم انداز عرضه پتاس در ویتنام در سال 2024 تحت تأثیر روندهای عرضه جهانی و قیمت پتاس قرار گیرد. پیش بینی می‌شود که قیمت پتاس پس از یک روند نزولی از اواسط 2024 تثبیت شود و به سطوح قبل از بحران انرژی نزدیک تر شود.

پیش‌بینی شده که مصرف پتاس در ویتنام برای محصولات و مواد تولیدی افزایش ‌یابد، به طوری که تخمین زده می‌شود برای محصولات زراعی 250 تا 300 هزار تن و برای مواد تولیدی 500 تا 550 هزار تن مصرف افزایش داشته باشد.

کود کامل  NPK

بازار کود NPK ویتنام شاهد نوسانات عرضه و تقاضا در سال 2023 بود. در سال 2024، مصرف و تولید کودهای NPK در ویتنام پیش بینی می‌شود افزایش یابد. انتظار می رود مصرف 11-15 درصد رشد کند و به 2.9-3 میلیون تن برسد، در حالی که پیش بینی می‌شود تولید با 1-3 درصد افزایش به 2.63-2.65 میلیون تن برسد. به طور خاص، انتظار می رود حجم تولید شرکت های NPK Ca Mau و NPK Phu My افزایش داشته باشد. در خصوص واردات نیز پیش‌بینی می‌شود که میزان واردات یا ثابت بماند یا با کاهش جزئی نسبت به سال ۲۰۲۳ مواجه شود. پیش بینی واردات کود NPK در سال 2024 بین 500 تا 550 هزار تن است که نسبت به 548 هزار تن در سال 2023 کاهش خواهد داشت[9]. با اشباع شدن بازار داخلی کود اوره، تولیدکنندگان بزرگ کود در حال افزایش سهم بازار خود در بازار کود NPK هستند و رقابت در بخش تجاری را شدیدتر می‌کنند. بر اساس داده‌های شرکت اوراق بهادار ویتنام، بازار NPK در این کشور ویتنام در حال حاضر با تولیدکنندگان کوچک که 52 درصد از سهم بازار را به خود اختصاص داده اند، تکه تکه شده است[10].

بزرگترین شرکت های تولید کننده کود در ویتنام

شرکت پترو ویتنام کود و مواد شیمیایی[11]

شرکت مذکور، شرکتی پیشرو در صنعت کود ویتنام است که بر بازار تولید کود اوره با استفاده از شبکه توزیع سراسری خود در این کشور تسلط دارد.

شرکت کا ماو[12]

شرکت سهامیCa Mau (DCM)  در حوزه تولید کود نیتروژن دار فعالیت دارد و زیر نظر گروه نفت و گاز ویتنام است. این شرکت با ظرفیت 800 هزار تن در سال، به تولید و توزیع کودهای نیتروژن در ویتنام کمک کرده است.

شرکت سهامی‌کود بین دین[13]

این شرکت در حال حاضر یکی از بزرگترین تولید کنندگان کود NPK در ویتنام است. این شرکت دارای 5 کارخانه با ظرفیت طراحی شده نزدیک به 975 هزار تن در سال است که کارخانه مستقر در استان لانگ آن دارای بیشترین ظرفیت تولیدی در حدود 500 هزار تن در سال است.

علاوه بر سه شرکت بزرگ بالا، سایر شرکت های مهم تولید کننده کود در ویتنام عبارتند از: Lam Thao Fertilizer And Chemicals JSC وSouth-West PetroVietnam Fertilizer and Chemicals JSC .[14]

نتیجه:

در میان انواع اصلی کودها، ویتنام در تولید کود اوره،NPK و کود فسفات خودکفا شده است. این کشور فقط باید کود کامل را به طور کامل وارد کند زیرا منبع سنگ پتاس ندارد. کود NPK حدود 35 درصد از کل تقاضای کود سالانه این کشور را تشکیل می دهد زیرا به عنوان یک کود مصنوعی، هم اقتصادی تر است و هم حاوی هر سه عنصر ازت، فسفر و کالی است. کودهای اوره و فسفات به ترتیب 28 درصد و 17 درصد از کل نیاز سالانه کود ویتنام را تشکیل می دهند.

واردات کود ویتنام در سال 2023 به بیش از 4 میلیون تن رسید که نسبت به سال قبل از آن 21.3 درصد افزایش داشته است. با عنایت به ظرفیت بخش کشاورزی ویتنام و برنامه‌های توسعه تولید محصولات غذایی و کشاورزی در این کشور، پیش بینی می‌شود بازار مصرف کودهای شیمیایی ویتنام همچنان رو به رشد باشد و این موضوع فرصت هایی برای حضور شرکت های ایرانی در این بازار فراهم می آورد هر چند نیازمند رفع موانع و مشکلات خاص صادرات این محصول از ایران می‌باشد.

[1] https://www.researchandmarkets.com/reports/5952345/vietnam-fertilizer-industry

[2] https://agri-vietnam.com.vn/overview-of-vietnam-and-world-fertilizer-market/

[3]  چین در حال حاضر بزرگترین تامین کننده کود ویتنام است و پس از آن، روسیه، رژیم صهیونیستی، لائوس، کانادا از دیگر تامین کنندگان کود وارداتی به ویتنام هستند.

[4] https://en.vietnamplus.vn/vietnam-imports-nearly-352-million-vnd-worth-of-fertilisers-in-q1-post284864.vnp

[5] UREA MARKET

[6] Diammonium phosphate market

[7] https://www.pvcfc.com.vn/BCTN/2024/pdf/AR-PVCFC-2023-Chapter-2.pdf

[8] Potash market

[9] https://www.pvcfc.com.vn/BCTN/2024/pdf/AR-PVCFC-2023-Chapter-2.pdf

[10] https://vietnamnews.vn/economy/1659297/competition-in-npk-fertiliser-market-heats-up.html

[11] Petrovietnam Fertilizer & Chemicals (DPM)

[12] Ca Mau Fertilizer JSC

[13] Binh Dien Fertilizer JSC (BFC)

[14] https://vietnamcredit.com.vn/news/top-5-listed-fertilizer-companies-in-vietnam_14949