اقتصاد دریا محور جمهوری آذربایجان
آذربایجان با داشتن فضای بسیار طولانی ساحلی و دریایی که در آن فعالیت های اقتصادی قوی مشاهده می‌شود، سعی در افزایش ظرفیت های خود در این فضا دارد. گردشگری، ماهیگیری( ماهی‌های عادی و خاویاری) و نفت و گاز از پتانسیل های اقتصادی دریا محور جمهوری آذربایجان میباشد. علاوه بر این ترانزیت و ظرفیت حمل ونقلی آذربایجان در مسیر کریدور میانی شرق به غرب (به واسطه دارا بودن اکثر کشتی‌های رو-رو در خزر) از دیگر ظرفیت های این کشور میباشد.
ترانزیت: بنادر آذربایجان در خزر
20.7 درصد از واردات جمهوری آذربایجان از مسیرهای دریایی میباشد. در سال 2023 از مجموع 12میلیون تن واردات این کشور 2.5 میلیون تن از طریق دریا انجام شده است.
جمهوری آذربایجان در دریای خزر 8 بندرگاه دارد که علاوه بر باکو، بندر الت، بندر لنکران و بندر دوبندی از مهمترین آنها هستند. بندر الت مهمترین قطب بندری این کشور میباشد و ضمن توانایی جابجایی 25 میلیون تن بار در سال، دولت برنامه ای برای افزایش ظرفیت این بندر طی چند سال آینده دارد. علاوه بر این دولت در حال انتقال بخش ترانزیتی فرودگاه حیدر علی اف به این بندر (ساخت فرودگاه ترانزیتی) است. بندر جدید پایانه‌های بار و مسافر عمومی، حمل و نقل محموله و تسهیلات رو-رو، ترمینال کشتی ریلی که بنادر آکتائو و ترکمن باشی را به هم متصل می‌کند و همچنین یک مرکز لجستیک بین المللی را فراهم می‌کند. پایه و اساس مجتمع بندری جدید در نوامبر 2010 گذاشته شد. بندر جدید باکو در آلات یک مرکز حمل و نقل است که غرب (ترکیه و اتحادیه اروپا)، جنوب (ایران و هند) و شمال (روسیه و شمال اروپا) را به هم متصل می‌کند. با قرار گرفتن در مجاورت مناطق آذربایجان، اتصال خود را به عنوان یک هاب کارآمد افزایش می دهد و بنابراین حجم حمل و نقل را افزایش می دهد. علاوه بر این، موقعیت بندر جدید به بزرگراه‌ها و راه‌آهن‌های موجود متصل است و بندر را به مناطق داخلی کشور متصل می‌کند. سه مسیر ریلی بین‌المللی به آذربایجان وجود دارد که همگی در آلات به هم نزدیک می‌شوند:
در شمال غربی، با عبور از باکو به روسیه
در غرب، با عبور از گرجستان به سواحل دریای سیاه و ترکیه.
به سمت جنوب و به منطقه مرزی با ایران.
نفت و گاز در جمهوری آذربایجان
جمهوری آذربایجان دارای ذخایر عمده نفت و گاز است و حدود 90 درصد صادارات این کشور را نفت و گاز تشکیل می دهد. در سال گذشته 30 میلیارد از 34 میلیارد کالای صادارتی این کشور را نفت و گاز تشکیل داده است. علاوه بر تولید نفت و گاز، خطوط ترانزیت نفت و گاز نیز از دیگر ظرفیت های این کشور میباشد.
گردشگری
در سال 2023 کشور آذربایجان بیش از 2 میلیون گردشگر را جذب نمود که 30 درصد بیش تر از سال 2022 است. روسیه، ترکیه، هند وایران به ترتیب بیشترین سهم را از ارسال گردشگر به این کشور دارا می‌باشند. گردشگری ساحلی از اهداف دولت برای جذب توریسم است.
ماهیگیری
صنعت ماهیگیری آذربایجان و همچنین ناوگان بزرگ ماهیگیری، نتیجه فرهنگ غنی ماهیگیری و مصرف ماهی در این کشور است. پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی و آغاز استقلال آذربایجان، صنعت ماهیگیری کارایی خود را از دست داد. این امر منجر به کاهش شدید تجارت ماهی و ارزش تجاری این غذا چه در دریای خزر و چه در آب های داخلی شد. اما، در سال های اخیر، علاقه سرمایه گذاران به پرورش ماهی در آذربایجان، افزایش یافته است. این امر تا حدودی به دلیل توجه بیشتر دولت به این بخش به عنوان بخشی فعال در زمینه تولید مواد غذایی، به ویژه به دلیل اینکه بخش مهمی از برنامه دولت آذربایجان تأمین امنیت غذایی مردم میباشد، به وجود آمده است. علاوه بر این، قیمت بالای ماهی مصرفی و افزایش قدرت خرید مردم به علت رشد بالای اقتصادی باعث علاقه بیشتر به بخش شیلات شده است. اما با این وجود، پرورش ماهی در آذربایجان هنوز کاملاً ثبات لازم را پیدا نکرده است زیرا فاقد یک اساس و برنامه منظم قانونی برای توسعه هدفمند آن است. روش های مختلفی برای پرورش ماهی در آذربایجان وجود دارد. برای مثال: پرورش و تولید ماهی به روش رهاسازی در رودخانه کورا و دریای خزر. روش دیگر پرورش ماهی در مخازن و استخرها میباشد. گسترش اعتبار و بودجه مورد نیاز دولت در پرورش ماهی در آذربایجان، برای پیشرفت در تولید آبزیان و پرورش ماهی، انگیزه بسیار خوبی به پرورش دهندگان ماهی خواهد داد. میزان صید انواع ماهی در این کشور حدود 60 هزار تن در سال میباشد.
مشکلات و معضلات اقتصاد دریا پایه جمهوری آذربایجان
آلودگی دریا اعم از فاضلاب نشت نفت یا پلاستیک که یکی دیگر از موضوعات نو ظهور با اهمیت جهانی است، اگر به این مسائل رسیدگی نشود، توسعه گردشگری یا جذب سرمایه گذاران خصوصی در سایر بخش های اقتصادی دشوار خواهد بود.همچنین عقب نشینی آب خزر یکی دیگر از مشکلات اقتصاد دریا محور آذربایجان میباشد.