اهمیت روزافزون ریزتراشه‌ها در اقتصاد جهانی

اهمیت ریزتراشه‌ها زمانی آشکار شد که اقتصاد جهانی سه سال پیش پس از پایان همه‌گیری کووید، در یک تنگنای لجستیکی قرار گرفت. زمانی که هیچ تراشه‌ای در دسترس نبود، بنابراین تولید انواع محصولات اعم از ماشین لباسشویی تا دماسنج دچار اخلال شدید شد.

تراشه‌های کامپیوتری در حال تبدیل شدن به یک عامل مهم ژئوپلیتیکی می‌باشند که تا حدودی به دلیل افزایش تقاضا برای قدرت محاسباتی ناشی از ظهور و کاربرد هوش مصنوعی می‌باشد. این روند با شتاب در حال حرکت رو به جلو می‌باشد. در این رابطه پت گلسینگر، رئیس اینتل، در جلسه استماع کنگره آمریکا در سال 2022 اظهار داشته که تراشه‌ها نفت جدید هستند اما آنچه که مهم‌تر می‌باشد این است که کارخانه‌های آینده دیجیتال در کجا قرار خواهند گرفت. اکنون و بعد از گذشت دو سال به نظر می‌رسد تولید آنچه صنعت «نیمه‌هادی‌ها» نامیده می‌شود (ریزپردازنده‌ها، حافظه، حسگرها و انواع دیگر تراشه‌ها) به سرعت در حال تبدیل شدن به عاملی در ژئوپلیتیک جهانی است. کاهش اعتماد و افزایش رقابت بین قدرت‌های بزرگ جهان به این معنی است که همه ترجیح می‌دهند تولید تراشه در داخل مرزهای خود یا حداقل در بین متحدانشان صورت بگیرد. چین در حال سرمایه گذاری 44 میلیارد دلاری در زمینه تشویق تولید تراشه در خاک خود می‌باشد. این رقم افزون بر حدود 140 میلیارد دلاری است که قبلا برای این کار هزینه کرده است. ایالات متحده نیز 110 میلیارد و اتحادیه اروپا 46 میلیارد برای این کار هزینه می‌کنند.

اهمیت ریزتراشه‌ها زمانی آشکار شد که اقتصاد جهانی سه سال پیش پس از پایان همه‌گیری کووید، در یک تنگنای لجستیکی قرار گرفت. زمانی که هیچ تراشه‌ای در دسترس نبود، بنابراین تولید انواع محصولات اعم از ماشین لباسشویی تا دماسنج دچار اخلال شدید شد، به خصوص در خودروهای جدید که در حال حاضر حدود 1400 تراشه به کار می‌رود و بعضاً دو برابر این تعداد در خودروهای الکتریکی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

در حال حاضر تعاریف و ارقام متعددی در زمینه اندازۀ بازار جهانی تراشه وجود دارد، اما قابل اعتمادترین این ارقام و تعاریف از خود بخش صنعت موجود می‌باشد که از آمار تجارت نیمه‌هادی جهانی (WSTS) اخذ شده‌اند.

ارزش شرکت فناوری عظیم چندملیتی آمریکایی یعنی نویدیا (Nvidia) طی چهار سال گذشته بیست برابر شده است و به بیش از کل سرمایه صندوق‌های بازنشستگی هلند و همچنین بیشتر از ارزش کل خانه‌های هلندی رسیده است. دو سال پیش، شرکت مشاورۀ مک کینزی (McKinsey) از سودآوری و ارزش بازار ریزتراشه نتیجه‌گیری کرد که سرمایه‌گذاران انتظار داشته‌اند که گردش مالی بخش تراشه در سال 2030 به بیش از 1000 میلیارد دلار برسد، یعنی رقمی تقریبا دو برابر آنچه که امروز می‌باشد. لکن ذکر این نکته نیز ضروری است که به موازات این مساله، مصرف انرژی برای تولید ریزتراشه‌ها نیز به طور قابل توجهی افزایش خواهد یافت. این افزایش مصرف ناشی از محاسبات فراوانی است که توسط محاسبات ابری یا هوش مصنوعی صورت می‌گیرد. نموارد ذیل نشان می‌دهد که این قضیه چقدر سریع می‌تواند اتفاق بیافتد.

مراکز داده‌های بزرگ (Big Data) مانند گوگل و مایکروسافت که قبلا در هلند ساخته‌اند، انرژی زیادی مصرف می‌کنند. اگر تولید تراشه برای به کارگیری در هوش مصنوعی شتاب بگیرد، طبیعتا مصرف انرژی توسط مراکز داده‌های بزرگی که برنامه‌های هوش مصنوعی را مورد استفاده قرار می‌دهند نیز افزایش خواهد یافت. هرچند بهره‌وری انرژی و استفاده از انرژی پاک در حال توسعه می‌باشد، اما تعجب نباید کرد اگر مصرف انرژی برای این نوع از محاسبات نه تنها از مصرف انرژی ژاپن، بلکه از مصرف انرژی هند (1.4 میلیارد نفر) فراتر برود. آژانس بین‌المللی انرژی قبلا محاسبه کرده که در سال 2028 تقریبا 30 درصد از برق ایرلند را مراکز داده مصرف خواهند کرد. بر اساس گزارش آژانس بین المللی انرژی، این حجم از تقاضای اضافی برای انرژی می‌تواند به چالش دیگری در مساله گذار انرژی تبدیل شود. سوخت‌های فسیلی ممکن است بیشتر از آنچه که از آن می‌ترسیم کماکان در کنار ما باقی بمانند. بر همین منوال، ریزتراشه‌ها و نفت ممکن است در یک منازعه جهانی برای نفوذ گذاری جهانی وارد شوند اما در حال حاضر کماکان در آینده به موازات هم حرکت خواهند کرد.

اصل گزارش به همراه جداول با کیفیت بالا در آدرس اینترنتی زیر موجود می‌باشد:

https://www.nrc.nl/nieuws/2024/05/30/zijn-chipbedrijven-de-olieconcerns-van-de-21e-eeuw-a4200292?t=1717158420