برنامه اقدام دولت سوئد برای رسیدن به آب و هوای عاری از آلاینده
مسئله آب و هوا تنها در اقتصادی قابل حل است که رشد می‌کند که این امر با افزایش رقابت، رشد، تقویت آمادگی و تاب‌آوری مشخص می‌شود. برق رسانی، کلید اصلی تغییرات آب و هوایی است که نیازمند ایجاد شرایط برای توسعه قدرتمند تولید برق بدون فسیل و شبکه‌های برق است.
دولت سوئد اخیرا برنامه اقدام این کشور برای رسیدن به آب و هوای عاری از آلاینده‌ها را به مجلس ارائه نمود. در همین ارتباط اولف کریسترسون، نخست‌وزیر سوئد در یک کنفرانس مطبوعاتی مشترک با وزرای انرژی و محیط‌زیست اظهار داشت: اکنون ما در حال تغییر اساسی سیاست آب و هوای سوئد با تمرکز بر برق‌رسانی صنعت و حملونقل، همکاری بین‌المللی و رشد اقتصادی هستیم. برنامه اقدام اقلیمی، بخش مهمی از این امر است و به مسیر روشنی برای صفر شدن خالص انتشار گازهای گلخانه‌ای در سال 2045 اشاره می‌کند. رومینا پورمختاری وزیر محیط‌زیست سوئد نیز گفت: اکنون فصل جدیدی در سیاست آب و هوایی سوئد آغاز می‌شود، تمرکز ما در طول دوره مأموریت بر این است که کارهایی را انجام دهیم که پایه و اساس یک انتقال آب و هوایی را به نحوی ایجاد کند که انتشار گازهای گلخانه‌ای را کاملا حذف می‌نماید. این موارد شامل ایجاد زیرساخت‌های خنثی از نظر آب و هوا در سراسر کشور، حذف تدریجی سوخت‌های فسیلی و سرعت بخشیدن به برق‌رسانی است و در این زمینه، حذف تدریجی بنزین و گازوئیل برای دستیابی به اهداف اقلیمی امری کاملا محوری میباشد. به گفتۀ وی، تجارت موتور یک اقتصاد رو به رشد و همچنین انتقال سبز است، اما مستلزم افزایش دسترسی به برق بدون فسیل با قیمت‌های رقابتی، توسعه فناوری قوی و افزایش خودکفایی در مواد معدنی و فلزات نیز میباشد.
ابا بوش، وزیر انرژی و صنعت نیز معتقد است که با این رویکرد، سوئد می‌تواند اهداف بلندپروازانه آب و هوایی را با رشد اقتصادی ترکیب کند. وی همچنین در ارتباط با این برنامه اقدام افزود که این یک امر کاملا بدیهی است که موفقیت برنامه اقدام به مشروعیت نزد مردم نیاز دارد. مارتین کینونن، نمایندۀ پارلمان سوئد نیز در این کنفرانس گفت: سرمایه‌گذاری‌های تهاجمی‌که اکنون هم در انرژی هسته‌ای جدید و هم در ذخیره‌سازی و جداسازی دی‌اکسید کربن (bio-CCS) در سوئد در حال انجام است، می‌تواند الهام بخش کشورهای بیشتری در دنیای اطراف ما باشد.
در ادامه این کنفرانس مطبوعاتی بر این مورد تاکید شد که برق رسانی کلید اصلی تغییرات آب و هوایی است که نیازمند ایجاد شرایط برای توسعه قدرتمند تولید برق بدون فسیل و شبکه‌های برق است. برنامه اقدام اقلیمی دولت، اولین برنامه‌ای است که بر اساس تولید برق سوئدی توسعه یافته که در آن همه انواع انرژی بدون فسیل گنجانده شده است. دولت تحقیقاتی را برای تجزیه و تحلیل و ارائه اطلاعات و طراحی ابزارهای سیاستی انجام خواهد داد تا به تعهدات سوئد در اتحادیه اروپا به شیوه‌ای مقرون به صرفه و کارآمد از نظر اجتماعی دست یابد. هدف، دستیابی به اهداف آب و هوایی برای بخش حملونقل به شیوه‌ای کارآمد و دقیق با مشروعیت گسترده در میان مردم است. سوئد، سیستم جدید تجارت آلاینده‌های اتحادیه اروپا (ETS 2) را در سال 2027 در اولین فرصت ممکن، معرفی خواهد کرد. این سیستم به طور گسترده پیاده‌سازی خواهد شد و تمام بخش‌های فعلی را شامل می‌شود. پیشنهادهایی نیز برای اقدامات جبرانی برای شرکت‌ها و خانوارها باید تنظیم شود. نقطه شروع اصلی در برنامه اقدام این است که سیاست آب و هوا باید به گونه‌ای طراحی شود که برای خانوارها و مشاغل قابل قبول باشد و در عین حال اقتصاد را تقویت کرده و اعتماد به دوره گذار را حفظ کند. برای اولین بار، دولت اکنون طرحی واقع بینانه برای دستیابی به اهداف آب و هوای سوئد و رسیدن به حداکثر انتشار صفر تا سال 2045 ارائه می‌دهد.
در بخشی از برنامه عمل ارائه شده آمده است: سوئد باید یک سیاست آب و هوایی جاه طلبانه و موثر را دنبال کند. در عین حال مهم است که انتقال آب و هوا با پذیرش شهروندان صورت گیرد. بدون حمایت طولانی مدت، اجرای سیاست آب و هوا غیرممکن است. فرض بر این است که افراد و شرکت‌ها می‌توانند به شیوه‌ای هوشمندانه‌تر عمل کنند، نوآوری کنند، مصرف کنند، سرمایه‌گذاری کنند، تامین مالی کنند و تولید کنند و اینکه رفاه بیشتر می‌شود. اساسا اینها همان عواملی هستند که باعث رشد می‌شوند. تغییر اقلیم، رشد را پیش‌فرض می‌گیرد، اما باعث رشد نیز می‌شود. مسئله آب و هوا تنها در اقتصادی قابل حل است که رشد می‌کند که این امر با افزایش رقابت، رشد، تقویت آمادگی و تاب‌آوری مشخص می‌شود. شرکت‌های سوئدی اولین پذیرندگان این موضوع بوده‌اند و فرصت‌هایی را برای بهره‌مندی از تغییراتی که در سطح جهانی رخ می‌دهد، یافته‌اند. بنابراین، یک سیاست آب و هوایی بلندمدت و موثر به معنای فرصتی برای جامعه تجاری سوئد است تا بازار را در دست بگیرند. با محصولات، خدمات و راه حل‌های فنی بدون فسیل خود را به اشتراک گذاشته و وارد بازارهای کاملا جدیدی می‌شوند.
بر مبنای برنامۀ اقدام، سیاست آب و هوایی دولت سوئد بر مبنای سه پایۀ اساسی شکل گرفته است:
1- یک سوال جهانی نیاز به پاسخ‌های جهانی دارد. از طریق همکاری‌های بین‌المللی، تبادل دانش و تجارت آزاد است که می‌توان به یک انتقال آب و هوایی موفق دست یافت. اتحادیه اروپا هم در تأثیرگذاری بر انتشار گازهای گلخانه‌ای در داخل اتحادیه و هم در تأثیرگذاری بر جهان خارج نقشی محوری دارد. بدون تعهد کشورهایی مانند ایالات متحده، چین، هند و برزیل، سوئد نمی‌تواند با این چالش جهانی مقابله کند.
2- توسعه فناوری و استفاده گسترده از برق بدون آلایندگی از نظر آب و هوا پیش نیاز انتقال در سوئد و سایر کشورها است. در سوئد، انرژی هسته‌ای گسترش‌یافته مهم‌ترین اقدام است تا بتوان انتشار گازهای گلخانه‌ای را در سطح ملی از طریق برق‌رسانی حملونقل و صنعت کاهش داد. نقشه راه دولت برای انرژی هسته‌ای جدید یک قطعه حیاتی از این پازل است.
3-تغییر اقلیم تنها زمانی می‌تواند موفق باشد که در یک اقتصاد رو به رشد رخ دهد. مشروعیت در میان شهروندان شرط لازم برای گذار است که همچنین مبتنی بر امکان یافتن ابزارهای کنترل مؤثر است، جایی که شرایط و استاندارد زندگی افراد، خانوارها و شرکت‌ها راکد نباشد و جایی که کل کشور و همه گروه‌های اجتماعی در دوره گذار از فرصت‌های برابر برخوردار باشند. بنابراین باید در جایی که بیشترین کاهش انتشار وجود دارد، تلاش شود سیاست آب و هوا مقرون به صرفه‌تر شود.
همچنین در بخشی دیگر از برنامه مذکور به این موضوع اشاره شده که انتشار سرزمینی گازهای گلخانه‌ای سوئد (انتشارهایی که در داخل مرزهای سوئد رخ می‌دهد) بالغ بر 47.8 میلیون تن معادل دی اکسید کربن در سال 2021 بوده است. حدود یک سوم از انتشار آلاینده‌ها، ناشی از حملونقل داخلی، یک سوم از صنعت و یک سوم از سایر بخش‌ها است. بر اساس آمار اولیه، تخمین زده می‌شود که میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای در سال 2022 به میزان 1 درصد کاهش یافته باشد و این انتظار می‌رود تا سال 2030، میزان انتشار تا 48 درصد کاهش یابد؛ در حالی که اتحادیه اروپا قصد دارد این انتشارات را تا 55 درصد کاهش دهد. انتشار گازهای گلخانه‌ای سوئد تا دهه 1970 افزایش یافت که عمدتا به دلیل افزایش صنعتی شدن و افزایش خودروها بود که منجر به استفاده از زغال‌سنگ و سپس نفت به میزان بیشتر شد. در سال 1970، تقریبا 80 درصد انرژی سوئد از نفت تامین می‌شد که به این معنی بود که انتشار گازهای گلخانه‌ای معادل بیش از 100 میلیون تن دی اکسید کربن در سال بود. از زمان بحران‌های نفتی در دهه 1970، انتشار گازهای گلخانه‌ای کمتر از نصف شد و نقش نفت در سیستم انرژی به شدت کاهش یافت، که عمدتا به دلیل گسترش انرژی هسته‌ای از 1972 تا 1985 و همچنین به دلیل گسترش مداوم نیروگاه‌های آبی بود. افزایش دسترسی به الکتریسیته منجر به برقی شدن طیف وسیعی از فرآیندهای صنعتی شد و در نتیجه نیاز جامعه به سوخت‌های فسیلی کاهش یافت.
لازم به ذکر است داده‌های منتشر شده توسط ادارۀ آمار اتحادیه اروپا (Eurostat)، نقش پیشرو سوئد در استفاده از منابع انرژی تجدیدپذیر را در بین کشورهای اتحادیه اروپا نشان می‌دهد. در واقع، سوئد با تامین 66 درصد از انرژی نهایی ناخالص خود از انرژی‌های تجدیدپذیر (عمدتا با استفاده از انرژی آبی، بادی، سوخت‌های زیستی و پمپ‌های حرارتی) پیشتاز است. این رقم حتی از دستورالعمل تجدیدنظر شده انرژی‌های تجدیدپذیر اتحادیه اروپا نیز فراتر رفته است که سهم انرژی‌های تجدیدپذیر اتحادیه اروپا در سال 2030 را 45 درصد هدف‌گذاری کرده است.