چشم انداز وضعیت کشاورزی در 10 سال آینده

بر اساس گزارش "چشم انداز کشاورزی 2032-2023" که به طور مشترک توسط سازمان توسعه اقتصادی و همکاری OECD و سازمان خوارو بار و کشاورزی سازمان ملل متحد FAO تهیه شده است، صادرات محصولات کشاورزی به ویژه غلات، گندم، ذرت و ...... در اروپای شرقی و به ویژه کشورهایی مانند ترکیه و روسیه رشد قابل توجهی خواهد داشت.

یکی از چشمگیرترین بخش های این گزارش که نقشه راه 10 سال آینده در بازار محصولات کشاورزی است، بخش "تجارت کالاهای کشاورزی" است که در آن به نقش کلیدی ترکیه به عنوان معمار اصلی قرارداد کریدور حمل غلات دریای سیاه اشاره شده است.

نگاهی به تحولات موجود از سال 2012 میلادی تاکنون میتواند موجب درک بهتری از موارد پیش بینی در گزارش مذکور تا سال 2032 باشد.

 از نظر تاریخی، اروپای شرقی به ویژه روسیه و اوکراین مناطقی هستند که در صادرات کالاهای کشاورزی همواره در جهان مطرح بوده و حرفی برای گفتن دارند.  

در 10 سال گذشته، اوکراین تقریباً 40 درصد از رشد صادرات خالص از اروپای شرقی را به خود اختصاص داده است. با این حال، همه‌گیری کرونا  و جنگ روسیه و اوکراین، که در 24 فوریه 2022 آغاز شد، همه چیز را تغییر داد.

مازاد صادراتی در سال های 2020 الی 2022 میلادی بیشتر از کسری 10 سال پیش بود. توافق‌نامه غلات که در اواسط سال 2022 در چارچوب طرح غلات دریای سیاه امضا شد، برای تضمین تداوم صادرات از اوکراین حیاتی است، به مرور زمان حجم صادرات به میزان قابل‌توجهی کاهش یافت و انتظار می‌رود صادرات غلات این کشور در دوره آتی بیشتر کاهش یابد.ادامه جنگ کاهش تولید غلات اوکراین را به همراه خواهد داشت و هنوز مشخص نیست که آیا قرارداد غلات تمدید خواهد شد یا خیر.

در پیش بینی‌های ارائه شده در گزارش آمده است که: انتظار می‌رود صادرات اوکراین تا سال ۲۰۳۱ به سطح ۲۰۲۱ میلادی بازگردد. در نتیجه، انتظار می‌رود که صادرات خالص اروپای شرقی در مقایسه با دوره پایه  یعنی سال های 2022-2020 میلادی کمی‌بیش از 22 درصد افزایش یابد، در حالی که رشد مطلق خالص صادرات کمتر از نصف میزانی خواهد بود که در 10 سال گذشته به دست آمده است.

 این گزارش در ادامه به ترکیه و روسیه اشاره می‌کند و میفزاید:  پیش‌بینی می‌شود رشد صادرات کشاورزی در ترکیه و روسیه قابل توجه خواهد بود و انتظار می‌رود صادرات این بخش در کشورهای یاد شده به ترتیب 2.4 و 1.9 درصد در سال افزایش یابد.

رشد تولید و صادرات محصولات کشاورزی در این کشورها همراه با رشد سالانه 1.8 درصدی صادرات از اروپای غربی، برای کل منطقه اروپا و آسیای مرکزی برای دستیابی به مازاد تجاری تا سال 2032 میلادی کافی است.

گزارش "چشم انداز کشاورزی 2032-2023"سایر اقلام صادراتی در منطقه را به شرح زیر فهرست می‌کند: کل صادرات منطقه می‌تواند تا سال 2032 میلادی، 19 درصد افزایش یابد که عمدتاً به دلیل افزایش 23 درصدی صادرات محصولات گیاهی است. این در حالی است که در محصولات دامی رشد کمتری به میزان 12 درصد مشاهده می‌شود. انتظار می رود صادرات غلات تا سال 2032 میلادی 20 درصد یا 32 میلیون تن افزایش یابد. بیش از نیمی از مازاد پیش بینی شده از روسیه سرچشمه می‌گیرد.

تا سال 2032 میلادی، منطقه اروپا و آسیای مرکزی 36 درصد از صادرات جهانی غلات را به خود اختصاص خواهد داد. خاور نزدیک و شمال آفریقا و جنوب صحرای آفریقا واردکنندگان مهمی خواهند بود. روسیه تا سال 2023 میلادی، بیش از نیمی از صادرات غلات مازاد را به خود اختصاص خواهد داد که منجر به افزایش سهم منطقه در کل صادرات غلات خواهد شد. انتظار می رود صادرات ذرت نیز افزایش یابد و این منطقه تا سال 2032 میلادی به 22 درصد از تجارت جهانی ذرت کمک کند.در بررسی صادرات محصولات حیوانی و گوشت در این گزارش با اشاره به این که اروپا و آسیای مرکزی بیش از 40 درصد از صادرات محصولات حیوانی جهان را به خود اختصاص داده اند، تأکید شده است که تقریباً 90 درصد از این حجم از اتحادیه اروپا است.

 اتحادیه اروپا تا سال 2032 میلادی  46 درصد تجارت جهانی محصولات حیوانی را به خود اختصاص خواهد داد. هر چند که این اتحادیه سهم قابل توجهی در گوشت و محصولات لبنی دارد، اما انتظار می رود روند رشد صادرات محصولات دامی اتحادیه اروپا نسبت به 10 سال گذشته کندتر شود.

به موازات کاهش تولید، پیش بینی میشود صادرات گوشت از اتحادیه اروپا 16 درصد کاهش یابد. بر اساس این گزارش، ثبات در صادرات گوشت طیور و گاو ادامه خواهد داشت و بیشترین کاهش در بخش گوشت خوک خواهد بود. کاهش صادرات گوشت خوک به این معنی است که سهم تجارت گوشت از سوی اتحادیه در تجارت جهانی به 31 درصد کاهش یابد.

بر اساس این گزارش، صادرات جهانی گوشت در سال 2022 با 3 درصد کاهش به 40 میلیون تن رسیده است.این کاهش به دلیل کمبود تولید و افزایش تقاضای داخلی در کشورهای عمده صادرکننده از جمله برزیل، کانادا، اتحادیه اروپا، ایالات متحده و نیوزلند بود. با این حال کارشناسان OECD و FAO اعلام می‌کنند که صادرات گوشت در برخی کشورها از جمله استرالیا، چین، هند، تایلند و ترکیه نسبت به سال گذشته افزایش یافته است. ترکیه همچنین یکی از عوامل اصلی رشد تولید خواهد بود، اقدامات دولت ترکیه در قالب واردات ژنتیکی دام، حمایت بیشتر از تولیدکننده و جبران قیمت های بالای خوراک دام از عوامل اصلی رشد تولید این کشور در این بخش خواهد. افزایش ظرفیت کشتار و سودآوری در استرالیا نیز باعث افزایش تولید گوشت گاو در این کشور دردوره آینده خواهد شد.پیش بینی می‌شود صادرات جهانی گوشت تا سال 2032 میلادی به میزان 3 درصد افزایش یابد و انتظار می رود کشورهای توسعه یافته تا سال 2032 میلادی بیش از نیمی (55 درصد) از صادرات جهانی گوشت را به خود اختصاص دهند.

بر اساس این گزارش، انتظار می رود استرالیا و ترکیه با بهره مندی از نرخ ارز مطلوب و در دسترس بودن خوراک مورد نیاز، بیشترین افزایش صادرات جهانی گوشت را در سطح جهان ثبت کنند. سایر کشورهای صادرکننده سنتی مانند آرژانتین، پاراگوئه و تایلند نیز به افزایش تجارت جهانی گوشت کمک خواهند کرد. از سوی دیگر، سهم صادرات اتحادیه اروپا از 18 درصد به 15 درصد در سال 2032 کاهش خواهد یافت.

ترکیه همچنان مصرف کننده اصلی گندم خواهد بود.

در گزارش "چشم انداز کشاورزی 2032-2023" به رشد روسیه، ترکیه، مصر، چین، ایالات متحده آمریکا و اوکراین در بازارهای جهانی شکر تا سال 2032 اشاره شده و همچنین آمده است که ترکیه در زمینه گندم نیز در آینده حرفی برای گفتن خواهد داشت. در مقیاس جهانی، برای اهداف غذایی، افزایش پیش‌بینی‌شده در مصرف گندم،  بیش از سه برابر مصرف های جانبی است، به‌ویژه در آسیا که تقاضا برای محصولات فرآوری‌شده مانند شیرینی‌ها و انواع رشته فرنگی در حال افزایش است.

این محصولات به گندم با پروتئین بالای تولید شده در ایالات متحده، کانادا، استرالیا و تا حدی اتحادیه اروپا نیاز دارند. در سالهای آتی کشورهای شمال آفریقا و غرب آسیا مانند مصر، ترکیه و ایران با مصرف سرانه بالا، همچنان مصرف کنندگان اصلی گندم خواهند بود. انتظار می رود تولید جهانی اتانول با منشا گندم بهبود یابد زیرا رشد تولید در هند، کاهش در سایر کشورها را جبران خواهد نمود.

 

منبع: http://www.dunya.com