اخبار اقتصادی سریلانکا

گزیده اخبار و تحولات اقتصادی سریلانکا در هفته دوم شهریور ماه 1401 به شرح زیر ارائه می‌گردد.

توافق اولیه با صندوق بین‌المللی پول

بعد از شش ماه مذاکرات متعدد صندوق بین‌المللی پول و سریلانکا، دو بار سفر هیئت این نهاد پولی به این کشور، انجام اصلاحات متعدد ساختاری، نهایتاً توافق اولیه بین صندوق بین‌المللی پول و سریلانکا برای استفاده این کشور از وام اضطراری 4 ساله و 2.9 میلیارد دلاری این صندوق حاصل شد. این توافق با توجه به موافقت اولیه صندوق بین‌المللی پول با برنامه سریلانکا برای پایدار سازی بدهی‌ها و مثبت ارزیابی شدن اصلاحات ساختاری اقتصادی سریلانکا حاصل شد.

بر اساس این برنامه، بودجه سریلانکا باید تا سال 2024 مازاد اولیه (بدهی قبل از بهره) 2.3 درصد را تضمین کند از سوی دیگر کسری اولیه مورد انتظار در سال 2022 باید در محدوده‌ی 4 درصد از تولید ناخالص داخلی باشد. این اصلاحات شامل افزایش مالیات بر درآمد شخصی و گسترش پایه مالیاتی برای مالیات بر درآمد شرکت‌ها و مالیات بر ارزش‌افزوده است.

باید اشاره کرد که این موافقت برای نهایی شدن منوط به تائید مدیریت صندوق بین‌المللی پول و هیئت اجرایی این نهاد است. لذا این توافق اولیه به معنای آغاز روند اعطای تسهیلات به سریلانکا نخواهد بود و بر اساس پیش‌بینی مقامات پولی و مالی این کشور، این روند می‌تواند در اواخر سال 2022 اجرایی شود.

در همین رابطه کریستالینا جورجیوا، مدیرعامل صندوق بین‌المللی پول از اینکه کارکنان صندوق بین‌المللی پول و مقامات دولتی سریلانکا به توافقی در سطح کارکنان برای حمایت از سیاست‌های اقتصادی کشور با تسهیلات 48 ماهه حدود 2.9 دلار آمریکا دست یافته‌اند، اظهار خرسندی کرد و آن را یک گام رو به‌ جلو توصیف کرد.

 تلاش سریلانکا برای توافق با طلبکاران

وزارت دارایی سریلانکا اعلام کرد که این کشور طی چند هفته آینده در ملاقات با طلبکاران، آخرین اطلاعات در خصوص روند توسعه اقتصادی و بسته اصلاحات توافق شده با صندوق بین‌المللی پول را در اختیار آن‌ها قرار خواهد داد.

سریلانکا معتقد است این اقدام راه را برای ارائه حمایت‌های مالی از سوی صندوق بین‌المللی پول و سایر کشورها که باید به این کشور در مسیر خروج از این بحران کمک کنند، هموار خواهد کرد. البته سریلانکا برای این کار از دو موسسه معتبر مالی و حقوقی فرانسوی و انگلیسی نیز کمک گرفته است. 

آمادگی چین برای همکاری با سریلانکا

حصول توافق با چین، مهم‌ترین حلقه‌ مفقوده روند پایدارسازی بدهی‌های سریلانکا است.چین بزرگ‌ترین کشور طلبکار سریلانکا بوده و هنوز این دو به توافق جدی در این مسیر دست نیافته‌اند. در آخرین تحولات، پکن اعلام کرده است که آماده همکاری با کشورهای دیگر و مؤسسات مالی بین‌المللی برای ادامه حمایت از سریلانکا برای کاهش بار بدهی و تحقق توسعه پایدار این کشور است.

در همین زمینه سخنگوی وزارت امور خارجه چین اعلام کرد که پکن در حد توان خود به توسعه اجتماعی-اقتصادی سریلانکا کمک کرده و چین از مؤسسات مالی مرتبط در مشاوره با سریلانکا برای راه‌حل‌های مناسب حمایت خواهد کرد.

همان‌گونه که مشخص است چین همچنان از ارائه پاسخ مشخص در خصوص برنامه‌های این کشور برای مطالبات این کشور از سریلانکا شانه‌ خالی می‌کند و این موضوع روند نهایی شدن توافق سریلانکا و صندوق بین‌المللی پول را با اختلال مواجه خواهد کرد.

حمایت نهادهای بین‌المللی و کشورها از توافق اولیه باصندوق بین‌المللی پول

هیئت اتحادیه اروپا از توافق اولیه حاصل شده بین صندوق بین‌المللی پول و سریلانکا استقبال کرد. اتحادیه اروپا در صفحه رسمی‌توییتر خود اعلام کرد که مشتاقانه منتظر ادامه همکاری در زمینه مدیریت مالی عمومی و اقتصاد سبز است.

در همین حال، ژاپن از همه کشورهای طلبکار خواست تا در مورد تجدید ساختار بدهی سریلانکا گفت‌وگو کنند. شونیچی سوزوکی، وزیر دارایی ژاپن گفت: مهم است که همه کشورهای طلبکار، از جمله چین و هند، برای بحث در مورد تجدید ساختار بدهی سریلانکا گرد هم آیند.

نخست‌وزیر انگلیس، بوریس جانسون نیز با تکرار تعهد دولت انگلیس به سریلانکا، گفت: «انگلیس به همکاری با مردم سریلانکا، به‌ویژه در طول چالش‌های اقتصادی و اجتماعی فعلی ادامه خواهد داد. امیدوارم بتوانید با صندوق بین‌المللی پول پیشرفت سریع و مثبتی داشته باشید. بریتانیا آماده تعامل با شرکای بین‌المللی خود برای حمایت از سریلانکا در این زمینه است.»

از سوی دیگر باشگاه پاریس نیز اعلام کرد که آماده است روند کاهش بدهی سریلانکا را آغاز کند. این تشکل مجدداً تمایل خود را برای هماهنگی با طلبکاران دوجانبه رسمی غیر باشگاه پاریس برای ارائه تضمین‌های مالی لازم اعلام کرد.

در بیانیه باشگاه پاریس آمده است: «اعضای باشگاه پاریس از توافقنامه سطح کارکنان منعقد شده بین مقامات سریلانکا و صندوق بین‌المللی پول برای یک ترتیب 48 ماهه تحت تسهیلات تمدید شده استقبال می‌کنند. این توافق گام مهمی‌برای بازگرداندن ثبات اقتصاد کلان و پایداری بدهی عمومی است.»

 باشگاه پاریس با اشاره به ارزیابی صندوق بین‌المللی پول برای نیاز به حل مشکل بدهی‌های سریلانکا در چارچوب برنامه صندوق بین‌المللی پول، آمادگی خود را برای آغاز روند رسیدگی به بدهی‌های این کشور اعلام کرد و بر آمادگی خود برای هماهنگی با طلبکاران دوجانبه رسمی‌با کشورهای غیر عضو باشگاه پاریس برای ارائه تسهیلات لازم تأکید کرد.

البته در بین باید اشاره کرد که مهم‌ترین طلبکاران سریلانکا که در رأس آن‌ها چین قرار دارد، عضو باشگاه پاریس نبوده و همین موضوع کار را برای اعضای این باشگاه و همچنین سریلانکا دشوار کرده است.

تصویب بودجه موقت سریلانکا

بعد از چندین ماه گفت‌وگو و بررسی، نهایتاً بودجه موقت سریلانکا برای چهار ماه پایانی سال 2022 با هدف واقع سازی بودجه این کشور با 120 رأی موافق تصویب شد. در جلسه ارائه این لایحه، رانیل ویکرمسینگه، رئیس‌جمهوری سریلانکا با اشاره به شرایط اقتصادی این کشور اعلام کرد که هنوز بسیاری از مردم و مسئولین درک درستی از عمق بحران در این کشور ندارند و متوجه واقعیت‌های اقتصادی نیستند.

رئیس‌جمهوری سریلانکا، هدف از ارائه لایحه بودجه موقت را ایجاد ثبات در اقتصاد کشور اعلام کرد و گفت که این برنامه در واقع قدم اول در مسیر میان‌مدت انجام اصلاحات اقتصادی در سریلانکا است. در این برنامه میان‌مدت هدف آن است که درآمدهای دولت از 8.8 درصد از تولید ناخالص داخلی فعلی به 15 درصد از تولید ناخالص داخلی در سال 2025 برسد و هم‌زمان با کاهش هزینه‌ها، مازاد اولیه بودجه در سال 2025 به 2 درصد از تولید ناخالص داخلی برسد.

برای تحقق این هدف برنامه‌های متعددی از جمله کاهش سن بازنشستگی به منظور کاهش تعداد کارمندان دولت، کاهش یا توقف استخدام دولتی، ادغام نهادهای دولتی متعدد در یکدیگر، افزایش مالیات بر ارزش افزوده از 12 به 15 درصد و ... پیش‌بینی شده است.

در نتیجه تصویب این لایحه و با تغییر در وضعیت مالی سریلانکا، میزان درآمدهای پیش‌بینی شده برای این کشور در سال 2022 از 2223 میلیارد روپیه در برنامه اولیه به 2094 میلیارد روپیه در برنامه جدید کاهش یافت. از سوی دیگر هزینه‌ها نیز از 3851 میلیارد روپیه به 4427 میلیارد روپیه افزایش یافت. در نتیجه کسری بودجه این کشور از 8.8 درصد تولید ناخالص داخلی به نزدیک 10 درصد تولید ناخالص داخلی یعنی بیش از 8 میلیارد دلار افزایش یافت.

کاهش گردشگران ورودی به سریلانکا در ماه اوت

داده‌های اداره توسعه گردشگری سریلانکا نشان می‌دهد که تعداد گردشگران ورودی به سریلانکا در ماه اوت نسبت به ماه جولای با کاهش 20 درصدی همراه بوده و در مجموع به 37760 نفر رسیده است. بر همین اساس تا پایان ماه اوت، تعداد گردشگران ورودی به سریلانکا در سال 2022 به 496420 نفر رسید.

بازارهای اصلی گردشگری سریلانکا در ماه اوت بریتانیا، هند و آلمان بودند، در حالی که سه شرکت هواپیمایی برتر که در ورود به این کشور نقش داشته‌اند، خطوط هوایی سریلانکا، قطر ایرویز و خطوط هوایی امارات هستند. تجزیه و تحلیل جمعی نشان می‌دهد که در هشت ماه اول سال عمده گردشگران ورودی به سریلانکا از هند، بریتانیا و روسیه بودند.

سریلانکا امیدوار است که با بازگشت ثبات و آرامش به کشور و بهبود نسبی وضعیت توزیع سوخت و از همه مهم‌تر لغو و یا تسهیل اخطارهای سفر به سریلانکا توسط کشورهای مختلف، سریلانکا بتواند تا پایان سال به هدف جذب یک میلیون نفر گردشگر در سال 2022 دست یابد.

ارائه وام 200 میلیون دلاری بانک توسعه آسیایی به سریلانکا

بانک توسعه آسیایی اعلام کرد که 200 میلیون دلار اعتبار اضطراری برای سریلانکا برای کشاورزی و حمایت از فقرا و اقشار آسیب‌پذیر، به‌ویژه زنان و کودکان، تصویب کرد. این کمک حمایت مالی مستقیم از اقشار فقیر و آسیب‌پذیر را افزایش می‌دهد، فعالیت‌های توسعه معیشت و تولید کشاورزی و سیستم‌های حمایت اجتماعی را تقویت می‌کند.

این پروژه شامل یک برنامه 3 ماهه برای افزایش برنامه‌های کمک‌های اجتماعی موجود، از جمله برنامه یارانه ساموردی برای خانواده‌های کم‌درآمد و کمک هزینه برای سالمندان، افراد دارای معلولیت، و بیماران کلیوی است. از سوی دیگر برای افزایش تولید مواد غذایی و جبران افزایش هزینه‌های تولید محصولات کشاورزی، این پروژه برای حداکثر 2 هکتار از زمین‌های کشت شده توسط هر کشاورز در مناطق پر محصول در فصل کشت آتی، حمایت مالی خواهد کرد.

افزایش تعرفه خدمات ارتباطی

با توجه به افزایش مالیات در سریلانکا تمامی ارائه‌دهندگان خدمات ارتباطی اعلام کردند که تعرفه تماس و اینترنت را از تاریخ 14 شهریورماه به میزان 20 درصد افزایش خواهند داد. البته هزینه ارائه خدمات مرتبط با شبکه‌های تلویزیونی با افزایش 25 درصدی همراه خواهد بود.

با توجه به افزایش مالیات بر ارزش‌افزوده از 12 به 15 درصد، بسیاری از شرکت‌ها اقدام به افزایش 15 تا 30 درصدی هزینه خدمات خود کرده‌اند.

افزایش صادرات در هفت ماهه اول سال

دفتر توسعه صادرات اعلام کرد که صادرات سریلانکا در جولای 2022 با رشد صادرات پوشاک و محصولات لاستیکی با 2.25 درصد رشد نسبت به سال قبل همراه بود و به 1128 میلیون دلار رسید.

از سوی دیگر در هفت‌ماهه منتهی به جولای صادرات کلی سریلانکا 11.8 درصد افزایش یافت و به 7.6 میلیارد دلار رسید. در این بین صادرات پوشاک و منسوجات با 21.55 درصد رشد به 550 میلیون دلار در جولای 2022 رسید. از سوی دیگر محصولات مرتبط با نارگیل با کاهش همراه بود و صادرات غذاهای دریایی با 48.99 درصد کاهش به 20.65 میلیون دلار رسید.

در بین بازارهای صادراتی نیز، همچنان ایالات‌متحده بزرگ‌ترین خریدار کالاهای سریلانکا بوده و پس از آن انگلیس و هند قرار گرفتند.

برنامه شرکت نفت سیلان برای واگذاری 700 جایگاه سوخت

دولت در نظر دارد تا 700 جایگاه سوخت را به شرکت‌های نفتی خارجی واگذار کند. در همین زمینه حدود 24 شرکت از امارات متحده عربی، عربستان سعودی، ایالات‌متحده، چین، هند، روسیه، بریتانیا، مالزی، نروژ و فیلیپین پیشنهاد‌هایی را ارائه کرده‌اند.

شرکت نفت سیلان با هدف کاهش تصدی‌گری خود در نظر دارد که بخشی از جایگا‌ه‌های توزیع سوخت را به منظور جذب سرمایه‌گذاری خارجی و اطمینان از ادامه روند توزیع سوخت به شرکت‌های خارجی واگذار نماید. البته در این طرح شرکت‌ها باید از منابع ارزی خود برای واردات سوخت استفاده کنند و امکان استفاده از منابع ارزی داخلی را ندارند.

خصوصی‌سازی توزیع سوخت هواپیما

وزیر انرژی سریلانکا اعلام کرد که این کشور در حال برنامه‌ریزی برای آزادسازی فروش سوخت هواپیمایی است و انتظار دارد حداکثر سه توزیع‌کننده سوخت در بازار داخلی فعالیت خود را آغاز کنند. البته باید در نظر گرفت که اگر روند کار پالایشگاه سریلانکا به‌درستی ادامه پیدا کند این پالایشگاه می‌تواند حدود 70 درصد از نیاز روزانه Jet-A1 تأمین کند.

نکته قابل‌توجه آن است که حضور شرکت‌ها در این بخش متفاوت از حضور در بخش توزیع بنزین و گازوئیل خواهد بود. زیرا شرکت‌ها در توزیع سوخت هواپیما می‌توانند هزینه‌ فروش سوخت به هواپیماها را به ارزهای معتبر دریافت کنند و نگرانی از باب تبدیل روپیه به ارزهای دیگر نخواهند داشت.