روند افزایش قیمت کالاها در یونان طی سه ماهه اول 1401

پس از وقوع جنگ در اوکراین، روند افزایش قیمت کالاهای اساسی بویژه در بخش مواد غذایی، انرژی و مسکن در یونان طی سه ماهه اول سال جاری (1401) شدت گرفت. این افزایش قیمت البته پیش از شروع جنگ اوکراین در یونان بویژه در بخش انرژی شروع شده بود اما با بحران اوکراین شدت گرفت به طوریکه بر اساس آخرین آمار اعلامی‌ توسط دولت یونان، نرخ تورم هم اکنون 12.1 درصد است که این میزان برای یک کشور عضو اتحادیه اروپا رقم بالایی محسوب می‌شود و بالاترین نرخ تورم از دسامبر 1993 در یونان می‌باشد.

بر اساس این گزارش، طی 12 ماه گذشته قیمت گاز طبیعی به میزان 172.7 درصد، برق 80.2 درصد و سوخت 65.1 درصد افزایش یافته است. میزان افزایش قیمت مواد غذایی در 12 ماه اخیر نیز قابل توجه بوده است به طوریکه قیمت لبنیات 15.5، نان 15.9 درصد، گوشت 15 درصد و روغن 25 درصد رشد داشته است. هزینه حمل و نقل هوایی نیز به میزان 22.8 درصد و حمل و نقل دریایی به میزان 20.4 درصد افزایش یافته است. هزینه مسکن (کرایه خانه) نیز به میزان 35 درصد افزایش داشته است. هزینه خرید خودروی صفر کیلومتر و خودروی دست دوم نیز به ترتیب به میزان 12.2 و 15.9 درصد افزایش یافته است. دولت یونان برای مقابله با گرانی اجناس و تورم برنامه‌هایی ارائه کرده که اکثر آنها بر پرداخت یارانه انرژی به خانوارهای کم درآمد استوار است. پرداخت یارانه نقدی، ارائه کارت بنزین و کارت الکترونیک هوشمند یارانه جزء این برنامه‌ها است.

رئیس بانک مرکزی یونان ماه گذشته آخرین گزارش خود پیرامون وضعیت اقتصادی یونان در سال جاری میلادی را معرفی کرد. این گزارش شامل دو سناریوی خوب و بد بود. بر اساس سناریوی خوب، جنگ اوکراین به زودی به پایان می‌رسد و بر اساس سناریو بد جنگ تا آخر تابستان ادامه خواهد داشت.

بر اساس سناریوی اول، رشد اقتصادی یونان تاپایان سال 2022 به 3.8 درصد و نرخ تورم به 5.1 درصد خواهد رسید. بر اساس سناریوی دوم، رشد اقتصادی به 2.8 درصد و نرخ تورم به 7.1 درصد خواهد رسید. البته سناریوی اول خیلی خوش بینانه بود زیرا نرخ تورم در یونان هم اکنون حدود 11 درصد است. دولت در لایحه بودجه 2022، رشد اقتصادی را 4.5 درصد و نرخ تورم را 0.8 درصد پیش بینی کرده بود اما به دلیل بحران اوکراین، دولت یونان مجبور شد متمم بودجه 2022 را تسلیم پارلمان کند.

فشار تورم ناشی از بحران انرژی و جنگ اوکراین در ماه‌های اخیر اقتصاد کشور و درآمد شهروندان را تحت تأثیر جدی قرار داده است. افزایش قیمت برق و سوخت به قیمت کالا و خدمات منتقل شده است. در همین راستا، به نقل از گزارش سازمان آمار یونان، نرخ تورم ماه مه در یونان به 11.3 درصد رسید که بالاترین نرخ تورم از دسامبر 1993 است و یک رکورد شکنی در سه دهه اخیر در یونان محسوب می‌شود. این سازمان نرخ تورم ماه آوریل را 10.2 درصد اعلام کرده بود.

بر اساس این گزارش، طی 12 ماه گذشته قیمت گاز طبیعی به میزان 172.7 درصد، برق 80.2 درصد و سوخت 1.65 درصد افزایش یافته است. میزان افزایش قیمت مواد غذایی در 12 ماه اخیر نیز قابل توجه بوده است به طوریکه قیمت لبنیات 15.5، نان 13.4 درصد، گوشت 15 درصد و روغن 25 درصد رشد داشته است. هزینه حمل و نقل هوایی نیز به میزان 22.8 درصد و حمل و نقل دریایی به میزان 20.4 درصد افزایش یافته است. هزینه مسکن در بخش اجاره نیز به میزان 35 درصد افزایش داشته است. همچنین بر اساس آمار رسمی، قیمت ملک در یونان در سال 2021 به میزان 10.6 درصد افزایش یافت و پیش بینی می‌شود تا پایان سال 2022 نیز افزایش یابد. در سال 2021 قیمت واحدهای نوساز به میزان 11.4 درصد و واحدهای قدیمی‌به میزان 9.8 درصد افزایش یافت. در سال 2020 آمار مورد نظر به ترتیب 4.5 درصد و 1.8 درصد گزارش شده بود. قیمت میانگین واحد نوساز در مرکز آتن در سال 2021 به 3125 یورو برای هر یک متر مربع و در شمال شهر به 3820 یورو برای هر یک متر مربع رسید. از سال 2018 تا 2021 قیمت ملک به میزان 30 درصد افزایش یافت.

میانگین قیمت بنزین در آتن از 2.40 یورو عبور کرده است. این رقم در جزایر یونانی بیشتر است. با توجه به اینکه میانگین مصرف بنزین و گازوئیل خانگی برای هر خانوار یونانی به ترتیب به 1000 و 1500 لیتر در سال می‌رسد، افزایش قیمت این دو کالای اساسی نسبت به سال گذشته حداقل 750 یورو پیش بینی شده است. در یونان 46 درصد نیاز مردم و صنایع به انرژی از طریق گاز، 28 درصد از طریق انرژی‌های تجدید پذیر (خورشیدی و بادی)، 15 درصد از طریق واردات، هشت درصد از طریق ذغال سنگ و سه درصد از طریق نیروگاه‌های برقابی تأمین می‌شود.

آقای میچوتاکیس نخست وزیر یونان ماه گذشته طی سخنانی در مجمع عمومی انجمن شرکت‌های و صنایع یونان، از مداخله هدفمند دولت در قیمت سوخت خبر داد. وی گزینه کاهش مالیات ویژه بر سوخت را رد کرد اما گفت دولت به زودی اقدامات هدفمند جدیدی را برای مبارزه با افزایش قیمت بنزین در یونان اعلام خواهد کرد. وی هدف از این مداخله را پشتیبانی از خانوارهای کم درآمد و قشر متوسط در برابر افزایش بی سابقه قیمت سوخت اعلام کرد. قمیت گاز نیز در یونان طی یک سال گذشته به میزان بیش از 172 درصد افزایش یافت.

 به نقل از شرکت برق یونان، فقط در سه هفته اول ماه آوریل، برق 6500 خانوار بعلت عدم پرداخت قبض قطع شد و قطع 25 هزار خانوار دیگر در دستور کار قرار دارد.

این افزایش قیمت حامل‌های انرژی باعث افزایش قیمت سایر کالاهای اساسی و مواد غذایی در یونان شده به طوریکه قیمت روغن زیتون و سبزیجات در ماه سپتامبر به ترتیب به میزان حدود 22 و 9 درصد افزایش یافت. قیمت سیب زمینی حدود 9 درصد و ماهی حدود 8 درصد افزایش یافت. بر اساس آمار منتشره، انواع مواد غذایی و نوشیدنی‌های غیرالکلی به طور متوسط شاهد سه درصد افزایش قیمت بود.

در بخش مواد غذایی، فروشگاه‌های یونانی برای مقابله با مشکل کمبود آرد و روغن آفتاب گردان، برای خرید مشتریان سقف تعیین کردند. به این ترتیب مصرف کنندگان نمی‌توانند بیش از 4 بسته آرد و روغن آفتاب گردان خریداری کنند. همچنین قیمت کالاهای اساسی همچون آرد، روغن، گوشت، لبنیات و قهوه (که در یونان طرفدار زیادی دارد) نیز حداقل به میزان 13 درصد افزایش یافت. نان هم طی یک سال گذشته حدود 16 درصد افزایش قیمت یافته است.

به گفته رئیس اتحادیه نان فروشان یونان فقط در عرض یک هفته قیمت آرد به میزان ۶۰ درصد افزایش یافت. یونان ۲۰ درصد گندم مورد نیاز خود را از اوکراین، ۱۰ درصد از روسیه و ۵ درصد از مولداوی وارد می‌کند. رئیس اتحادیه نان فروشان اعلام کرد افزایش مجدد قیمت نان طی روزهای آتی اجتناب ناپذیر است.

در بخش خودرو نیز مشتریان با کمبود خودروی صفر کیلومتر مواجه شدند به طوریکه برای خرید یک خودروی صفر کیلومتر باید سفارش خود را ثبت و بعد از حدود سه ماه خودروی خود را دریافت کنند. به همین دلیل بازار خودروهای دست دوم در یونان رونق گرفته و مشتریان جدید برای خرید خودرو ترجیح می‌دهند دست دوم خریداری کنند. به همین دلیل قیمت خودروهای دست دوم نیز افزایش پیدا کرد. نرخ افزایش قیمت خودرهای صفر کیلومتر 12.2 درصد و خودروهای دست دوم 15.9 درصد بوده است.

برنامه‌های دولت یونان برای مقابله با گرانی

دولت یونان برای مقابله با عواقب این گرانی‌ها برنامه‌هایی را ارائه و اجرا کرد. ماه گذشته نخست وزیر یونان در یک پیام ویدیویی از یک برنامه سه ماهه به ارزش 1.12 میلیارد یورو جهت پشتیبانی از قشر ضعیف و متوسط در برابر مسئله گرانی رونمایی کرد. بر اساس این برنامه، تمامی خانوارها با درآمد سالانه زیر 30 هزار یورو می‌توانند کارت الکترونیک هوشمند از طریق سایت خدمات دولت الکترونیک دریافت نموده و با استفاده از آن طی سه ماه آینده بنزین را تا سقف 60 لیتر در ماه با تخفیف 22 سنت خریداری کنند. یارانه گازوئیل نیز 15 سنت تا سقف 60 لیتر تعیین شده است. این تصمیم شامل حال 3.2 میلیون یونانی می‌شود.

دولت یونان همچنین اعلام کرد یارانه نقدی نیز به قشر کم درآمد پرداخت خواهد شد که مبلغ دقیق آن به تعداد اعضای آن خانوار بستگی دارد. همچنین پرداخت یارانه نقدی به ارزش 200 یورو به بازنشستگانی که حقوق آنان زیر 600 یورو در ماه است و معلولین و سالمندانی که حقوقی دریافت نمی‌کنند پیش بینی شده است. دولت همچنین یارانه‌ای برای پرداخت قبوض برق و گاز اختصاص داد.

پرداخت کمک نقدی به ارزش 200 یورو به صاحبان تاکسی نیز بعلت افزایش قیمت سوخت از دیگر برنامه‌های دولت یونان برای مقابله با تبعات افزایش قیمت بود. بر اساس این برنامه، 636 میلیون یورو بابت یارانه قبوض برق و گاز، 324 میلیون یورو بابت کمک‌های نقدی به اقشار آسیب پذیر و کم درآمد جامعه، 153 میلیون یورو برای تخفیف قیمت بنزین و گازوئیل و 5.7 میلیون یورو بابت پرداخت کمک نقدی به صاحبان تاکسی توسط دولت یونان تخصیص داده شده است.

تدابیری که دولت یونان برای مقابله با این بحران درنظر گرفته اکثراً شامل ارائه کمک‌های مالی در قالب رایانه می‌باشند. این کمک‌ها قرار است از صندوق‌های مالی ویژه‌ای از جمله صندوق مقابله با عواقب تغییرات اقلیمی و نیز صندوق توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر یونان تأمین شوند. صندوق توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر یونان برای این منظور حدود 250 میلیون یورو در نظر گرفته است.

وزارت انرژی یونان نیز اعلام کرده در حال مذاکره با دو شرکت اصلی نفت و گاز یونانی یعنی شرکت هلنیک پترولیوم و شرکت موتور اویل است تا آنها را راضی کند برای زمستان امسال و حداقل در سه ماه آینده تخفیفی برای خانوارهای یونانی در نظر بگیرد.

بعلاوه وزارت دارایی یونان نیز اعلام کرده جمعاً حدود 500 میلیون یورو (326 میلیون یورو برای برق و 168 میلیون یورو برای گاز) یارانه برای خانوارهای یونانی در نظرگرفته است تا قیمت گاز و برق تعدیل شود. همچنین یارانه دیگری برای خرید گازوئیل در یونان برای گرمایش منازل در زمستان در نظر گرفته شده و برای نخستین بار پرداخت یارانه گاز نیز برای اقشار کم درآمد پیش بینی شده است. شرکت گاز یونان در همین راستا اعلام کرد 15 درصد تخفیف برای تمامی مشتریان خود اعمال خواهد کرد.