اخبار اقتصادی سریلانکا
گزیده اخبار و تحولات اقتصادی سریلانکا در نیمه اول خرداد 1401 مندرج در رسانه‌های این کشور به شرح زیر ارائه می‌گردد.
آخرین وضعیت همکاری سریلانکا با صندوق بین‌المللی پول
با توجه به انتصاب نخست‌وزیر سریلانکا به عنوان وزیر دارایی این کشور، رانیل ویکرمسینگه مسئولیت تیم مذاکره کننده با صندوق بین‌المللی پول را نیز بر عهده گرفت. در ادامه و بعد از مذاکره تلفنی نخست‌وزیر سریلانکا با رئیس صندوق بین‌المللی پول مقرر شد که هیئت این صندوق در 20 ژوئن ضمن سفر به سریلانکا مذاکره با این کشور را نیز ادامه دهند.
البته در همین رابطه سخنگوی صندوق اشاره کرد که: «هنوز تاریخی را برای توافق با سریلانکا یا میزان وام به این کشور را تعیین کند. هنوز زود است که درباره میزان تأمین مالی بالقوه یا تاریخ توافق صحبت کنیم. زمان‌بندی توافق در سطح کارکنان بستگی به قدرت سیاست‌هایی دارد که مقامات پیشنهاد می‌کنند و به آن‌ها متعهد می‌شوند. و از سوی دیگر هیئت‌مدیره صندوق به تضمین‌های کافی برای بازیابی پایداری بدهی نیاز دارد.»
اعلام آمادگی چین برای کمک به سریلانکا
چین بزرگ‌ترین طلبکار سریلانکا محسوب می‌شود و موضوع توافق با این کشور برای تغییر ساختاری بدهی‌های به مسئله‌ی مهمی‌برای سریلانکا تبدیل شده است. در همین رابطه ژائو لیجیان، سخنگوی وزارت امور خارجه چین در گفتگو با خبرنگاران درباره بحران بدهی سریلانکا گفت چین آماده است نقش سازنده‌ای در کاهش بار بدهی این کشور ایفا کند.
ژائو در پاسخ به یک پرسش رسانه ای که آیا چین با توجه به ناتوانی این کشور در بازپرداخت بدهی‌ها، گفت که چین مشکلات و چالش‌هایی را که در حال حاضر سریلانکا با آن مواجه است را درک می‌کند و آماده ایفای نقش سازنده برای توسعه پایدار اقتصادی و اجتماعی این کشور است.
در خصوص مهم‌ترین بحث یعنی تغییر ساختار بدهی‌ها نیز گفت که؛ «چین از مؤسسات مالی مربوطه در گفتگو با سریلانکا و حل و فصل مناسب آن‌ها حمایت می‌کند. ما همچنین آماده همکاری با کشورها و مؤسسات مالی هستیم.»
نکته قابل توجه در این زمینه اشاره سخنگوی وزارت امور خارجه چین به هند بود. ژائو لیجیان، سخنگوی وزارت خارجه چین در این رابطه گفت که «چین از تلاش‌های هند برای کاهش بحران در سریلانکا تمجید می‌کند. دولت هند کارهای زیادی در این زمینه انجام داده است. ما این تلاش‌ها را ستایش می‌کنیم. چین آماده همکاری با هند و بقیه جامعه بین‌المللی برای کمک به سریلانکا و سایر کشورهای در حال توسعه است.»
ادامه مذاکرات بین‌المللی
یکی از مهم‌ترین راهکارهای سریلانکا برای عبور از بحران فعلی استفاده از ظرفیت‌های خارجی است. بر همین اساس رئیس‌جمهوری این کشور در هفته جاری طی سه جلسه جداگانه با سفرای هند، چین و کشورهای عربی خاورمیانه ملاقات و ضمن ارائه گزارشی از وضعیت اقتصادی موجود و کمبود مواد غذایی اعلام کرد که سریلانکا نیازمند دریافت کمک هست. در گزارش منتشر شده توسط بخش رسانه‌ای دفتر رئیس‌جمهوری آمده است: «رئیس‌جمهور راجاپاکسا از دیپلمات‌ها درخواست کرد تا تمام کمک‌های ممکن را برای حل و فصل وضعیت موجود به سریلانکا ارائه دهند.»
همچنین گوتابایا راجاپاکسا گوتابایا راجاپاکسا، رئیس‌جمهور سریلانکا و شیخ تمیم بن حمد آل ثانی، امیر قطر، در 8 ژوئن به‌صورت تلفنی با یکدیگر گفت‌وگو کردند. بر اساس گزارش‌های منتشر شده و همان‌گونه که انتظار می‌رود تمرکز گفت‌وگوی انجام‌شده بر همکاری اقتصادی و سرمایه‌گذاری بوده است.
این تماس تلفنی بعد از ملاقات سفیر قطر در سریلانکا با پرفسور پیریس، وزیر امور خارجه این کشور، در 6 ژوئن انجام شد. در این ملاقات سفیر قطر بر اهمیت روابط دوجانبه سریلانکا-قطر تأکید و از تمام حمایت‌های ممکن از سریلانکا در مقطع کنونی اطمینان داده است.
از سوی دیگر پیریس وزیر امور خارجه، دکتر ناندالال ویراسینگه رئیس بانک مرکزی و خانم آرونی ویجواردانه قائم‌مقام وزارت امور خارجه، در نشست مجازی با روسای تمام نمایندگی‌های سریلانکا در خارج از کشور در مورد همکاری‌های اقتصادی با کشورهای دیگر گفت‌وگو کردند.
وزیر امور خارجه در جریان این نشست بر بحران اقتصادی جاری در سریلانکا و مشکلات پیش روی دولت تأکید کرد و اظهار داشت که وظیفه اصلی همه نمایندگی‌ها باید ارتقای دیپلماسی اقتصادی باشد و اولویت باید در زمینه ترویج سرمایه‌گذاری، تجارت و گردشگری باشد.
بحران تغذیه در سریلانکا
بر اساس طرح مشترک نمایندگی سازمان ملل متحد در سریلانکا و سازمان‌های غیردولتی، نیازها و اولویت‌های بشردوستانه به‌زودی در این کشور اجرایی خواهد شد. بر اساس این طرح در ابتدا باید 47.2 میلیون دلار برای ارائه کمک‌های ضروری به 1.7 میلیون نفر از مردم سریلانکا که از بحران اقتصادی بیشتری آسیب را دیده‌اند، تأمین شود. این جمعیت افرادی هستند که به دلیل مشکلاتی معیشت، امنیت غذایی و عدم دسترسی به خدمات بهداشتی در معرض خطر بیشتری قرار دارند و نیاز به حمایت فوری دارند.
هانا سینگر حمدی هماهنگ‌کننده مقیم سازمان ملل در سریلانکا گفت که در حال حاضر 22 درصد از جمعیت سریلانکا یا 4.9 میلیون نفر به کمک غذایی نیاز دارند. به گفته نماینده ملل متحد در سریلانکا 40 تا 50 درصد کاهش در برداشت محصول شالیزاری از فصل 2021/2022 به دلیل کمبود کود شیمیایی وجود دارد.
در همین رابطه ماهیندا آماراویرا، وزیر کشاورزی سریلانکا، اعلام کرد که داده‌های کشت نشان می‌دهد کشاورزان بیش از سال گذشته شروع به کشت مواد غذایی اصلی کرده‌اند. رانیل ویکرمسینگه، نخست‌وزیر، درباره بحران شدید غذایی در ماه اوت هشدار داده بود که سریلانکا در تولید برنج کافی در دو فصل کشت گذشته به دلیل ممنوعیت کود ناتوان بوده است
لازم به ذکر است که نیاز سالانه سریلانکا به برنج حدود 2.4 میلیون تن برآورد می‌شود و این در حالی است که برداشت این محصول در هر دو فصل کشت اخیر تنها حدود 1.6 میلیون تن بوده است و لذا این کشور نیازمند واردات 800 هزار تن برنج در سال جاری است.
از سوی دیگر با وجود لغو ممنوعیت استفاده از کودهای شیمیایی، بحران ارزی به مشکلی اساسی برای تأمین کود شیمیایی تبدیل شده است. البته وزیر کشاورزی اشاره کرد که 65000 تن کود توسط دولت هند قرار است در دو هفته اول ماه جولای وارد سریلانکا شود.
افزایش هزینه‌های زندگی در سریلانکا
دکتر هارینی آمارسوریا، نماینده حزب قدرت ملی مردم (NPP) اعلام کرد که هزینه زندگی در حال افزایش در سطح غیرقابل تحملی است و همه طبقات جامعه را تحت تأثیر قرار داده است. این نماینده مجلس گفت: «یک خانواده چهارنفره با توجه به هزینه‌های سرسام‌آور زندگی به درآمد ماهانه 64000 تا 70000 روپیه برای رفع نیازهای اولیه خود نیاز دارد که البته این رقم شامل گوشت، تخم‌مرغ یا شیر نمی‌شود.»
نکته بسیار مهم در این زمینه آن است که حدود 60 تا 65 درصد از کل جمعیت، درآمدی کمتر از رقم مورد اشاره این نماینده مجلس دارند و همین موضوع باعث شده است که بخش زیادی از مردم توان تأمین حداقل کالری مورد نیاز روزانه خود را نداشته باشند و بسیاری از آن‌ها روزانه تنها یک وعده غذایی می‌توانند تهیه کنند.
تشدید بحران انرژی
با توجه به کاهش سطح ذخایر ارزی از یک‌سو و افزایش قیمت جهانی سوخت از سوی دیگر و اتمام خط اعتباری هند، بحران انرژی در سریلانکا بیش از پیش تشدید شده است. این موضوع به نحوی است که نخست‌وزیر این کشور در سخنانی در پارلمان اشاره کرد که تا پایان ماه ژوئن روزهای سختی در زمینه تأمین سوخت در کشور وجود دارد و از مردم درخواست کرد که از سفر‌های بی مورد پرهیز کنند.
از سوی دیگر تأمین LPG که سوخت اصلی برای پخت‌وپز در سریلانکا محسوب می‌شود نیز تقریباً متوقف شده است و بسیاری از خانواده‌ها برای پخت غذا به استفاده از چوب روی آورده‌اند. در همین زمینه شرکت دولتی لیترو، به عنوان بزرگ‌ترین تأمین‌کننده LPG در سریلانکا اعلام کرد که برای چند روز امکان توزیع سیلندر گاز را نداشته و تلاش خواهد کرد که به‌زودی این توزیع را مجدداً از سر بگیرد.
از سوی دیگر شرکت برق سیلان درخواست افزایش 300 درصدی هزینه‌ها برق را ارائه داده که با مخالفت وزیر نیرو و انرژی مواجه شده است. وزیر نیرو در توجیه مخالفت خود با این درخواست بیان کرد که نمی‌تواند از افزایش تعرفه‌های برق صرفاً برای پرداخت حقوق مدیران ارشد شرکت برق سیلان و خرید برق از نیروگاه‌های دیزلی حمایت کند.
در کنار این مخالفت، اتحادیه مهندسین هیئت برق سیلان (CEBEU) اخیراً با تصمیم دولت مبنی بر امضای تفاهم‌نامه با شرکت انرژی سبز آدانی هند، برای ارائه 500 مگاوات نیروگاه بادی اعلام مخالفت کرده و دولت را تهدید به اعتصاب سراسری کرده است. موضوعی که می‌تواند موجب خاموشی‌های گسترده‌تر در کشور شده و اعتراضات مردمی را تشدید کند. همین مسئله باعث شده که دادگاه با صدور هرگونه اعتصاب یا اقدام اتحادیه کارگری برای قطع برق را غیرقانونی اعلام کند.
خط اعتباری هند
هند نقش مهمی در کمک به سریلانکا در دوران بحران اقتصادی این کشور داشته است. تاکنون چندین خط اعتباری برای تأمین سوخت، مواد اولیه و کالاهای ضروری در اختیار سریلانکا قرار داده است. از سوی دیگر مذاکرات با هند برای دریافت 1 میلیارد دلار خط اعتباری دیگر نیز در جریان است.
البته این خطوط اعتباری غیر از کمک‌های هند به سریلانکا است. در چند ماه گذشته چندین میلیون دلار مواد خوراکی و دارویی توسط دولت مرکزی و ایالت تامیل نادو در جنوب هند در اختیار سریلانکا قرار گرفته است.
حضور مسلمانان سریلانکا در مراسم حج
اداره امور مذهبی و فرهنگی مسلمانان گفت که با مذاکرات انجام شده اجازه اعزام حجاج امسال از سریلانکا را صادر کرده است. از جمله الزامات منتشر شده توسط این وزارتخانه در وب سایت رسمی خود، از ارز با منشاء خارجی است و به همین منظور حساب ویژه‌ای معرفی شده است.
لازم به ذکر است که عربستان سعودی در سال جاری سهمیه 1585 زائر از سریلانکا را در نظر گرفته است اما امور مسلمین و وزارتخانه‌های مربوطه با توجه به بحران اقتصادی و هزینه بالای مراسم حج اعلام کردند که مسلمانان سریلانکا در سال جاری از حضور در حج انصراف خواهند داد. اما اکنون با شرایط اعلام شده اگر منشاء ارز خارجی باشد امکان حضور اتباع سریلانکایی در مراسم حج وجود دارد.
افزایش تقاضای گذرنامه برای خروج از کشور
اداره مهاجرت و صدور گذرنامه سریلانکا اعلام کرد که روند صدور پاسپورت روزانه در اداره مهاجرت 250 درصد افزایش یافته است. با احتساب شش ماه گذشته، صدور گذرنامه به شدت افزایش یافته و این رقم به 74 هزار گذرنامه رسیده است. روزانه بیش از 3000 نفر برای دریافت خدمات به این اداره مراجعه و روزانه حداقل 1000 گذرنامه صادر می‌شود.