سهم پول ملی در تجارت خارجی ترکیه
میزان صادرات ترکیه با واحد پولی ملی ترکیه «لیر» در 4 ماه نخست 2022 در مقایسه با دوره مشابه سال 2021 با 68.4 درصد افزایش به 33 میلیارد و 340 میلیون لیر رسید. بنا به داده‌های وزارت تجارت ترکیه، در همین دوره میزان واردات ترکیه برمبنای لیر 60 میلیارد و 369 لیر و حجم تجاری نیز 93 میلیارد و 709 میلیون لیر اعلام شده است.
قراردادهای سوآپ ترکیه با آخرین توافق مربوط به امارات به ارزش 5 میلیارد دلار بین بانک‌های مرکزی ترکیه و امارات متحده عربی در 19 ژانویه 2022 به 28 میلیارد دلار رسید. اندازه اسمی قرارداد سوآپ 18 میلیارد درهم (AED) و 64 میلیارد لیره ترکیه (TRY) است.
این قرارداد که با هدف تقویت بیشتر همکاری‌های مالی بین دو کشور از طریق توسعه تجارت متقابل انجام می‌شود، به مدت سه سال اعتبار دارد و با توافق دوجانبه قابل تمدید است.
پیش از آن، آخرین توافق با بانک مرکزی کره جنوبی در 12 اوت 2021 انجام شد. با این توافق، حداکثر 17.5 میلیارد لیره یا 2.3 تریلیون وون کره (2 میلیارد دلار) سوآپ ارز محلی بین دو بانک مرکزی مجاز است، در حالی که مبلغ مورد نظر هنوز به حساب‌ها واریز نشده است.
سال گذشته، اندازه قرارداد سوآپ با بانک خلق چین نیز افزایش یافت و در مجموع به 46 میلیارد لیر و 35 میلیارد یوان (6 میلیارد دلار) رسید.
اولین قرارداد سوآپ در 17 اوت 2018 توسط بانک مرکزی قطر امضا شد. اندازه قرارداد مذکور دو بار در تاریخ های 26 نوامبر 2019 و 20 می 2020 اصلاح شد و به مبلغ 15 میلیارد دلار به لیر ترکیه و ریال قطر افزایش یافت.
طی سالهای گذشته بانک مرکزی ترکیه با هدف کاهش وابستگی تجارت خارجی به دلار و تنوع بخشی به سبد ارزی خود، قرارداد سواپ ارزی با برخی همتایان خود از جمله امارات متحده عربی، ازبکستان و ترکمنستان، در سال 2021 و آذربایجان و لیبی در سال 2020 امضا نمود.
بانک مرکزی قراردادهای سوآپ با چین، قطر و کره جنوبی به ارزش حدود 23 میلیارد دلار (260.66 میلیارد لیره) دارد. آنها تجارت با ارزهای محلی را تشویق می‌کنند و ذخایر ناخالص بانک مرکزی را تقویت می کنند.
به گزارش رویترز، ترکیه پیش از این نیز به دنبال معامله با بانک‌های مرکزی ایالات متحده، بریتانیا، روسیه و مالزی بوده است. با افزایش هزینه انرژی و منابع طبیعی در جهان، هزینه تولید در ترکیه به‌جهت نیاز به واردات انرژی و منابع، افزایش یافته و این می‌تواند مزیتی برای افزایش صادرات انرژی و همچنین محصولات ایران به ترکیه به جهت پائین بودن هزینه‌های تمام شده در تولید کالا محسوب شود. ر حال حاضر زمینه برای گسترش همکاری‌ها میان دو کشور، هم در قالب دوجانبه و هم بصورت مشارکتی (تامین مواد اولیه، تولید و صادرات به کشورهای دیگر) به‌وجود آمده است. لذا جامعه فعالان اقتصادی دو کشور (خصوصی و دولتی) می‌بایست توجه خود را به این موضوع مهم معطوف دارند.
در جداول زیر به میزان تجارت خارجی انجام شده با لیر و نیز ارز برخی از کشورها طی سال 2021 و ماههای اولیه 2022 (استخراج شده از سایت آمار ترکیه) اشاره شده است:
تجارت خارجی انجام شده با لیر ترک طی سال 2021 و چهار ماه اول 2022
|
سال
|
ماه
|
صادرات
|
واردات
|
حجم
|
|
2021
|
1
|
4,560
|
7,654
|
12,214
|
|
2021
|
2
|
4,526
|
8,869
|
13,394
|
|
2021
|
3
|
5,411
|
10,689
|
16,100
|
|
2021
|
4
|
5,301
|
9,725
|
15,026
|
|
2021
|
5
|
4,508
|
8,987
|
13,495
|
|
2021
|
6
|
5,797
|
8,506
|
14,303
|
|
2021
|
7
|
4,312
|
7,793
|
12,105
|
|
2021
|
8
|
4,980
|
8,219
|
13,199
|
|
2021
|
9
|
5,640
|
10,069
|
15,709
|
|
2021
|
10
|
6,217
|
9,787
|
16,004
|
|
2021
|
11
|
7,332
|
13,246
|
20,577
|
|
2021
|
12
|
8,206
|
12,503
|
20,708
|
|
2022
|
1
|
7,017
|
12,135
|
19,152
|
|
2022
|
2
|
8,575
|
13,514
|
22,089
|
|
2022
|
3
|
9,281
|
17,157
|
26,438
|
|
2022
|
4
|
8,467
|
17,564
|
26,030
|
صادرات ترکیه به ارزهای کشورهای مختلف در سه ماهه اول سال2022 (ارزش معادل هزار دلار)
|
|
نوع ارز
|
ژانویه
|
فوریه
|
مارس
|
مجموع
|
|
1
|
یورو
|
819 198 8
|
934 365 9
|
890 374 10
|
643 939 27
|
|
2
|
پوند انگلیس
|
629 453
|
618 511
|
372 540
|
619 505 1
|
|
3
|
کرون دانمارک
|
026 3
|
638 6
|
033 3
|
697 12
|
|
4
|
کرون نروژ
|
224 3
|
089 6
|
033 3
|
721 14
|
|
5
|
کرون سوئد
|
134 8
|
352 11
|
573 9
|
059 29
|
|
6
|
فرانک سوئیس
|
0570 5
|
768 11
|
329 6
|
167 23
|
|
7
|
لیر ترک
|
997 517
|
972 627
|
301 637
|
270 783 1
|
|
8
|
زلوتی لهستان
|
552 40
|
423 60
|
250 45
|
225 146
|
|
9
|
کرون چک
|
808 1
|
692 1
|
668 1
|
168 5
|
|
10
|
فورینت مجارستان
|
13
|
9
|
7
|
29
|
|
11
|
لی رومانی
|
585 3
|
403 3
|
361 5
|
350 12
|
|
12
|
لو بلغارستان
|
7
|
-
|
0
|
7
|
|
13
|
روبل روسیه
|
379 17
|
003 21
|
134 11
|
516 49
|
|
14
|
لاری گرجستان
|
731
|
892
|
949
|
573 2
|
|
15
|
منات آذربایجان
|
-
|
-
|
023 11
|
023 11
|
|
16
|
دلار آمریکا
|
280 247 8
|
631 263 9
|
372 032 11
|
283 543 28
|
|
17
|
دلار کانادا
|
976 4
|
255 3
|
058 7
|
289 15
|
|
18
|
دینار اردن
|
-
|
-
|
46
|
46
|
|
19
|
ریال عربستان
|
45
|
3
|
3
|
51
|
|
20
|
دینار کویت
|
49
|
140
|
72
|
260
|
|
21
|
دینار بحرین
|
2
|
1
|
1
|
4
|
|
22
|
ریال قطر
|
802
|
937
|
737
|
476 2
|
|
23
|
درهم امارات
|
220 2
|
431 1
|
063 7
|
714 10
|
|
24
|
دلار سنگاپور
|
3
|
3
|
2
|
8
|
|
25
|
یوان چین
|
245 2
|
990 1
|
657 2
|
892 6
|
|
26
|
ین ژاپن
|
008 50
|
211 23
|
434 3
|
653 76
|
|
27
|
دلار استرالیا
|
848 3
|
432 3
|
973 2
|
253 10
|
|
28
|
دلار نیوزیلند
|
2
|
2
|
10
|
14
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
مجموع
|
457 565 17
|
830 926 19
|
727 708 22
|
014 201 60
|
واردات ترکیه به ارزهای کشورهای مختلف در سه ماهه اول سال 2022 (ارزش معادل هزار دلار)
|
|
نوع ارز
|
ژانویه
|
فوریه
|
مارس
|
مجموع
|
|
1
|
یورو
|
471 063 6
|
575 911 6
|
943 808 7
|
990 783 20
|
|
2
|
پوند انگلیس
|
937 72
|
499 109
|
427 82
|
863 264
|
|
3
|
کرون دانمارک
|
855 1
|
718 3
|
410 3
|
983 8
|
|
4
|
کرون نروژ
|
665 11
|
926 10
|
073 14
|
665 36
|
|
5
|
کرون سوئد
|
542 1
|
096 2
|
501 3
|
139 7
|
|
6
|
فرانک سوئیس
|
908 47
|
499 58
|
513 78
|
920 184
|
|
7
|
لیر ترک
|
315 898
|
054 989
|
741 177 1
|
110 065 3
|
|
8
|
زلوتی لهستان
|
81
|
348
|
619
|
048 1
|
|
9
|
کرون چک
|
28
|
1
|
5
|
33
|
|
10
|
فورینت مجارستان
|
-
|
0
|
1
|
1
|
|
11
|
لی رومانی
|
136
|
1
|
63
|
201
|
|
12
|
لو بلغارستان
|
0
|
0
|
0
|
1
|
|
|
هریونی اوکراین
|
-
|
1
|
-
|
1
|
|
13
|
روبل روسیه
|
638 2
|
198 1
|
004 1
|
840 4
|
|
14
|
راند آفریقای جنوبی
|
2
|
67
|
30
|
99
|
|
15
|
دلار آمریکا
|
873
|
531 694 19
|
113
|
518 904 61
|
|
16
|
دلار کانادا
|
629 1
|
281 1
|
361 1
|
271 4
|
|
17
|
ریال ایران
|
-
|
9
|
51
|
60
|
|
18
|
دینار اردن
|
0
|
1
|
0
|
1
|
|
19
|
دینار عربستان سعودی
|
211
|
189
|
22
|
421
|
|
20
|
دینار کویت
|
10
|
1
|
2
|
14
|
|
21
|
ریال قطر
|
126
|
1
|
3
|
129
|
|
22
|
درهم امارات
|
383 5
|
240 6
|
392 3
|
014 15
|
|
23
|
ریال عمان
|
8
|
10
|
10
|
28
|
|
24
|
روپیه هندوستان
|
0
|
1
|
1
|
2
|
|
25
|
باهت تایلند
|
1
|
2
|
0
|
2
|
|
26
|
دلار سنگاپور
|
2
|
2
|
3
|
8
|
|
27
|
یوان چین
|
745 52
|
961 40
|
833 49
|
539 143
|
|
28
|
ین ژاپن
|
769 51
|
968 54
|
930 72
|
667 179
|
|
29
|
دلار هنگ کنگ
|
7
|
8
|
8
|
22
|
|
30
|
دلار استرالیا
|
330
|
558
|
644
|
532 1
|
|
31
|
دلار نیوزیلند
|
0
|
13
|
1
|
14
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
مجموع
|
674 843 27
|
759 885 27
|
702 877 30
|
135 607 86
|
مقایسه آمارصادرات سه ماهه اول سالهای 2021و 2022 بر حسب دلار
|
سال 2022
|
سال 2021
|
ماه
|
|
457 565 17
|
011 004 15
|
ژانویه
|
|
830 926 19
|
810 952 15
|
فوریه
|
|
727 708 22
|
872 955 18
|
مارس
|
|
014 201 60
|
693 912 49
|
مجموع
|
مقایسه آمار صادرات سه ماهه اول سالهای 2021 و 2022 بر حسب یورو
|
سال 2022
|
سال 2021
|
ماه
|
|
225 509 15
|
420 324 12
|
ژانویه
|
|
152 578 17
|
094 185 13
|
فوریه
|
|
248 598 20
|
519 903 15
|
مارس
|
|
626 685 53
|
033 413 41
|
مجموع
|
مقایسه آمار صادرات سه ماهه اول سالهای 2021 و 2022 بر حسب لیر
|
سال 2022
|
سال 2021
|
ماه
|
|
339 024 238
|
698 065 111
|
ژانویه
|
|
789 250 272
|
735 128 113
|
فوریه
|
|
554 400 331
|
596 744 144
|
مارس
|
|
681 675 841
|
734 118 480
|
مجموع
|
مقایسه واردات سه ماهه اول سالهای 2021 . 2022 بر حسب دلار
|
سال 2022
|
سال 2021
|
ماه
|
|
674 843 27
|
287 065 18
|
ژانویه
|
|
759 885 27
|
649 299 19
|
فوریه
|
|
702 877 30
|
771 621 23
|
مارس
|
|
135 607 86
|
707 986 60
|
مجموع
|
مقایسه واردات سه ماهه اول سالهای 2022 و 2022 بر حسب یورو
|
سال 2022
|
سال 2021
|
ماه
|
|
987 527 24
|
872 821 14
|
ژانویه
|
|
634 585 24
|
632 958 15
|
فوریه
|
|
910 983 27
|
791 773 19
|
مارس
|
|
531 097 77
|
295 554 50
|
مجموع
|
مقایسه واردات سه ماهه اول سالهای 2021 و 2022 بر حسب لیر
|
سال 2022
|
سال 2021
|
ماه
|
|
982 941 373
|
523 040 134
|
ژانویه
|
|
211 588 379
|
019 017 137
|
فوریه
|
|
896 916 448
|
722 516 178
|
مارس
|
|
089 447 202 1
|
264 574 449
|
مجموع
|
منابع:
https://www.dailysabah.com/business/finance/turkey-close-to-signing-1b-currency-swap-deal-with-azerbaijan
https://www.tuik.gov.tr/#
https://www.diken.com.tr/bir-varmis-bir-yokmus-turkiyenin-kimle-ne-kadar-swap-anlasmasi-var/