وضعیت انرژی گاز پاکستان (قسمت دوم)

با واردات گاز مایع، ساخت اولین ترمینال در سال 2014 آغاز شد. امروز پاکستان دارای دو پایانه گاز مایع است. ترمینال Engro Elengy در سال 2015 راه اندازی شد و در خشکی قرار دارد و ترمینال کنسرسیوم PGP متعلق به کنسرسیوم گاز بندر پاکستان (PGPCL) در سال 2018 راه اندازی شد و یک ترمینال شناور است.

شیخ عمران الحق مدیر عامل سابق شرکت دولتی نفت پاکستان می‌گوید: ما به پایانه‌های بیشتری نیاز داریم. زیرا به گاز بیشتری نیاز داریم. اما پاکستان بیشتر از پایانه‌ها به انبارهای ذخیره گاز "چه در خشکی و چه از نوع شناور" نیاز دارد. به نقل از نصیر پرویز گیل مدیرکل ترمینال PGP، تصمیماتی برای راه اندازی سه پایانه دیگر گرفته شده است. یکی از آنها توسط PGPدر مجاورت ترمینال موجود قرار دارد. وی گفت: دومین ترمینال PGP ساخته شده و در انتظار تایید نهایی دولت هستیم. علاوه بر پایانه‌های جدید، دولت به افزایش ظرفیت خطوط گاز برای تحویل گاز مایع به پنجاب نیز نیاز دارد.

در حال حاضر دو ترمینال فعال دارای ظرفیت تخلیه سالیانه 9 میلیون تن گاز مایع می‌باشند. دولت در نظر دارد تخلیه گاز مایع هر 10 روز یک بار در ترمینال PGP انجام بگیرد. شیخ عمران الحق  می‌گوید: ترمینال PGP ظرفیت تخلیه گاز به میزان 750 متر مکعب در روز را دارد. 600 متر مکعب یعنی 65 درصد از ظرفیت قراردادی PGP توسط دولت مورد استفاده قرار می‌گیرد و ظرفیت باقی مانده از زمان راه اندازی ترمینال بلااستفاده مانده است. سخنگوی PGP گفت: سازمان قانونمند سازی قیمت های نفت و گاز در کشور در حال نهایی کردن قوانین ترمینال هاست تا ترمینال ها بتوانند چندین کاربر داشته باشند.

 ترمینال Engro Elengy که یکی از پرکاربردترین پایانه‌های تبخیر گاز مایع در جهان محسوب می‌شود، با ظرفیت بیش از 97 درصد کار می‌کند. یوسف صدیقی مدیر اجرایی این ترمینال می‌گوید: عملیات ترمینال تحت تأثیر نوسانات روزانه در بازار گاز مایع قرار نمی‌گیرد. زیرا این ترمینال تنها برای محموله‌های وارداتی شرکت گاز سوئی جنوب تحت قرارداد 15 ساله پاکستان با قطر کار می‌کند. قراردادهای دولت با دولت، امنیت عرضه را تضمین می‌کنند.

شاهد خاقان عباسی نخست وزیر سابق پیشنهاد داده است که هم زمان با راه اندازی پایانه‌های جدید، دولت می‌تواند در این مدت برای دو کشتی دیگر در هر پایانه قرارداد ببندد. وی گفت: پاکستان برای استفاده کامل از ظرفیت  12 کشتی در ماه در دو پایانه، نیاز به ورود به بازار و امضای قراردادهای بلندمدت  گاز مایع برای حداقل سه تا پنج کشتی در ماه دارد. زیرا چنین قراردادهایی با نرخ های معقول هنوز هم وجود دارد. دولت هم چنین می‌تواند به بخش خصوصی امکان استفاده از پایانه‌ها برای واردات دو کشتی را بدهد. اما تاکنون تمایلی به اجازه ورود به بخش خصوصی در این زمینه نشان نداده است.

آقای وقار زکریا کارشناس انرژی بر این باور است که اگر دولت به‌ عنوان تنها خریدار و فروشنده گاز کار را به بخش خصوصی واگذار نماید ، تولیدکنندگان و واردکنندگان گاز و خریداران میتوانند مستقیماً وارد مذاکره شوند. در این صورت قیمت‌ گاز ارزان‌تر می‌شود و دولت به میزان کافی گاز برای ادامه عرضه خانگی با نرخ های مقرون به صرفه خواهد داشت. او افزود: یکی از درس‌هایی که از تولیدکنندگان خصوصی تولید برق گرفته شد این است که دولت باید از دادن ضمانت‌های بلندمدت تامین گاز به تأمین‌کنندگان خودداری نماید. 

آقای زکریا نسبت به عملیاتی شدن خط گاز روسیه به پاکستان خوش بین نیست. وی می‌گوید: جنگ اوکراین اوضاع را بدتر کرده است و زمینه همکاری پاکستان و روسیه برای یک پروژه بزرگ مساعد به نظر نمی‌رسد. به همین دلیل است که کارشناسان بخش انرژی اصرار دارند پاکستان به جای سرمایه گذاری بر گاز مایع بر انرژی‌های تجدیدپذیر سازگار با اقلیم سرمایه‌گذاری کند. به گفته زکریا مشکل اینجاست که دولت پول نقد برای خرید گاز مایع ندارد و تصمیم گرفته است برای قیمت گذاری گاز در کشور به دنبال میانگین هزینه گاز باشد. این به معنای ادغام قیمت‌ گاز بومی و وارداتی برای ایجاد زمینه بیشتری برای واردات گاز مایع است. اگر این اتفاق بیفتد مصرف‌کنندگان خانگی باید انتظار افزایش قیمت گاز را داشته باشند.

اما آقای صدیقی مدیرکل ترمینال Engro Elengyبر این باور است که در سطح جهانی، انرژی‌های تجدیدپذیر همچنان نقش کوچکی را ایفا می‌کنند. زیرا ذخیره و حمل و نقل آنها چالش برانگیز و پرهزینه است. بنابراین سرمایه گذاری در زیرساخت های گاز مایع منطقی است زیرا پتانسیل تقاضای گاز برای 20 سال آینده به ویژه در آسیا وجود دارد.

منبع: روزنامه داون مورخ 21 آوریل 2022