اخبار اقتصادی تاجیکستان
گزیده اخبار و تحولات اقتصادی تاجیکستان در هفته سوم فروردین 1401 مندرج در رسانه‌های این کشور به شرح زیر ارائه می‌گردد.
افتتاح طرح‌های صنعتی در ولایت سغد با حضور رئیس‌جمهور تاجیکستان
در سفر امامعلی رحمان، رئیس‌جمهوری تاجیکستان به ولایت سغد چندین طرح صنعتی این کشور شروع به کار نمود. شرکت تولید کیسه‌های پروپیلن که متشکل از کارگاه بافندگی و خیاطی است، کارخانه تولید آسفالت در ناحیه باباجان غفورف که یک کارآفرین محلی با هزینه 3 میلیون سامانی در جماعت غازیان ساخته است، یک شرکت تبدیل مواد معدنی که در ناحیه عینی با ظرفیت تولید سالانه 2.2 تن طلا و 21 هزار تن آنتیموان تأسیس شده و در آن بیش از 1.5 هزار نفر مشغول به کار دائم شده‌اند از جنله این طرح‌های صنعتی است. این کارخانه بزرگ صنعتی در پایگاه معدن چولبای کانچاک و شَهکان ساخته شده است. به گفته افراد مسئول، کل ذخیره آنتیموان این معدن 265 هزار تن و طلا 50 تن ارزیابی می‌شود. استخراج و تبدیل آنتیموان با تجهیزات و فناوری‌های جدید شرکت‌های بزرگ جهانی صورت خواهد گرفت.
افزایش واردات مواد غذایی آماده به تاجیکستان
واردات مواد غذایی آماده به تاجیکستان از ابتدای سال 2022 افزایش یافته است. همچنین واردات محصولات آماده‌شده از گیاهان نیز در حال افزایش است. واردات مواد غذایی آماده 43.8 درصد (17.6 میلیون دلار) افزایش یافته و به 58 میلیون دلار رسیده است. این رقم در ماه‌های ژانویه تا فوریه سال 2021 بیش از 40.2 میلیون دلار بوده است. مواد غذایی آماده وارداتی شامل محصولات شیرینی، کنسرو، محصولات دریایی و ... است. این محصولات بیشتر از روسیه، چین، ازبکستان و قزاقستان وارد می‌شوند.
در این دوره، ارزش واردات محصولات آماده‌شده از گیاهان بیش از 65.4 میلیون دلار بوده است که 13.4 میلیون دلار (25.6 درصد) بیشتر از دوره مشابه سال 2021 است.
برنامه‌ریزی تاجیکستان برای کاهش صادرات الیاف پنبه
طبق برنامه اقتصاد کلان جمهوری تاجیکستان برای سال‌های 2024-2022، دولت در نظر دارد صادرات الیاف پنبه را 20 هزار تن کاهش دهد. بر اساس این سند، در سال 2022 قرار است 60 هزار تن الیاف پنبه به ارزش 89.9 میلیون دلار صادر شود. این رقم برای سال 2023، 50 هزار تن (78.6 میلیون دلار) و برای سال 2024، 40 هزار تن (66.1 میلیون دلار) پیش‌بینی شده است.
در دو ماه آغازین سال 2022 تاجیکستان 21 هزار تن الیاف پنبه به ارزش 52.5 میلیون دلار صادر کرده است. الیاف پنبه به کشورهای اروپایی و آسیایی صادر می‌شود. بنا به اعلام وزارت صنایع و فناوری‌های نوین، در تاجیکستان حدود 30 کارخانه نساجی با ظرفیت کل تبدیل 70 هزار تن الیاف پنبه فعالیت می‌کنند. با این حال، این کارخانه‌ها تنها 20 هزار تن مواد خام را مورد فراوری قرار می‌دهند.
برنامه‌ریزی تاجیکستان برای افزایش صادرات سیمان
جمهوری تاجیکستان در نظر دارد تا سال 2024 صادرات سیمان را تا 2 میلیون تن افزایش دهد. بر اساس برنامه اقتصاد کلان این کشور برای سال‌های 2024-2022، افزایش سالانه صادرات سیمان به اندازه 200 هزار تن پیش‌بینی شده است. قرار است تولید انواع سیمان در سه سال آینده تا 7 میلیون تن افزایش یابد.
بخش صنعت تاجیکستان اعلام کرده که تعداد کارخانه‌های تولیدی و میزان تولید سالانه سیمان در حال افزایش است و هم‌زمان، نیاز به این نوع محصولات نیز افزایش می‌یابد. تمام نیاز داخلی به سیمان به استثنای سیمان رنگنه (سیمان سفید که نیاز چندانی به آن وجود ندارد) از تولید داخلی تأمین می‌شود. هم‌اکنون در تاجیکستان 16 کارخانه سیمان تولید می‌کنند و ظرفیت تولید سالانه آن‌ها 5.6 میلیون تن برآورد می‌شود. در سال 2021 بیش از 4.2 میلیون تن سیمان در تاجیکستان تولید شد. طبق آمار، سالانه حدود 1.5 میلیون تن از کل سیمان تولیدی به کشورهای همسایه صادر شده است.
افزایش سرمایه‌گذاری تاجیکستان در آبخیزداری
آبخیزداری به مجموعه‌ای از فعالیت‌های بیولوژیکی، بیومکانیکی، مکانیکی و برخی اقدامات مدیریتی در بخش مرتعداری و بیابان‌زدایی گفته می‌شود. از جمله عملیات مکانیکی می‌توان به اصلاح شیب آبراهه‌ها از راه ساخت بند و سد، تراس‌بندی و بانکت‌سازی، دیواره‌سازی برای حفاظت از کناره‌های بستر رودخانه و … اشاره کرد. کاشت گونه‌های گیاهی مناسب، کشت نواری، کشت درخت با هدف جلوگیری از فرسایش خاک، جنگلکاری و … از جمله اقدامات بیولوژیکی در طرح‌های آبخیزداری محسوب می‌شود. مقابله با گسترش بیابان، توسعه مراتع بذرکاشت، مدیریت ترکیب گیاهان مرتعی و … از دیگر اقداماتی است که در طرح‌های آبخیزداری مورد توجه قرار می‌گیرد. به گفته کارشناسان این حوزه، به ازای هر هکتار اجرای عملیات آبخیزداری می‌توان بین ۲۰ تا ۲۵ درصد از حجم آب نگهداری‌شده و ذخیره‌‌شده در سفره‌های زیرزمینی را افزایش داد. از همین رو بسیاری از کشورهای جهان به‌ویژه تاجیکستان به این موضوع توجه ویژه کرده‌اند.
آمادگی بانک توسعه اسلامی برای حمایت از اقتصاد تاجیکستان
ذوقی ذوقی‌زاده، وزیر توسعه اقتصادی و تجارت تاجیکستان در 13 آوریل 2022 با محمد سلیمان الجاسر، رئیس گروه بانک توسعه اسلامی به‌صورت ویدیویی گفت‌وگو کرد. در این گفت‌وگو، راه‌های گسترش همکاری تاجیکستان و بانک توسعه اسلامی، وضعیت اجرای پروژه‌ها در این کشور، جذب وجوه امتیازی ناشی از عوامل خارجی، پروژه‌های اولویت‌دار جدید، افزایش سرمایه کل بانک توسعه اسلامی و چشم‌انداز همکاری میان‌مدت بررسی شد.
وزیر توسعه اقتصادی و تجارت شاخص‌های اصلی اقتصاد کلان کشور و برنامه اقدام برای جلوگیری از تأثیر مخاطرات احتمالی بر اقتصاد ملی را که دولت تاجیکستان تصویب کرده است تبیین کرد. ذوقی‌زاده از رئیس گروه بانک توسعه اسلامی خواست در بخش‌های دارای اولویت اقتصادی این کشور سرمایه‌گذاری کند تا از تأثیر مخاطرات احتمالی بر بخش‌های اجتماعی-اقتصادی تاجیکستان به علت اعمال تحریم‌های غرب بر برخی از شرکای تجاری جلوگیری شود و همچنین دستیابی به اهداف راهبردی، از جمله اقتصاد سبز شامل ساخت نیروگاه راغون، کشاورزی، آبیاری و بهسازی اراضی، صنعت، حمل‌ونقل، آموزش و بهداشت در تاجیکستان تسهیل گردد.
محمد سلیمان الجاسر، رئیس گروه بانک توسعه اسلامی نیز در این گفت‌وگو آمادگی این نهاد مالی را برای حمایت و تأمین مالی بخش‌های اولویت‌دار اقتصاد تاجیکستان اعلام کرد. تاکنون بانک توسعه اسلامی در تاجیکستان در 86 طرح به ارزش 641 میلیون دلار سرمایه‌گذاری کرده است.