اخبار اقتصادی تاجیکستان

گزیده اخبار و تحولات اقتصادی تاجیکستان در نیمه اول فروردین 1401 مندرج در رسانه‌های این کشور به شرح زیر ارائه می‌گردد.

برنامه‌ریزی تاجیکستان برای افزایش تولید ناخالص داخلی در سه سال آینده

براساس برنامه اقتصاد کلان جمهوری تاجیکستان برای سال‌های 2024-2022، این کشور در نظر دارد تولید ناخالص داخلی خود را در سه سال آینده 25.2 درصد افزایش دهد. مقامات این کشور پیش‌بینی نمودند در سال 2024 تولید ناخالص داخلی به 132.1 میلیارد سامانی (بیش از 10.5 میلیارد دلار) افزایش یابد.

طبق این سند، تولید ناخالص داخلی تاجیکستان در سال 2022 بیش از 103.9 میلیارد سامانی پیش‌بینی شده است. در سال 2023 این رقم  117.9 میلیارد سامانی و در سال 2024 معادل 132.1 میلیارد سامانی پیش‌بینی شده است. در این دوره افزایش تولید ناخالص داخلی سالانه از 7.9 تا 8.2 درصد پیش‌بینی شده است.

گفتنی است تولید ناخالص داخلی سرانه تاجیکستان در سال 2021 معادل 10 هزار و 52 سامانی ارزیابی شده بود. تولید ناخالص داخلی در سال گذشته بیش از 98.9 میلیارد سامانی (بیش از 7.9 میلیارد دلار طبق نرخ رسمی) بوده است.

جمعیت تاجیکستان در سال 2021 به 9.8 میلیون نفر افزایش یافته است. بر این اساس، رشد تولید ناخالص داخلی سرانه تا 10 هزار و 52 سامانی پیش‌بینی می‌شود.

برنامه تاجیکستان برای خرید 435 هزار تن گاز مایع در سال 2022

تاجیکستان در نظر دارد در سال 2022 حدود 435 هزار تن گاز مایع خریداری کند. طبق پیش‌بینی وزارت توسعه اقتصاد و تجارت این کشور، ارزش واردات گاز مایع 183.6 میلیون دلار پیش‌بینی می‌شود.

دلیر جمعه، وزیر انرژی و ذخایر جمهوری تاجیکستان اعلام نمود که این کشور تصمیم دارد شمار واردکنندگان گاز مایع را افزایش دهد. به گفته وی، هم‌اکنون صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی و گاز مایع به تاجیکستان کشورهای روسیه و قزاقستان هستند.

وزیر انرژی و ذخایر تاجیکستان گفت این کشور در نظر دارد واردات گاز مایع از ترکمنستان را در سال 2022 افزایش دهد. تاجیکستان در سال 2021 حدود 5 هزار تن گاز مایع از ترکمنستان وارد نموده است.

تاجیکستان در سال 2021 در مجموع 410 هزار تن گاز مایع خریداری نموده که 360 هزار تن آن از قزاقستان و مابقی از روسیه وارد شده است. گاز مایع یکی از مواد سوختی مورد نیاز تاجیکستان است و حدود 50 تا 60 درصد خودروهای این کشور از گاز مایع استفاده می‌کنند. براساس اطلاعات آژانش آمار تاجیکستان، در سال 2021 قیمت گاز مایع 1.7 برابر افزایش یافت. به‌طور میانگین، قیمت گاز مایع در حدود 7.4 تا 7.8 سامانی برای هر لیتر بود.

میزان تولید محصولات صنعتی تاجیکستان

تولید سرانه محصولات صنعتی در تاجیکستان در دو ماه نخست سال 2022 به 660 سامانی (حدود 52 دلار) رسید. تولید محصولات صنعتی در این مدت 6 میلیارد و 277.3 میلیون سامانی (502.1 میلیون دلار) بوده است. جمعیت تاجیکستان به 9.9 میلیون نفرافزایش یافته و ارزش تولید سرانه محصولات صنعتی 660 سامانی ارزیابی می‌شود.

بنا بر اعلام آژانس آمار تاجیکستان، محصولات صنعتی صادراتی این کشور شامل آلومینیوم، سیمان، روی و کنسانتره، فلزات قیمتی، منسوجات و ... است. همه این کالاها به صورت مواد اولیه به خارج از کشور صادر می‌شود.

رشد 10 درصدی ارزش روبل روسیه در برابر سامانی

قیمت سامانی، واحد پول ملی تاجیکستان، نسبت به روبل روسیه 9.5 درصد کاهش یافته است. طبق قیمت تعیین‌شده از سوی بانک ملی تاجیکستان، ارزش 1000 روبل روسیه در 8 آوریل 2022 معادل 163.4 سامانی تعیین شده است. نرخ رسمی سامانی توسط بانک ملی تاجیکستان نسبت به دلار بدون تغییر باقی ماند و نسبت به یورو کمی تقویت شده است (از 13.76 سامانی به 13.64 سامانی برای یک یورو).

گفتنی است قیمت برابری روبل روسیه نسبت به سامانی برای خانواده‌های مهاجران تاجیکی که در روسیه قرار دارند بسیار مهم است. براساس اطلاعات بانک مرکزی فدراسیون روسیه، در سال 2021 حدود 1.8 میلیارد دلار توسط افراد حقیقی از روسیه به تاجیکستان منتقل شده و حدود 95 درصد آن با روبل روسیه صورت گرفته است.

رشد درآمد تاجیکستان از فروش پنبه

تاجیکستان در دو ماه آغازین سال 2022 از فروش الیاف پنبه بیش از 52.5 میلیون دلار درآمد کسب کرده است که در مقایسه با دوره مشابه سال گذشته 21.5 درصد از نظر وزن و 24 درصد از نظر نرخ افزایش یافته است. بنا به اعلام اداره گمرک وابسته به دولت جمهوری تاجیکستان، در این دوره حدود 21 هزار تن الیاف پنبه به مبلغ بیش از 52.5 میلیون دلار به کشورهای اروپایی و آسیا صادر شده است.

براساس اعلام وزارت صنایع و فناوری‌های نوین، در تاجیکستان 30 کارخانه صنعت نساجی فعالیت می‌کنند و ظرفیت سالانه تبدیلی آن‌ها 100 هزار تن پنبه است. در تاجیکستان فرآوری پنبه به نخ صورت می‌گیرد و شمار معدودی از مراکز نساجی این کشور پارچه تولید می‌کنند. در سال 2021 در تاجیکستان 388.8 هزار تن پنبه برداشت شده است (3 کیلوگرم پنبه خام معادل یک کیلوگرم الیاف پنبه است).

افزایش تولید گوشت مرغ در تاجیکستان

از ابتدای سال 2022 در تاجیکستان تولید گوشت مرغ 47 درصد افزایش یافته است. بنا به اعلام وزارت کشاورزی این کشور، در ژانویه و فوریه سال 2022 بیش از 7.4 هزار تن گوشت مرغ تولید شده که 47.7 درصد بیشتر از دوره مشابه سال گذشته است.

طبق برنامه اقتصاد کلان تاجیکستان برای سال‌های 2023-2021 این کشور در نظر دارد در سال 2022 تولید گوشت را تا 278.1 هزار تن افزایش دهد. در حال حاضر قیمت یک کیلوگرم گوشت گاو در تاجیکستان 65 تا 67 سامانی است. طبق پیش‌بینی‌ها در سال 2022 این کشور 30 هزار تن گوشت و محصولات کالباس صادر خواهد کرد.

افزایش واردات وسایل نقلیه به تاجیکستان

تاجیکستان در دو ماه آغازین سال 2022 بیش از 78.3 میلیون دلار وسایل نقلیه وارد کرده که 1.6 برابر (از نظر ارزشی) نسبت به سال 2021 افزایش یافته است. براساس اطلاعات آژانس آمار تاجیکستان، در سال 2021 بیش از 381.5 میلیون دلار وسایل نقلیه به این کشور وارد شده، ولی مبلغ فروش آن‌ها در کشور 70.1 میلیون دلار بوده است.

به نظرِ شرکت‌های واردکننده خودرو، افزایش واردات وسایل نقلیه به افزایش نیاز در بازار داخلی بستگی دارد. با این‌که نرخ فرآورده‌های نفتی در حال افزایش است، شرکت‌های خصوصی برای نوسازی ناوگان تاکسیرانی خودرو بیشتری وارد می‌کنند.

سهم حواله‌های کارگران مهاجر در روسیه از جی‌دی‌پی تاجیکستان

به گزارش رسانه‌های محلی، انتقال حواله‌های ارزی کارگران مهاجر تاجیک در روسیه در سال 2021 حدود 23 درصد تولید ناخالص داخلی تاجیکستان بوده است. بر اساس اعلام بانک مرکزی روسیه، در سال 2021 از فدراسیون روسیه 1 میلیارد و 794.8 میلیون دلار به جمهوری تاجیکستان منتقل شده است. میانگین حجم هر عملیات انتقال در سال 2021 نزدیک به 160 دلار ارزیابی شده است.

به گفته مقامات وزارت توسعه اقتصاد و بازرگانی تاجیکستان، در سال 2021 تولید ناخالص داخلی این کشور 98.9 میلیارد سامانی و رشد اقتصادی آن 9.2 درصد بوده است. به گفته کارشناسان، حواله‌های ارزی مهاجران تاجیک در مجموع می‌تواند بیش از 30 درصد تولید ناخالص داخلی این کشور را تشکیل دهد، زیرا مهاجران تاجیکستان در قزاقستان، کشورهای اروپایی، ایالات متحده آمریکا و کره جنوبی نیز فعالیت می‌کنند. تنها در روسیه، به گفته نهاد مهاجرت این کشور، بیش از 1 میلیون خانوار تاجیک زندگی و کار می‌کنند.

شروع فعالیت روزنه واحد تشریفات صادرات و واردات و ترانزیت در تاجیکستان

عبدالرحمان عبدالرحمان‌زاده، معاون وزیر توسعه اقتصاد و بازرگانی جمهوری تاجیکستان در 5 آوریل 2022 در دیدار با رودورا کنسپسیان، رئیس اداره طرح‌های بانک توسعه آسیا، اعلام کرد که با حمایت امامعلی رحمان، رئیس جمهوری تاجیکستان، در 1 سپتامبر 2020 «روزنه واحد انجام تشریفات صادرات و واردات و ترانزیت در جمهوری تاجیکستان» رسماً شروع به فعالیت نمود. روزنه واحد در چارچوب طرح «همکاری اقتصادی در منطقه آسیای مرکزی با فعالیت مقامات ذی‌ربط» تأسیس شده و 11 مرجع ذیربط دولتی در آن عضویت دارند. دو طرف در این دیدار آمادگی خود را برای استفاده مؤثر از فرصت‌های موجود برای اجرای طرح‌های مهم جمهوری تاجیکستان اعلام نمودند.

دیدار وزیر بهداشت تاجیکستان با نماینگان بانک جهانی

جمال‌الدین عبدالله‌زاده، وزیر بهداشت و حمایت اجتماعی جمهوری تاجیکستان با نمایندگان بانک جهانی ملاقات کرد. بر اساس اعلام دفتر مطبوعات وزارت بهداشت تاجیکستان، در این دیدار اوزان سِویملو، رئیس نمایندگی بانک جهانی در تاجیکستان و نمایندگان وزارت بهداشت حضور داشتند.

در این دیدار بر لزوم تهیه طرح جدید بهداشتی «ملت سالم»، حمایت از اجرای طرح‌های موجود (از جمله طرح «بهبود بهداشتی» و «طرح اضطراری مقابله با بیماری کووید-19») و تدوین برنامه سرمایه‌گذاری برای عملیاتی‌سازی «استراتژی ملی بهداشتی جمهوری تاجیکستان تا سال 2030» تأکید شد. همچنین در این دیدار «استراتژی ملی بهداشت جمهوری تاجیکستان تا سال 2030» که در راستای نیل به اهداف توسعه پایدار پیش‌بینی شده است مورد بررسی قرار گرفت.

دیدار نمایندگان تاجیکستان با رئیس شورای جهانی آب

دلیر جمعه، وزیر انرژی و ذخایر آب، شرف شیرعلی‌زاده، معاون وزیر امور خارجه جمهوری تاجیکستان و سلطان رحیم‌زاده، رئیس دبیرخانه دومین کنفرانس آب در 22 مارس 2022 در شهر داکار با لوییک فاشان، رئیس شورای جهانی آب ملاقات نمودند.

در این دیدار دو طرف بر اهمیت ابتکارات بین‌المللی رئیس جمهوری تاجیکستان در مورد مسئله آب و تغییر اقلیم و اجرای برنامه آب تا سال 2030 تأکید کردند. همچنین روند کنفرانس بین‌المللی آب در شهر دوشنبه در چارچوب دهه بین‌المللی اقدام «آب برای توسعه پایدار، 2028-2018» مورد ارزیابی قرار گرفت.

لوییک فاشان حضور خود در دومین کنفرانس آب دوشنبه را تأیید کرد و آمادگی شورای جهانی آب را برای همکاری با تاجیکستان در زمینه مسائل مورد توجه در چارچوب اهداف دهه بین‌المللی اقدام «آب برای توسعه پایدار، 2028-2018» اعلام نمود.