اخبار اقتصادی سریلانکا

گزیده اخبار و تحولات اقتصادی سریلانکا در نیمه اول مهرماه 1400 مندرج در رسانه‌های این کشور به شرح زیر ارائه می‌گردد:

آخرین وضعیت توافق تعرفه‌ای GSP+ با اتحادیه اروپا

یکی از مهم‌ترین موضوعات اقتصادی و حتی سیاسی اخیر سریلانکا موضوع توقف یا ادامه توافق تعرفه‌ای سریلانکا با اتحادیه اروپا در قالب GSP+ است. این توافق تعرفه‌ای به سریلانکا اجازه می‌دهد که بیش از 6 هزار قلم کالا را با استفاده از مزایای تعرفه‌ای به کشورهای عضو این اتحادیه صادر کند. همین موضوع باعث شده است که بیش از 20 درصد صادرات سریلانکا به اتحادیه اروپا باشد.

 افزایش کسری بودجه سریلانکا

بر اساس گزارش بانک مرکزی سریلانکا کسری بودجه این کشور تا ژوئیه 2021 به بیش از 1016 میلیارد روپیه رسید. این در حالی است که در مدت مشابه سال قبل این میزان برابر با 872.5 میلیارد روپیه و در مدت مشابه سال 2019 نیز این رقم 521.7 میلیارد روپیه بود. از سوی دیگر با توجه به چاپ 549 میلیارد روپیه کسری تراز پرداخت نیز به بیش از 2.7 میلیارد دلار آمریکا افزایش یافت. با اینحال سریلانکا با استفاده از برخی سیاست‌های پولی، نرخ بهره را به شرایط عادی بازگرداند و نسبت به بحران بخش خارجی اقتصاد را که به دلیل چاپ پول توسط بانک‌ها ایجادشده است را متوقف کند.

 ادامه بحران ممنوعیت کودهای شیمیایی

یکی از مهم‌ترین موضوعات در ماه‌های گذشته، دستور رئیس‌جمهوری سریلانکا مبنی بر ممنوعیت واردات کودهای شیمیایی بود. این موضوع با توجه به سیستم کشاورزی این کشور با انتقادات فراوانی رو‌به‌رو شد. بسیاری از کارشناسان در وهله اول شرایط فعلی کشور را به هیچ وجه مناسب برای این تصمیم ارزیابی نکرده و معتقدند که در بهترین شرایط این نیز تصمیم باید به صورت مرحله‌ای مورد اجرا قرار بگیرد. زیرا قطع یک‌باره استفاده از کودهای شیمیایی و جایگزینی کودهای ارگانیک، امکان‌پذیر نبوده و ممکن است کاهش تولیدات کشاورزی و حتی قحطی را در پی داشته باشد.

جدیدترین بررسی‌های انجام شده نشان می‌دهد که ممنوعیت واردات کود می‌تواند موجب از دست رفتن 40 درصد از صادرات چای این کشور شود. بر اساس برآوردها تنها 30 میلیون دلار انواع کود و آفت‌کش‌ها در صنعت چای سریلانکا هزینه می‌شود و صرفه‌جویی در این مبلغ ناچیز می‌تواند درآمدهای سال 2022 این کشور از چای را به شکل فراوانی کاهش دهد. کل واردات کودهای شیمیایی سریلانکا در سال مبلغی ما بین 300 تا 400 میلیون دلار است و حتی صرفه‌جویی در این مبلغ نیز ارزش از دست دادن بیش از 40 درصد از درآمدهای چای را نخواهد داشت.

 حضور سریلانکا در Expo دبی

غرفه سریلانکا در Expo دبی در اول اکتبر افتتاح شد. این غرفه قرار است به مدت 6 ماه فعال باشد و بر اساس برنامه‌ریزی‌های انجام شده در تاریخ 3 ژانویه 2022، نخست‌وزیر سریلانکا، وزیر گردشگری و سایر مقامات این کشور در این غرفه حضور خواهند یافت.غرفه سریلانکا با بیش از 300 متر مربع مساحت بر اساس اصول تمدن تاریخی، تنوع طراحی و اجرا شده است. نکته مهم در این بین آن است که طراحی این غرفه توسط دانشگاه موراتاوا انجام شده و به دلیل انتخاب به عنوان طراحی برتر، اجرای آن به صورت رایگان توسط سازمان‌دهندگان نمایشگاه انجام شد. تمرکز اصلی غرفه سریلانکا در این نمایشگاه بر آب و چای است و سعی شده سه پیام عمده شامل اول فرصت‌های سرمایه‌گذاری در بخش گردشگری، شهر بندری کلمبو و مناطق دیگر، دوم چای، جواهرات و ادویه‌جات و سوم دعوت از مردم جهان برای بازدید از سریلانکا، منتقل شود.

 برنامه شش ماه آینده بانک مرکزی سریلانکا

رئیس جدید بانک مرکزی سریلانکا در خلال اعلام برنامه شش ماه آینده بانک مرکزی این کشور اشاره کرد که انتظار می‌روند سریلانکا در شش ماه اول سال 2022 شاهد رشد اقتصادی 6.5 درصدی باشد. کابرال البته اشاره کرد که یک چالش بزرگ بازگرداندن ثبات پولی است زیرا کمبود ارز و چاپ پول برای حفظ نرخ بهره باعث تضعیف اعتماد بازار شده است.از سوی دیگر مقرر شده است که تغییراتی در کنترل واردات و صادرات انجام شود و از این پس صادرکننده‌ها موظف به تبدیل 25 درصد از درآمدهای حاصل از صادرات هستند.

مسئله نرخ ارز موضوع دیگری بود که رئیس‌کل جدید بانک مرکزی آن را به عنوان چالشی برای این نهاد پولی ارزیابی کرد. نرخ برابری دلار در مقابل روپیه به 230 افزایش یافته است و لذا بانک مرکزی مجبور به تزریق دلار و عدم چاپ پول است که همین موضوع نیز مشکلات دیگری را رقم خواهد زد. از سوی دیگر به دلیل اعمال سیاست‌های نادرست، تبدیل حواله‌های ارزی از کانال‌های رسمی خارج شده است.

سایر اقدامات بانک مرکزی شامل بازگرداندن امتیاز سلب شده صرافی‌ها، پایین نگه‌داشتن نرخ بهره، تضمین ریسک سرمایه‌گذاری خارجی در بازار سهام توسط بانک مرکزی، کاهش درصد نرخ اوراق قرضه بین‌المللی از 15 به 10 درصد از مهم‌ترین تصمیمات بانک مرکزی برای بازگرداندن اعتماد به بازار است.

 افزایش کسری تجاری

کسری تجاری سریلانکا برای پنجمین ماه متوالی در جولای 2021 افزایش یافت. بر اساس گزارش بانک مرکزی سریلانکا کسری تجمعی حساب تجاری از ژانویه تا ژوئیه 2021 از 3،471 میلیون دلار در دوره مشابه در سال 2020 به 4،922 میلیون دلار در سال 2021 افزایش یافته است.

البته باید اشاره کرد که صادرات این کشور در ژوئیه 2021 با وجود همه‌گیری کرونا ، عملکرد قابل قبولی داشت. درآمد حاصل از صادرات کالا در ژوئیه 2021 نسبت به جولای 2020 با افزایش 1.7 درصدی به 1.104 میلیون دلار آمریکا افزایش یافته است در حالی که درآمد حاصل از صادرات کالاهای صنعتی و کشاورزی در ژوئیه 2021 نسبت به ژوئیه  2020 نیز به ترتیب 1.1 و 2.3 درصد افزایش یافتند.اما در زمینه واردات، کل هزینه واردات از ژانویه تا جولای 2021 بالغ بر 11،725 میلیون دلار آمریکا بوده است، در حالی که این میزان در دوره مشابه در سال 2020 ، 8،968 میلیون دلار ثبت شده است.در پایان لازم به ذکر است که ناخالص ذخایر رسمی سریلانکا به 2.8 میلیارد دلار آمریکا در پایان ژوئیه 2021 رسیده است.

 لغو کنترل قیمت چهار کالای اساسی

بر اساس تصمیم اتخاذ شده در جلسه اخیر کابینه سریلانکا کنترل‌های کنونی قیمت گاز مایع، آرد گندم و سیمان حذف و از آژانس کنترل قیمت درخواست شد که قیمت‌های تجدید‌ نظر شده را اعمال کند. اخیراً سازمان امور مصرف‌کنندگان سریلانکا درخواست کرده بود که قیمت شیرخشک به ازای هر کیلوگرم 200 روپیه، یک سیلندر گاز 550 روپیه و یک کیسه سیمان به میزان 50 روپیه افزایش یابد.

این موضوع ناشی از بحران ارزی و در نتیجه ایجاد اختلال در واردات و کمبود برخی کالاها همچون شیر خشک، آرد و ... اتخاذ شده است. این موضوع به طور حتم با توجه به اینکه دو مورد کپسول گاز و آرد از کالاهای بسیار ضروری مردم سریلانکا محسوب می‌شود، مورد اعتراض مردم به ویژه بخش خصوصی که با کاهش درآمدها نیز مواجه بودند، قرار خواهد گرفت.

 پیش‌بینی بانک جهانی از رشد اقتصادی سریلانکا

بر اساس پیش‌بینی بانک جهانی، انتظار می‌رود سریلانکا در سال جاری شاهد رشد اقتصادی 3.3 درصدی باشد، اما با مشکلات کلان اقتصادی موجود تصویر تیره‌ای را از آینده ارائه می‌دهد.بانک جهانی در گزارش چشم‌اندازهای اقتصاد جهانی خود اشاره کرده است: «در سریلانکا، بدهی زیاد، نیازهای مالی ناخالص بزرگ و موقعیت‌های ضعیف خارجی بر چشم‌انداز اقتصادی این کشور سایه افکنده است.» در این گزارش آمده است: «انتظار می‌رود تولید ناخالص داخلی واقعی در سال 2021 از 3.6 درصد در سال 2020 به 3.3 درصد کاهش یابد.»

 ارائه بودجه سال 2022 به پارلمان در تاریخ 12 نوامبر

بر اساس گزارش پارلمان سریلانکا، لایحه بودجه سال 2022 سریلانکا که در واقع اولین برنامه بودجه این کشور تحت مدیریت وزیر جدید می‌باشد در تاریخ 12 نوامبر تحویل پارلمان خواهد شد و بررسی آن از تاریخ 13 نوامبر آغاز و رأی‌گیری نیز در تاریخ 10 دسامبر برگزار خواهد شد.بر اساس این پیش‌بینی‌ها، هزینه‌های دولت برای سال 2022 برابر با 2.5 تریلیون روپیه برآورد شده است و محدوده استقراض نیز 3.18 تریلیون روپیه تعیین شده است. در این لایحه اجازه افزایش دریافت وام از منابع داخلی یا خارجی خواهد داد.

به طور کلی، حدود 50 درصد از وزارتخانه‌ها تخصیص بودجه خود را کاهش داده‌اند. وزارت دفاع بیشترین تخصیص را به خود اختصاص داده و با افزایش 5 درصدی بودجه خود را از 355 میلیارد روپیه به 373 میلیارد روپیه افزایش داده است. همچنین به وزارت دارایی نیز 28 میلیارد روپیه بیشتر از سال قبل اختصاص داده‌شده است.

 افزایش ورود گردشگر در ماه سپتامبر

ورود گردشگران به سریلانکا در ماه سپتامبر نسبت به ماه اوت شاهد افزایش دو برابری بود. به‌طوری‌که بیش از 13000 مسافر در ماه سپتامبر وارد این کشور شدند و این اولین بار پس از شیوع کووید -19 در کشور است که از بیش از 10 هزار گردشگر در یک ماه وارد سریلانکا می‌شوند. این در حالی است که در ماه اوت سریلانکا 5040 گردشگر وارد سریلانکا شدند.

 اداره توسعه گردشگری سریلانکا (SLTDA) در گزارش ورود ماهانه خود اشاره می‌کند که افزایش چشمگیر گردشگران می‌تواند نشان‌دهنده بهبود گردشگری بین‌المللی به دلیل عوامل کلیدی مانند، افزایش برنامه‌های واکسیناسیون در سراسر جهان، کاهش محدودیت‌های برای مسافران واکسینه شده و افزایش اعتماد گردشگران است.

در بین گردشگران ورودی به سریلانکا هند، پاکستان و آلمان بیشترین درصد را به خود اختصاص داده‌اند. از نظر منطقه‌ای نیز، آسیا و اقیانوسیه با 78.9 درصد از کل گردشگران ورودی در سپتامبر 2021 ، بزرگ‌ترین منبع توریست سریلانکا بوده است.

بنا به گفته سازمان توسعه گردشگری سریلانکا: «نزدیکی جغرافیایی یکی از محرک‌های اصلی انتخاب مقصد است، به ویژه تقاضای کشورهایی مانند چین، اندونزی، بنگلادش، پاکستان و هند باعث این رشد شده است.»

در مجموع و از ابتدای سال 2021 تا سپتامبر،  37924 گردشگر از سریلانکا بازدید کردند. با این وجود کل ورودی برای سال 2021 نسبت به سال 2020 با کاهش 92.5 درصدی رو‌به‌رو بوده است، البته این موضوع را باید در نظر گرفت که در سال 2020، سریلانکا تنها در سه ماه اول سال میزبان گردشگران خارجی بود.

 وام 110 میلیون دلاری ADB برای توسعه سیستم بهداشتی سریلانکا

بانک توسعه آسیایی (ADB) و دولت سریلانکا دیروز یک قرارداد وام به ارزش 110 میلیون دلار آمریکا به منظور حمایت از پروژه درحال‌توسعه بخش بهداشت و درمان، که با هدف بهبود سیستم مراقبت‌های اولیه بهداشتی در کشور انجام می‌شود، امضا کردند. این وام برای هزینه‌های مربوط به نوسازی ایستگاه‌های آمبولانس، تهیه آمبولانس و آموزش کارکنان خدمات پیش بیمارستانی اختصاص داده خواهد شد.

لازم به ذکر است که پیش از این نیز این بانک 150 میلیون دلار برای خرید واکسن‌های کرونا به سریلانکا اختصاص داده بود.

تلاش بانک مرکزی برای بازگرداندن حواله‌های ارزی به مسیر گذشته

حواله‌های ارزی کارگران سریلانکایی شاغل در خارج از کشور، دومین منبع درآمدی سریلانکا محسوب می‌شود. با توجه به بحران ارزی پیش آمده در چند ماه اخیر و تفاوت قابل‌توجه نرخ ارز در بازار آزاد و سیستم بانکی، این افراد درآمد خود را از کانال‌های غیر رسمی‌برای خانواده ارسال می‌کنند. به همین منظور بانک مرکزی سریلانکا اعلام کرد با همکاری بانک‌ها در حال راه‌اندازی یک برنامه تلفن همراه برای تسهیل و به‌صرفه کردن مبالغ ارسالی کارگران به سریلانکا است.