نهادهای اقتصادی موثر در ایرلند

ایرلند طی سه دهه اخیر توانسته است فرصتها و محدودیتهای اقتصادی کشور را به خوبی شناسایی کرده و بر اساس آن راهبرد کلان اقتصادی خود را با محور رشد و توسعه صادرات طراحی و اجرا نماید. نتایج حاصله نیز موفق و چشمگیر بوده است.

ایرلند به علت محدودیتهای جغرافیایی، سرمایه­ گذاری و فنی، درهم تنیدگی اقتصادی زیادی با امریکا و بریتانیا از یکسو و اتحادیه اروپا از سوی دیگر دارد و لذا همواره سیاست­های اقتصادی خود را در ارتباط با این بازیگران بزرگ اقتصادی و تجاری تنظیم می­کندو  با اجرای سیاست­های اقتصادی متناسب در سه دهه اخیر شاخص های توسعه این کشور پیشرفت چشم­گیری داشته است.

علیرغم شرایط حاد و پرمخاطره ناشی از همه­ گیری کرونا و خروج بریتانیا از اتحادیه اروپایی (برگزیت) صادرات ایرلند نه تنها کاهش نیافت بلکه در سال 2020 حدود 5 درصد افزایش داشت.[1] به واسطه افزایش صادرات ایرلند توانست شاخص­های کلان اقتصادی و محدودیتهای ناشی از کرونا را به خوبی مدیریت کند. اگرچه در حوزه گردشگری، اشتغال و مسکن همچنان با چالش مواجه است. البته ایرلند نیز همانند اکثر کشورهای عضو اتحادیه اروپا نیازمند وام­های اتحادیه در شرایط کرونا بوده و از این منابع نیز برای شرایط کرونایی بهره برده است.

یکی از مزیت های اصلی که موجب جذب سرمایه­ گذاری مستقیم خارجی در ایرلند شده این است که این کشور در طول دو دهه گذشته قانون سهل گیرانه ­ای برای اخذمالیات از سود شرکت­های بین ­المللی به اجرا گذاشته و نرخ پائین مالیاتی  حدود 12 درصد برای شرکت­ها اعمال کرده است. این میزان مالیات بسیار پایین­تر از نرخ مالیات در امریکا و سایر کشورهای دیگر اروپاست است. تا قبل از شروع بیماری کرونا حدود 1500 شرکت بین ­المللی کوچک و بزرگ در ایرلند حضور داشته و در طیف گسترده ­ای از بخش­ها شامل فناوری اطلاعات، دارویی و بهداشتی، انرژی‌های تجدید پذیر، علوم زیستی، خدمات مالی و تولیدات صنعتی فعال هستند. حضور همین شرکتها موجب حفظ و افزایش صادرات ایرلند در ایام کرونا شده است.

ایرلند از نظر جذب  سرمایه گذاری مستقیم خارجی در میان ده کشور نخست اروپا قراردارد. تقریباً 70% از مجموع سرمایه ­گذاری‌های انجام شده در ایرلند از سوی شرکت های امریکایی و بیش از 20% از آن از سوی شرکت های اروپایی صورت گرفته است. بدین لحاظ، ایرلند از سوی اتحادیه اروپا و هفت کشور صنعتی برای افزایش مالیات تحت فشار است اما تا کنون تسلیم این خواست نشده است.

جدای از سهولت کسب و کار، دسترسی آسان به بازار اتحادیه اروپا، حضور نیروی کار ماهر و متخصص و مالیات پایین بر سود شرکت در این کشور که بسیار کمتر از مالیات مشابه در کشورهای آمریکا و اروپا است نیز نقش زیادی در گرایش شرکت های چندملیتی به حضور و فعالیت در ایرلند داشته است. در حال حاضر 9 شرکت از ده شرکت بزرگ جهان در بخش فناوری اطلاعات و ارتباطات، 9 شرکت از ده شرکت بزرگ جهان در عرصه دارویی، 13 کشور از 15 کشور بزرگ جهان در زمینه تکنولوژی پزشکی، بیش از 50 درصد سازمان‌ها و موسسات خدمات مالی جهان، 10 شرکت بزرگ اینترنتی در جهان 9 شرکت از 10 شرکت بزرگ نرم افزاری جهان در ایرلند حضور و فعالیت دارند و حتی برخی از آنها دفتر مرکزی خود را به ایرلند انتقال داده ­اند. با توجه به این ظرفیت­ها شهر دوبلین پایتخت ایرلند در سال 2021 برای دومین سال پیاپی توانست سومین شهر دیجیتال اتحادیه اروپا بعد از لندن و پاریس انتخاب شود و این موفقت مسئولین اقتصادی کشور را بر ادامه و تقویت مسیر پیشین تشویق کرد. از جمله این شرکتها:

 Google, Apple, Facebook, PayPal, Microsoft, Yahoo, eBay, AOL, Twitter and Intel. Pfizer, Boston Scientific and Johnson & Johnson.

برخی از اقتصاددان‌های ایرلند معتقد هستند وضعیت اقتصادی ایرلند بدون حضور شرکتهای چندملیتی و بزرگ بیشتر شبیه یونان و پرتغال خواهد بود چراکه 90 درصد صادرات و 10 درصد اشتغال مستقیم ایرلند مربوط به این شرکت­ها است.[2]  

ارکان اقتصاد ملی ایرلند

اقتصاد ایرلند را می‌توان بر حسب اهمیت  و مشارکت در تولید ناخالص داخلی در سه بخش خدمات، صنعت و کشاورزی خلاصه نمود:

خدمات: سهم بخش خدمات در تولید ناخالص داخلی ایرلند 73 درصد بوده که بیش از 75 درصد از کل نیروهای شاغل این کشور ( که جمعا بیش از ۲/۱ میلیون نفر می‌باشد) را در بر می‌گیرد.

صنعت: بخش صنعت 25 درصد تولید ناخالص داخلی ایرلند را تشکیل می‌دهد و در زمینه‌های فراوری مواد غذایی، تولید انواع نوشیدنی، مهندسی، تجهیزات کامپیوتری، نساجی، پوشاک، مواد شیمیایی و دارو متمرکز می‌باشد.

کشاورزی: در حال حاضر کشاورزی و دامداری ۲ درصد تولید ناخالص داخلی ایرلند را دربر می‌گیرد که عمده فعالیت های آن در تولید دام زنده، گوشت قرمز، محصولات لبنی، جو، یونجه، سیلاژ (خوراک دام) و گندم است.

نهادها و سازمان‌های اقتصادی ایرلند

ایرلند برای مدیریت اقتصاد خارجی خود چند نهاد مهم دولتی و خصوصی دارد. شناختن این نهادها و سازمان‌های اقتصادی و تجاری برای ارزیابی نحوه عملکرد نهادهای اقتصادی دولتی و خصوصی ایرلند که توانسته­ اند با تقسیم کار بهینه و همگرا بر بسیاری از چالش ها فایق آیند و طی چند دهه متوالی کشورشان را به مقام پنجم درآمد سرانه در دنیا برسانند، از اهمیت زیادی برخوردار است. همچنین برای شرکتها و فعالین اقتصادی که قصد همکاری با طرفهای ایرلندی دارند آشنایی با این سازمان‌ها و سازوکارهای مرتبط با آنها ضروری به نظر می­رسد.

 چند مورد اصلی از این نهادها عبارتند از:

 اینترپرایز ایرلند:

سازمان اینترپرایز ایرلند یک سازمان دولتی است که برای توسعه صادرات فنی و صنعتی ایرلند به سراسر جهان تاسیس گردیده است. در واقع این سازمان بازوی دیگر دولت (در کنار بردبیا) برای توسعه فعالیت شرکتهای تجاری ایرلند در مناطق مختلف جهان به شمار می رود. بسیاری از شرکتهای ایرلندی در بخشهای مختلف اعم از تجهیزات صنعتی و ماشین آلات، دستگاههای کامپیوتری و دیجیتال، تولیدات دارویی و تجهیزات پزشکی، خدمات مالی و بانکی، لیزینگ هواپیما و فناوری اطلاعات تحت پوشش این سازمان فعالیت داشته و این سازمان برای محصولات و خدمات آنها در سراسر جهان بازار یابی می نماید. از این رو این سازمان در مناطق مختلف جهان و از جمله در خاورمیانه (در دبی) نماینده داشته و نماینده این سازمان در دبی فعالیت شرکتهای ایرلندی در ایران را هدایت می نماید. این سازمان با هدف شناساندن فرصتهای مناسب اقتصادی در ایران در تیرماه 1396 سمینار یک روزه ای با عنوان «تجارت با ایران» برگزار نمود.

برای اطلاعات بیشتر راجع به این سازمان به سایت ذیل مراجعه نمائید

https://www.enterprise-ireland.com/en

ایبک IBEC

ایبک بزرگترین و تأثیرگذارترین لابی تجاری-صنعتی و نماینده بخش خصوصی ایرلند است و اعضای آن بیش از 70 درصد از کارکنان بخش خصوصی را استخدام می­کنند. ایبک تلاش می­کند تا با اقتصاد قوی و فضای کسب و کار مناسب ایرلند را به مکانی بهتر برای زندگی و کار تبدیل کند. همراه با انجمن‌های تجاری خود، از دولت، سیاست­گذاران و سایر ذی­نفعان کلیدی با سیاست های مبتنی بر شواهد که برای شکل­گیری مثبت شرایط کسب و کار و پیشبرد اقتصاد لازم است، تعامل می­کند. ایبک با بیش از 250 کارمند، از طریق شش دفتر منطقه ای و دفتر بروکسل، همراه با یک شبکه بین المللی گسترده در انگلستان و ایالات متحده، با ذی­نفعان اصلی در ایرلند و در سطح بین المللی همکاری می‌کند. اعضای آن بسیار متنوع است، که از کوچک تا بزرگ، داخلی تا چند ملیتی متغیر است و با مشارکت 39 انجمن تجاری طیف وسیعی از بخش های صنعت را پوشش می دهند. این نهاد علاوه بر لابی گری، طیف وسیعی از خدمات حرفه ای و آموزش مدیریت را در مورد همه جنبه‌های مدیریت منابع انسانی، بهداشت و ایمنی شغلی، روابط کارکنان و قانون اشتغال به اعضا ارائه می دهد.

این نهاد با توجه به فضای اقتصاد داخلی و بین ­المللی تغییرات لازم را اعمال می­کند و همراه با انجمن‌های تجاری خود، از دولت و سیاست گذاران در سطح ملی و بین المللی برای حفظ جو مثبت برای تجارت و ایجاد رشد اقتصادی لابی می‌کند. به طور مرتب رویدادهای صنعت و تجارت پیشرو در بازار، موضوعاتی در مورد مسائل تأثیرگذار بر تجارت، تحقیقات اقتصادی، پیش بینی‌ها و تجزیه و تحلیل ها را پوشش می­دهد. نقش اصلی به عنوان تحلیل گر تخصصی در اقتصاد با پیش بینی‌های دقیق از نرخ های رشد اقتصادی را دارد. فرصت­هایی را که اینها به همراه نرخ بهره پایین برای سرمایه­ گذاری در زیرساخت ­های ملی فراهم می‌کند، شناسایی و به شرکتها معرفی می­کند. ایبک همچنین طیف گسترده ای از خدمات حرفه ای و آموزش مدیریت را در مورد همه جنبه‌های مدیریت منابع انسانی، بهداشت و ایمنی شغلی، روابط کارکنان و قانون استخدام به اعضا ارائه می دهد.

به منظور اطلاع از راهبرد 20-25 ایبک و سایر فعالیتهای آن  به سایت ذیل مراجعه شود:

https://www.ibec.ie/

بورد بیا

کشاورزی و دامپروری در ایرلند بسیار مهم است. صنف کشاورزی از قدرت سیاسی موثر برخوردار است و دولت به این موضوع توجه داشته و برای مدیریت بهینه آن سازوکارهایی تعریف کرده است. بورد بیا (Bord Bia) یا سازمان مواد غذایی ایرلند یک موسسه دولتی وابسته به وزارت کشاورزی ایرلند است. هدف آن افزایش فروش محصولات غذایی ایرلند در داخل و خارج از کشور و نیز تشویق تولیدکنندگان برای ارتقای کیفیت هرچه بیشتر محصولات خود است. توجه ویژه به ابتکار و نوآوری در عرصه تولیدات غذایی از دیگر شاخصه‌های مورد تأکید این سازمان است.

بورد بیا به عنوان نقطه پیوند بین تولیدکنندگان کوچک و بزرگ ایرلندی و مشتریان در سراسر جهان عمل کرده و دفاتری در مناطق مختلف از جمله امارات دارد و با حمایت دولت هزینه ­های زیادی را جهت افزایش حضور در بازارهای جهانی انجام می دهد. به عنوان مثال این سازمان از سوی دولت حدود 30 میلیون یورو کمک دولتی جهت یک برنامه تبلیغی 5 ساله دریافت کرد و بعد از آن نیز هرساله دولت بودجه ­ای را به عنوان کمک توسعه ­ای به آن اختصاص داده که عمده آن صرف هزینه تبلیغات کالاهای ایرلندی و شناساندن محصولات غذایی این کشور در بازارهای دنیا می­شود.

Bordbia   درکنار Irish Enterprise Ireland یکی از دو بازوی اصلی دولت برای توسعه صادرات و تحقق راهبرد گسترش صادرات به بازارهای جدید بشمار می­رود. خصوصا آنکه موضوع برگزیت و همه­ گیری بیماری کرونا و یافتن بازارهای جدید برای محصولات کشاورزی، دامی و لبنی ایرلند بر اهمیت این روند افزوده و ایران نیز به عنوان یکی از مقاصد صادراتی جذاب جهت مواد غذایی ایرلند به صورت بالقوه مورد توجه می­باشد، اگر چه دوری فاصله و قیمت تمام شده از موانع جدی می­باشد. در مواقعی که موانع سیاسی و تحریمی‌کمتر بوده نهادهای اقتصادی ایرلند ابراز تمایل قوی برای تجارت با ایران داشته­اند.

از آنجا که اولویت Bord Bia صادرات تولیدات محصولات کشاورزی و غذایی ایرلند به خارج از کشور است، در صورت رفع تحریمها و چنانچه این سازمان با توجه به ظرفیتها و منابع داخلی ایران و همچنین بازار بزرگ مصرف در کشورمان، در زمینه ارائه محصولات جدید با اتکای به منابع تولیدی ایران، سرمایه گذاری نماید می‌توان انتظار داشت همکاری‌های بلند مدت و سودآوری برای طرفین شکل بگیرد.

 برای کسب اطلاعات بیشتر به سایت ذیل می‌توان مراجعه نمود:

https://www.bordbia.ie/Pages/Default.aspx

اتاق بازرگانی ایرلند

اتاق بازرگانی بزرگترین سازمان تجاری ایرلند است که شبکه ارتباطی وسیع با اتاق­های بازرگانی در هر شهر و منطقه بزرگ است. این اتاق سعی دارد توسعه شبکه ارتباط تجاری و اقتصادی ایرلند را تسهیل کند و اتاق­های موجود در شبکه را قادر می سازد تا از طرف اعضای خود توسعه بلند مدت منطقه خود را ارتقاء دهند و همچنین با ایجاد لابی با دولت و دیگر کشورها در جهت ایجاد محیطی بهتر برای تجارت ذینفعان تلاش کنند.

در چشم انداز این اتاق آمده است: بزرگترین شبکه تجاری ایرلند است که بهترین محیط را برای اعضا در سطح محلی، منطقه ای، ملی و بین المللی ایجاد می ­کند. بدیهی است در کنار سایر نهادهای اقتصادی و به عنوان بزرگترین شبکه تجاری ایرلند، پیوسته در تلاش است تا از توسعه یک شبکه پایدار از اتاق های بازرگانی در سراسر کشور حمایت کند . این اتاق برای موفقیت در عملکرد خود ارزشهایی را  به شرح ذیل اعلام داشته است.

صداقت - ما بالاترین استاندارد صداقت را در اقدامات خود حفظ می‌کنیم

مشارکت-ما به اعضای خود گوش می دهیم و با ذینفعان اصلی و تصمیم گیرندگان کار می‌کنیم

رهبری - ما به وضوح مشخص می‌کنیم که کجا می‌توانیم سهم منحصر به فردی داشته باشیم

نفوذ-این است که ما در زمینه‌های انتخابی خود احترام تصمیم گیرندگان را کسب کرده و حفظ کنیم.

اتاق بازرگانی ایرلند مانند اتاقهای بازرگانی سایر کشورها از طریق اتاقها در شهرها و استانهای مختلف شبکه گسترده ­ای ایجاد کرده است. یک اتاق شامل نمایندگان مشاغل محلی است که برای ارتقاء توسعه اقتصادی و اجتماعی جامعه خود به هم پیوند می­دهد تا آن را به مکانی بهتر برای زندگی، کار و تجارت تبدیل کنند. همه اتاقها دارای رئیس منتخب هستند اما همه آنها یک مدیر اجرایی ندارند. اتاق های داوطلب توسط شورای افتخاری اداره می‌شود. لابی دولت در مورد سیاست ایجاد محیط بهتر برای تجارت؛ حمایت از شرکت­های کوچک و متوسط؛ تسهیل تجارت و تقویت شبکه مجلسی از جمله اقدامات آن است.

اتاق بازرگانی شهرستان‌ها

هر یک از اتاقهای بازرگانی در شهرهای مختلف ایرلند استقلال عمل و حق خود را برای اتخاذ سیاست تجاری و بازرگانی دارد. اما در سطح ملی بر تخصص و قدرت متقاعدسازی برای رهبری کلان اقتصاد تصمیم گیری می­کند. ساختار فدرال اتاق بازرگانی ایرلند یک نقطه قوت کلیدی این سازمان است و این سازمان را قادر می سازد تا از یک جنبش ملی پویا و با اختیار قوی از مدیریت پایین به بالا باشد. هیئت مدیره انتخابی است و نشست­های آن حداقل شش بار در سال تشکیل می­شود. وظایف آن ارائه رهبری استراتژیک، نظارت بر فعالیت های کارکنان و ساختارهای زیر مجموعه در سطح ملی است. انتخابات هیئت مدیره در مجمع عمومی‌برگزار می‌شود.

پیوندهای بین المللی برای همه اتاق­های بازرگانی و اصولا برای تجارت بین ­المللی مهم هستند. عضو اتاق بازرگانی بین المللی مستقر در پاریس (ICC)، بزرگترین سازمان نماینده تجارت در جهان است. اتاق ایرلند به عنوان یک عضو، به عنوان کمیته ملی ایرلند ICC عمل می­کند و به آن اجازه می­دهد تا نظرات خود را در مورد تجارت بین المللی به نمایندگی از اعضای خود به سازمان‌های بین دولتی که در مورد تجارت بین المللی قانون وضع می‌کنند، اعلام کند. فعالیتهای ICC طیف وسیعی را شامل می‌شود، از داوری و حل اختلاف گرفته تا زمینه سازی برای تجارت آزاد و سیستم اقتصاد بازار، خودنظم دهی تجاری، مبارزه با فساد یا مبارزه با جرایم تجاری. اتاق بازرگانی ایرلند یکی از اعضای اتاق های بازرگانی اروپا، EUROCHAMBRES است که بیش از 13 میلیون کسب و کار را در سراسر قاره نمایندگی می­کند. همچنین عضو شبکه جهانی اتاق­ها است . Chambers Ireland همچنین یک چارچوب معتبر برای اتاقهای دو طرفه ایجاد کرده است که توسط وزارت مشاغل، شرکتها و نوآوری تأیید شده است.

یکی از اقدامات اساسی اتاق دفاع از حقوق اعضا از طریق اثرگذاری بر دولت و لابی کردن است. اتاق از طریق فعالیت های لابی خود، صدایی برای شرکت های کوچک و متوسط است . اتاق تا آنجا که ممکن است سیاست ها و منافع کسب و کار را ترویج  و در سیاست گذاری و روند سیاسی در موضوعات مهم مشارکت می‌کند. سیاست­ها و اولویت­های تحقیقاتی اتاق بر حوزه ­های سیاست­گذاری درازمدت و فوری برای جامعه تجاری متمرکز است. از طریق ارتباط و مذاکره با دولت، سیاست­گذاران و رسانه‌ها زمینه ­ها را تحت تأثیر قرار داده و موقعیت­ها را به طور مرتب برجسته و ارتقا می­دهد. فعالیت های لابی اتاق به اشکال مختلف صورت می­گیرد: از طریق ارتباط مستقیم با نمایندگان سیاسی و وزیران، از طریق تعامل با کمیته‌های اقتصادی، از طریق تعامل با سیاست گذاران و نمایندگی گسترده در هیئت ها و گروه‌های کاری دپارتمان مختلف دولتی.

https://www.chambers.ie/

[1] -https://www.cso.ie/en

[2] -https://www.marketplace.org/2018/06/20/ireland-multinational-companies-blessing-and-curse/