معرفی ساز وکار جدید پرداخت الکترونیک در هند با نام e-RUPI

ساز وکار جدیدی برای تسهیل پرداخت الکترونیک در هند با نام eRUPI توسط نخست وزیر هند رونمایی شد. شرکت خدمات فناوری InfrasoftTech در بمبئی وظیفه توسعه این سیستم و اتصال آن به بانک ها را برعهده دارد.

ساز و کار جدیدی برای تسهیل پرداخت الکترونیک در هند با نام eRUPI در روز 12 مرداد 1400 (3 آگوست) رونمایی شد. توسعه این نرم افزار مشترکاً توسط شرکت پرداختهای ملی هند (NPCI)، دپارتمان خدمات مالی وزارت دارایی(DFS)، وزارت بهداشت و رفاه خانوار هند، و برخی بانکهای همکار صورت گرفت. شرکت خدمات فناوری InfrasoftTech در بمبئی وظیفه توسعه این سیستم و اتصال آن به بانک ها را برعهده دارد.

کوپن eRUPI در واقع مانند یک کارت هدیه دیجیتال است که جایگزین کوپن یا کارت هدیه فیزیکی می‌شود. نهادهای دولتی یا شرکتها با همکاری بانکهای عامل خود، اقدام به صدور eRUPI برای افراد موردنظر (پرسنل تحت پوشش یا سایر) می نمایند. در سوی دیگر، ذی نفعان یک پیامک یا کدQR دریافت می‌کنند که تنها برای یک استفاده خاص یا در مکان خاص (مثلاً برای واکسیناسیون) معتبر و قابل استفاده است. تنها چیزی که ذی نفع (گیرنده خدمت) نیاز دارد، یک تلفن همراه است و با نشان دادن این کد در تلفن خود به خدمات دهنده (مثلا در بیمارستان)، یک کد تائید در گوشی همراه خود دریافت می‌کند که به معنی پرداخت هزینه خدمات توسط تامین کننده مالی می‌باشد. درحال حاضر 11 بانک هند به سیستم متصل هستند[1]. ازجمله مزایای سازوکار کوپن دیجیتال می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• اگر دولت یا یک شرکت بخواهد کمک آموزشی یا درمانی به پرسنل خود یا جمعیت هدف ارائه کند، می‌تواند یک کوپن eRUPI برای آنها تخصیص دهد و مطمئن باشد که کمک در همان زمینه استفاده می‌شود.
• ضرورت ندارد که دریافت کننده کوپن دیجیتال، از حساب بانکی یا نرم افزار پرداخت مالی برخوردار باشد.
• با توجه به اینکه مکانیسم eRUPIبه صورت یکبار پرداخت است و شماره حساب یا رمز در آن ذخیره نمی‌شود، امکان هک و رسوخ به این سیستم وجود ندارد.
• با حذف الزام به داشتن حساب بانکی برای دریافت این کوپن دیجیتال، دریافت کننده آن دیگر وابستگی به فرد دیگری (به عنوان صاحب حساب یا سرپرست خانوار) نخواهد داشت.
• برای پرداخت و ارسال کمکهای یارانه ای، یافتن فرد مورد نظر یک چالش برای دولت و نهادهای خیریه بود. با سیستم eRUPI ارسال کمک مورد نظر به سادگی از طریق تلفن همراه قابل انجام است.
• نیازی به افشای اطلاعات و جزئیات دریافت کننده خدمات (کوپن‌ها) وجود ندارد.

 

نخست وزیر هند در مراسم رونمایی از eRUPI از اینکه چنین ابتکار آینده نگری همزمان با 75 مین سالروز استقلال هند معرفی می‌شود ابراز خرسندی نمود و گفت: افتتاح eRUPI سمبلی از پیشرفت هند در متصل کردن معیشت مردم به فناوری است. دوره ای بود که فناوری تنها در اختیار ثروتمندان بود و کشورهای فقیر مانند هند از آن بهره ای نداشتند. اما امروز شاهد هستیم که فناوری مانند ابزاری برای کمک به فقرا استفاده می‌شود.

 

با توجه به درصد قابل توجه جمعیت زیر خط فقر در هند، این کشور از دهه‌ها قبل به دنبال اجرای سیاستهای موثر توزیع درآمد میان طبقات اجتماعی بوده و در این مسیر طی سالهای اخیر از نرم افزارهای کاربردی و ابزارهای نوین بانکی و پرداخت نیز استفاده کرده است. از جمله می‌توان به طرح جامع دولت هند با عنوان JAM اشاره کرد که به عنوان یک پایگاه جامع داده‌ها، اطلاعات کارت ملی و موبایل افراد را به سامانه توسعه دسترسی به خدمات مالی و بانکی (Jan Dhan accounts) مرتبط نموده است. طبق برخی برآوردها، حدود190میلیون هندی فاقد حساب و دسترسی خدمات بانکی هستند و با سیستم eRUPI می‌توانند از مزایای پرداخت های الکترونیکی بهره مند شوند.

نخست وزیر هند در سخنرانی اخیر خود در مراسم رونمایی از eRUPI عنوان داشت: در شرایط قرنطینه کرونایی که دیگر کشورها در تلاش برای یافتن راه‌هایی جهت کمک به نیازمندان بودند، دیدیم که چگونه در هند از طریق چنین سیستم هایی [مانند JAM] به نیازمندان کمک رسانی شد. جمعاً مبلغ 17.5 لک کرور (معادل 236 میلیارد دلار) از طریق سیستم تراکنش مستقیم (DBT) به حساب افراد واریز شد. بیش از 3000 طرح اجتماعی از سیستم DBT استفاده می‌کنند و 900 میلیون هندی در این چارچوب، کمکهایی را برای دسترسی به گاز خانگی، جیره ارزاق، خدمات پزشکی، کمک هزینه تحصیلی، مستمری بازنشستگی و پرداخت دستمزد دریافت می نمایند. همچنین 135 هزار کرور (حدود 18 میلیارد دلار) در قالب طرح ساماندهی کشاورزان به طور مستقیم به حساب آنها واریز گردید و 85 هزار کرور (معادل 11.5 میلیارد دلار) بودجه دولت برای خرید تضمینی گندم، از همین طریق اختصاص یافته است. مهمترین منفعت این سازوکار، جلوگیری از تخصیص نادرست 178 هزار کرور (24 میلیارد دلار) از منابع بودجه است.

گفتنی است که سازوکار کوپن دیجیتال، تنها منحصر به هند نیست و برخی کشورهای دیگر مانند آمریکا، کلمبیا و کره جنوبی نیز از سیستم هایی مشابه eRUPI برای ارائه خدمات رفاهی به شهروندان خود بهره می‌گیرند.

از آنجا که رونمایی از سیستم eRUPIچند روز پس از اظهارت رئیس کل رزروبانک هند –مبنی بر اقدامات برنامه راهبردی و چندمرحله ای این بانک برای معرفی و عرضه پول دیجیتال رزروبانک- انجام گرفت، برخی تحلیل گران معتقدند معرفی eRUPI در واقع زمینه ای برای معرفی ارز دیجیتال رسمی‌بانک مرکزی هند است. چراکه این دو وجوه مشترکی دارند از جمله اینکه در هردو پرداخت به صورت مستقیم انجام می‌شود و نیازی به واسطه نیست. معاون رزرو بانک هند نیز اخیراً (15مرداد1400) گفته است این بانک در آینده نزدیک و شاید تا پایان سال جاری، مدلی از ارز دیجیتال را عرضه خواهد کرد و درحال حاضر مشغول بررسی ابعاد مختلف فناوری، ارزش گذاری و توزیع آن می‌باشد. وی کاهش اتکا به پول نقد، افزایش سود حق الضرب پول، و کاهش ریسک تسویه حساب ها را از مزایای پول های دیجیتال بانک مرکزی برشمرد.

[1]- Axis Bank, Bank of Baroda, Canara Bank, HDFC Bank, ICICI Bank, Indusind Bank, Indian Bank, Kotak Bank, Punjab National Bank, State Bank of India, Union Bank of India