وضعیت بازار جهانی و علل رشد قیمت روغن پالم

با شروع بحران کرونا و کاهش تقاضای جهانی رفته رفته قیمت برخی از کالاهای اولیه همچون روغن پالم در بازارها رو به کاهش نهاد ؛ اما این روند طی ماه‌های اخیر جهت عکس گرفته و قیمت دانه‌های روغنی با سرعت بالایی رشد داشته و به بالاترین سطح خود طی یک دهه اخیر رسیده است. به عنوان نمونه قیمت پایه روغن خام سویا از سال گذشته تا کنون 43 درصد افزایش داشته و یا روغن پالم نسبت به مدت مشابه سال قبل اکنون با حدود دو برابر قیمت در بازار بورس مالزی خرید و فروش می‌شود. با توجه به واردات بالای روغن به کشور و اهمیت تغییرات قیمتی آن بر مصرف کننده نهایی بررسی روند علل رشد قیمت روغن پالم در جهان و پیش بینی‌های صورت گرفته در خصوص آینده این محصول مهم در صنعت غذایی جهان و ایران حایز اهمیت است .

پرمصرف ترین روغن خوراکی جهان طی هفته گذشته تا مرز 4500 رینگیت (1091 دلار) در هر تن رسید که یک رکورد محسوب می‌شود. این روغن خوراکی، که در محصولات متنوعی از شکلات و شیرینی گرفته، تا صابون و محصولات بهداشتی و حتی سوخت زیستی مورد استفاده است، به طور گسترده ای در زنجیره غذایی مردم جای خود را باز کرده به ویژه با توجه به قیمت های مناسب آن مورد استقبال اقشار کم درآمد تر و کشورهای در حال توسعه و یا کمتر توسعه یافته نیز قرار دارد.

با توجه به نگرانی‌هایی که بابت پیش بینی تورم جهانی در مواد غذایی ابراز می‌شود این احتمال وجود دارد که قیمت دانه‌های روغنی - مانند روغن سویا و روغن آفتابگردان و پالم - نیز افزایش داشته باشد.

 قیمت معاملات آتی روغن پالم خام (CPO) با حدود 15 درصد افزایش نسبت به سال گذشته تا مرز 4500 رینگیت در هر تن رسیده است که البته همچنان در نوسان می‌باشد.

علل رشد قیمت روغن پالم:

کارشناسان دلایل مختلفی را برای افزایش قیمت جهانی روغن پالم مطرح می نمایند که از جمله آن می‌توان به رشد تقاضای جهانی، کاهش ذخایر پالم در بازار، مشکلات مربوط به بخش کشاورزی، و نیز بالا رفتن قیمت سایر دانه‌های روغنی از جمله سویا و عدم امکان جایگزینی یکی از محصولات در مقابل کاهش عرضه سایر منابع تامین روغن خوراکی در جهان، اشاره داشت.

- کمبود عرضه و افزایش قیمت سایر دانه‌های روغنی: دکتر Sathia Varqa مالک و بنیانگذار Palm Oil Analytics (مستقر در سنگاپور) معتقد است کمبود عرضه و افزایش مداوم قیمت سایر دانه‌های روغن‌های، موجب بالا نگه داشته شدن قیمت روغن پالم می‌باشد. "معاملات آتی روغن پالم خام از ابتدای سال جاری میلادی نه تنها به دلیل فشار در بخش عرضه بلکه به دلیل افزایش قیمت در بازارهای دانه‌های روغنی (سویا، آفتابگردان و کلزا) و کاهش پیش بینی تولید و خالی شدن ذخایر بازار؛ رو به افزایش خواهد بود." وی اضافه می‌کند که مشکل تولید و کمبود نیروی کار در بخش برداشت موجب شده که خروجی مطلوب پیش بینی شده برای امسال محقق نشود. اضافه می‌گردد که براساس پیش بینی‌ها تولید پالم مالزی در سال 2021 باید به رقمی در حدود 19.6 میلیون تن برسد که ممکن است بنا به دلایل مختلفی محقق نشود.

- کمبود نیروی کار: به دلیل اعمال محدودیت های ترددی ناشی از کرونا و عدم امکان ورود نیروی کار خارجی به مالزی؛ پیش بینی می‌شود این عامل بر تولید تأثیر منفی بگذارد و موجب کاهش تولید برخلاف پیش بینی‌های قبلی در سال 2021 گردد. براساس مطالعه صورت گرفته از برخی تولیدکنندگان و کشاورزان مالزیایی عامل کمبود نیروی کار از جمله عوامل اصلی در محقق نشدن پیش بینی تولید خواهد بود و تا زمان باز شدن دوباره مرزها نیز این امر ادامه خواهد داشت.

 

پیش بینی قیمت روغن پالم خام:

- مرکز تحقیقاتی CGS-CIMB هفته گذشته در تحلیل بازار پالم اعلام کرد که انتظار دارد قیمت روغن پالم خام در ماه جاری، به رغم موجودی کم روغن‌های خوراکی بین 3500 تا 4200 رینگیت در هر تن ثابت بماند. براساس تحلیل این موسسه با عادی شدن شرایط، تولید روغن پالم در سه ماهه دوم سال 2021 بهبود می یابد. براساس پیش بینی این موسسه، قیمت روغن پالم خام به طور متوسط برای سال 2021 در حدود 2900 رینگیت و برای سال 2022 در حدود 2700 رینگیت در هر تن خواهد بود.

- با توجه به اینکه هند یکی از بزرگترین وارد کننده‌های روغن پالم پس از چین است، هم از قدرت چانه زنی بالایی برای تعادل قیمت این محصول برخوردار است و هم از بالا بودن قیمت آن اثر می‌پذیرد. از این رو با توجه به نیاز مصرف در هند این کشور را می‌توان یک بازار بسیار حساس به قیمت دانست که قیمت های بالا به تقاضا آسیب می رساند و احتمالا کاهش تقاضا از سمت هند با واکنش صادرکنندگان از جمله مالزی برای تعدیل قیمت ها مواجه می‌شود. همواره این نگرانی برای صادر کنندگان وجود داشته که با افزایش قیمت، عادات مصرف کننده نهایی تحت تأثیر قرار گرفته و میزان مصرف کاهش یابد. اگر روند صعودی قیمت ها حفظ شود، ممکن است تغییراتی در عادات غذایی و به طور کلی ترجیحات غذایی مصرف کنندگان حادث شود. 

- توماس میلکه سردبیر و مدیرعامل Oil World پیش بینی کرده که در سه ماهه دوم سال 2021 قیمت ها نزولی شود اما معتقد است این کاهش سرعت کمی خواهد داشت.

- جیمز فرای تحلیلگر LMC International نیز معتقد است تولید روغن پالم مالزی در سال جاری میلادی زیر 19.5 میلیون تن باشد و معاملات آتی CPO تا پایان سال 2021 با قیمت 3000 رینگیت در هر تن انجام شود.