چین- منطقه خلیج بزرگ گواندونگ، هنگ کنگ، ماکائو (GBA) (بخش اول)

منطقه خلیج بزرگ گواندونگ، هنگ کنگ، ماکائو (GBA) شامل منطقه ویژه اداری هنگ‌کنگ، منطقه ویژه اداری ماکائو و 9 شهر استان گواندونگ (گوانجو، شنجن، دون گوان، فوشان، جوهای، هویجو، جونگشای، جیانگمن و ژائوچینگ) به مساحت 56 هزار کیلومتر مربع و جمعیت بیش از 70 میلیون نفر می‌باشد که در جنوب چین واقع شده است.

این منطقه که بطور رسمی در سال 2019 توسط شی جین پینگ رئیس جمهور چین معرفی گردید، دارای اقتصادی آزاد و قوی بوده و برای چین اهمیت استراتژیک دارد. با توجه به موقعیت جغرافیایی، اقتصاد قوی، حضور غول‌های فناوری و فعالیت شرکت‌های بین‌المللی منطقه خلیج بزرگ به مجموعه‌ای از شهرهای با رتبه جهانی، هاب فناوری و نوآوری جهانی و عنصر اصلی ابتکار «کمربند-راه» تبدیل شده است.

در منطقه خلیج بزرگ خوشه‌های صنعتی و خدماتی مختلفی توزیع شده است بگونه ای که مکمل یکدیگر بوده و زنجیره ای از فعالیت های تولیدی و خدماتی مرتبط به یکدیگر را تشکیل می دهد. هر کدام از شهرها و مناطق دارای یک ویژگی اصلی و زمینه تخصصی می‌باشند، از جمله: گوانجو مرکز سیاسی و اقتصادی استان گواندونگ و هاب حمل و نقل؛ شنجن مرکز ملی فناوری و نوآوری؛ دون گوان محل تجمع کارخانه‌ها و صنایع گوناگون؛ فوشان شهر رتبه اول برای تولید؛ هویجو مرکز پتروشیمی و اطلاعات الکترونیکی؛ جیانگمن پایگاه تولید خودرو؛ جونگشان مرکز تولید مبلمان و محصولات الکترونیکی؛ ژائوچینگ مرکز صنایع غذایی؛ هنگ کنگ مرکز بین المللی امور مالی، تجاری و لجستیک و ماکائو مرکز گردشگری، تفریحی و گذراندن اوقات فراغت.(1)

هدف از ایجاد منطقه خلیج بزرگ تلفیق هنگ کنگ، ماکائو و شهرهای دلتای رودخانه مروارید در استان گواندونگ برای ایجاد یک منطقه با اقتصادی قدرتمند و قابل رقابت با منطقه خلیج سان فرانسیسکو، منطقه بزرگ نیویورک و منطقه بزرگ توکیو می‌باشد. برای موفقیت این طرح، ضروری است زیرساخت ها، سیاست ها و مقررات حاکم جریان آزاد شهروندان، کالاها و خدمات در منطقه را تضمین نمایند. تحول چین طی چند دهه گذشته از اقتصاد کشاورزی به صنعتی بسیار چشمگیر بوده، اما این کشور هم اکنون در میان یک تغییر عمده دیگر به سمت اقتصاد مبتنی بر خدمات قرار دارد و محلی مناسب تر از دلتای رود مروارید، جایی که به عنوان مثال شهر شنجن یکی از پیشروترین مراکز نوآوری با فناوری پیشرفته در جهان است، در کشور چین یافت نمی‌گردد.

منطقه خلیج بزرگ همچنین در قلب شبکه ای از زنجیره‌های تأمین قرار داشته که گواندونگ را به سایر نقاط جهان متصل می‌کند و می‌تواند از یک پایگاه تولید قوی استفاده نماید. این منطقه توسط مجموعه ای از خدمات مالی و حرفه ای در کلاس جهانی هنگ کنگ نیز پشتیبانی می‌شود.

انتظار می رود منطقه خلیج بزرگ تا سال 2030 نقش اصلی را در تولید، نوآوری، حمل و نقل، تجارت خارجی و امور مالی چین ایفا نماید. این منطقه با در اختیار داشتن 5% از جمعیت چین بیش از 12% تولید ناخالص داخلی را به خود اختصاص داده است. با توسعه این منطقه، تأثیرگذاری آن فراتر از مرزهای جغرافیایی چین خواهد بود و به عنوان محل اتصال کشورهای در امتداد جاده ابریشم دریایی قرن بیست و یکم، نقشی اساسی در ابتکار «کمربند-راه» خواهد داشت. 

زمینه‌های اصلی همکاری در منطقه خلیج بزرگ

مجموعه اقداماتی بمنظور یکپارچگی بیشتر، هماهنگی در عملکرد و افزایش کارایی منطقه خلیج بزرگ توسط سیاستگذاران در نظر گرفته شده که حوزه‌های مختلفی از قبیل زیرساخت ها، بازارها، علم و فناوری، خوشه‌های صنعتی و همکاری‌های بین المللی را دربر می‌گیرد.

الف- ارتقاء توسعه و اتصال زیرساخت ها:

- تقویت ارتباطات حمل و نقل بین سرزمین اصلی و هنگ کنگ و ماکائو و استفاده از نقاط قوت هنگ کنگ به عنوان مرکز حمل و نقل بین المللی برای ایجاد سیستم حمل و نقل کارآمد و مدرن؛

- توسعه پروژه‌های کلیدی در منطقه، از جمله پل هنگ کنگ- جوهای- ماکائو، قطار سریع‌السیر گوانجو- شنجن- هنگ کنگ و راه ارتباطی جدید گواندونگ- ماکائو؛

- ایجاد سیستم های تأمین انرژی و آب پایدار و ایمن و تقویت زیرساخت های شبکه اطلاعات و ارتباطات.

ب- افزایش یکپارچگی بازارها:

- اجرای توافقنامه مشارکت اقتصادی بین سرزمین اصلی و هنگ کنگ و ماکائو، بهبود کارایی ترخیص کالا از گمرک، تسهیل جریان ورود و خروج شهروندان و کالاها و ایجاد فضای تجاری رقابتی؛

- سرمایه گذاری بیشتر بین شرکت های سرزمین اصلی، هنگ کنگ و ماکائو. تشویق شهروندان هنگ کنگ و ماکائو به سرمایه گذاری، راه اندازی کسب و کار و ایجاد اشتغال در گواندونگ.

ج- ایجاد مرکز جهانی فناوری و نوآوری:

- هماهنگی استفاده از فناوری جهانی و منابع نوآوری و بهبود سیستم ها و مکانیزم های همکاری در زمینه نوآوری؛

- تسریع در روند ایجاد سیستم اقتصادی و مدل توسعه مبتنی بر نوآوری.

د- ایجاد سیستم مدرن صنایع از طریق توسعه هماهنگ:

- استفاده از مزایای مربوط به صنایع در شهرهای مختلف منطقه خلیج بزرگ، توسعه هماهنگ صنایع را ترویج داده و حرکت به سمت انتهای زنجیره ارزش جهانی را تسریع می نماید.

ه- ایجاد چرخه زندگی با کیفیت بمنظور فراهم نمودن مکانی ایده آل برای زندگی، کار و سفر:

- بهبود معیشت شهروندان، افزایش توانایی‌ها و کیفیت مدیریت اجتماعی و خدمات عمومی، توسعه قابلیت های آموزش بین المللی و بهبود سیستم های اشتغال و خدمات کارآفرینی؛

- تقویت مبادلات مردمی، توسعه فرهنگ و گردشگری در منطقه، ایجاد منطقه سالم، سبز و پایدار.

و- فراهم نمودن زمینه‌های جدید در همکاری‌های بین المللی:

- استفاده از مزایای منحصر به فرد هنگ کنگ و ماکائو، تقویت همکاری با کشورهای در امتداد «کمربند-راه» در اتصال زیرساخت ها، تجارت، خدمات مالی، حفاظت از محیط زیست و تبادلات بین مردم و ایجاد منطقه مشترک برای حمایت و پیگیری ابتکار «کمربند- راه»؛

- پشتیبانی از گواندونگ، هنگ کنگ و ماکائو در همکاری مشترک بین المللی در مورد ظرفیت تولید و "جهانی شدن" و فراهم نمودن بستر لازم برای اجرای سیاست درهای باز؛

- استفاده بهتر از روابط با چینی‌های خارج از کشور جهت پیشبرد همکاری‌های بین المللی سطح بالا.

ز- حمایت از ایجاد بسترهای اصلی همکاری:

- توسعه بسترهای عمده همکاری در Qianhai در شنجن، Nansha در گوانجو و Hengqin در جوهای. حمایت از استقرار بسترهای همکاری از جمله پارک نوآوری و فناوری هنگ کنگ-شنجن، منطقه اقتصادی خلیج داگوانگ در جیانگمن و منطقه آزمایشی همکاری‌های جامع گواندونگ-ماکائو در Zhongshan؛

- توسعه پایگاه استارآپ ها و اشتغال برای جوانان هنگ کنگ و ماکائو.(2)

مزیت های رقابتی منطقه خلیج بزرگ

شهرهای منطقه خلیج بزرگ خدمات و مزایای رقابتی متنوعی را ارائه می دهند که در صورت استفاده موثر، اکوسیستمی ایجاد نموده که امکان پیشرفت تحقیقات و کارآفرینی را فراهم و رشد قابل توجهی در تجارت و اقتصاد ایجاد می‌کند.

الف- بازار یکپارچه بزرگ

وسعت منطقه خلیج بزرگ، رشد اقتصادی و بازارهای متصل فرصت های قابل توجهی را برای مشاغل در تمام بخش ها از جمله زیرساخت، املاک و مستغلات، خدمات مالی، بازارهای سرمایه، سرمایه گذاری، فناوری، مالیات و بازارهای مصرف فراهم می آورد.

همکاری نزدیک بین دولت های محلی در مورد طیف وسیعی از موضوعات از جمله سیاست‌های اقتصادی، مهاجرتی و مالیاتی، مسائل زیست محیطی، حمل و نقل و هماهنگی نظارتی، به تسهیل حرکت بی نقص کالا، سرمایه، نیروی کار و اطلاعات کمک نموده و سهولت انجام کار و تجارت در منطقه را افزایش می دهد.

ب- برخورداری از صنایع متنوع

شهرهای منطقه خلیج بزرگ طیف متنوعی از مهارت ها و خدمات را ارائه می دهند و از مزایای نسبی آنها برای ایجاد فرصت های تجاری قابل توجه و جامع استفاده می‌گردد. این منطقه می‌تواند از یک پایگاه تولید قوی در دونگوان، گوانجو و فوشان، تولید پیشرفته، فناوری اطلاعات، فناوری و نوآوری شنجن و وضعیت ماکائو به عنوان یک مرکز گردشگری و اوقات فراغت جهانی استفاده کند. این امر توسط هنگ کنگ به عنوان مرکز مالی، حمل و نقل و تجارت بین المللی و همچنین مدیریت دارایی پشتیبانی می‌گردد.

ج- فرصت های محلی و بین المللی

منطقه خلیج بزرگ در داخل چین این امکان را دارد که دامنه خود را به آن سوی دلتای رود مروارید تا استان‌های مجاور فوجیان، جیانگشی، هونان، گوانشی، هاینان، گوئیجو و یوننان گسترش دهد. توسعه این منطقه همچنین به عنوان کاتالیزوری برای ابتکار «کمربند-راه» چین - ابتکار مهم ملی که بیش از 70 کشور را در بر می‌گیرد و عامل اصلی سرمایه گذاری آینده در زیرساخت های جهانی، تجارت و توسعه اقتصادی است- عمل می نماید. از شرکتهای دولتی چین نیز انتظار می رود که نقش بسیار فعالی در ابتکار «کمربند-راه» داشته باشند، بسیاری از آنها از منطقه خلیج بزرگ به عنوان مقر ملی و بین المللی خود استفاده می‌کنند.

د- هاب نوآوری و فناوری

برنامه‌هایی برای تبدیل منطقه خلیج بزرگ به یک مرکز نوآوری و فناوری جهانی در نظر گرفته شده است. به عنوان نمونه می‌توان به توسعه حلقه Lok Ma Chau به پارک نوآوری و فناوری هنگ کنگ-شنجن (HSITP) در مرز دو شهر اشاره کرد. انتظار می رود HSITP با کمک به شرکت های سرزمین اصلی در کشف بازارهای جهانی و شرکت های خارج از کشور برای سرمایه گذاری در سرزمین اصلی از نقاط قوت فناوری شهرهای خلیج بزرگ استفاده کند. پس از توسعه کامل، بیش از 350 هکتار فضای اختصاصی برای شرکت های نوپا، شرکتهای فناور، موسسات آموزش عالی و سایر گروه‌های نوآوری فراهم خواهد شد.

در بودجه 2018-2019 هنگ کنگ همچنین 50 میلیارد دلار هنگ کنگ (6.4 میلیارد دلار) برای حمایت از نوآوری و توسعه فناوری در منطقه اختصاص داده شده است. سایر زمینه‌های مهم منطقه ای شامل سرمایه گذاری در تولید با ارزش، بیوتکنولوژی، فین تک، هوش مصنوعی و رباتیک، تشویق و تسهیل تحقیق و توسعه، پرورش استعداد فناوری و توسعه شهر هوشمند می‌باشد.

ه- قابلیت اتصال

منطقه خلیج بزرگ میزبان شبکه حمل و نقل و لجستیک با کلاس جهانی است که به طور مداوم در حال گسترش و افزایش ارتباطات و جریان کالا، شهروندان و منابع بین شهرها است. زیرساخت های حمل و نقل جدید از جمله خط ریلی اکسپرس گوانجو- شنجن-هنگ کنگ، راه آهن بین شهری هنگ کنگ- پل جوهای- ماکائو و راه آهن Guangzhou-Zhongshan- Zhuhai-Macau به طور چشمگیری باعث کاهش زمان سفر بین شهرهای بزرگ منطقه می‌گردد و فرصت های بیشتری برای همکاری نزدیک و تجارت بین شرکتها ایجاد می‌کند. این پروژه‌های مهم زیربنایی، همراه با بسیاری از ابتکارات دیگر، خلیج بزرگ را به یک تسهیل‌گر اصلی در گشودن بیشتر اقتصاد چین تبدیل خواهد کرد. (3)

 

منابع:

1- http://www.cnbayarea.org.cn/english/About%20GBA/content/post_165618.html;

2- Framework Agreement on Deepening Guangdong-Hong Kong-Macao Cooperation in the development of the Bay Area’,

http://www.cmab.gov.hk/doc/issues/bay_area/Framework_ Agreement_e.pdf;

3- A lens on the Greater Bay Area: Magnifying opportunities for businesses in the region, KPMG International, April 2018;