پایگاه اطلاع رسانی معاونت دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران- معرفی بازار بورس اوراق بهادار شنجن

۱۴۰۰/۰۱/۲۰- ۰۸:۰۰ - مشاهده: ۲۱۱

معرفی بازار بورس اوراق بهادار شنجن

در سرزمین اصلی چین دو بازار بورس اوراق بهادار وجود دارد، بازار بورس اوراق بهادار شانگهای و بازار بورس اوراق بهادار شنجن که به ترتیب توسط دولت چین در سال 1990 و 1991 به منظور مدرن سازی اقتصاد چین راه اندازی شدند. بازار بورس اوراق بهادار شنجن در شهر شنجن، یکی از مدرن ترین شهرهای چین واقع شده است. این بازار با ارزش 2.5 تریلیون دلار در سال 2019، هشتمین بازار بزرگ بورس جهان بر پایه ارزش ‌بازار است. معمولاً سهام شرکت های فناور و کارآفرین در بورس اوراق بهادار شنجن معامله می‌گردد که رشد آنها یکی از مولفه‌های مهم اصلاحات اقتصادی چین است. این شرکت های خصوصی نوآورتر و سودآورتر از شرکت های دولتی هستند.

در سرزمین اصلی چین دو بازار بورس اوراق بهادار وجود دارد: بازار بورس اوراق بهادار شانگهای و بازار بورس اوراق بهادار شنجن که به ترتیب توسط دولت چین در سال 1990 و 1991 به منظور مدرن سازی اقتصاد چین راه اندازی شدند.

بازار بورس اوراق بهادار شانگهای در شهر شانگهای، پایتخت مالی چین واقع شده است. این بازار با ارزش 4.03 تریلیون دلار در سال2019 ، چهارمین بازار بزرگ بورس جهان بر پایه ارزش ‌بازار است.(1) بیشتر شرکت های این بازار شرکت های بزرگ دولتی هستند و عمدتاً سرمایه گذاران این بازار صندوق های بازنشستگی و بانک ها می‌باشند.

بازار بورس اوراق بهادار شنجن در شهر شنجن، استان گواندونگ، یکی از مدرن ترین شهرهای چین واقع شده است. این بازار با ارزش 2.5 تریلیون دلار در سال2019، هشتمین بازار بزرگ بورس جهان بر پایه ارزش ‌بازار است.(2) معمولاً سهام شرکت های فناور و کارآفرین در بورس اوراق بهادار شنجن معامله می‌گردد که رشد آنها یکی از مولفه‌های مهم اصلاحات اقتصادی چین است. این شرکت های خصوصی نوآورتر و سودآورتر از شرکت های دولتی هستند. بسیاری از شرکت های فناوری در این بازار حضور دارند که مشابه NASDAQ در نیویورک است.

شاخص بورس شانگهای و شنجن دو عامل اصلی در به تصویر کشیدن وضعیت بازار بورس چین هستند.

مقایسه بورس شانگهای و بورس شنجن از نظر بخش‌های اقتصادی:(3)

بخش‌های اقتصادی	بورس اوراق بهادار شانگهای	بورس اوراق بهادار شنجن
تولید	28%	60%
مالی	32%	7.2%
معدن	کمتر از 3%	15%
حمل و نقل	5.1%	کمتر از 3%
مشاور املاک	کمتر از 3%	4.9%
گاز ، آب و برق	4.5%	کمتر از 3%
خرده فروشی و عمده فروشی	کمتر از 3%	3.3%

اوراق بهادار موجود در بورس چین شامل سه دسته اصلی سهام، اوراق قرضه و صندوق‌ها می‌باشند. اوراق خزانه، مشارکت شرکتی و مشارکت قابل تبدیل به عنوان اوراق قرضه در این بازار عرضه می‌شوند که بازار اوراق خزانه پرطرفدارترین آن‌ها است.

ساختار مالی بورس شانگهای و شنجن

به طور کلی در بورس چین دو نوع سهام تحت عناوین سهام نوع A و سهام نوع B منتشر می‌شوند. سهام نوع A بر اساس یوآن و سهام نوع B بر اساس ارزهای خارجی قیمت‌گذاری می‌شوند. در ابتدا، معاملات سهام نوع A محدود به سرمایه‌گذاران داخلی بود. اما بعد از اصلاحات انجام شده در سال 2018، سرمایه‌گذاران خارجی واجد شرایط مجاز به انجام معامله سهام نوع A شدند.(4) در اوایل سال 1992، بازار سهام نوع B بمنظور جذب سرمایه‌گذاران خارجی راه‌اندازی گردید. در حال حاضر، هر دو دسته از سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی مجاز به معاملات سهام نوع B هستند. سهام B بورس شنجن با دلار هنگ‌کنگ معامله می‌شود.

علاوه بر ویژگی‌های مشترک فوق، بازار بورس اوراق بهادار شنجن، به منظور حمایت از توسعه شرکت های کوچک و متوسط (SMEs) چینی و ارائه خدمات مالی به آنها، در ماه مه سال 2004 به طور رسمی تابلوی (بازار) معاملات سهام شرکت های کوچک و متوسط (SME Board) را راه اندازی کرد. همچنین، به منظور ارتقاء اجرای استراتژی ملی نوآوری مستقل، بازار بورس اوراق بهادار شنجن رسماً در اکتبر 2009 تابلوی معاملات سهام شرکت های کارآفرین و نوآور (ChiNext Board) را راه اندازی کرد تا بستر جدیدی از خدمات مالی برای توسعه شرکت های کارآفرین و نوآور در حال رشد را فراهم کند. تابلوی معاملات سهام شرکت های کوچک و متوسط و تابلوی معاملات سهام شرکت های کارآفرین و نوآور تابلوهای منحصر به فرد معاملات سهام در بازار بورس اوراق بهادار شنجن هستند.(5)

عملیات کلی بازار بورس اوراق بهادار شنجن

الف) تا پایان سال 2019 در مجموع 2205 شرکت در بازار بورس اوراق بهادار شنجن حضور داشتند که 471 شرکت در تابلوی اصلی (سهام Aو B) و 943 شرکت در تابلوی SME و 791 شرکت در تابلوی ChiNext فعالیت دارند. ارزش بازاری کل این شرکت ها 23.74 تریلیون یوان (3.63 تریلیون دلار) است که 24% از تولید ناخالص داخلی چین در سال 2019 را تشکیل می دهد.

ب) کل حجم معاملات اوراق بهادار تا پایان سال 2019 در بازار بورس اوراق بهادار شنجن به 100.8 تریلیون یوان (15.43 تریلیون دلار) رسید.

ج) تعداد سرمایه گذاران در بازار بورس اوراق بهادار شنجن تا پایان سال 2019 به 221.19 میلیون نفر رسید که 220.6 میلیون نفر سرمایه گذاران حقیقی و 586 هزار مورد سرمایه گذاران حقوقی بودند. در این میان، حدود 458 هزار سرمایه گذار حقیقی خارجی و 2646 سرمایه گذار حقوقی خارجی در بازار سهام A حضور دارند.

د) در مجموع 124 شرکت اوراق بهادار تا پایان سال 2019 در بازار بورس سهام شنجن فعالیت می‌کردند.(6)

دوازده شرکت برتر در بورس شنجن بر پایه ارزش بازار در روز 13/1/2021 (7)

رتبه	نام شرکت	ارزش بازار ^{(میلیارد دلار)}	درآمد عملیاتی (2019) ^{(میلیارد دلار)}	سود خالص (2019) ^{(میلیارد دلار)}	زمینه فعالیت
1	Wuliangye Group	183.7	7.6	2.6 ⁽⁸⁾	نوشیدنی
2	CATL	143.1	6.9	0.66⁽⁹⁾	باتری‌های لیتیوم
3	Midea Guangdong	110.7	43.9	3.7 ⁽¹⁰⁾	لوازم خانگی
4	YIHAI KERRY ARAWANA HOLDING	107.7	26	1.06⁽¹¹⁾	روغن
5	HIK VISION	87.6	8.8	1.9 ⁽¹²⁾	دوربین نظارتی
6	Mindray Shenzhen	85.6	2.5	0.71⁽¹³⁾	تجهیزات پزشکی
7	BYD Shenzhen	65.8	19.5	0.24 ⁽¹⁴⁾	خودروهای برقی
8	Luxshare- ICT Guangdong	64.9	9.5	0.72 ⁽¹⁵⁾	الکترونیک
9	SF Express Shenzhen	64.5	17.1	0.88 ⁽¹⁶⁾	پست اکسپرس
10	Ping An Bank Shenzhen	62.4	21.1	4.3 (17)	بانک
11	Luzhou Laojiao	58.8	2.4	0.71 (18)	نوشیدنی
12	Gree Guangdong	58.6	30.3	3.7(19)	لوازم خانگی

الف) در سال 2009، بازار بورس اوراق بهادار شنجن و بورس اوراق بهادار هنگ کنگ توافقنامه همکاری در شنجن امضا کردند. محتوای این همکاری شامل برگزاری جلسات مدیریتی، تبادل اطلاعات، تحقیقات و توسعه محصول و همکاری فنی می‌باشد.(20)همکاری بازار بورس شنجن با سایر بازار های بورس اوراق بهادار

ب) در سال 2012، بورس های اوراق بهادار هنگ کنگ، شانگهای و شنجن یک برنامه سرمایه گذاری مشترک با عنوان "China Exchange Service" برای تحقیق و ترویج محصولات جدید مالی و خدمات مربوطه انجام دادند. دفتر مرکزی این شرکت در هنگ کنگ است و هر سه بورس بطور مساوی به میزان 100 میلیون دلار هنگ کنگ سرمایه گذاری کرده اند.(21)

ج) در اکتبر سال 2020، اولین دسته از چهار محصول مالی به طور همزمان در بورس‌های اوراق بهادار هنگ کنگ و شنجن منتشر شدند که باعث ادغام مالی عمیق تر در منطقه خلیج بزرگ گواندونگ- هنگ کنگ- ماکائو (GBA) گردید.(22)

د) با توجه به اطلاعات موجود در وب سایت بازار بورس اوراق بهادار شنجن، به منظور ارتقاء مبادلات پرسنل، اطلاعات، اتصال خدمات، انجام تحقیقات درباره محصولات مرزی، این بازار بورس حداقل با 28 بازار بورس در کشورهای ایالات متحده، انگلستان، آلمان، سنگاپور، ژاپن، روسیه، ایتالیا و اسرائیل تفاهم نامه همکاری امضا نموده است.(23)

شرایط ایجاد معاملات برای سرمایه گذاران خارجی در بازار اوراق بهادار چین

الف) شرایط برای سرمایه گذاران خارجی حقیقی در بازار سهام A :

- اتباع خارجی که اقامت دائم چین را دریافت کرده اند.

- اتباع خارجی که شرکت سرمایه گذاری خارجی در چین ثبت کرده و این شرکت در بازار سهام A حضور دارد، می‌توانند یک حساب اوراق بهادار سهام A داشته باشند.

- اتباع خارجی که در چین کار می‌کنند.

- کارمندان خارجی که در شرکت های موجود در بازار سهام A کار می‌کنند.(24)

شایان ذکر است قبل از اینکه سرمایه گذاران حقیقی در چین بتوانند در بازار سهام A سرمایه گذاری کنند، سازمان تنظیم مقررات اوراق بهادار کشورشان می‌بایست مکانیزم همکاری نظارتی را با کمیسیون تنظیم مقررات اوراق بهادار چین ایجاد کرده باشد. تا ژوئیه 2018 در مجموع 62 کشور از جمله ایالات متحده، روسیه، سنگاپور، استرالیا، انگلستان، ژاپن، مالزی، برزیل، فرانسه، آلمان، ایتالیا، مصر، کره جنوبی، لائوس، میانمار و پاکستان مکانیزم همکاری دوجانبه با کمیسیون تنظیم مقررات اوراق بهادار چین را ایجاد کرده اند.(25)

ب) شرایط برای سرمایه گذاران خارجی حقوقی در بازار سهام A

سرمایه گذاران خارجی حقوقی برای سرمایه گذاری در بازار سهام A نیاز به استفاده از کانال های QFII یا RQFII دارند و چین در ماه مه سال 2020 محدودیت های سهمیه سرمایه گذاری این کانال ها را لغو نمود. تا سپتامبر 2020 در مجموع 323 سرمایه گذار خارجی حقوقی واجد شرایط عمدتاً از ایالات متحده، اروپا و شرق آسیا در چین حضور دارند که در میان آنها بسیاری از شرکت های مالی مشهور جهان مانند سوئیس بانک، مورگان استنلی، JP مورگان چیس، گلدمن ساکس و دویچه بانک وجود دارند.(26)

ج) شرایط برای سرمایه گذاران خارجی در بازار سهام B

بازار سهام B در ابتدا برای جذب سرمایه گذاری خارجی ایجاد گردید که معاملات آن با ارز خارجی انجام می‌شود. اشخاص حقیقی، حقوقی و شهروندان چینی که در خارج از کشور زندگی می‌کنند، می‌توانند در این بازار سرمایه گذاری کنند.(27)

منابع:

1- http://www.southmoney.com/paihangbang/201907/3474286.html

2- http://www.southmoney.com/paihangbang/201907/3474286_2.html

3- https://www.thebalance.com/china-stock-market-shanghai-shenzhen-hong-kong-3305480#:~:text=Why%20China's%20Stock%20Market%20Is%20Like%20a%20Casino&text=China's%20stock%20market%20is%20an,was%20founded%20100%20years%20ago.&text=In%20June%202018%2C%20the%20company%20named%20the%20200%2Dplus%20firms

4- http://zzwb.zznews.gov.cn/content/c1437187.html

5.https://baike.baidu.com/item/%E6%B7%B1%E5%9C%B3%E8%AF%81%E5%88%B8%E4%BA%A4%E6%98%93%E6%89%80/1248022?fr=aladdin

6.http://docs.static.szse.cn/www/market/periodical/year/W020200915561210151829.pdf

7- http://www.szse.cn/market/stock/active/index.html

8- https://www.sohu.com/a/391781736_100001551

9- https://www.sohu.com/a/376392768_115831

10-http://finance.sina.com.cn/roll/2020-04-30/doc-iircuyvi0701536.shtml

11-https://baijiahao.baidu.com/s?id=1674609369673578989&wfr=spider&for=pc

12- http://www.dav01.com/article/2020/03/a6232721.html

13-https://baijiahao.baidu.com/s?id=1665910562336062287&wfr=spider&for=pc

14-https://baijiahao.baidu.com/s?id=1662740791602826750&wfr=spider&for=pc

15.https://guba.eastmoney.com/news,002475,909344632,7705355550314700.html