بررسی برنامه جدید حمایتی دولت مجارستان از بنگاه‌های اقتصادی
ویکتور اوربان، نخست‌وزیر مجارستان برای جبران بخشی از خسارت‌های ناشی از توقف و تعطیلی مراکز تولیدی و خدماتی در موج اول کرونا در 6 آوریل2020 (19 فروردین ماه) بسته حمایت اقتصادی جدیدی را رونمایی کرد. براساس این طرح (برنامه عمل) به منظور حفظ دستاوردهای اقتصادی و ایجاد شغل در کشور در طی سه مرحله اقداماتی به شرح ذیل تعریف شد:
در مرحله نخست علاوه بر کمک به تامین امنیت اجتماعی، کمک مالیاتی به بنگاه‌های تولیدی کوچک و تعلیق بازپرداخت وام‌های بانکی و در مرحله دوم با اختصاص بین 18 تا 20 درصد از GDP این روند با کمک بانک مرکزی مجارستان شروع خواهد گردید. بعبارت دیگر برای تحقق این امر ایجاد تغییر در بودجه سال 2020 میلادی ضروری است، جبران کسری بودجه کشور از 1 درصد به 2.7 درصد افزایش خواهد کرد. از این رو آقای ویکتور اوربان پنج محور اصلی (دربرگیرنده برنامه‌های فرعی) به شرح ذیل تدوین و اطلاع رسانی کرد که عبارتند از :
- حفظ مشاغل (در چارچوب آن دولت بخشی از پرداخت دستمزدها ناشی از کاهش ساعات کاری را جبران خواهد نمود).
- تمرکز بر ایجاد مشاغل ( در این فرایند دولت حدود 450 میلیارد فورینت ( معادل یک میلیارد و سیصد میلیون یورو) برای حمایت از طرح‌های سرمایه‌گذاری پیشنهاد کرد.
- حمایت از بخش‌های اولویت‌دار اقتصادی (بخش هایی از اقتصاد ملی که فعالیت آنان باید از سر گرفته شود. مانند توریسم، صنعت درمان و بهداشت، غذایی، کشاورزی، حمل ونقل، صنعت فیلم، ساختمان و اقتصاد خلاق (مثل هنر، صنایع دستی، طراحی و مد و.... )
- تامین منابع مالی برای تجارت و بازرگانی (در این چارچوب دولت برای حمایت از تجار و بازرگانان بیش از 2000 میلیارد فورینت (حدود 5 میلیارد و 700 میلیون یورو) بصورت پرداخت وام با در نظر گرفتن اعطای سوبسید بر روی بهره وام و دادن تضمین مالی اختصاص داده است.
- برنامه حمایت از خانواده‌ها و بازنشستگان (پرداخت حقوق سیزدهم در طی 4 قسط). در فوریه 2021 میلادی نیز در مقایسه با ژانویه یک هفته حقوق مازاد پرداخت صورت می‌گیرد.این نحوه پرداخت در سال های 2022 ، 2023 و 2024 ادامه خواهد داشت.
در همین خصوص آقای لاسلو پالکویچ، وزیر نوآوری و فناوری مجارستان نیز در مورد بسته حمایتی و برنامه عمل دولت خاطرنشان ساخت: برای جبران مشکلات اقتصادی ناشی از ویروس کرونا و راه‌اندازی دوباره چرخه اقتصادی درسال‌جاری حدود 25 میلیارد یورو پیش‌بینی شده و در این فرایند تمرکز دولت حمایت از اقتصاد کارگری است. دولت حدود 70 درصد از هزینه دستمزد کارگران شرکت‌هایی که با کاهش ساعت کاری مواجه شده‌اند را جبران و حدود 40 درصد از حقوق محققین و مهندسین نیز توسط دولت پرداخت می‌گردد. حدود 600 میلیارد فورینت (حدود یک میلیارد و 800 میلیون یورو) به بخش گردشگری و نیز کمک هزینه مالیاتی و کاهش پرداخت‌های موظفی در قبال خدمات اجرایی دولت ، وام بدون بهره و ..از دیگر برنامه‌های حمایتی دولت بیان شد.
اینکه آیا دولت مجارستان موفق به اجرای کامل این برنامه عمل گردیده یا خیر، پرسشی است که این روزها در محافل سیاسی و ازسوی احزاب مخالف حزب حاکم فیدس مطرح می‌گردد. هرچند کاهش رشد اقتصادی و کاهش بودجه عمومی دولت، از امارات و شواهدی است که آقای اوربان در تحقق کامل وعده‌های خود موفق نبوده است. اولویت اصلی دولت در موج اول و دوم کرونا، تلاش برای جذب سرمایه‌گذاری داخلی از طریق ایجاد مشوق‌های مالی (مانند کمک مالی تا 800 هزار یورو) و دعوت از شرکت‌های خارجی برای افزایش سرمایه‌گذاری بوده و در این بخش علیرغم کرونا اقدامات دولت قابل تامل و توجه میباشد.
- بررسی برنامه عمل جدید دولت مجارستان
با توجه به افزایش آمار تلفات و مبتلایان به کرونا دولت مجارستان از ماه نوامبر در پی برقراری مجدد وضعیت فوق العاده در کشور، محدودیت‌های جدیدی اعمال کرد. با برقراری این مقررات جدید، فعالیت برخی از مشاغل تعطیل و برخی دیگر نیز با کاهش ساعت کاری مواجه گردیده است. ویکتور اوربان نخست وزیر این کشور برای حمایت از واحدهای تولیدی و اقتصادی برنامه عمل (action plan) جدیدی را تدوین و اخیرا اعلام کرده است که طبق آن دولت کمک‌های مالی و معافیت‌هایی برای برخی از بنگاه‌ها و شرکت‌های تولیدی و حمایت از خانواده‌ها به شرح ذیل در نظر گرفته است:
- افزایش مهلت قانونی بازپرداخت وام‌ها به خانواده‌ها و تجار تا 1 جولای 2021 میلادی (شش ماه)
- اعطای یارانه (سوبسید) به آن‌دسته از بنگاه‌های تجاری وبازرگانی که به دلیل اعمال محدودیت های کرونا موقتا تعطیل شده اند.
- حمایت دولت از بنگاه‌های تجاری و پرداخت دو سوم از تعهدات اجتماعی کارکنان شرکت‌های بازرگانی و تجار در دسامبر و ژانویه
- کاهش مالیات شرکت‌های کوچک و متوسط (به میزان نصف) از اول ژانویه (در شهرهای کمتر از 25 هزار نفر جمعیت )
- اعطای وام ویژه (بخشی از آن غیر قابل بازپرداخت) به خانوارهایی که حداقل دارای یک فرزند و بیشتر یا درحال فرزنددار شدن هستند (به منظور بازسازی منازل) . بر این اساس این افراد واجد دریافت وام به ارزش 6 میلیون فورینت (معادل تقریبی 16800 یورو) با سود 3 درصد خواهند شد.
به دنبال اعلام سیاست‌های جدید دولت در اجرای برنامه عمل جدید، تعدادی از نمایندگان پارلمان مجارستان، از عملکرد و رویکرد آقای اوربان انتقاد کرده اند. سخنگوی حزب ائتلاف دمکرات موسوم به DK در این خصوص اظهار داشت: دولت با اعلام این برنامه و کم کردن 50 درصدی مالیات (بنگاه کوچک و متوسط) عملا دست خود را در جیب شورای شهر برده است. اعضای این حزب از دولت درخواست کرده‌اند به جای صرف نظر کردن از اخذ مالیات، حمایت مستقیم خود را از نیمی از مردم که شغل خود را ازدست داده اند معطوف سازد.
به نظر می رسد خسارت‌های وارده بر بنگاه‌های تولیدی (به‌ویژه شرکت‌های کوچک و متوسط) در حوزه خدمات، هتلداری و گردشگری فراتر از حد تصور دولت به ویژه همزمان با آغاز موج دوم کرونا بوده و از این رو ناچار شده تا مالیات از این واحدهای بازرگانی را به نصف تقلیل دهد. عدم تداوم حمایت دولت از این واحدها موجب افزایش نارضایتی‌ها و افکار عمومی خواهد شد. موضوعی که موفقیت حزب حاکم فیدس در انتخابات پارلمانی 2022 را با مخاطرات جدی مواجه خواهد کرد. انتساب دولت به فساد و حمایت از دوستان اش در زمینه‌ی اقتصادی نه تنها از سوی احزاب مخالف سیاسی بلکه بعضا ازسوی برخی از نهادهای اتحادیه اروپا تحت عنوان اعمال حاکمیت قانون در سال های اخیر علیه دولت اوربان مطرح می‌شود.